Психодиагностиканың ғылыми-теориялық негізі

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 94 бет
Таңдаулыға:

Психодиагностиканыњ ѓылыми-теориялыќ негізі.

2. 1. Психодиагностика пәні мен мақсатын анықтау.

2. 2. Психодиагностиканың шешу амалдары. Психодиагонстиканың қолдануын талап ететін арнайы практика облыстары.

2. 3. Психодиагностика және аралас зерттеу бағыттары: дифференциалды психология, психометрия, психологиялық бағалау.

Психодиагнастика - тұлғаның немесе топтың психологиялық даму деңгейінің жағдайын, қасиетін нақты бағалауға арналған теориялық, методологиялық әдістердің ортасы деуге болады. Психодиагностиканың объектісі ретінде психология зерттейтін барлық құбылыстар қарастырылады, яғни адамның түйсінуінен бастап, күрделі тұлғалық және өзара тұлғааралық қарым-қатынаста туындайтын күрделі әлеуметтік психикалық процестерге дейін.

Тұлғаның немесе топтың психикалық даму деңгейінің бағасын практикада анықтау үшін мынандай мәселелерді шешу керек:

1. Қасиеттің сәйкес даму деңгейін анықтау.

2. Оның даму динамикасын және белгілі бір уақыт аралығындағы өзгеруін анықтау.

3. Тұлғаның немесе топтың мінез-құлқындағы және психологиясындағы нақты өзгерістерді анықтау.

4. Тұлға қасиеттерін дамыту перспективасын анықтау.

5. Келесі дифференционалды зерттеу жұмыстары үшін зерттелінуші адамдарды немесе топты категорияларға бөлу.

6. Тұлғаның немесе топтың тапсырманы орындауға жарамдылығын, мысалы адамның өз қызметтік міндеттерін атқаруға кәсіби даярлығын анықтау.

7. Тұлғаның немесе топтың психологиясы мен мінез-құлқы психокоррекция жұмыстарын жүргізу мақсатындағы кейбір медициналық немесе әлеуметтік нормаларға сәйкес келу, келмеуін анықтау.

8. Тұлға немесе топ үшін өмір жолын таңдауда (мамандық, некелік жолдасын, т. б. ) және өз білімін жетілдіруде ұсыныстар жасау.

Осы айтылған мәселелер психодиагностика үшін жалпылау болып табылады. Осылардың көпшілігі мектеп жасына дейінгі мекемелерде және мектептерде әртүрлі жас баламен жүргізілетін жұмыстар арқылы шешілу керек.

Психодиагностика, көбінесе, былай түсіндіреді (предпологает) :

баланың бір айлығынан бастап мектеп бітіргенге дейінгі жас ерекшілік психолгиясының даму динамикасын (танымдық, интеллектуалдылық, тұлғалық және тұлғааралық) зерттеу. Ол үшін әрбір баланың жылдық немесе айлық даму көрсеткіштері жазылған психодиагностикалық картасы жасалу керек.
Әрбір баланың психологиялық және құлықтық дамуының өзіндік ерекшеліктерін анықтау, оның орташа стандартты нормадан ауытқуын, жағымды жағына (жедел дамуын) қарай ма, әлде теріс (баяу даму) қарай ма?
Балаларға білім беру мен тәрбиелеудегі жетістіктерді анықтау мақсатында жүргізілетін психологиялық қызмет көрсететін педагогикалық эксперименттер және осының негізінде берілетін ұсыныстар.
Өз уақытында дұрыс бағыт беру үшін, сондай-ақ ғылыми негізделген кәсіби кеңес және мамандыққа бағдарлау жұмыстарын жүргізу мақсатында баланың дарындылығын, икемділігін, қабілеттілігін, бейімділігін анықтау.
Мұғалімдер мен ата-аналар үшін пайдалы болатын, сол балаға тиімді болатын оқыту мен тәрбиелеу әдістерін таңдау және баланың психологиялық жағдайы туралы әртүрлі ақпараттар алу.

Білім беру жүйесіндегі мекемелерде балалардың психодиагностикасымен жоғары оқу орнының психология факультетін бітірген, кәсіби даярланған практик-психолог немесе «практикалық психология» мамандығы бойынша қайта даярлаудан өткен мамандар айналысады. Осыншама мәселені қамту және дұрыс психодиагностикалау үшін практик-психологтың кәсіби біліктілігі жоғары болуы керек.

Психодиагностикалық жұмыс барысында жеке тұлғаның психологиялық даму ерекшеліктерін анықтауға арналған психодиагностика әдістері кеңінен қолданылады. Оларға жалпылама шолу жасап өтетін болсақ, мысалы ақыл-ой дамуын диагностикалау, танымдық процестердің дамуын диагностикалау, жалпы қабілеттер, тұлғаның құндылық мотивациялық мінезі, қарым-қатынас диагностикасы, т. б.

Мамандығымызға байланысты келешекте балалармен, мектеп оқушыларымен жұмыс жасайтын болғандықтан, оқушыны психологиялық-педагогикалық зерттеудің ұстанымдары мен әдістерін білу өте маңызды.

Психодиагностикалық процесс.

Психологтардың диагностикалық тұлғалылығы болжам жасауға, шешім шығаруға әкелетін түрлі мәліметтерді өңдеу процестерінің түрлі этаптарында байқалады. Диагностикалық процестің негізгі этаптары зерттеу мақсатымен, олардың жасалуы шешім жасаумен сәйкестендірілген мәліметтер жинағына әкеледі. Осы этаптарда туындайтын нақтырақ сұрақтарды қарастырайық.

Мәліметтер жинақтау диагностикалық әдістер көмегімен (әңгіме, ауру тарихы, басқа да мамандардың қорытындысы) жасалады. Барлық белгілі диагностикалық әдістер авторлары сынақталушыны жақсылап танып алуға зейін аударады және оның өткені мен болашағы білу қажеттігін айтады. Осымен зерттеудің негізгі фоны жасалады.

Психодиагностика бұл - психология ғылымының бір саласы болып табылады. Сондықтанда ол басқада психологияның тармақтарымен тығыз байланысты. Жеке сала болғанымен ол өзінің даму бағытын жалпы психология теориясынан бастау алады.

Психодиагностика және диферренциалдық психология.

Көбінесе шетелдік және отандық әдебиеттерде тұлға проблемасы теориясының ерекшеліктері диференциялдық психология саласының зерттеулерінің ерекшеліктері болып табылады. ХІХ ғ. және ХХ ғ. атақты неміс психологі Вильем Штерн ғылымға мынадай түсінік берді: «маңызды ерекшелік бұл - психологияның функциясы мен қасиетінде».

В. Штерн заманынан кейінде диференциялық психология жөнінде түсініктер өзгеріске енбеді, қазірде ол «жеке тұлғаның мінез-құлық және қасиетін мақсатты зертеу» бағытында анықталады. Диференциялық психологияның шығу шегін қозғайтын болсақ біз біріншіден тест жүйелерін жасаушы зерттеушілерді айтамыз. Олар: Ф. Гальтона, Дж Кеттел, А. Бине.

Психодиагностика және диференциалдық психологияның зерттеу пәні саласы сәйкес келеді, ал оларды біріншісі тұлғаның ерекшеліктерін өлшеуге бағдарлау десе, екіншісі мінез-құлқын ажырату деген түсінікпен ажыратылады. Яғни психодиагностиканы ғылым мен тәжірибенің арасындағы көпір деп түсінеді. Мұнда ғылым жөнінде тұлғаның психологиялық ерекшеліктерін және тәжірибе жүзінде психологияның диагнозды қарастырады.

Психодиагностиканы қарастыра келе диференциялдық психологиядан алшақ ала отыра бұл бөлім немесе саланы батыс (шет) мамандары мінез-құлықты түсінуге немесе байқауға жақындау деген пікір берді. Бұл екі сала бөлінгенімен, бірақ шындығына келетіні болсақ бір-бірін органдық түрде толықтырып, бір бүтінді құрайды.

Психодиагностика және психометрия.

Психометрия-бұл әрдайым психологиялық тест жүйесінде кездесетін тест түсінігін береді. Бұл жөнінде Вольфом (1734) психологияда өлшемдер туралы түсінік беріп өткен.

Ең алғашқы эксперименталдық психологияда өлшем ол уақыт реакциясына жасаған өлшем болып табылады. Сондықтанда алғашқыда психометрия (түсінігінде) саласы психологиялық үдерістегі мінез құлық өлшемі деген түсінікті берді. Бұның салдары психологиялық құбылыстың барлығы психометрияға байланысты екеніне әкеліп соқтырды.

Психологияда өлшеу құралының қайсысы болмасын анықталған талаптарды сақтауды қарастырған. Бұл талаптар алған нәтижелердің дәл, нақты салыстырмалы түрде жасалған өлшемдерге тығыз байланысты. Мұнда статистикалық - математикалық процедураға сәйкес екені бағытталған.

Осындай бағытпен психометрия психологиялық тестте өз дамуын негізге алады.

Психологиялық тесттердің дамуына байланысты 1920-1930 ж. ж. бастап арнайы психологиялық өлшеу орталықтары пайда болды. Онда жеке тұлғаның барлық талаптары іс-әрекеттері өлшеніп қаралады. Бұл тесттің арнайы мақсаты, тұлға бағытындағы психологиялық қасиеттері мен психофизиологиялық жағынан өлшемдер жүргізуге болатындығымен (көрсетіп) айқындалады.

ІІ-БӨЛІМ. ПСИХОДИАГНОСТИКАНЫЊ ДАМУ ТАРИХЫ .

Тақырып 3. Психодиагностиканың қалыптасу тарихы.

3. 1. Психодиагностика тарихы және ғылыми қалыптасуы.

3. 2. Психодиагностиканың эксперименталды психология саласында құрылуы (В. Вундт, Ф. Гальтон, Г. Эббингауз т. б. ењбектеріне шолу) .

3. 3. Психологиялық тесттілеудің шығуы.

Ғылыми диагностиканың қалыптасуы ең алдымен психологиялық ғылымда эксперименттің, жаңа идеялардың пайда болуымен байланысты. Психологиялық зерттеулер туралы ойлар ХІХ ғ. 30 жылдары жарыққа шықты. Ең бірінші бұл туралы неміс зерттеушісі Вольф болды. Ол психометрия ұғымын енгізді. Бірақ сол кездегі философтардың төккен қан мен тері ғасыр өткеннен кейін ғана өз нәтижесін берді. Э. Вебер мен Г. Фехнердің психофизика бойынша бастаған жұмыстарында, яғни психикалық көріністердің салыстыру туралы ойлардың шындыққа енуі сол кездегі эксперименталды психологияның ізденістеріндегі негізгі бағытты анықтап берді. Осы кездестірген жайттардың ішіндегі қызықтысы, индивидтің айқындалуын зерттеп оқуда оқымысты ғалымдар психологияға, физиологияға және медицинаға жақын болғандар.

«Ментальды хронометрияда» маңызды бағдар көрсетуде еңбек сіңірген Голланд ғалымы әрі физиологы Ф. Дондерс (1818-1889) болды. Ол бірнеше реакция түрлерін бөліп көрсетті. А реакциясы - тәжірибе жасалынып жатқан қандай нәрсе әсер ететінін және оған қалай жауап беру керек екенін біледі. В реакциясы - зерттелуші әр әсерге әр түрлі жауап береді. С реакциясы - барлық жасалғандардың ішінде тек қана біреуіне ғана жауап береді.

Бұл зерттеулер экспериментті зерттеулердің маңызды бір бөлігі ретінде қарастырылды.

Ќазіргі заман психодиагностиканыњ тарихы ХІХ ѓасырдыњ І-ші жартысынан басталады, яѓни сол уақыттан бастап, ењ алдымен психологиялыќ білімніњ дамуыныњ клиникалыќ кезењі басталды. Б±л кезењ адам туралы психологиялыќ эмпирикалыќ білімді талдауда жєне оны ќолдануда шешуші рольді дєрігерлердіњ орындауымен сипатталады. Ал б±ѓан дейін м±нымен негізінен философтар мен жазушылар ш±ѓылданѓан. Дєрігерлерді емделуі ќиын аурулар жєне аурудыњ неден пайда болѓандыѓы туралы, сондай-аќ сол жылдары єлемніњ дамыѓан елдерінде етек алѓан жан к‰йзелістерінен болатын аурулар жєне невроз себептері ќатты ќызыќтырды.

Психиатр дєрігерлер Европа клиникаларында ауруѓа ж‰йелі т‰рде баќылау ж‰ргізе бастайды жєне µз баќылау нєтижелерін талдап, жазып отырды. Б±л уаќытта психодиагностика єдісініњ баќылау, с±рау, ќ±жаттарды талдау сияќты єдістері ж‰зеге асады. Біраќ б±л жылдары психодиагностика т±тастай толыќ ќ±рылды деп айта алмаймыз. ¤йткені, м±нда тек дєрігерлердіњ бір ауру т‰рін ѓана баќылауы жєне бірдей єдіспен ќорытындылануы, олардыњ зерттеу нєтижелері дєрігерлердіњ кµзќарастары, ой ќорытындылары бойынша ѓана жасалады. Б±л кезењде психодиагностика єдістері тек сапалық жағынан ѓана сипатталатынын кµрсетеді.

Психодиагностика єдістерінің сандыќ кµрсеткіштерін алу т‰рі ХІХ ѓасырдың ІІ-ші жартысында ж‰зеге аса бастады. Осы жылдары атаќты неміс психологы В. Вундтыњ жетекшілігімен єлемде алѓаш рет тєжірибелік лаборатория ашылды. М±нда психодиагностикалау маќсаттарында єр т‰рлі ќ±ралдар мен жабдыќтар ќолданыла бастады. Психологиялыќ жєне физикалыќ ќ±былыстыњ µзара сандыќ байланысын кµрсететін “негізгі психофизикалыќ зањдылыќтыњ” ашылуы сєйкес келіп, ол сандыќ психодиагностикада єдістерініњ тезірек ќалыптасуына ‰лес ќосты. Негізгі психофизикалыќ зањдылыќ психологиялыќ ќ±былыстарды µлшеудіњ м‰мкіндіктерін ашты жєне б±л ашылу т‰йсікті µлшеуге арналѓан шкаланыњ пайда болуына єкелді.

Осыѓан сєйкес ХІХ ѓасырдың соњына дейін психодиагностика негізінен адамныњ т‰йсіну дєрежесін µлшеумен ѓана шектеліп отырды. Негізгі психологиялыќ процестерге ќатысты адамныњ ќасиеттері мен жаѓдайын зерттеуге арналѓан психодиагностика єдістерініњ т‰рлері ХІХ ѓасырдыњ соњы мен ХХ ѓасырдыњ басында ќалыптасып дами бастады. Осы кезде µте белсенді т‰рде жєне психолог мамандардыњ ќатысуынсыз “ыќтималдылыќ теориясы”, “математикалыќ статистикалыќ бағалаулар” психодиагностиканыњ ѓылыми сандыќ єдістемелеріне араласып кетті. Біраќ математикалыќ статистика єдісін психологиядан б±рын математика, биология, экономика, медицина, т. б. ѓылымдар пайдаланып келді.

Ењ бірінші арнайы психометриялыќ мекеме Англияда аѓылшынныњ ±лы психологы Гальтонныњ басшылыѓымен ќ±рылды. Ол 1814 жылы адам ќабілеті кµрсеткішінің статистикалыќ мєліметтерін алуѓа арналѓан антропометрикалыќ лаборатория ашты. ¤здерініњ ќабілетін аныќтау ‰шін осы лабораториялыќ зерттеуге он мыњ шамасында адамдар келді.

Статистиканы психологияда ќолдануды ±сынѓан Гальтон еді. Ол бірлесіп ж±мыс жасау ‰шін Пирсон, Фишер сияқты математик ѓалымдарды шаќырды. Спирменніњ 1904 жылы “Объективті аныќталѓан жєне µлшенген жалпы интеллект” деген ењбегі жарыќќа шыќты.

Г. Айзенг пен Р. Кеттел т±лѓалық ќасиеттерді зерттеу ‰шін факторлыќ анализді пайдаланды. 1905-1907 жылдары француз ѓалымы А. Биненіњ статистикаѓа негізделген интеллект тестісі жарыќќа шыќты. Ол француз ѓалымы Т. Симонмен бірге осы тестті аяќтап, нәтижесінде µмірге Бине-Симон тестісі келді.

Тақырып 4. Психодиагностиканың революцияға дейінгі дамуы.

4. 1. ХХ ғасырда психодиагностиканың даму тарихы.

4. 2. 50-60жылдарда психологиялық зерттеу әдістерін ұйымдастыру. А. Н. Леоньтев, А. Р. Лурия, П. Я. Гальперин жұмыстары.

4. 3. Психологиялық-педагогикалық диагностикаға Л. С. Выготскийдің қосқан үлесі. Д. В. Элькониннің жеке адам тұлғасын зертеуге деген генетикалық тәсілдері туралы.

Психологиялық диагностиканың дамуы - диагностиканың негізгі зерттеу әдісінің шығу тегіменен ұштасады.

Бұл әдіс психологиядағы басқа әдістердің ішінде қаншалықты орын алады, оның спецификалық мәнісі не?

Зерттеу әдісінде эксперименталды және эксперименталды емес болып бөлінеді. Эксперименталды емес әдістің әр түрін бақылау, әңгімелесу, іс-әрекеттің болғанын зерттейді.

Эксперименталды әдіс жағдайдың тууына қарай негізделеді, зерттеп отырған фактордағы тіркеудің өзгерісін және онымен байланысты әрекетті, сонымен қатар зерттеуші мен зерттелушінің қарқынды байланысын зерттейді.

Диагностикалық әдістер (тесттер) кейде эксперименталды әдістердің ішінен қарастырылады. (Б. Г. Ананьев 1976. ) .

Психодиагностикалық әдістер өздеріне мынадай әрекет тест әдістерін қамтиды. Олар: «объективті», «субъективті», «проективті немесе құрылымдық».

Диагностикалық зерттеулер екі әдіс қолданылады. Ол - тұлға ерекшеліктері және ақыл-ой тесті.

Мұнда біріншісі тұлғаның ерекшелігін айқындаса, өлшесе ал екіншісі ақыл-ой дамуын өлшейді.

Диагностикада ақыл-ой дамуына байланысты көптеген тест түрлері бар. Олар іс-әрекет тесті (мақсатты тұлға) және ситуациялық тест түрлері. Көбінесе сурет фигуралар берілген тест, анкеталар көптеп қолданыс табуда.

1970 ж. бастап жеке тұлғалық ерекшелік аймағында (көптеп) және де Батыс Европа және АҚШ та «психологиялық тестілеу» термині көптеп қолданылуда. Бұл-«психологиялық баға».

«Психологиялық баға» терминін екі дүниежүзілік соғыста американдық психологтар мен психиатрлар қара және қанжар серіні таңдауда қолданған.

Ең алғашқы терминді қолданған кітаптың аты-The Assessment of Men (office of Staratcgis Services, 1942)

1953 ж. (США) жылдық психологиялық көрсеткіштерде «теория және техника бағасы» атты термин қолдана бастады. Осыдан соң «баға» термині психологтар терминінде жиі қолданыс табуда.

Соңғы кездері бұл термин жеткілікті дамып, тарап өзіндік статусқа ие болды. Бұған дәлел көптеген журналдар, оның ісінде психологиялық проблемалар жиынтығы.

Тақырып 5 . Психодиагностиканың қазіргі даму тарихы.

Психодиагоностиканың мәселелері және оны шешу жолдары. Психологиялық қызметті құру жөніндегі маңыздылығы. Психодиагностиканың ҚР даму жағдайы.

Қазіргі психодиагностиканың даму кезеңінде «компьютер» психологтың барлық диагностикалық іс-әрекетін жүзеге асырушы ең негізгі құрал ретінде қаралуда. Компьютердің психодиагностикаға, енуінің өзіндік тарихы бар. Алғашқы даму кезеңінде компьютер өте баяу дамыған, бастапқы кезде қарапайым стимулдарды, және қарапайым әсерлерді (реакцияларды) бекітуге және статистикалық деректерде өңдеуге көңіл аударған. Компьютер зерттеудің көмекші құралы ретінде қолданылады, ол арқылы көп еңбекті қиындық келтіретін және ескішілдікке негізделген операцияларды зерттеген. Алайда дәл осы кезеңде машиналық интерпритациялық тестер дами бастайды.

Соңғы ХХ ғ. онжылдығында компьютер тек қана институттар мен лабораториялар қолданыста болған жоқ, ол әрбір зерттеушіге қолдануға мүмкіндік болды. Қазіргі таңда өте қиын деген психодиагностикалық тестердің дамуына компьютерлік базалар өте көп үлес қосуда, өйткені компьютер жеделдетудің әр алуан түрлерін игерген. Отандық компьютер психодиагностиканың зерттелу бағыты 1980 ж. ортасына барып көркемделеді, шетелдердегідей оның дамуы қазіргі информациялық технологиялармен тығыз байланысты. Қазіргі таңдағы ең белсенді информациялық технологияларды тұтынушылармен психологиялық ғылымды салыстырсақ, психологиялық ғылым бұрыннан 1-ші орын алуда. Бір қызық жері Гек 1960 ж. аяғында ғана, кеңестік психологтарға қарапайым есеп-қисаптарды қолжазба арқылы атқару ұсынылған, бірақ осы таңда шетел жақ осы математик статистикалық әдіс, 1930 ж. басында-ақ ЭВМ арқылы іске асырылып жатқан.

Соңғы кездегі компьютерлердірілген психодиагностикалық әдіс, дәстүрлерімен салыстырғанда мынаған байланысты.

Тесті автоматтандыруды құруға мүмкіндік береді.
Тесті құрастырудан оған жүргізген зерттеулерден, ескішілдікке негізделген қиындық келтірілген жағдайлардан психологты босатады.
Таралым әдісі мен тәжірибелік топтық тестілеудің кеңейтуге мүмкіндік беруге қамтамасыз етеді.
Тестердің құпиялық қорытындысын сақтауға жеңілдетеді.
Жедел топтық зерттеудің жүргізілуі, сол сияқты жекеленген психодигностикалық зерттеулер жаңа жағдайлар туғызады.
Практикалық тапсырмалардың шешімімен тығыз байланыстылығын қамтамасыз етеді.
Кейбір компьютерлік тестер компьютерлік ережелерге аударылуы мүмкін емес.

Психодиагностика саласы мамандарының басым көпшілігі алынған нәтижелердің сандық бағасы пайдалырақ деп есептейді. Алайда зерттеудің қай жолы анағұрлым сенімді болжамға алып келетіні жайында қарама-қайшы пікірлер де бар. Клиникалық, яғни өз түйсігіне тәжірибесіне сүйенген жол ма, әлде статистикалық, яғни объективті және қалыптасқан ережелерге сүйенген жол ма?

Клиникалық бағыт әсіресе сапалық көрсеткіштердің анализіне сүйенеді және оны жалпылай қамтуға тырысады. Оның басты ерекшелігі «субъектілік сынға» және маман тәжірибесіне сену болып табылады. «Таза» күйінде клиникалық бағыт саналы пайымдауға жақын болып тұрады.

Статистикалық бағыт объективті (сандық) көрсеткіштерді, олардың статистикалық өңделген түрін мәселен регрессияның немесефакторлық анализдің теңдіктерін қарастырады. Субъектілік ойлау мүлде ескерілмейді деуге болады. Болжам алдын-ала белгіленген статистикалық қатынастарға сүйене жасалады. Клиникалық және статистикалық бағыттың болжамдарының дәлдігі психологтар арасында әлі де талас тудыруда.

П. Мил осы саладағы біршама жұмыстарға сүйене отырып статистикалық бағыттың клиникалық бағытқа қарағанда анағұрлым сенімді божамдар береді деген қорытындыға келеді. (Мысал ретінде 20 зерттеулер көрсетілген) . Бұл кейінгі зерттеулерде де дәлелденді, онда көрсетілген клиникалық бағыттың тиімсіздігі себебі көрсетілді. Алғашында диагностикалық көрсеткіштердің көлемінің ұлғаюы өседі де, сонан соң божамның дәлдігі төмендей бастайды.

Ең ауыры және қиыны клиникалық бағыттың жалпы суреттің жекеше қаншалықты күш жұмсағанына байланысты П. В. Гапушкин өз кезегінде клиетицист-психиатрдың тәжірибесі мол болған сайын оған ауыр болады. Мұнда жалпы тікелей диференциалдық диагноздың қойылуы күйзеліске ұшыратады. Мұнда клиникалық бағыттан психодиагностиканың қорытынды жасауына өте түсінікті болуы статистикалық бағыт клиникалық бағытты алмастыра алмайды. жалпы адамның сыртқы пішіні мен ішкі жан дүниесін зерттегенде клиникалық бағыт сәйкес келеді. Клиникалық бағытқа қарама-қарсылықта зерттеу қиынға соғады. Әлгідей оның мүмкіндігі шектеулі болады. П. Милдың айтқан көзқарасы бойынша статистикалық және клиникалық бағытты мәңгі күш жұмсау барысында осыған қарама-қарсы бағытында өте қиын болды. Мил статистикалық бағытқа өз қарсылығын білдірді. Өйткені ол қолайсыз болды. Өзіміздің диагностикалық бағалауымызда психологиялық қорытындыларымызда тура келеді. Біздің табиғи болмысымыздағы біреуге құштарлығымызды арифметикалық зерттеулеріміз өте орынсыз. Толығымен зерттеусіз бізді толық бағалауымыз жаман күйзеліске ұшыратады. Диагностикалық жағдайда үйлесімдік қажет. Мұны біз кездейсоқ статистикалық бағытта көре аламыз.

ІІІ-БӨЛІМ. ПСИХОДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРДІҢ

САПАСЫН БАҒАЛАУ МЕН ТАНЫМАЛ ТҮРЛЕРІ.

Таќырып 6. Психодиагностикалыќ инструменттердің классификациясы.

6. 1. Психодиагностикалыќ єдістердің жалпы мазмұны. Психодиагностикалық єдістердің анықталу түсінігі.

6. 2. Психодиагностикалық єдістерге қойылатын талаптар.

6. 3. Тест-психодиагностиканың негізгі инструменті. Тесттің т‰рлері. Проективті єдістердің анықтамасы.

Психологияда «Психодиагностика» сөзі екі негізгі мағынаны білдіреді. Бірі психологиялық білімді қолданудың спецификалық аймағын көрсетсе, екіншісі сол аймақтағы психологиялық білім мен зерттеуден тұрады. Психодиагностика саласына ғылыми зерттеу әдістерінің принциптері және қолдану түрлері жатады.

Қазіргі заман психологиясында психодиагностика әдістерінің көптеген түрлері қолданылады, бірақ олардың барлығын ғылыми негіздеген деп айтуға болмайды. Сондай-ақ, олардың арасында зерттеу әдістері және өзіндік психодиагностика әдістері бар.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.