С.Л. Рубинштейн психологиясындағы әрекет оның түрлері, әрекет пен қозғалыс және әрекет пен дағды мәселелері

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1. С.Л. Рубинштейн психологиясындағы әрекет оның түрлері, әрекет
пен қозғалыс және әрекет пен дағды мәселелері
2.2. С.Л. Рубинштейн психологиясындағы іс-әрекет мәселелерінің
қарастырылуы. Ғалымның отандық психологияға қосқан үлесі.
ІІІ. Қорытынды
Әдебиеттер

Кіріспе
Атақты кеңес психологы, философия ғылымдарының докторы, профессор.
Ленинград психология мектебінің өкілі.
Негізгі еңбектері: Жалпы психология негіздері (1946), Болмыс және
сала (1957). Философия, психология, педагогикадағы іс-әрекеттік тәсіл
тұжырымдамасын ұсынған.
С.Л. Рубинштейн мен оның шәкірттері іс-әрекет және процесс ретінде
ойлаудың нағыз теориясын шығарулар болып табылады.
Адамның арнайы әрекеті еңбек іс-әрекеттің актісі ретінде еңбекте
қалыптасты белгілі бір қоғамдық функцияларды атқаратын еңбектер жиынтығы
белгілі бір еңбек іс-әрекетінің түрін құрайды.
Еңбек іс-әрекеті нақты өнімді шығарушыға бағытталған іс-әрекет
болғандықтан, адамның әрекеті ылғи нақты нәтижеге бағытталған. Бірақ сол
немесе басқа да әрекет көптеген әртүрлі нәтижелер бере алады, олардың
бірқатары ырықсыз және әдепті шығарылмаған, бірақ адам іс -әрекеті еңбектік
адам саналы іс-әрекет болғандыөтан, осы нәтижелердің біреуі әсер ететін
субъектінің тікелей саналы түрде ұғынылған мақсатты іс-әрекет саналы болып
табылады. Адам әрекетінің саналы, мақсатқа бағытталған сипаты оның
спецификалық бейнесі болып табылады.

2.1. С.Л. Рубинштейн психологиясындағы әрекет оның түрлері, әрекет пен
қозғалыс және әрекет пен дағды мәселелері
Барлық әрекет белгілі бір мақсатқа бағыттала отырып, қандай да бір сол
немесе басқа ниеттену шығады. Азды көпті дұрыс саналатын ниет түрткі
ретінде жүреді.
Сол немесе басқа ынталану-қажеттілік, мүдде – адамға оның мақсатына
сәйкес әрекет түрткісі болып саналады, сол сияқты басқа жағынан әрекетке
бағытталған және оған таланталған объект түрткімен сәйкес келе отырып.
Әрекеттің мақсаты болып табылады.
Шынайы әрекеттің нақты мотивациясы мақсат пен ниеттің
арақатынасынан шығады, бірақ онымен ештеңе таусылмайды. Ол индивидтің
шиеленіскен және түрді өзгертетін негізгі түрткісі әрекет іске асатын нақты
өмірдегі шынайы жағдайға қатынасын біріктіреді. Әрекет жағдайына әрқашан
азды-көпті әртүрлілік пен үйлеспеушілік қатынасы мақсатпен байланысып,
мотивацияға маңыздылық, өмірлік мазмұн және кейде үйлесімдік береді.
Сондықтан кейі іс-әрекет мақсаты болып табылатын зат ретінде адамды
әрекетке ниеттендіреді, ол үшін мәнді болу керек: тап сол субъект үшін
мәнді іске асатын әрекет қатынасы оған мән беретін, туындаған әрекеттің
қайнар көзі болып табылады.
Қылық - әрекет етуші субъектінің қоғамдық акті ретінде, адамның басқа
адамдарға қарым-қатынасын көрсететін субъект ретінде қабылданатын және
саналатын әрекеті.
Әрекеттің түрлері: Адам іс-әрекеті әрекеттің түрлері мен деңгейі
негізінде орындалады. Әрекет ерікті, импульсивті, инстинктивті, рефлекторлы
деп бөлінеді. Рефлекторлық әрекет инстинктерден тыс болмайды: ол
рефлекторлы әр түрлі әрекеті атқаратын қимыл-қозғалыс.
Инстинктивті әрекеттің тұра мағынасы тек органикалық импульстен ғана
шықпайды, сонымен бірге саналы бақылаудан бөлек іске асады және нәрестелік
шақта байқалады; олар ересек адамдардың өмірінде рөл атқармайды. Сондықтан
мәні бойынша адамның мінез-құлқын зерттеуде әрекеттің өзінің екі түрімен-
ерікті және импульсивті жұмыс істеуге тұра келеді.
Спецификалық адамға тән түр, яғни нақты мақсаттың іске асуына
бағытталған саналы акт ерікті болып табылады. Зерттеуде мұнымен адамдағы
рефлекторлардың, инстинктивті, импульсивті актілердің болуын жоққа
шығармаймыз.
Импульсивті әрекеттің еріктіден негізгі айырмашылығы алғашқы және
екінші саналы бақылаудың жоқ болуы. Импульсивті әрекет әуестіктің инстикті
әрекетінен шыққанда, ерікті әрекет әлі ұйымдаспаған, ұйымдастырылуы
бұзылған кездегі негізде туындайды.
Импульсивте әрекетте динамикалық сәйкестік маңызды рөл атқарады.
Импульсивті әрекет бұл- аффектілі күш. Ол аффективті күйзелуге байланысты.
Импульс ниеттенуге қосылған алдағы тікелей және азды-көпті қарқынды
әрекетке ауысатын жанамаланбаған салдарында оның түрткілерінің өлшемі мен
бағалауына айналады.
Импульсивті –аффективті әрекет ашулы адамның аффективті әрекеті немесе
елігуші құмарлығының лап ететін көрінісі болып табылады.
Әрекет пен қозғалыс: Қимыл қозғалыс ерікті және еріксіз деп бөлінеді.
Қимылдың мұндай шіктелуінің негізі туралы-ерікті және еріксіз деп
бөлінуі. И.М. Сеченовтың тереңдетілген зерттеуінен алынды. И.м. Сеченов:
ерікке тек шолақты бұлшық еттер бағынады, ал тиіс бұлшық еттер бағынбайды,
себебі жүректің құрылысы шолақты талшықтардан құралған және ерікке
бағынбайды, және несеп қуықшасынан зәр айдайтын бұлшық ет тегіс талшықтарға
жатады, сондай-ақ бағынады.
Мүмкін болатын басқа принципті қабыл алмаған Сеченов үшіншісіне
тоқтап, былай тұжырымдайды: Ерікке тек санаға қандай да бір ашық
белгілермен жіберілетін әрекет бағынуы мүмкін
Қимыл-қозғалыстың негізгі қасиеттері:
1. Жылдамдық; 2. күш; 3.қарқыл; 4.ырғақ; 5.үйлестіру; 6. нақтылық және
дәлдік; 7. икемділік жен ептілік.
Қимыл қозғалыстың негізгі түрлері:
1) Дене қалпының қимылы-бұлщық еттің белсенді екпін күші жолымен
жететін дене қалыптарының өзгерісі мен қолдауын қамтамасыз
ететін бұлшық ет аппараттарының қозғалысы деп аталады.
2) Локомания- козғалтуға немесе ауысуға байланысты қозғалыс.
Олардың ерекшеліктер немесе ауысуға байланысты қозғалыс:
олардың ерекшеліктері адам жүрісінен, дем тұрпатынан көрінеді.
Ол адамның психикалық қалпын болмаса соның бір көрінісін
көрсетеді.
3) Бет әлпет пен барлық дененің айқын қимыл қозғалысы, эмоцияның
тікелей айқын немесе жай туындауы, оның анық күрделі және күш
салатын шақтағы көрсетіп береді.
4) Удемелі тікелей айқын қозғалыс, яғни семантикалық қозғалыс-
ерекше мән беретін адамдар: мысалы жасанды немесе сенімді
түрде жест жасау басын изеуі және бас киімін алып иілу, қол
қысу, дауыс беруде қосып көтеру, қол шапалақтау т.б.
5) Сөз анық динамикалық аспектісінде тасымалдаушы ретінде моторлы
функция қызметін атқарады. Сөздің динамикалығы, ритмикасы,
ырғақтың ойылы, дыбыстық белгілеу, айтушының сезімі мен
ойларын бейнелей отырып сөз тыңдап отырған адамға әсер ететін
рөл атқарады.
6) Жұмыс қарқылы- оған еңбек операциясы мен кәсіби іс-әрекеттің
әр түрлігіне, ерекше нәзік және құнды, асқан шебер қимыл-
қозғалысқа жатады.
Әрекет және дағды жаттығу, шынығу нәтижесінде туындайтын адам саналы
іс-әрекетіндеавтоматты жатталып, орындалатын құрылымдар дағда деп аталады.
Адам іс-әрекеттің жоғары формасының біреуі де дағданың жай механикалық
сомасына мәлімет бермейді. Баға жағынан, іс-әрекеттің кез келген формасына
дағды құрамдас бөлік болып табылады. Осыған байланысты бірқатар әрекет
дағды ретінде адамның саналы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.