Ісіктер.Сипаттамасы және жіктелуі

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Ветеринария факультеті
Биологиялық қауіпсіздік кафедрасы

Ісіктер.Сипаттамасы және жіктелуі тақырыбына орындалған
СЕМЕСТРЛІК ЖҰМЫС

Орындаған:
Тобы:
Өткізген күні:
Тексерген:
Тексерген күні:
Оқытушының қолы:
Бағасы:

Алматы, 2017
Жоспары:
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1. Ісіктің жіктелуі, этиологиясы
2.2. Ісіктердің макроскопиясы мен микроскопиясы
2.3. Әр түрлі жануарлардағы ісіктің патморфологиясы.
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер

І. Кіріспе
Ағзаның ұлпаларының әдеттегіден тыс өсуін ісік деп атайды. Ісіктерді зерттеумен онкология(onkos - ісік) деген ғылым айналысады.Ісікті латынша tumor neoplasmа, blastoma, oncos деп атайды. Ағзаның басқа ұлпаларының өсуімен сай келмейтін, соңында атрофияға немесе айналасындағы ұлпаларды бүлінуге алып келіп, торшаның шексіз өсіп-өнуі ісіктің өсу негізіне жатады. Ағзаның басқа торшаларынан ерекшеленетін, ісік торшалары жаңа, ерекше морфологиялық және функционалдық қасиеттерге ие болады.
Ісіктер өте кең таралған, олар кез келген ағзаның, кез келген мүшесінен пайда болуы мүмкін. Ісіктер үй және ауыл шаруашылық жануарларының ішінде иттерде, жылқыларды, ірі қара малда, мысықтарда, шошқаларда, тауықтарда, қой мен ешкілерде кездеседі. Ісіктің кейбір ерекшеліктері үй жануарларында сипатталады. Мысалы, эпителиалды ұлпаның ісігі, жиі иттерде, және өте сирек шошқаларда кездеседі.
Ісіктер ағза торшасының кез келген мүшесінен пайда болады.Осылайша пайда болған ісіктердің бастамасы ісіктердің өсуіне ұласады. Ісіктің өсуі тез немесе баяу жүруі мүмкін. Олардың кей біреулері белгілі бір көлемге жеткен соң өсуін баяулатады. Қатерлі ісіктер өте тез өседі, және олардың торшаларының жайылуы жануар өлімімен аяқталады.
Ісіктің өсуі 2 формаға бөлінеді: экспансивтік және инфильтративтік. Экспансивті өсуде, ісік, айналасындағы ұлпаларды ығыстырады. Олар анық көрінген шекраға, ал кейде, капсулаға ие болады, сол себепті олардың кетуі оңай. Экспансивті өсу қатерсіз, жетілген ісіктерге тән.
Инфильтративтік өсуде ісік торшалары,торшалар аралығындағы ұлпа айналасында өседі, олар метастаздар(туындаушы ошақтар) қалыптастыруда қан мен сөл тамырларына және қан мен сөл арқылы ағзаның әр түрлі бөлігіне енуге қабілетті.
Ісіктердің көрінісі әртүрлі. Ісік домалақ, емізікше, саңырауқұлақ тәрізді және ағаш тәрізді формаларға ие, ал беткейі тегіс, кедір-бұдырлы болуы мүмкін. Ісіктің кейбір тілімдері балық етіне ұқсас (саркомалар), ал басқалары - талшықты құрылым (фибромдар), үшіншілері әртүрлі үлкен көлемдегі шұңқырға (кистоаденомдар) айналады. Тері ісігі саңырауқұлақ тәріздес. Терінің бетінде пайда бола, олар талшық тәрізді немесе түсті қырыққабат (қарашық ісіктер) кескініне келуі мүмкін.
Ісіктердің мөлшері микроскопиялықтан өте үлкен көлемге дейін өзгеріп отырады. Сиырдың аналығында 170 кг салмақты ісік сипатталған. Ісіктер аздаған сантиметрден диаметрге және аздаған граммнан бірнеше килограммға дейінгі көлемде кездеседі. Ісіктер бірден және бірнешеден болуы мүмкін. Көпшілік жағдайда ісіктер мүшеде түйіндер түрінде, бірақ, кейде ісік ошақтары бірден бірнеше мүшеде дами алады.
Сондай-ақ, ісіктердің консистенциясы, әртүрлі және тығыздан жұмсаққа және желетәрізді болады. Ол торшадағы ісік түріне, строманың, тамырлардың өсу дәрежесіне, сонымен қатар, екіншілік дистрофиялық үрдістерге байланысты. Сүйек және шеміршек ұлпаларында болатын, остеомдар, хондромдар, аралас ісіктер - қатты. Тамырлы ісіктер, липомдар, миксомдар, аденом және т.б. - жұмсақ. Ісікті тілген кезде сұйықтыққа немесе шырышқа толы шұңқырды, сонымен қатар, шашылыңқы массадағы аумақтар - некроздардыбайқауға болады. Әдетте, ісік айналасындағы ұлпалардан ақ, сұр немесе сарғыш түспен ерекшеленеді. Ісіктің түсі ісінген ұлпа түріне және тамырлардың өсу дәрежесіне байланысты.

ІІ. Негізгі бөлім
Гистологиялық кез келген ісік паренхима мен стромадан тұрады. Ісіктің паренхимасы ұлпаға сәйкес дамиды. Жоғары торшалы ұлпада - қатерсіз, жетілген, гомологиялық, гомотиптік деп атайды. Егер ұлпаның ісігі жетілген ағза ұлпасының әлсіз торшалы ұлпаларынан бөлек жинақталса, онда қатерлі, жетілмеген, гетерологиялық, гетеротиптік деп аталынады.
Ісіктің стромасы дәнекер ұлпасында дамиды. Онда қантамырлы, сөл тамырлары және жүйке өтеді. Әртүрлі ісіктерде строма мен паренхиманың қатынасы әр түрлі. Строма мен паренхимада жақсы көрінген ісіктерді органоидты(мысалы, эпителиалды ісіктер) деп атайды. Стромасы әлсіз көрінген ісікті гистоидты деп саналады.
Барлық ісіктер клиникалық белгілері бойынша екі үлкен топқа бөлінеді: қатерлі және қатерсіз ісік болып.
Қатерсіз ісіктер(өсіп жетілген)
* Айналасындағы ұлпаға еніп, оны зақымдап, инфильтрациялық трде өседі;
* Қуысты мүшелерде эндофитті(мүшенің қабырғасына) өседі;
* Ылғи жылдам өседі;
* Метастаздарды жиі береді;
* Ұлпалық атипизм, сонымен қатар ісік паренхимасы торшаларының атиптігі мен полиморфизмі тән(бір - бірінен және қалыпты торшалардан орналасуымен, көлемімен, пішінімен және боялу дәрежесімен ерекшеленеді);
* Ісік паренхимасына митоздық белсенділік және некроз аймағының болуы тән.

Қатерлі ісіктер(өсіп жетілмеген)
* Айналасындағы ұлпаны ығыстырып, қысып, экспансиялық түрде өседі;
* Шекарасы айқын;
* Қуысты мүшелерде экзофитті (қуысқа қарай) өседі;
* Басым көп жағдайда баяу өседі;
* Метастаздарды бермейді;
* Лпалық атипизм тән, алайда ісік паренхимасы торшаларының атиптігі мен полиморфизмі жоқ;
* Ісік паренхимасына нормадан аспайтын митоздық белсенділік тән.
Ісінген торшалар электронды микроскопта жаңа құрылымдық ерекшеліктерге ие болады: цитоплазмада митохондрия аз, кейде олар қысқарады және көпіршіктенеді. Эндоплазмалық тордың құрылымы кішірейген. Рибосома және ірі ядро үлкейеді.

Ісіктердің жіктелуі

Бастапқы ұлпалар мен торшалар
Қатерсіз(жетілген)
Қатерлі(жетілмеген)
Эпителий ұлпасы
Жапқыш эпителий
Папиллома(сүйел)
карцинома - негізгі торшалық рак, жалпақторшалы рак (мүйізденген)
Безді эпителий
Аденома
аденокарцинома - рак

3. Дәнекер ұлпасы
фиброздық
фиброма
фибросаркома
шырышты
миксома
миксосаркома
майлы
липома
Липосаркома
шеміршекті
хондрома
Хондросаркома
сүйекті
остеома
Остеосаркома
қантамырлы
ангиома
ангиосаркома,
Бұлшық ет ұлпасы
Жұмсақ бұлшықет
Миома
Миосаркома
Көлденең- жолақты бұлшықет
Лейомима неврофиброма
Леомиомаркома рабдомиосаркома
4. Жүйке ұлпасы
Жүйке торшалары
Ганглиоцитома
Ганглиоцитобластома
Глия
Глиома
Глиобластома
Жүйке
Неврофиброма
Неврофибросаркома
Пигментті клеткалар
меланома
меланобластома
5. Аралас ұлпалар, аралас ісіктер
Бірнеше ұлпалар
тератома
тератобластома

Эпителий ісіктері
* Эпителий ісіктерінің стромасы мен паренхимасы арасында аййқын байқалатын шекарасы болады;
* Қатерсіз эпителий ісіктері қатерленуі мүмкін.

Қатерсіз эпителий ісіктері
Папиллома(лат.раріІІа - бүртік, сүйел). Көп қабатты жалпақ және ауыспалы эпителийден туындайтын қатерсіз ісік. Ол көбіне теріде, ауыз қуысында, өңеште, несеп және тыныс алу жолдарында өседі. Ірі қара малдың қарыны мен желінінде жиі пайда болады. Макроскопиясы папиллома бүртікті ісік, жалпақ немесе жіңішке, консистенциясы қатты және жұмсақ болып келеді. Бұған экспансиялық өсу тән.
Аденома (гр. Аdenos - без ) - без эпителийінен өсетін қатерсіз ісік. Кез- келген безден пайда болады. Бұл ісікке ұлпалық атипизм мен экспансиялық өсу тән. Паренхимасы бір қабатты куб немесе цилиндрлік эпителийден, ал стромасы қан тамырлары бар дәнекер ұлпадан тұрады.
Безді түтікшелердің пішіні мен көлеміне қарай

Кистозды
Қабырғасы жұқа, қуысы мөлдір сұықтыққа толған,
Трабекулярлы
Айқын шектелген,домалақ пішінді, тығыздығ қатты

тубулярлы
Альвеолярлы
Тілік беті ұсақ ұяшықты

Жалпақ безді эпителиден туындайтын қатерлі ісіктерді карцинома деп атайды. Карцинома екіге бөлінеді:
1) жалпақ торшалы карцинома:
а) жалпақ торшалы күстенетін
б) жалпақ торшалы күстенбейтін
2) аденокарцинома.
Карциноманың паренимасы эпители торшаларынан, ал стромасы дәнекер ұлпадан құралған. Паренима мен строманың ара қатынасына қарай карцинома жұмсақ және қатты карцинома болып ажыратылады. Жұмсақ карциномада паренима стромадан басым, сал скиррде стромасы мол, ал паренимасы шамалы болады.
Қатерсіз дәнекер ұлпа ісіктері
Фиброма - талшықты дәнекер ұлпасының қатерсіз ісік түрі. Сүтқоректілер мен құстарда кездеседі. Теріде, тері асты қабатында, клегейлі қабатта, асқазан - ішек жолдарында яғни дәнекер ұлпасы бар жерлерде өседі. Бұл ісікті жатырда, сүт бездеріннен, лимфа түйіндерінен кездестіруге болады.
Фиброма

Қатты
Түсі: ақшыл- маржан. Қиындықпен кесіледі.

Жұмсақ- полиморфты пішінді болып келеді.

Липома - май ұлпасының жетілген ісігі. Кілегейлі қабық пен тері астында кездеседі. Макроскопиясы: домалақ пішінді. Жіңішке немесе қалың болады. Мөлшері үлкен немесе кіші.
Кеңінен тараған. Бұны жылқыдан, сиырдан, иттен және құстан кездестіреміз.

Қатерлі дәнекер ұлпа ісіктері
Саркома(гр. Sarcos - балық еті )- мезенималық ұлпадан туындайтын қатерлі ісік. Өсуі инфильтрациялық .Саркоманы құрайтын торшалардың морфологиясына қарай домалақ торшалы, ұршық тәрізді және полиморфты торшалы саркома деп бөледі.
Ісік организмге жергілікті және жалпы әсер етеді.
Жергілікті әсері: қатерсіз ісік маңындағы ұлпаны қысып жаншиды. Қатерлі ісік оны бүлдіріп, қызметін бұзады.
Жалпы әсері: зат алмасу процесі бұзылады, қандағы ферменттердің күші, нәруыздар мен липидтердің мөлшері азаяды, эритроциттердің шөгу жылдамдығы күшейеді, қандағы саны кемиді. Ісік торшалары амин қышқылдарын , витаминдерді, глкозаны шамадан тыс мол пайдаланады, нәруыздың,көмірсудың толық ыдырап бітеген өнімдері қанға сіңеді. Нәтижесінде мал арықтап азады(кахексия). Ісік торшаларының антигендік әсерінен трансплантаттық иммунитетке тән иммундық - морфологиялық өзгерістер туады. Ісік стромасында Т және В лимфоциттер, плазмоциттер, макрофагтар жиналады. Иммундық өзгерістер күшті болса ісіктің дамуы баяулайды, керісінше, қарама - қарсы жағдайда шапшаңдайды. Ісік дамуының алғашқы сатысында антигендік түрткіге байланысты өзгерістер өрбиді: лимфа фолликулдары және олардың көбею орталықтары үлкейеді, синустарда ретикулоциттер, гистиоциттер көбейіп кетеді. Алайда иммундық реакциялар ісіктің өсуіне кедергі бола алмайды.
Ісік морфогенезі. Ісіктердің морфологиялық дамуы ісікалды өзгерістер, ісіктің туындауы және ісіктің өсуі кезеңдерінен тұрады.
Ісікалды өзгерістерге созылмалы қаббыну ошақтары, регенерация барысының бұзылуы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.