Сауат ашу әдістемесі дамуының қазіргі проблемалары

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Сауат ашу әдістемесі дамуының қазіргі проблемалары.
Жоспары:
1.Қазіргі Әліппе , оның ерекшеліктері.
2.Сауат ашу барысында оқушылардың ерекшеліктеріне көңіл бөлу.
3.Дыбыстық талдау-жинақтау әдісі.
4.Сауат ашу жүйесіндегі дәстүрлі және қазіргі жаңалықтар.
Мақсаты: Педагогикалық мамандыққа кіріспенің білімдердің ғылыми
педагогикалық саласындағы ролі мен орнын түсіну, жеке тұлғаның
педагогикадағы сипаттамасын
ашу,педагогты тәрбие мен білім беру саласындағы жұмысты жүргізуші тұлға
ретінде сипаттау.
Тақырыпқа қысқаша шолу:
Сауат ашу жұмысы ескі діни мектептерде құрғақ жаттау әдісімен жүргізіледі.
Ол кезде бірден- саран оқыған адам болса, ол өзінің оқығанын мәніп өзі
түсінбей, дыбыс тіркестерін мағынасыз механикалық түрде жаттап алуға
мәжбүр болған. ХIХ- ХХ ғасырларда сауат ашу жұмысы буын және тұтас сөз
әдісі бойынша жүргізілді. Бұл әдістер де түптеп келгенде жаттығуға
негізделген болатын, яғни бұл әдістермен оқыту барысында да мағынасыз
буындар мен тұтас сөздер құрғақ жатталатын. Бұл әдістердің барлығы да
жаттауға негізделгендіктен, оқуға дағдыландыра тұрғанымен, оқушылардың
ойын дамытып дүние танымен арттыра алмады.
Алғашқы сабақтар балалардың тілі мен ойын дамыту жолында алуан
түрлі жұмыстар жүргізіледі: әңгімелесу, көркем шығармалар оқу, ауыз әдебиет
үлгілерін жатқа айту, өлеңдер жаттау, сурет, экскурсия бойынша әңгіме т.б.
Әңгімелесу барысында мұғалім өзі қоятын сұрағын мұқият
ойластырады, әр сұрақ оқушының ақыл- ойына қозғау салатындай тиіс. Сауат
ашу кезеңі негізінен екігебөлінеді.
Сауат ашу кезінде оқытудағы басты міндет оқушыларды сөз бен сөйлемдер оқуға
және оны саналы, дұрыс оқуға дағдыландыру, сондай- ақ әріпті элементтерімен
жекелеген әріптерді түзу жазып, олардан сөздер, сөйлемдер құрастырып жазуға
дағдыландыру болып табылады. Бұл дағдыларды қалыптастыру барысында табиғат
жөнінде, адамдардың өмір сүруі жөнінде балаларға мағлұматтар беріліп,
олардың айналадағы заттар мен құбылыстар туралы түсінігі кеңейе түседі.
Сондай- ақ сауат ашу кезеңінің алғашқы күнінен бастап ақ күнделікті режим,
тазалықтың пайдасы, оқушының міндеті жөнінде түсінік беру бағытында жүйелі
жұмыс жүргізіледі. Отанын шексіз сүюге тәрбиелеуге ертегі, көркем әңгіме,
өлең , сурет, музыка т.б. маңызы ерекше күшті.Осылардың негізінде
балалардың эстетикалық талғамын дамытуға болады.Баланың бастаған істі
аяқтап шығу, көздеген игі мақсатына жету, ұқыптылық, уақытты дұрыс
пайдалану т.б. мінез-құлық сапалары да сауат ашу кезеңіде тәрбиелене
бастайды. Сөйтіп, тәрбие жұмыстарының неізгі сауат ашу кезеңінде-ақ қалана
бастайды.
Қаралатын сұрақтар:-педагогикалық әрекет мәні
-педагог еңбегінің әлеуметтік маңызы
Практикалық сабақтың тапсырмасы: Қоғамға және жеке тұлғаға тән жалпы
қасиет (конспект)
Ұсынатын әдебиеттер тізімі:
Негізгі әдебиеттер тізімі
1.Педагогикалық және жас ерекшелігі психологиясы. Ред.басқарған профессор
А.В.Петровский қазақша аудармасы, Мектепбаспасы,1987.
2.Бастауыш мектеп педагогикасы. С.Б.Бабаев.Алматы, 2007.
3.Оқушылардың оқу белсенділігін арттыру жолдары.Т.С.Сабыров. Алматы,Мектеп,
1978.
Қосымша әдебиеттер
1.Айтмамбетова Б., Жаңашыл пед-тар идеалары мен тәжірибелері .Алматы,1991.
2.Ақназарова Б., Класс жетекшісі. Алматы, Мектеп, 1973.

2-тақырып: Сауат ашуды оқыту процесі.
Мақсаты: Осы заманғы әлемдегі білімнің әлеуметтік –экономикалық мәнін
ашып көрсету, білім берудің жалпы адамзаттық құндылықтарды дамытудағы
орны.
Тақырыпқа қысқаша шолу:
Психолгтардың зерттеуіне қарағанда, шала сауаттылардың оқу аумағы
сауаттылардан тар болады. Сауат ашу кезінде бала әр әріпке жекелеп көз
тоқтатады.Осының салдарынан олардың оқығанды түсіну дәрежесі де
сауаттыларға қарағанда едәуір төмен.Әріпті тез тану дағдысының қалыптасып
жетілуімен қабат сауаттану кезінде баланың көру аумағы да кеңейеді.Сауат
ашу барысында бала таңбалардың дыбысын үнемі дауыстап айтумен болады, яғни
олар іштей оқи алмайды, дауыстап оқиды.Оларға таңбалануы мен айтылуы бірдей
сөздерді оқу ешбір қиындық келтірмейді.Сауатты адамдар жазғанда ойында жеке
әріпті ғана сақтап отырмайды, тұтас сөзді немесе сөйлемді сақтайды. Әрине,
жазғанда тұтас сөзді немесе сөйлемді бірден жаза алмайды, бір әріптен кейін
екінші әріпті тіркестіріп жазу арқылы тұтас сөзді немесе сөйлемді аяқтайды.
Оқу-жазу процесі. Оқу-жазу процестерін талдаудан шығатын
негізгі қорытынды: 1.Оқушы оқуға ,жазуға үйрену барысында меңгеруге тиісті
ең басты процестер: сөзді буынға, буынды дыбысқа ажырату және керісінше
дыбыстардан буын , буыннан сөз құрастыру.
Мұғалім сабақта талдау-жинақтауға жеткіліксіз көңіл бөлетін болса, бала әр
әріпті , дыбысты жеке жаттайды да , олардың әрқайсысының мәніне көңіл
бөлмейді, оларды дұрыс байланыстырып оқи алмайды, сондай-ақ жаза да
алмайды.Баланың ойлау процесін дамытып , әр айтылғанды немесе жазылғанды
бір-бірімен салыстырып , талдап-жинақтатып, қайталаттырып үйретсе ғана
олардың танымы мазмұнды болады. Сауат ашу жолында бала көптеген кедергілар
мен қиындықтарға кездеседі. Бұл жолдан баланың нәзік табиғатына нұсқан
келтірмей, күш- жігерін мұқалтпай алып шығу- оп- оңай жұмыс емес. Бұл
кезеңде мұғалім методикалық жағынан дәл жүйелі түрде құрылған жаттығу
жұмыстарын асқан шеберлік жүгізгенде ғана көздеген мақсатына жете алады.
Психолгтардың зерттеуіне қарағанда, шала сауаттылардың оқу аумағы
сауаттылардан тар болады. Сауат ашу кезінде бала әр әріпке жекелеп көз
тоқтатады.Осының салдарынан олардың оқығанды түсіну дәрежесі де
сауаттыларға қарағанда едәуір төмен.Әріпті тез тану дағдысының қалыптасып
жетілуімен қабат сауаттану кезінде баланың көру аумағы да кеңейеді.Сауат
ашу барысында бала таңбалардың дыбысын үнемі дауыстап айтумен болады, яғни
олар іштей оқи алмайды, дауыстап оқиды.Оларға таңбалануы мен айтылуы бірдей
сөздерді оқу ешбір қиындық келтірмейді.Сауатты адамдар жазғанда ойында жеке
әріпті ғана сақтап отырмайды, тұтас сөзді немесе сөйлемді сақтайды. Әрине,
жазғанда тұтас сөзді немесе сөйлемді бірден жаза алмайды, бір әріптен кейін
екінші әріпті тіркестіріп жазу арқылы тұтас сөзді немесе сөйлемді аяқтайды.
Қаралатын сұрақтар:-педагогтің кәсіптік гуманистік міндеттері
-студенттердің болашақ мамандықтарының маңызына қызығуы және түсіну
негізінде педагог мамандығын таңдауы
Практикалық сабақтың тапсырмасы: Педагогикалық құндылықтар (баяндама)
Ұсынатын әдебиеттер тізімі:
Негізгі әдебиеттер тізімі
1.Ақыл-ой тәрбиесі.Сабыров Т.С.Алматы, Мектеп,1973.
5.Тәрбие теориясы.Сейталиев К. Алматы, 1986.
6.Бала мінезінің қалыптасуы және оны тәрбиелеу
жолдары.АйғабыловаН.А.,Алматы,Өнер, 1972.
4.Жұмабаев Ә., Ата-аналар жауапкершілігі. Алматы,1991.
5.Сабыров Т., Болашақ мұғалімдердің дидактикалық дайындығын жетілдіру.
Алматы, Ы.Алтынсарин атындағы Қазақтың білім академиясының баспа
кабинеті,1999.

3-тақырып: Бастапқы оқуды қалыптастыру:
Жоспары:
1.Буындап оқу, -тұтас сөзді оқу.
2.Тіл дамыту: сөзге, сөйлемге, байланыстыра сөйлеуге үйрету.
Мақсаты:Болашақ маманның шығармашылық іс-әрекетінің жалпы сипаттамасын
беру, мұғалім жеке басының шығармашылық мүмкіндігі туралы мағлұматтар,
қазіргі заман технологиялары жайлы түсініктемелер.
Тақырыпқа қысқаша шолу:
Оқу-жазу процесі. Оқу-жазу процестерін талдаудан шығатын негізгі
қорытынды: 1.Оқушы оқуға , жазуға үйрену барысында меңгеруге тиісті ең
басты процестер: сөзді буынға, буынды дыбысқа ажырату және керісінше
дыбыстардан буын, буыннан сөз құрастыру.
Мұғалім сабақта талдау-жинақтауға жеткіліксіз көңіл бөлетін болса, бала әр
әріпті, дыбысты жеке жаттайды да, олардың әрқайсысының мәніне көңіл
бөлмейді, оларды дұрыс байланыстырып оқи алмайды, сондай-ақ жаза да
алмайды. Баланың ойлау процесін дамытып, әр айтылғанды немесе жазылғанды
бір-бірімен салыстырып, талдап-жинақтатып, қайталаттырып үйретсе ғана
олардың танымы мазмұнды болады. Сауат ашу жолында бала көптеген кедергілар
мен қиындықтарға кездеседі. Бұл жолдан баланың нәзік табиғатына нұсқан
келтірмей, күш- жігерін мұқалтпай алып шығу- оп- оңай жұмыс емес. Бұл
кезеңде мұғалім методикалық жағынан дәл жүйелі түрде құрылған жаттығу
жұмыстарын асқан шеберлік жүгізгенде ғана көздеген мақсатына жете алады.
Сөз таптарына байланысты қолданылатын көрнекіліктер.
Психолгтардың зерттеуіне қарағанда, шала сауаттылардың оқу аумағы
сауаттылардан тар болады. Сауат ашу кезінде бала әр әріпке жекелеп көз
тоқтатады.Осының салдарынан олардың оқығанды түсіну дәрежесі де
сауаттыларға қарағанда едәуір төмен.Әріпті тез тану дағдысының қалыптасып
жетілуімен қабат сауаттану кезінде баланың көру аумағы да кеңейеді.Сауат
ашу барысында бала таңбалардың дыбысын үнемі дауыстап айтумен болады, яғни
олар іштей оқи алмайды, дауыстап оқиды.Оларға таңбалануы мен айтылуы бірдей
сөздерді оқу ешбір қиындық келтірмейді.Сауатты адамдар жазғанда ойында жеке
әріпті ғана сақтап отырмайды, тұтас сөзді немесе сөйлемді сақтайды. Әрине,
жазғанда тұтас сөзді немесе сөйлемді бірден жаза алмайды, бір әріптен кейін
екінші әріпті тіркестіріп жазу арқылы тұтас сөзді немесе сөйлемді аяқтайды.
Оқу-жазу процесі. Оқу-жазу процестерін талдаудан шығатын
негізгі қорытынды: 1.Оқушы оқуға ,жазуға үйрену барысында меңгеруге тиісті
ең басты процестер: сөзді буынға, буынды дыбысқа ажырату және керісінше
дыбыстардан буын , буыннан сөз құрастыру.
Мұғалім сабақта талдау-жинақтауға жеткіліксіз көңіл бөлетін болса, бала әр
әріпті , дыбысты жеке жаттайды да , олардың әрқайсысының мәніне көңіл
бөлмейді, оларды дұрыс байланыстырып оқи алмайды, сондай-ақ жаза да
алмайды.Баланың ойлау процесін дамытып, әр айтылғанды немесе жазылғанды бір-
бірімен салыстырып , талдап-жинақтатып, қайталаттырып үйретсе ғана олардың
танымы мазмұнды болады. Сауат ашу жолында бала көптеген кедергілар мен
қиындықтарға кездеседі. Бұл жолдан баланың нәзік табиғатына нұсқан
келтірмей, күш- жігерін мұқалтпай алып шығу- оп- оңай жұмыс емес. Бұл
кезеңде мұғалім методикалық жағынан дәл жүйелі түрде құрылған жаттығу
жұмыстарын асқан шеберлік жүгізгенде ғана көздеген мақсатына жете алады.
Шығармашылық – бұл адамның өмір шындығында өзін-өзі тануға ұмтылу, іздену.
Өмірде дұрыс жол табу үшін адам дұрыс ой түйіп, өздігінен сапалы дәлелді
шешімдер қабылдай білуге үйренуі қажет. Ұстаздың сабақ берудегі басты
мақсаты – баланы төменгі сыныптан бастап шығармашылық ойларға, практикалық
әрекеттерге дайын болуға қызығушылыққа тәрбиелеу.
Шығармашылыққа тән: -ой тереңдігі - таңғажайыптылық
- ой икемдігі - сезім
дамуы
- даралық
Қаралатын сұрақтар:-бірігіп еңбек етудің шығармашылық мәні
-қазіргі технологиялар- болашақ маман
шығармашылығының жаңа формасы
Практикалық сабақтың тапсырмасы: Мұғалімнің шығармашылық іс-әрекетін
ынталандыру мәселесі (конспект жасау)
Ұсынатын әдебиеттер тізімі:
Негізгі әдебиеттер тізімі
1.Әбдікәрімова Т., Рахметова С., Қабатаева Б. Ана тілі. Оқыту әдістемесі.-
Алматы., 1999ж.
2.Бастауыш кластарда қазақ тілін оқыту методикасы. –А., 1987ж.
3.Жұмабаев М. Бастауыш мектепте ана тілін оқыту.-А., 1926ж.
4.Жазықбаев М., Рахметова С., Асқарбаева А. Бастауыш мектепте оқудың
тиімділігін арттыру. –А., Бастауыш мектепте оқудың тиімділігін арттыру.-А.,
1968ж.
5.Қазыбаев С. Бастауыш кластардақазақ тілін оқыту.. – А.,1985ж.
6.Рахметова С. Бастауыш сыныптарда оқушылардың тілін ұстарту. –А., 1997ж.
7.Рахметова С., Жаманқұлова П. Қабатаева Б. Ана тілін оқыту әдістемесі.
–А., 1998ж.
8.Сарыбаев Ш. Қазақ тілі методикасының кейбір мәселелері. –А., 1997ж.
9.Рахметова С. Қазақ тілін оқыту теориясы мен әдістемесі. Атамұра. 2005ж.

4-тақырып: Графикалық қателер
Жоспары:
-Оларды жою жолдары. –Жұмыстың түрлері: тақтадан, Жазу үлгісінен,
таблицалардан, жазба мәтіндерден көшіру. –Дыбыстық талдау жасалған сөздерді
айтқаннан жадына сақтап жазу.
Мақсаты: Педагогикалық қарым-қатынастың түрлері, құбылысы, стилі жөнінде
хабардар ету. Жеке тұлғаның қалыптасуының факторы ретіндегі ұлтаралық қарым-
қатынас мәдениеті туралы мәселелерді қамту.
Тақырыпқа қысқаша шолу:
Психолгтардың зерттеуіне қарағанда, шала сауаттылардың оқу аумағы
сауаттылардан тар болады. Сауат ашу кезінде бала әр әріпке жекелеп көз
тоқтатады.Осының салдарынан олардың оқығанды түсіну дәрежесі де
сауаттыларға қарағанда едәуір төмен.Әріпті тез тану дағдысының қалыптасып
жетілуімен қабат сауаттану кезінде баланың көру аумағы да кеңейеді.Сауат
ашу барысында бала таңбалардың дыбысын үнемі дауыстап айтумен болады, яғни
олар іштей оқи алмайды, дауыстап оқиды.Оларға таңбалануы мен айтылуы бірдей
сөздерді оқу ешбір қиындық келтірмейді.Сауатты адамдар жазғанда ойында жеке
әріпті ғана сақтап отырмайды, тұтас сөзді немесе сөйлемді сақтайды. Әрине,
жазғанда тұтас сөзді немесе сөйлемді бірден жаза алмайды, бір әріптен кейін
екінші әріпті тіркестіріп жазу арқылы тұтас сөзді немесе сөйлемді аяқтайды.
Оқу-жазу процесі. Оқу-жазу процестерін талдаудан шығатын негізгі қорытынды:
1.Оқушы оқуға ,жазуға үйрену барысында меңгеруге тиісті ең басты процестер:
сөзді буынға, буынды дыбысқа ажырату және керісінше дыбыстардан буын ,
буыннан сөз құрастыру.
Мұғалім сабақта талдау-жинақтауға жеткіліксіз көңіл бөлетін болса, бала әр
әріпті ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.