Аймақ территориясындағы өзін өзі басқарудағы жергілікті салықтардың ролі

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 69 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны:

Кіріспе . . . 3-бет

1-тарау Салықтар, салық салу және мемлекеттің салық жүйесі

1. 1. Салықтардың пайда болу аспектіс . . . 6-бет

1. 2. Қазақстан Республикасының салық жүйесі . . . 20-бет

1. 3. Аймақтың қаржылық ресурстарын қалыптастыру және оларды басќару . . . 24-бет

2-тарау Жергілікті бюджеттің түсім көздері салықтың басқада міндетті төлемдердің мәні мен аймақ территориясындағы өзін-өзі басқарудағы ролі

2. 1. Заңды жеке тұлғалардан алынатын мүлік салығы . . . 27-бет

2. 2. Жер салығы . . . 35-бет

2. 3. Көлік құралдарына салынатын салық . . . 44-бет

3-тарау Қазіргі заманғы жергілікті салық салу жүйесінің бағдарлы мақсаттары мен тиімділігі

3. 1. Жергілікті алымдардың түрлері мен сипаттамасы, олардың аймақ терриеториясындағы өзін-өзі басқарудағы фискалдық мәні мен ролі . . . 48-бет

3. 2. Жергілікті салық салу жүйесінің мақсаттары мен маңызы . . . 60-бет

Қорытынды . . . 65-бет

Қолданылған әдебиеттер . . . 67-бет

КІРІСПЕ

Ќазаќстан келешекте Б‰кілд‰ниеж‰зілік сауда ±йымына кіруге дайындыќ жасауда. Ел президенті биылѓы Жолдауында Ќазаќстан алдыњѓы ќатарлы 50 дамыѓан елдіњ ќатарында болу керек деді. Осы орайда аймќ территориясында µзін µзі басќаруда салыќ органдарыныњ алдында да аса к‰рделі мєселелер т±р. Мемлекет басшысы салыќ органдарына µзара байланысты ‰ш міндетті, атап айќтанда: салыќтардыњ жиналуын арттыру жєне салыќ тєртібін к‰шейту; салыќтыќ єкімшіліктендіруді жењілдету; салыќ органдарындаѓы сыбайластыќ дењгейін тµмендету міндеттерін ќойып отыр.

Мемлекеттік органдар кµрсететін ќызметтіњ сапасын жаќсарту - ірі мєселелніњ бірі. Б‰гінде салыќ ж‰йесі µз тарапынан салыќ тµлеушілерге кµп жаѓдайлар жасап отыр. Оныњ бірі - салыќ органдарында аќпаратты ќабылдау жєне µњдеу орталыќтарыныњ ќ±рылуы. Орталыќтырдыњ ќ±рылуыныњ негізгі маќсаты - салыќ тµлеушілерге салыќ есептерін тапсыруѓа м‰мкіндігінше ќолайлы жаѓдай жасау, жылдам салыќ тµлеушілердіњ талаптарын ќанаѓаттандыру, олардан ќабылданѓан ќ±жаттарды тіркеу жєне аныќтамалыќ негіздегі ќ±жаттарды жеделдету тєртібімен ж‰ргізу. [1]

Қалыптасу механизмі бойынша салықтар тікелей және жанама деп бөлінеді. Тікелей салық табыс алушыларға, мүлік иелеріне тікелей салынады. Оларға халықтың табысына салық, капитал өсіміне салық, мүлік салығы, мұрагерлік пен сыйға тартуға салынатын салықтар жатады. Жанама салық тауарды тұтыну немесе сату кезінде салынады. Оған қосылған құн салығы, акциздер, кеден салығы жатады.

Қазақстанда салық республикалық және жергілікті болып бөлінеді. Республикалық салықтар - бұл міндетті салықтар, төлем сомасы республикалық бюджетке түседі. Жергілікті салықтың мөлшері жергілікті үкіметтің шешімімен анықталады.

Қазақстан Республикасында мынадай салықтың түрлері белгіленген:

1. Корпоративті табыс салығы

2. жеке табыс салығы

қосымша құн салығы
акциздер
жер қойнауын пайдаланушылар салығы мен арнайы төлемдері
әлеуметтік салық
жер салығы
көлік салығы
мүлік салығы

Салықтың экономикаға тигізетін әсері мен салық мөлшері жөнінде экономистер арасында біржақты пікір жоқ. Бұл жөнінде экономикада екі концепция бар:

Сұраныс экономикасы. Бұл теорияны жақтаушылардың пікірінше салықтың жоғарғы деңгейі жалпы сұранысты төмендетеді. Демек, баға түседі, инфляция мөлшері азаяды. Керісінше салықтың азаюы жалпы сұраныстың өсуіне әкеледі, баға өседі де инфляция қарқыны жылдамдайды.
Ұсыныс экономикасы. Бұны жақтаушылар керісінше пікірде: салықтың жоғары болуы кәсіпкердің шығынын көтереді де тауарын тұтынушыға жоғары бағамен сатуға тырысады, бұл инфляцияға алып келеді.

Бюджет-салық саясаты адамдарды толық жұмысбастылық және ЖҰӨ өндірісімен қамтамасыз етуге бағытталған салық салу мен мемлекеттік шығындарды реттеу бойынша үкіметтің шаралар жиынтығы. [2]

Ќазіргі тањда жергілікті салыќтардыњ мањызы мен ролі мемлекеттік жєне жергілікті органдарды ќаржы ресурстарымен ќамтамасыз етумен шектелмейді. Жалпы салыќтар ±лттыќ табысты мемлекеттендірудіњ басты ќ±ралы. Олардыњ макроэкономикалыќ шешуші ролі артып келеді. Салыќтар экономикалыќ белсенділкіті артырудыњ, ±дайы µндіріс процессіне єрекет етудіњ басты бір т±тќасы ретінде жања сипатќа ие болуда.

Салыќ арќылы реттеу єдістері салалардыњ бєсекелестігін ынталандыруѓа, капиталдыњ ќорлануына ќолайлы жаѓдай жасауѓа, корпорациялардыњ єлеуметтік ќызметін ќолдауѓа кењінен пайдаланылады. Осы маќсатта салыќты корпорация ќызметтерініњ т‰рлеріне ќарай пайдалану жµнінде т‰рлі жењілдіктер беріледі. М±ндай шараларѓа мысалы, µндіруші компанияларды салыќ арќылы ынталандыру ж‰йесі жатады. Салыќтыќ жењілдіктер беру арќылы мемлекет µндіргіш к‰штерді аймаќтйќ орналастыруѓа, инфраќ±рылым объектілерін салуѓа жєне т. б. айтарлыќтай єсер ете алады. Жергілікті салыќтарды реттеуде басќару органдары тек жекелеген шаралар ж‰ргізіп ќоймай, сонымен ќатар барлыќ шаруашылыќ конъюнктураѓа ыќпал етеді. [3]

Салыќ салудыњ т‰рлі проблемаларын зерттеу саяси экономия классиктерініњ ењбектерінде кµрініс тапќан. А. Смиттіњ пікірі бойынша «Салыќтар-б±л халыќтардыњ µздерініњ табыстары арќылы мемлекеттіњ міндеттеріне байланысты шыѓындарды жабуѓа арналѓан мемлекеттік табысты ќалыптастыруѓа ќатысудыњ бір тєсілі болып табылады»

Салыќтардыњ экономикалыќ мєні ењ бірінші Давид Рикардоныњ ењбегінде зерттелген болатын. «Салыќтар - деп жазды ол - ‰кіметтіњ билігіне µтетін елдіњ µнімдері мен ењбектерініњ бір бµлігін ќ±растырады олар ‰немі соњѓы табысы мен капиталынан тµленіп отырады».

Ќазаќстанныњ салыќ кодексінде салыќтарѓа мынадай аныќтама берілген: «Салыќтар мемлекетпен зањды т‰рде бекітіліген белгілі бір мµлшерде, ќайтарылмайтын жєне ќайтарымсыз т‰рде сипатталатын, бюджетке тµленетін біржаќты міндетті аќшалай тµлемдер»

Экономикалыќ катерогия ретінде, салыќтар шаруашылыќ ж‰ргізуші субъектініњ жєне жеке т±лѓалардыњ мемлекетпен арасында туындайтын ќаржылыќ ќатынастардыњ жиынтыѓы.

А. Вагнер 1890 жылы µзініњ саяси- єлеуметтік теориясын ±сынды. Онда ол, салыќ саясаты тек ќана фискалды саясатты кµздемеу керек, саяси-єлеуметтік маќсатты орындауды керек екенін атап кµрсетті: «салыќ салу ќаржылыќ саясатпен ќатар, -деп жазды ол µз ењбегінде, - басќа да маќсатты кµздейді: салыќ кµмегімен кезгелген ќоѓамда байлыќты адамдар арасында тењдей бµлінуін ќамтамасыз етуге болады. Ойын жалѓастыра келе ол салыќ тек ќана фисќалды ќ±рал ѓана емес, шаруашылыќќа тікелей єсер етудіњ ќ±ралы деп жазды ол»[4]

Зерттеу таќырыбыныњ µзектілігі. Ќазаќстанныњ мемлекеттік тєуелсіздігімен ќатар жеке дербес сыртќы жєне ішкі саясатта стратегиялыќ курсќа бет б±ру. Дипломдыќ ж±мыс жергілікті салыќтар, олардыњ негізгі т‰рлері жєне аймаќ территориясындаѓы µзін µзі басќарудаѓы ролін зерттеуге, ќазіргі тањдаѓы осы мєселеніњ жаѓдайы мен келешекте даму проблемаларын ќарастыруѓа арналѓан. Ж±мыстыњ авторы талдау жасауѓа тырысып, салыќ-бюджет механизмін ќаржылыќ т±раќтылыќ факторы ретінде кµрсете білді, сонымен ќатар жергілікті салыќтардыњ аймаќ территориясындаѓы µзін-µзі басќарудаѓы рµлін ашып кµрсете білді.

Ѓылыми зерттеудіњ пєні. Аймаќ территориясындаѓы µзін µзі басќарудаѓы жергілікті салыќтардыњ ролі, салыќ салу ж‰йесін ќалыптастыратын ±йымдастыру-экономикалыќ ќатынастар жиынтыѓы ѓылыми зерттеудіњ пєні болып табылады. Зерттеу нысанына Ќазаќстан Республикасындаѓы салыќтар, олардыњ ішінде жергілікті салыќтар алынды.

Ѓылыми зерттеулердіњ маќсаты мен міндеттері. Аймаќ территориясындаѓы µзін µзі басќарудаѓы жергілікті салыќтардыњ ролі, жања салыќ ж‰йесі бойынша жергілікті салыќтардыњ ѓылыми-тєжірибелік жєне теориялыќ-єдіснамалыќ т±рѓыда танып білу дипломдыќ ж±мыстыњ негізгі маќсаты болып табылады.

Зерттеу барысында алѓа ќойылѓан маќсаттарѓа ќол жеткізу ‰шін мынадай негізгі мєселелер белгіленді:

салыќ салудыњ, жергілікті салыќтардыњ дєст‰рлі т‰рлерініњ теориялыќ негізін зерттеу;
аймаќ территориясындаѓы µзін- µзі басќарудаѓы жергілікті салыќтардыњ ролі, оларды реттеу тетіктері мен формаларын, єдістерін топтастыру жєне жалпылау;
аймаќ территориясындаѓы µзін- µзі басќарудаѓы жергілікті салыќтардыњ µзіндік ерекшеліктерін аныќтау;
аймаќ территориясындаѓы µзін- µзі басќарудаѓы жергілікті салыќтардыњ мемлекеттік реттеудіњ басты баѓыттарын негіздеу.

Дипломдыќ ж±мыстыњ кµлемі мен ќ±рылымы. Дипломдыќ ж±мыс компьютерде терілген, 65 беттен (оныњ ішінде 3 кесте, 4 сурет) баяндалѓан. Кіріспе, 3 тарау, ќорытындылар мен ±сыныстардан, ќолданылѓан єдебиеттер тізімінен т±рады.

1-тарау Салықтар, салық салу және мемлекеттің салық жүйесі

1. 1Салықтардың пайда болуның аспектісі

Салықтар қоғамдық қатынастарды біртіндеп дамып келе жатқан адамзат өркениетінің бастапқы кезеңдерінде пайда болған болатын. Кезінде Інжілдегі Ізгі хабарын жазғанда Лука Исаның (Христостың) тууы туралы өзінің баяндауын «Сол күндері цесарь (патша) Август жер жүзінің барлық тұрғындары салық төлеу үшін тізімге тіркелсін деген бұйрық берді» деп бастаған еді. Осы оқиға салықтар мен алымдарға байланысты санақ есебін алу және тізімге тіркеу ісінің бастамасы болды, сондай-ақ халық санағы мен жерлерді есепке алу жөніндегі аталмыш өктем іс-қимылдар Сирияны Квирини басқарып тұрған кезде, астарлы мағынада жүргізілген болатын.

Тізімге тіркеу (қазіргі кездегі салықтық тіркеу есебіне алу) барысында, бірінші кезекте римге бағынышты барлық провинциялардың жерлерін кадастрлеуге және бағалауға қол жеткізілсе, екінші кезекте тұрғылықты халықтар нақты салық төлеушілер ретінде есепке алынды. Міне, осындай жәйттер Иса Құтқарушы (Машиах) дүниеге келген кезден бастап салықтарың императорлар (падишахтар) қазынасы мен мемлекет пайдасына халықтан мәжбүрлеп ақша алудың танымал әрі таптырмас құралына айналғанын дәлелдейді.

Көне Үндістанда «Ману заңдарында» алынған құрбандықты өзіне, яғни құрбандыққа шалынған (берілген) мал-мүліктерді өзіне тек брахмандар ала алады» деп белгіленген болатын. Сонымен бірге осы заңдарда «Веданы жатқа, жақсы білушілерден патша салық ала алмайды» деп, брахмандардың салық төлеуден босатылатыны бекітілген еді. Ал патшаға және басқа да басқарушыларға байланысты сол «Ману заңдарында» «Патша жыл сайын елде тұратын бұқара халықты дербес кәсіппен айналысуға мәжбүр етсін және оларды салық деп аталатын төлемді төлеуге мәжбүрлесін» деп көрсетілген.

Өнді көне Грекияға көз салсақ, онда алымдар мен салықтарды алудың әр алуан тәсілдері мен түрлері пайдаланылғанын байқаймыз. Классикалық Грекияда алғашқы тікелей алымды тек құдайлар мен храмдарға құрбандық шалу ретінде берілетін мал-мүліктер түрінде алып отырса, кейіннен кемелер жасауға, белгіленген тәртіпті қамтамасыз етуге, қала шаруашылығы мен порттағы жұмыстарды жүзеге асыруға деп аздап салық алынатын болған.

Біздің эрамызға дейінгі VII-VI ғасырларда ауқаттылардың өкілдері табыстың онға бөлгендегі бір бөлігін немесе жиырмаға бөлгендегі бір бөлігін қазынаға алу қажет деп белгілеген. Ал VI ғасырдың соңы мен V ғасырдың басында қоғамдық ауыртпашылықтар-литургиялар пайда болған. Литургиялық міндеттерін өтегендер басқа салықтарды төлемейтін болған.

Бесінші ғасырдың ортасына таман салықтарды алудың жаңа түрлері ойластырылған. Мысалы: базарлардағы сауда-саттыққа салынатын салықтар, шетелдік азаматтардан алынатын салықтар, кедөндік баждар алынған. Жезөкшелерге де салық салынған. Бұлар кірістерді құраса, шығыстарға: қаланы астықпен және ағашпен қамтамасыз етуге кететін қаражаттар; спорт ойындарын қаржыландыруға, дипломатиялық қатынастарды қаржыландыруға, полицияны ұстауға қажетті қаражаттар жатқан. Бұл ретте басқару нысанына, мемлекеттерге және басқа да жайларға қарамастан, салықтардың қажеттілігі және әрдайым әрі ұдайы алынатындығын, сондай-ақ салық төлеуден ешкімнің тыс қалмайтындығын байқаймыз. Мысалы, ауқатты азаматтар триеархияға 200 таланттан (алтын ақша) төлеп отырған. 378-377 жылдары ауқатты және басқа азаматтардың мүліктері мен байлықтарын жаппай бағалау жүзеге асырылған. Ерікті қоғамдық төлем литургия да өкінішке орай салыққа айналдырылған болатын.

Көне Римдегі алғашкы салықтар цензус (ценз) деп аталған. Ценздер әрбір бес жылдың көлемінде азаматтардың мүліктеріне сәйкес белгіленіп, алынған.

Кейде салықтар мен баждардан және жерді жалға беруден түскен түсімдер қала шаруашылығына кететін шығындарды жаппаған жағдайда, тек қалада тұратын азаматтардан «мунира» деп аталатын салық алынған. Мунирадан басқа мемлекеттік салық «трибутумды» төлеу рим азаматының борышы әрі міндеті болған. Провинциялардағы жерлердің аумағы елшеніп, қалалар бойынша кадастрлар жасалынып отырған. Римдегі (оның провинцияларындағы) негізгі салықтардың бірі жер салығы «аннона» болған. Оның төлемдері ауыл шаруашылығы өнімдері түрінде алынған.

Ресей мемлекетінің салық жүйесі IX ғасырдың соңына таман қалыптаса бастады. Ең бірінші алынған салық «дань» деп аталынатын. Сол кездерде алынатын салықтардың бәрі баждар . болып саналатын. Баждардың мына түрлері алынған: «мыт», «гостиная», «перевоз», «вес и мера», «торговая», «вира», «продажа». Татар-монғол шапқыншылығы кезінде Ордаға «выход» деген салықтөленген, сондай-ақ «ям» атты салық Орданың елшісі мен оның қызметкерлерін ұстау үшін алынған. Патша Үшінші Иванның кезінде «данные», «ямские», «пищальные» деген салықтар, «стрелецкая подать», «полоняничные деньги», «сборы на городовое и засечное дело», «соха», «медовая дань», «яеуся» деген түрлі міндетті төлемдер алынған.

Бірінші Петрдің тұсында фискальдық палата құрылған болатын. Одан басқа қаржылар мәселесімен айналысатын камер-коллегия, штатс-контр-коллегия, комерц-коллегия және ревизионная коллегия сияқты мемлекеттік органдар болған.

Сол кезде мына келесідей әр алуан салықтар мен міндетті төлемдер алынған: «гербовый сбор», «подушной сбор с извоз-чиков», «налоги с постоялых дворов», «налоги на бороду, усы», «налоги с печей, судов, продажи съестного», «подушная подать» (кейін «налог со строений») . Кейінгі патшалардын басқарула-ры аясында «питейный налог», «гильдейская подать», «квартирный налог», «налог на доходы с ценных бумаг», «сбор с проезда по шоссе Санкт-Петербург - Москва», «пошлина с имущества, переходящего по наследству», «сборы с заграничных паспортов», «паспортные сборы», «акцизы на табак, сахар, соль, спички, прессованные дрожжи, осветительные масла», «промысловый налог». Міне, Ресей салық жүйесінің қалыптасып, дамуы кезінде алынған негізгі міндетті төлемдер осылар болған. Әрине, әрбір елдің салық жүйесінің әр кездегі болмысы және құқықтық тағдыры патшалар мен билеушілердің, мемлекеттін саяси еркіне тәуелді болғаны, сондай-ақ бола беретіні сөзсіз.

Қазақстанда да заман-кезеңдеріне сай салық жүйесі болғаны ешбір күмән тудырмайды. Бір ғана дәлел ретінде «Ұлы жібек жолы» мен өркендеп, дамыған қамал-қалалар «Сығанақ», «Отырар», «Тараз», «Мерке», «Исфиджаб», «Құлан», «Яссы», «Сауран», «Барысхан, «Аспара», «Баласағұн», «Қойлық», «Талхиз», «Екіөгіз», «Баба-ата» жөніндегі мағлұматтарды айтуға болады. Тек бір өкініштісі, жазба мәліметтердің сақталмағанына байланысты осы салықтар жөніндегі дерек көздерінің өте аз болуы.

Кезінде Қазақстан тарихына, сонымен бірге салық салу мәселелерін шешуге орасан зор үлесін қосқан бірден-бір құқықтық дерек көзі Тәуке ханның (Әз Тәуке) хандық құруы кезінде, оның тікелей қатысуымен қабылданған «Жеті Жарғы» болып табылады.

Қазақстанның Ресей боданы болуына байланысты оның аумағында да Ресейдің заңдарында көзделген салықтар мен өзге де міндетті төлемдер алынатын болған. Тек Қазақстанның өзіне тән алымдар да белгіленіп отырған. Мысалы, «кибиточный сбор», «ясачная подать», «паспортный сбор», «ямская повинность» және т. б.

8-12 ғасырларда айтарлықтай дамыған салық салу теориясы экономикалық және мәдени гүлденуі шарықтаған ислам әлемі елдерінің мұсылмандық құқығында шариатта көрініс тапқан болатын. Салық салудың мұсылмандық жүйесінің көптеген элементтері қазіргі Қазақстан мен Орта Азия аумағындағы мемлекеттерде, олар 19 ғасырда Ресей экономикалық жүйесіне қосылмай тұрып таралған еді.

Шариат (араб сөзі «аш - Шариа» түзу, дұрыс жол мағынасында айтылады) қоғамдағы адамдардың өзара қатынастарын, соның ішінде салықтарға байланысты мән-жайларды да жан-жақты реттейтін нормалары бар қазіргі әлемдегі өте ірі әрі біртұтас құқық жүйесі болып табылады.

Белгілі өзбек ғалымы, мемлекеттанушы А. Саидов 12 ғасырдағы ханифиттер мазхабының (мектебінің, ағым - бағытының деуге болады) факиғы (факих - діни құқық танушысы) Бурхан ад - Дин әл Маргинанидің «Әл - һидоя» деген еңбегіне көптеген ғасырлар бойына жасалынған түсіндірмелер («Хидоя. Мұсылман құқығының түсіндірмелері») жинағына жазған баяндамасында: «мұсылман құқығының айрықша ерекшелігі - оның біртұтастығы және пәрмөнділігі; шариат нормаларында батыс (континентальдық, англосаксондық) құқық жүйелерінде байқалатын, адамдардың өзара қатынастарын реттейтін нормаларды құқықтық, әдептілік және діни нормалар деп бөлу орын алмаған.

Шариат - ислам құқығының философиясы, ол үшін рухани, діни және зайырлы өкімет біртұтас, яғни мұсылманның діни, зайырлық және практикалық қызметтері бөлінбес сипатта болады» деп көрсеткен.

Кезінде салықтарды жинаудың икемді тәсілдерін колдану қажеттілігі жөнінде Әмір Темір көреген (Гурхан Тимурленг Гурганджи) өзінің «Халықтан кірістер мен контрибуциялар жинау туралы» қаулысында: «Алым, салық жинау кезінде мүмкіндігінше халыққа ауыртпашылық, түсірмеу керек және аумақтардағы елді мекендерге салмақ салуды азайту қажет.

Өйткені, халықтың кедейленуі мемлекеттің қазынасының тапшылығына әкеліп соқтырады, ал мемлекеттік мұқтаждықтарды өтеуге қажетті қаражаттың болмауы әскери және басқа күштердің ыдырап кетуіне әкеліп соқтырады, ал жеткілікті, мықты әскердің және басқа да күштердің болмауы мемлекеттік өкімет билігін, мемлекетті әлсіретеді» деген болатын.

Ресей империясының қаржылық құқық саласы бойынша көрнекті ғалымы П. П. Гензель бұрынғы кездерде етек жайған салықтарға байланысты заңсыз мәжбүрлеулер жөнінде: «Көне заманнан бері салық салудың техникалық жолдары, әралуан кадастрлары және өндіріп алудың аса бір икемді тәсілдері жақсы мәлім болған» деп айта келіп «көне заманда қаржылық құқық жоқ болғандықтан қазіргі кездегідей салық салу тәртібін білмегендері белгілі. Ол кезде тек бағындырылған халықтан салық алуға бағытталған қаржылық мәжбүрлеуді ғана білген» деп тұжырымдаған. Міне, салықтар жөнінде осындай көзқарастар қалыптасқан еді.

Сонымен салықтардың бағзы заманнан алынып келе жатқаны жоғарыда біршама айтылды және қандай болмасын мемлекеттің болмысы мен өсіп-дамуының материалдық негізі - қаржыларды қалыптастыратын ең басты қайнар түсім көздеріне салықтар мен басқа да міндетті төлемдердің жататыны белгілі болды. Бұл ретте ескеретін маңызды жәйт, салықтар билеушілердің, императорлардың, патша ағзамдардың қарамағына болсын, кейіннен мемлекеттің тікелей өзіне болсын мәжбүрлеп алынғандықтан, олардың араларындағы айырмашылық тек жекеше-құқықтық кірістер түрінде немесе қоғамдық (мемлекеттік) -құқықтық кірістер сипатында болды.

Жоғарыда айтылғандай салық салу жүйесі (салықтар) адамзат өркениетінің әр қилы кезендерінде туындап, қалыптасып, дами отырып бүгінде белгілі бір деңгейде дамыған әрбір мемлекеттің мызғымас атрибуты, сол мемлекеттің қандай да болмасын мұқтаждықтарын қанағаттандырудың және әлеуметтік-экономикалық салаларын реттеудің таптырмас құралы ретінде көрініс табуда.

Салықтар, салық салу және салықтық құқық жөнінде кезінде А. Смит, Д. Рикардо, У. Петти, Н. Тургенев, М. Сперанский, Ш. Уәлиханов, И. Алтынсарин, А. Құнанбаев, А. Байтұрсынов, А. Бөкейханов, кейіннен бұрынғы Кеңес кеңістігі мен қазіргі егемөнді еліміздің ғалымдары М. Оспанов, А. Худяков қалыптастырған маңызы зор теориялар, экономикалық және құқықтық көзқарастар осы салықтардың қоғам мен мемлекет үшін ауадай қажет екенін дәлелдеп отыр.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.