Оқыту барысында баланың көру қабілетінің бұзылуындағы психологиялық ерекшеліктері

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан халқы Қазақстан Президентінің тәуелсіз елімізді өркендетуге
бағытталған бастамалары мен шешімдеріне қолдау көрсетіп, іске асыруға
міндетті екендігін терең сезінуі қажет. Еліміздегі әлеуметтік –
экономикалық, саяси қарқынды даму жағдайы, білімді тұлғалардың
шығармашылық деңгейінен, қабілеті және белсенділігінен айқындалады.
Ел Президенті Н.Ә. Назарбаевтың халыққа жолдауында жеке тұлғаның
шығармашылығының: Ұлттық бәсекелестік қабілеті бірінші кезекте оның
білімділік деңгейімен айқындалады ұлттық жауапкершілікті сезінуді
көздейді.
Еліміздің сапалы дамуының жаңа сатысына, биік белестерге
көтерілуіне бағыт берген бұл маңызды құжатта еліміздің бәсекеге шынайы
қабілеттілігін қамтамасыз ету мақсатында білім беру жүйесін реформалау
қажеттігі атап көрсетілді. “Білім беру реформасы – Қазақстанның бәсекеге
нақтылы қабілеттілігін қамтамасыз” етуге мүмкіндік беретін аса маңызды
құралдардың бірі деуі соған дәлел деп білеміз.
Елбасы атап өткендей, білім беру реформасы – Қазақстанның бәсекеге
нақты қабілеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін аса маңызды
құралдың бірі. Бізге экономикалық және қоғамдық жаңару қажеттіліктеріне сай
келетін осы заманғы білім беру жүйесі қажет. Осыған орай Білім және ғылым
министрлігінің алдында ауқымды міндеттер қойылды.
Жаңа фармацияда білім беру саласындағы барлық процесте,
тәрбиешілерге, мұғалімдерге, оқушылары мен топ тәлімгерлеріне кәсіби
дайындықтарын толықтыру, балалардың жекелік ерекшелігін ескеру,
қабілетіне және тұлғалық бағыттылығына қарай жағдай туғызуды қажет етеді.

Ұлы бабамыз әл-Фараби білім мен тәрбиенің ұрпақ өмірінде алатын орнын
жоғары қойып: “Адамға ең алдымен тәрбие беру керек, тәрбиесіз берілген
білім адамзаттың қас жауы” деп түйіндеген екен. Біз мектептегі оқу мен
тәрбиені осы ұлы қағидаға сүйеніп, қатар жүргізіп келеміз.
Қоғамдағы саяси-экономикалық, мәдени өзгерістерге байланысты оқыту
жүйесіне де өзгертулер енгізілді. Қоғам өмірі ең алдымен адамның (баланың)
өздігінен дамуы мен жетілуін іске асыратын, педагогикалық теория мен
практикаға ерекше мән бере бастады.
Оқушының дербестігін, шығармашылық ынтасын арттыруға бағытталған
педагогикалық жүйе қазіргі білім берудің барабар талабы болып табылады.
Бала – бұл күрделі бүтін жүйе және оның дамуын ашатын жүйеқұрағыш
бөлігін табу өте маңызды. Сол бөлік ретінде ғалымдар өздігінен танымдылықты
бөледі, ол жеке адамның дамуындағы бүтін интегралдық көрсеткіші, адамға
жаңа жағдайда жеңіл жөн табуға, өзге жағдайда білім мен дағдысын қолдануға
мүмкіндік береді. Сондықтан адамның өзіндік танымдылығын дамытуда көру
қбілетінің алатын орны ерекше.
Баланың өздігінен танымдылығын дамыту үшін көптеген факторлар әсер
етеді: стихиялық (апаттық) және арнайы ұйымшылдық, табиғи және әлеуметтік
факторлар. Басқа факторлармен қатар ғалымдар мен педагог-практиканттар
қоршаған ортаның әсерін көрсетеді. Ол ортада бала жеке адам ретінде дамиды,
оған әсер етудің арқасында өзінің өздігін көрсетеді.
Бастауыш сынып оқушыларының таным процестері дамуына оқытудың
тигізетін әсері өте үлкен. Бастауыш сынып оқушыларының таным әрекеттерінің
ішіндегі көру қабілеттерін зерттеу - психологиялық қызмет көрсетудегі
күрделі мәселелердің бірі. Сондықтан оны жүргізу жолдарын көптеген
психологтар мен педагогтар зерттеуде. Тәжірибелік психологияда Йирасек-
Керн, Л.А.Венгер, П.Я.Гальперин, В.В.Давыдов, Д.Б.Эльконин, А.Г.Зак,
И.В.Забрамная, Е.И.Рогов, Мотков т.б. жасаған әдістемелер кеңінен
пайдаланылуда. Дамыта оқыту проблемалары ХҮІІІ ғасырдан бері зерттелуде.
Швейцар ғалымы И.Г.Песталоцци оқу барысында балалардың қабылдау және еске
сақтау қабілетін дамыту проблемасын зерттеуді бастаған. Бұл идеяны
К.Д.Ушинский, Л.С.Выготский жалғастырған. Д.Б.Занков дамыта оқытуға қазіргі
технологияларды қолданып, жалпы ақыл-ойды дамыту жолдарын анықтаған.
Қазіргі бастауыш мектеп бағдарламасында барлық таным процестерін жедел
дамыту жолдарын ескере отырып жасалған оқулықтар мазмұны ойлауды дамытуға
үлкен үлес қосады. Дегенмен осы проблеманы шешу үшін әр мұғалім ойлау
қабілетінің ерекшеліктерін, оны дамыту жолдарын толық түсінуі қажет.
Ғалымдар білім ортасының құрылымдық бөлігі пәндік қоршауы деп
көрсетеді. Пәндік қоршауды пәндік орта ретінде анықтап, қазіргі
зерттеушілер оны іс-әрекеттің ұйымдасқан көзқарасында қарап (ұйымдасқан
және ұйымдаспаған орта), оны белгілі бір ортада (ойын, оқу, еңбек)
қарастырады. Зерттеу жұмысының өзектілігін келесі факторлармен
көрсетуге болады:
- әлеуметке өздігінен танымды және өзін дамытуға жағдайы бар еркін
адамның қажеттілігі;
- мектеп оқушыларының өздігінен көру қабілетін дамытуды зерттейтін,
оның ғылыми негізін талдайтын оқу орындарының қажеттілігі.
Оқушылардың көру қабілеттінің бұзылуындағы психологиялық
ерекшеліктерін зерттеудің маңызы психологиялық, қызметті ұйымдастыруда
өте үлкен. Сондықтан әр психолог оның әдістемелерін жақсы меңгеріп,
қолдану ережелеріне толық түсінік алғанда ғана ол өз қызметіне қажетті
деңгейде атқаруға даярльқтан өтеді.
Көру қабілетінің бұзылуындағы психологиялық ерекшеліктерді зерттеу
әдіс тәсілдерін тереңірек меңгеріп алу үшін жұмыс тақырыбын Көру
қабілетінің бұзылуындағы психологиялық ерекшелікер деп анықтадық.
Зерттеу объектісі: бастауыш сынып оқушылары.
Зерттеу пәні: бастауыш сынып оқушыларындағы көру қабілеттерінің
бұзылуындағы психологиялық ерекшеліктерін зерттеу және дамыту жолдары.
Зерттеудің мақсаты: Оқыту барысында баланың көру қабілетінің
бұзылуындағы психологиялық ерекшеліктерін анықтау жолдарын теориялық,
әдіснамалық тұрғыда негіздеу.
Зерттеудің міндеті:
- оқыту барысында баланың көру қабілеттерінің бұзылуындағы
психологиялық ерекшеліктерін зерттеу;
- оқыту барысында баланы белсендендіру әдістерін зерттеу;
- оқыту барысында баланың сөйлеу, ойлау және қиялының дамуын зерттеу;
Зерттеудің теориялық қолданымы. Оқыту үрдісі барысында көру
қабілеттерінің бұзылуындағы психологиялық ерекшеліктеріне әсер ететін
факторларды анықтау.
Зерттеудің практикалық қолданымы.
Баланың іс - әрекеті барысындағы көру қабілетінің бұзылуындағы
психологиялық ерекшеліктерінің теориялық және тәжірибелік бағыттарын
анықтап, оларды түзету жұмыстарын жүргізу.
Зерттеу әдісі: Бала әрекетінің өнімін талдау, психологиялық-
педагогикалық эксперимент, анкета, сұхбаттасу, бақылау; математикалық және
статисталық материалдарды зерттеу әдістері, теориялық әдістер және
эмпирикалық әдістер – бастауыш сынып оқушыларының таным процестерін дамыту
туралы ғылыми еңбектерге теориялық талдау жасалынды және бастауыш сынып
оқушыларының таным процестерін дамытуда қолданылатын шығармашылық
тапсырмалар таңдап алынды.
Зерттеудің эксперименталдық базасы Түркістан қаласындағы, М.Әбенова
атындағы қазақ орта мектебі.
Зерттеу жұмысы кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған
әдебиеттер тізімінен және қосымшалардан тұрады.

ҚОРЫТЫНДЫ
Еліміздегі әлеуметтік – экономикалық, саяси қарқынды даму жағдайы,
білімді тұлғалардың шығармашылық деңгейінен, қабілеті және белсенділігінен
айқындалады.
Қоғамдағы саяси-экономикалық, мәдени өзгерістерге байланысты оқыту
жүйесіне де өзгертулер енгізілді. Қоғам өмірі ең алдымен адамның (баланың)
өздігінен дамуы мен жетілуін іске асыратын, педагогикалық теория мен
практикаға ерекше мән бере бастады.
Оқушының дербестігін, шығармашылық ынтасын арттыруға бағытталған
педагогикалық жүйе қазіргі білім берудің барабар талабы болып табылады.
Қазіргі бастауыш мектеп бағдарламасында барлық таным процестерін жедел
дамыту жолдарын ескере отырып жасалған оқулықтар мазмұны ойлауды дамытуға
үлкен үлес қосады. Дегенмен осы проблеманы шешу үшін әр мұғалім ойлау
қабілетінің ерекшеліктерін, оны дамыту жолдарын толық түсінуі қажет.
Зерттеу жұмысының өзектілігін келесі факторлармен көрсетуге болады:
- әлеуметке өздігінен танымды және өзін дамытуға жағдайы бар еркін
адамның қажеттілігі;
- мектеп оқушыларының өздігінен танымдылығын дамытуды зерттейтін, оның
ғылыми негізін талдайтын оқу орындарының қажеттілігі.
Оқушылардың көру қабілеттерінің бұзылуындағы психологиялық
ерекшеліктерін зерттеудің маңызы психологиялық, қызметті ұйымдастыруда
өте үлкен. Сондықтан әр психолог оның әдістемелерін жақсы меңгеріп,
қолдану ережелеріне толық түсінік алғанда ғана ол өз қызметіне қажетті
деңгейде атқаруға даярльқтан өтеді.
Таным - қоршаған болмыстың, оның элементтерінің белсенді ақыл-ой,
көңіл-күй, іс-әрекеттер мен олардың нәтижесі, яғни, білім, жалпыланған
теория, заңдар мен ғылыми ұғымдардың санада бейнеленуі.
Таным теориясы оқу танымына тікелей қатысты. Білімді игеру әрқашан
таныммен байланысты келеді. Оқытудың міндеті - табиғат, қоғам және адамның
психикалық процестерінің даму заңдылықтарын оқушы санасына өткізу.
Таным мен оқу арасында жалпы ортақтастық көп. Оқушы қоршаған дүниені
тану арқылы дамиды, кемелденеді. Оқу жұмысын таным істерінің өзінше бір
формасы ретінде қарастыруға болады.
Сөйтіп, таным процесі адамның дүниені тануының тарихи қалыптасқан
қабілеттерінің құрылысына, танымның даму дәрежесіне байланысты, ал бұл
соңғы кездегі қоғамдық жағдайлар мен тәуелділікке байланысты.
Баланың негізгі таным процестері (қабылдау, зейін, ес, қиял, ойлау)
мектепке кіргеннен кейін едәуір өзгерістерге ұшырайды.
Балаларда қабылдаудың дамуы түйсік, ойлау процестерінің дамуымен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.