Жабылған полигондағы жарылыс немесе тажал қайта тіріле ме

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Семей полигоны.

Мазмұны:
Семей
полигоны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3
Семей полигонының сұмдығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
Жабылған полигондағы жарылыс
немесе тажал қайта тіріле ме? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
Семей жерін полигон зардабынан
тез тазарту
қажет ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..8
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ...10

Семей полигоны.
Қазақстан ядросыз мемелекет ,бірақ бұрыңғы Кеңес үкіметінен үш
сынақ полигоны қалды. Ең үлкені –Семей полигоны.1949 жылдың жиырма
тоғызыншы тамызында Семей полигонында бірінші бомба жарылды. 1963 жылға
дейін жарылыстар көбінесе жер мен суда өтті.Сол сынақтар зардабы арсыз
адамдарға шейін састырды, кейін сынақтарды жер астында өткізетін болды.
Барлығы 456 жарылыс , жалпы қуаты17420 килотонна.
Ақырғы сынаудың күні - 1989 жылдың 19 қазан айында аяқталды.
Көне дала ,әдет –ғұрып, қарапайым адамдар, сансыз көп жануарлар
мен өсімдіктер барлығы соғыс күшінің аманаты болды.
Сексенінші жылдың екінші жартысында басқа қоғамдық процесстермен
қатар, бостандық қажеттілігі туындады. 1988 жылы бұл полигонды жабу үшін
ұйымдасқан қозғалыс, белгілі ақын, қоғам қайраткері Олжас Сулейменов
басқаратын Невада –Семей қозғалысына айналды. Невада – Семей
қозғалысы халықтың атомға көзін ашты және халық оны қолдап, мақұлдап қарсы
алды. Митингілер , жиналыстар, хаттар, үкіметке үндеулер, мыңдаған қол
қойылғанқағаздар жиналды,полигонға пикет қойылды.
Ақыры ескі жүйе шегінуге мәжбүр болды.
Полигон жабық , бірақ іздері қалды. Облыста рак ауруы өте биік
деңгейде, адамдар мен жануарлар дың гинетикалық құрылымдарындағы
өзгерістер, Адам өлімінің жиілігі, мыңдаған шақырым уланған жер. Бүгінгі
күннің жағдайын шешетін әртүрлі пікірлер бар, бірақ біреуі анық, халықтың
денсаулығына , табиғатқа келтірілген эколкгия мен моральдық зияндарды
бағалау керек. Қазақстан осы проблеманы жалғыз шеше алмайды. Оның шешіміне
тек қана Қазақстан ғана мүдделі емес. Бұл планета деңгейіндегі маңызды
мәселе.
Семей полигонының сұмдығы.
Невада- Семей қозғалысының акция шерулерінде 40 жыл қырғын жасап, 500-
Ге жуық бомба жарылған. Деген дерек жиі қолданылады. Бұл тарихта бұрын
–соңды болмаған адамзатты атомдық жолмен қырып өлтіруді ұйымдастырған
нағыз жауыздықтың өзі. Кеңес өкіметі Сарыарқа төсінде бомбасын жарып,
ондағы тіршілік әлемін тоқтатып, адамдарды ақырзаман індетіне
шалдықтырып, Жер- Ананы өсінен тайдырып жібере жаздады. Егер жарылыс
тоқтамағанда, әр сынақ табиғатқа өлшеусіз зиян әкеліп, улы тозаң аждаһа
ошағы жарты әлемді ойраңдап, Орта Азияны ядролық күл тозаңға тұңшықтырып
халықтың түбіне жетер еді. Өйткені полигон маңындағы қазақтардың көбі
дәрігерлердің өзі анықтай алмайтын аурулардан қырылғаны белгілі. Бұдан он
жыл бұрын осы қозғалыс құрылған күні, туған туысқандарынан айырылып ,
жылап сөйлеген семейлік қазақтардың кейбір қазір о дүниелік болып кетті.
Қорланған аруақтарды айтып өздері де солардың соңынан кеткен бейбақтардың
дәм тұздарының таусылуы қазақ қасіретін әлемге айғақтайды. Төрткүл дүние
қазақты Семей сорқаны арқылы алғаш білді. Антиядролық Невада -
Семей қозғалысының акция шерулері Батыс пен Шығысқа шындықты жеткізіп,
қупия соғыстың сырын ашты. Бұдан он жыл бұрын 1989 жылы Колбиннің кәріне
мініп тұрған кезінде Жазушылар Одағының маслихат залы құрылып, соңы сырта
жалғасқан жиын – Шеру империя аждаһасына қарсы ұлттық баскөтерудің
қаһармандық үлгісі еді. Іріп- шіріген тоталитарлық жүйенің әскери
күштерімен ,жан алысқан қозғалыс белсенділері белгілі ақын Олжас
Сулейменовтың соңынана еріп, күшті күрес талаптарының нәтижесінде 1991
жылы полигонды жабуға қол жеткізді. Тажалмен күрескен туралы әлі талай
айтылар. Өйткені тажалды тоқтату- тарихи оқиға Бұл өз алдында бөлек
әңгіме. Біздің айтайын деп отырғанымыз сойқан- зілзала болған жердің
қазіргі тағдыры. Аждаһа аймағынан келген семейліктердің ( Шығыс Қазақсан
облысы) айтуынша ұлы дала, ондағы ел мен жер әлі қаңсырап жатыр. Жарты
ғасырға жуық жалғасқан атом от –жалыны жер –суды ойрандап, неше түрлі
аурулардың шығуына жол ашты.Осы зілзала аймағында тұратын 1.5 миллион
Адам жазылмайтын дертке ұрынып, сауына ұрпақ қалдыра алмайтын кеселге
дұшар болғанын қалай жасырамыз. Зілзала зардаптарын жоюдың амал-
тәсілдерін оқымысты ғалымдардың өзі білмейді. Бұдан 1-2 жыл бұрын екі
қаласында атом бомбасы жарылған жапрндықтардың өзі бұл туралы көп
зерттеуді қажет етедідегеннен басқа еш нәрсе айта алмады. Сырын біліп
болмайтын, түп- шегі жоқ сойқан зардаптары індет ауруларымен ғана
шектеліп тұрған жоқ. Айтуға адамның аузы бармайтын мүгедек, кемтар
балалардың түр пішіні, ұсқын келбеті Жан шошытады. Италияда Берік
есімдімектеп оқушысына жасалған пластикалық операция осыны дәлелдейді.
Европадағы елдердің газет журналдарына полигон құбыжығы сияқты
басылған баланың бас суретін өзіміздің басылымдар да басты. Мұны
қуанғаннан айтып отырған жоқпыз. Мақсат- радияция әсерінен Адам қанының
бұзылып, зілзала өлкесінде өмірге осындай ұрпақ келгенін айтып, оны енді
болдырмаудың қандай шаралары бар дегенді медицина мамандарына ұқтыру.
Құдайдың өзі көмектеспесе құбыжық пішін балаларды жазудың ем- амалы жоқ
сияқты. Өткен жылы оңтүстік астанада екі күнге созылған балалар ауруына
арналған үлкен мәслихатта шығыс Қазақстан облысынан келген бір дәрігер
Семейдегі бір ауруханада төрт мүшесі түгел емес, кіндік, қол –аяғы айқыш-
ұйқыш болып туылған бала туралы көп дабыра қылмай маған ғана айтты. Атом
жарылыстарының адамдарды о дүниеге аттандырғаны былай турсын енді олардан
қалған ұрпақтарды осылай жарымжан, құбыжық- кемтар қалуда. Атом апатын
әлемді билеу үшін әдейі жасалған КСРО- ның қылмыстық әрекеті қазақты
қандай күйге түсіріп кетті. Қазір қазақтың екіден бірі радияция тозаңымен
уланған. Ал, қылтамақ, қылқұрт ауруларынан ауыратындар жайында күнде
айтылады. Зілзала сойқаннан кейінгі шірік өкпе болып көкжетелі қазақ
атануымыз осыдан болар. Полигонның дәл маңындағы тұрғындардың жасы 50-
Ге де жетпейді. Әйелдердің 70 пайызы анемиямен ауырады. Бала туу
көрсеткіші қатты төмендеп, халықтың табиғи өсімі 4.5 есеге дейін кеміп
кеткен. Өлі өкпе, қылтамақ болып қан жұтқан халықтың тағдыры бұрыңғы
облыс жабылған соң тіпті нашарлаған .Жазушылар одағының үйі алдында
Невада - Семей қозғалысының он жылдығына арналған жиында Семей
қаласының қазір Жаңатас пен Кентаудың кебін киуге жақындағанын айтып,
ондағы қансыраған халыққа қандай көмек бар деген үн дауыстардың шыққаны
осыны дәләлдесе керек.Ойран сойқаннан кейін қулан өтпес қу далағаайналып,
жер, суы әбден бүлінген аймаққа ауылшаруашылығының күйреп,
жекешелендірудің елдің түбіне жеткені сорға сорды жамаған. Мұны Қазақстан
Үкіметі де Елбасы да біледі. Бірақ аждаһа маңындағы халықты тұйықтан
шығарып, сордан арылтуға мемлекет дәрменсіз.
Жақында Невада- Семейдің Алматыдағы халықаралық іскерлік
орталығында тағы бір үлкен жиналыс өтті. Онда осы қозғалыстың төрағасы
Олжас Сулейменов сөйлеп, Семей аймағындағы жер- суды сауықтырып,ондағы
халыққа дәрігерлік көмек көрсету үшін Біріккен Ұлттар Ұйымы Қазақстан 43
миллион доллор қаржы бөлетінін айтты .Мұны орнымен жарата білсе әбден
қиналған халыққа көмек болар еді. Осы қаржы жәрдем туралы естіген полигон
маңының турғындары көздеріне жас алып әбден қуанды. Елім-айды айтып
еңіреп жүргендердің еңесі көтерілгендей болды. Сөйтіп, Невада -семейдің
онжылдығында беделді халықаралық ұйым қасірет шеккен елге жәрдем ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.