Психика және сана негіздері

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министірлігі

Семей Мемлекеттік Педагогикалық Институты

СӨЖ №2

Тақырыбы: Психика және сана

Психология пәні

Тексерген: Кошкимбаева Р.Х.

Өткізген:Малгаждаров М.М.

Семей қаласы

2011-2012ж

Психика және сана
Психика -
• 1. Түйсіну, қабылдау, елестету, ойлау, сезім, ерік және т.б. түрінде
шынайы өмірді бейнелеу түрінде көрсететін мидың қызметі; адамның өзіне
тән сапалы тәлім-жосығын анықтайды; қоғамдық еңбек үдерісі мен тілдің
дамуы арқасында пайда болуымен байланысты психиканың жоғары нысаны —
адам санасы.
• 2. Адамның рухани жетілушілігі, оның рухани сапасы, көңіл-күй
иірімдерінің жиынтығы.
Психика (гр. psychikos — ішкі сезім, көңіл-күй) жинақтайтын рухани
бірлестігі. Психика биологиялық эволюцияның жемісі және жалғасы. Психика
сыртқы құбылыстар мен заттардың көрінісін белсенді және озық түрде
бейнелейді. Негізінде психика заттық ортаның дұрыс бейнесін және тіршілік
иесінің өз ортасына бейімделетін бағдарын құрайды. Психиканың рефлекторлық
сипаты оның объективті жағдайға тәуелділігін, қабылдау жүйесі құрамының
қимыл атқару заңдылығын білдіреді. Психиканың рефлекторлық табиғатын алғаш
И.М.Сеченов дәлелдеді. Адамның психикасы оның қимыл-әрекетін реттейтін және
қоғамдық қатынасқа бейімдейтін жаңа құрылымның — сананың негізін құрайды.
Осыдан адам психикасының дамуының жеке тұлғалық және әлеуметтік зандылығы
қалыптасады.
Психика —
• 1) объективті шындықты түйсік, қабылдау, елестету, сезім, ерік, ойлау
арқылы белсенді бейнелейтін мидың жүйелі қасиеті;
• 2) адамның жан-дүниесінің сапалық күйі мен сипатын жинақтайтын рухани
бірлестігі.
Психиканың екінші сатысында адамның мінез-құлқы мен іс-әрекетін өзінше
ұйымдастыратын және оқиғаның өткенін, бүгінін және болашақ күйін реттей
алатын қабілет қалыптасады. Адам өткен оқиғаны есінде сақтайды, бүгінгі
күйін қобалжу актісімен, ал болашақтағы мүмкін жайын үміті, мақсаты,
арманы, түс көру арқылы жеткізе алады. Психика — биологиялық эволюцияның
жемісі және жалғасы. Психика сыртқы құбылыстар мен заттардың көрінісін
белсенді және озық түрде бейнелейді. Организм осы фактор арқылы әр нәрсенің
ерекшелігіне сай қимыл-әрекет жасауға және ортаға бейімделуге мол мүмкіндік
алады. Негізінде психика заттық ортаның дұрыс бейнесін және тіршілік
иесінің өз ортасына бейімделетін бағдарын құрайды. Адам психикасы іс-
әрекеті нәтижесін әрдайым ортаның жағдайымен салыстыра отырып, индивид
ахуалын қайтарымды байланыста ұстауға мүмкіндік алады, оның түсінік сезімін
ықшамдайды. Психика жүйке жүйесін тітіркендіретін әсерді заттың бейнесіне
түрлендіреді, мінез-құлыққа ынта-ықылас дарытады. Психиканың рефлекторлық
сипаты оның объективті жағдайға тәуелділігін, қабылдау жүйесі құрамының
қимыл атқару заңдылығын білдіреді. Психиканың рефлекторлық табиғатын алғаш
И.М Сеченов дәлелдеді. Адамның психикасы оның қимыл-әрекетін реттейтін және
қоғамдық қатынасқа бейімдейтін және құрылымдық-сананың негізін құрайды.
Осыдан адам психикасының дамуының жеке тұлғалық және әлеуметтік
заңдылықтары қалыптасады.

Сана — пәлсапалық санат.
Сана түсінігі пәлсапа саласында негізінен адам болмысы тұрғысынан, яғни
қоғамдық үдірістердің көрінісі, құбылыс және адамзаттық тарих пен
мәдениетті жалғастыруды қамтамас етуші әдіс ретінде қарастырылады. Сана
қоғамдық және жеке өлшем бірлігінен көрінеді. Шын мәнісінде, сана арқылы
қоғамдағы байланысты жеке адам өзінде бекітеді.
Сана — бейнеге сүйене қоғаммен қарым-қатынасқа түсе алатын адам
қабілеттілігі, адамның заттармен байланыс іс-әрекеті, табиғи және мәдени
қатынасы, қашықтағы, жақындағы адамдар өзара қатынасы мен қызметі, яғни осы
образдарды өзінің мінез-құлық бағытында әдіс-тәсілі ретінде пайдалану. Сана
түсінігі бұл психика түсінігі; психика тірі жанның қоршаған ортамен тікелей
байланыс тәсілі (сондай-ақ жеке адам) деп түсіндіріледі, демек олардың
өмірлік үрдістерінде әсерлендірушісі және көрінісі ретіндегі, психикалық
қабілеттілік жыйынтық, табиғи және ғарыштық ырғақтар байланыстарында
адамның қоғамдық және мәдени іс-әрекеттерінде өз-өзіне бағыт-бағдар жасай
алуы мен басқара алатын қабілеттілікпен қамтамасыз етуі.
Адам санасы, оның қоршаған ортамен байланыс ерекшелігіне қарай, түзу
сызықты болып келмейді. Онда адамнан тыс және оған тәуелді адамның іс-
әрекетінінің ерекшелігіне қарай, адамның адаммен, заттармен, табиғатпен
қатынас байланыстары түйіскен және жекелеген әрекеттері бекітілген. Бұл
қабілеттер әртүрлі үйлесімділікте — анық және жасырын — байланыстар
байқалмайтын сана орталығы. Бұл қабілеттіліктердің құрылуы сананың
жетілгендігін, жауапқа қабілеттілігін ескертеді. Оның деградацияға
ұшырауы сананың құлдырауына әкеледі.
Әртүрлі уақыт кезеңдерінде адам санасы бір нәрсеге шоғырлана бекітілген.
Оның белгілі бір затқа қатысты айқындалып көрінуін, ашылуын, ол өзі
анықтайды. Бұл — оның қалыпты жұмыс жағдайы. Сана жеке адамның затқа,
формаға және кейінгісі адамның адаммен байланысы ретінде, әрекеттерде
оларға тән қатынасты бекітеді. Жеке адамның басқа адамдармен, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.