СТУДЕНТТЕРДІҢ ПСИХИКАЛЫҚ ТАНЫМЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ 7 ҒЫЛЫМИ-ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазіргі қоғам өмірінің бар саласындағы қарқынды динамика мен ғаламды бетбұрыстар сипаты жастардың іс-әрекетіне, қарым-қатынасына жаңаша талаптар қоя бастады.

Қазақстан Республикасының болашағының іргетасын қалайтын жастар болғандықтан, барлық жағдайлар, талаптар осы жастарға яғни студенттерге қойылған. Бұл талаптар студенттердің өмірге көзқарасының, материалдық, рухани құндылықтарының дүниетанымның өзгеруіне әкеліп соқтырады. Себебі студенттер тәуелсіз, өз іс-әрекетіне өзі жауап беретін дәрежеге жеткендіктен, "мен" қасиетінің жоғары дамығандығымен, қабілетін жоғары биіктіктерге шарықтата алуымен ерекшелінеді. Сол себептен қазіргі таңдағы студенттердің талаптары, қажеттіліктері қандай сатыда екендігі актуалды мәселелерге айналып отыр[1] .

Себебі біздің қоғам күннен күнге жаңа талаптарға жол бастауда. Соған байланысты біздің ел білімді маман, талантты студенттерді болашаққа дайындап жатыр. Оларға осы заман ағымына лайық тұлға жөне маман болу үшін бейімделу емес, алдымен өзін өзгерту және дамыту, сол арқылы жасампаздық, түрлендірушілік әрекеттерді жүзеге асыру өзекті мәселе болып отыр. Сондықтан жастардың зор мүмкіндіктері мен шектерінің, тағдырын өз ырқымен билеуге және қоғамға ықпал етуге қабілеттерінің психологиялық механизмдерін, алғышарттарын анықтау, дамыту қажеттігі шығады

Соңғы он-он бес жылдан астам уақыт ішінде Қазақстандағы білім беру жүйелерінің кұрылымдарында елеулі өзгерістер болып жатыр. Оқу мен білім технологиясы қаржы қорының байыбына жетіп түсінудің, нарықты өркендету жолында күресудің тиімді құралына айналып отыр. Осы ретте қазіргі замандағы технологиялық жетістіктерге негізделген қашықтықтан білім беру жетекші рөл атқарады. Дүние жүзі бойынша қашықтан білім беру жүйесін еркендетудің басты мақсаттарынын бірі - оқушылардың кез келген мектептер, колледждер мен университеттердегі оқу бағдарламалары бойынша оқып, білім алуларына жағдай туғызу болмақ. Осылай еткенде ғана студенттердің бір елден екінші елге орын ауыстыруларына ідектеу қойып, кедергілер туғызудан гөрі көзқарастар жүйелерінің бір арнаға тоғыстырылған идеяларымен қаруланып, білім беру ресурстарын өзара алмастыру жағдайында болашағы зор жаңа істерді өркендете түсуге мүмкіндік туады. Коммуникациялық каналдарды ауқымды түрде тарату курысы маңызды міндеттерді ойдағыдай іс жүзінде асыруға септігін тигізбек.

Оқу үрдісін қашықтықтан оқыту шеңберінде жүргізу ісіне жан-жақты даярлау, қашықтықтан оқыту жүйесі бойынша сабақ өткізу үрдісінде үйлестіруші болуы қажет.

Қашықтан оқытудың білім саласындағы мақсаты: Білім берудің біртұтас ақпараттың жүйесін құру арқылы оқушылар мен студенттердің білім деңгейін көтеру.

Қашықтан оқытудың білім саласындағы міндеттері:

- бір-бірімен тығыз байланысты бола отырып. мемлекеттік (республикалық) деңгейіндегі қашықтықтан оқытудың құрамына енуі;

- құру кезінде мемлекеттің стандарт талаптарын сақтау;

Қашықтықтан оқытудың жергілікті жүйесі белгілі бір білім және жекелеген қала (университет) шеңберінде жұмыс атқарады, оның құрамына тек жоғары оқу орындары ғана емес, мектептер, гимназиялар мен колледждер де кіреді. Осындай жүйенің аясында жұмыс жасаудың алғашқы сатысында зиялылық потенциялын, компьютерлік техниканы ұтымды пайдалана отырьш, үздіксіз білім беру принциптерін ойдағыдай іске асыру қажет. Осыған орай, мектептер мен жоғары оқу орындары жергілікті және аймактық желіні пайдаланып, шығармашылық жұмыстарын таратып, оқыту үрдісінде әдістеме бойынша тәжірибе алмасуы қажет[2] .

Оқытудың ауқымды және жергілікті жүйелерін ойдағыдай пайдалана білудің нәтижесінде білімнің базалық және деректердің банкілік мәліметтеріне, клиент - сервер, мультимедиа, компьютерді оқып-үйренуші жүйелерге, электрондык оқулыктарға, оку-әдістемелік материалдарға, қашықтықтан оқыту жүйесінің технологиясымен үйлесімді болып келетін, алдағы уақытта оқыту тәсілдерінің ішінде кең тараған бес аспап әрі өміршең түрлері бола алатындай жайлы окулыктарға, бағдарламаларға еркін кіруге болады.

Осындай сан қырлы, әрі күрделі мәселелерді жүзеге асыруда оқытушының атқарар рөлі орасан. Оған әрі ауыр, әрі жауапты міндет жүгі жүктеледі: ол курстың бағдарламасының құрылымын дайындап, оны қашықтықтан білім беру жүйесімен астастырып бейімдейді, оқу үрдісінің барысын қадағалап, тапсырмаларды орындау барысында, өз бетімен бақылау-пысықтау жұмыстарын орындау жөнінде ұсыныстар береді. Бұл ретте қашықтықтан оқыту жүйесінің әдістерінде көрсетілгеніндей, көңіл-күй, психологиялық қарым-қатынас бой көрсетеді. Қашықтықтан оқыту тәсілі бойынша жұмыс істейтін оқытушы оқытудың жаңа технологиясын, оқытудың компьютерлі және тораптық жүйелерін жетік біліп, олармен іс жүргізу ісін орындау шарт.

Қашықтықтан оқыту тәсілімен оқытатын оқытушыларға және осы істе мүдделі басқа да адамдарға бірнеше талаптар қойылады:

- Оқытушы компъютермен жоғары дәрежеде сауатты жұмыс істей білуі қажет.

- Қашықтықтан оқытудағы мақсаттары мен міндеттері, оның алдағы уақытта ақпараттық технология және коммуникация құралдарының негізінде дамуы туралы білуі қажет.

- Қашықтықтан оқыту технологиясын жетік білетін, білім саласындағы қызметкерлерді, оқушыларды таныстыра білуі қажет[3] .

Бүгінгі таңда ақпараттық қамтамасыз ету жүйесіне баса мән бермейінше, білім берудің ақпараттық технологияларын, дәлірек айтқанда, электрондық оқулық және бейнефильмдерді, басқа да электрондық басылымдарды қашықтықтан оқытудың спутниктік арнасы арқылы ендірмейінше, кез келген әлеуметтік-экономикалық саланың алға басуы мүмкін емес.

Республикалық білім беруді ақпараттандырудың ғылыми-әдістемелік орталығы ақпараттық қарым-қатынастық технологиялардың білім берудегі педагогикалық мүмкіндіктерін зерттеу жолында ЮНЕСКО институтының тірек нүктесіне жатады және онымен бірге қашықтықтан оқытудың спутниктік каналын ендірудің бірлескен жобасын жүзеге асыруда.

Зерттеу тақырыбының баяндалған өзектілігіне орай жоғары мектепте студенттерді дәстүрлі психологиялық дайындау процесінің тиімділігін арттыру бағыттарын анықтау; субъект-бағдарлы тұрғыдағы психологиялық дайындаудың теориялық-әдіснамалық негіздерін қорыту; субъект-бағдарлы психологиялық дайындау тұжырымдамасын дәйектеу; субъект-бағдарлы психологиялық дайындаудың технологиялық жобасын құру және осы орайда психологиялық даярлық пен субъектілік деңгейлерінің өзара байланыста, тәуелділікте, шарттастықта даму ерекшеліктерін теориялық-эксперименттік жолмен зерттеп, бекіту көкейтесті әрі мәнді болмақ.

Көтерілген мәселеге байланысты зерттеу тақырыбы « Студенттердің психикалық танымын қалыптастыруда қашықтықтан оқыту технологиясын пайдалану» деп алынды.

Зерттеу мақсаты - студенттердің психикалық танымын жоғарғы оқу орнындағы түрлі факторлардың әсерінен өзгеретіндігін анықтау және студенттердің қызығушылықтарын, сонымен қоса қажеттіліктерін анықтау, қашықтықтан оқыту технологиясының теориялық және ғылыми-практикалық тұжырымдамасын жасау.

Зерттеу нысаны - студенттердің психикалық танымы, студенттерге қашықтықтан оқыту технологиясы арқылы білім беру процесі.

Зерттеу пәні - студенттердің психикалық танымын қалыптастыру сипаты, студенттердің психикалық танымын қалыптастырудағы қашықтықтан оқыту технологиясын пайдаланудың тиімділігін дәлелдеу.

Зерттеу міндеттері:

1. Студенттердің психикалық танымын қалыптастыру психологиялық-педагогикалық мәселелерін айқындау;

2. Студенттердің психикалық танымын қалыптастыруда жаңа педагогикалық технологияларды пайдаланудың мүмкіндіктері мен қашықтықтан оқыту технологиясын пайдалану жолдарын анықтау;

3. Студенттердің психикалық танымын қалыптастыруда қашықтықтан оқыту технологиясын пайдалану жолдарын анықтау.

Зерттеудің практикалық маңыздылығы.

Зерттеуден алынған нәтижелерді Жоғары оқу орнындағы студенттердің қажеттілігін, ортаға қатынасын, мінез-құлқын, тұлғалық қасиеттері мен наным-сенімдерін анықтау үшін қолдануға болады. Гипотезада берілген мәселе бойынша мұғалімдер мен студенттердің бір- біріне деген қатынасының қандай болуы керектігіне жол ашады. Сонымен қоса түйық мінездегі студенттердің іште жатқан қабілетін, шығармашылығын аша білуде зерттеу жүмысының маңызы зор.

Зерттеу әдістері. Субъект-бағдарлы психологиялық дайындаудың теориялық және эмпирикалық міндеттерін шешу үшін психологиялық, педагогикалық, ғылыми-әдістемелік материалдарды, зертгеу аумағындағы тірек ұғымдарды жүйелеп, талдау; қазіргі ғылымда белгілі психологиялық дайындау, психологиялық даярлық және субъектілік жайлы білімдерге сәйкес теориялық үлгі құру; анықтаушы және дамытушы эксперимент; психологиялық-тарихи реконструкциялау әдісі; психодиагностикалық тестер; тренинг барысындағы ағымдық бақылау; сұхбат; сауалнама; әңгімелесу; сараптамалық бағалау; праксиметриялық әдістер; статистикалық өңдеу әдістері кешенді түрде жүзеге асырылды.

Зерттеу базасы: Түркістан гуманитарлық-техникалық колледжі

Диплом жұмысының құрылымы. Диплом жұмысы кіріспеден, бөлімдерден, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

I СТУДЕНТТЕРДІҢ ПСИХИКАЛЫҚ ТАНЫМЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ-ДЫҢ ҒЫЛЫМИ-ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Студенттердің психикалық танымын қалыптастырудың мәні және мазмұны

Тұлғаның белсенділігі дамудың тек алғы шарты емес, оның нəтижесі де. Қоғамдық белсенді, ынталы, шығармашыл жəне өзі мен төңірегіндегі қатысқан адамдардың бəріне бірдей жақсылық пен қуаныш беретін тұлға қалыптастырушы тəрбие əрдайым өз мақсатына жетіп отырады. Саналы, ұйымдастырылған студент іс-əрекеті белсенділіктің қай түрін де қамтамасыз ете алады. Өсіп келе жатқан ұрпаққа толық іс-əрекет мүмкіндігін ашып беру, өз күш-қуатын белсенді қолдануға қажет əрекет тəсілдерімен қаруландыру, тұлғалық ерекшеліктерді жете зерттеу жəне əр тұлғаның болмысындағы табиғаттан берілген нышандар мен дарындылықты мейлінше жайып салу- əрбір тұлғаның даму процесін ақылгөйлікпен бағыттаушы ұстаз-педагогтың өз ар-намысы мен қоғам алдындағы борышы[4] .

Сонымен, студент дамуының маңызды жағдаяттарының бірі - оның меншікті өз əрекеті, қызметі. Оқытушы қаншама жақсы бола берсін, өзі еңбектенбеген студент көздеген мақсатына жете алмайды. Əрқандай іс-əрекет студент ықылысымен орындалып, шартты түрде белсенді болуы қажет. Орындаған ісінен студент лəззат жəне қанағат табуы лəзім. Белсенді іс ешқашан шаршатпайды.

Студенттің даму деңгейіне байланысты жетістіктерді дер уақытында зерттеп тұру қажеттілігі күннен-күнге үлкен маңызға ие болуда. Бұл қажеттілік тұлғаның қалыптасу процесін тиімді басқару үшін, ондағы жүріп жатқан өзгерістердің тереңдігін, қарқыны мен ерекшеліктерін білу керектігінен туындаған. К. Д. Ушинский[5] . : «Егер педагогика адамды барша тараптан тəрбиелегісі келсе, онда ол сол адамды ең алдымен жан-жақты білуі шарт» -деп өз уақытында диагностиканың нақты оқу-тəрбие процесіндегі маңызын баса көрсеткен.

Диагностика (грек сөзі: «диа» - «ашық», «айқын» жəне «гнозис» - «білу») - зерттелуші объект немесе процесс жөніндегі ақпараттарды күні ілгері алудың жалпы тəсілі[6] . Педагогикалық даму саласындағы диагностиканың мəн-мағынасы медицинадағы сырқатты күні бұрын анықтаумен бірдей. Диагностика жолымен тəрбие процесіндегі қандай да өзгерістердің белгілері мен себептері, оның сипаты анықталып, ол тəрбиені болашақта дұрыс жолға келтірудің жоспарына негіз береді. Дұрыс орындалмаған диагностика барлық еңбекті зая етіп, алдағы тұрған мақсатқа жетудің кедергісін азайтпақ түгіл, оны асқындырып жібереді. Сондықтан да, тұлғаның даму желісін диагностикалау - жоғары мамандық пен жауапкершілікті талап ететін өте маңызды практикалық іс.

Тұлғаның тəн-дене дамуын диагностикалау қиындық тудырмайды. Бұл үшін бүкіл дүниежүзінде жалпы жəне айрықша сапалардың даму дəрежесін өлшестіруші ерекше тестер (нұсқау-көрсетпелер) қолданылады. Берілген тапсырманы орындауына қарай тұлғаның қажетті деңгейге, тəн-дене дамуындағы нақты өлшемдерге сəйкестігі анықталады. Алынған деректер жас мүмкіндіктермен салыстырылады[7] .

Рухани, əлеуметтік дамуды диагностикалау үлкен қиындық тудырады. Бұл мақсатта қолданылатын əдістемелер əзірше күрделі, қорытынды дəлдігін қамтамасыз ете бермейді. Диагноз анықтаудың сенімділігін көтеруге орай комплексті тексерістер, антропометриялық, əлеуметтік жəне психологиялық деректер жинақталып, өзара салыстырылады, ал бұл үшін арнайы жабдықталған клиникалар мен зертханалар, дайындықты мамандар қажет. Нақты педагогикалық практикада мектеп психологтары мен мұғалімдері тұлғаның жекеленген қасиет-сапаларын анықтауы мүмкін, бірақ мұндай зерттеулердің нəтижесіне негіздеп, даму құрылымдарына жалпы баға беріп болмайды.

Жеке тұлғаны қалыптастыру дегеніміз - оны мәдениетке үйрету, білім беру, қарым-қатынас ережелерін, әлеуметтік тәжірибені меңгерту.

Жеке тұлғаның белгілі бір мәдени ортада болып, оның тұлғалық және танымдық дамутына ерекше әсерін тигізеді. Қалыптасуына қарай жеке, тұлғаның белгілі бір мәдениетінің субьектісі ретінде екі түрлі фактор бар: біріншісі - сол халықтың мәдени ерекшеліктері, екіншіден - танымдық процестері, темперамент, мінез-құлқын сапалы түрде танып ажырата білу.

Жеке адамның әлеуметтенуі және оның әлеуметтік ұстанымы - жеке тұлға әлеуметтік контексттегі өмір сүруін, оның әлеуметтік тәжірибе мен оны іске асыруын ашып көрсетеді. Енді осы көрсетілген 2 жақты анализдеп, топтағы адамның басқа адамдармен қарым-қатынасы негізінде оның шынайы мінез-құлқын анықтап алу керек. Әлеуметтік-психологиялық зерттеу негізінсіз жеке тұлғаны жан-жақты зерттеу мүмкін емес. Мұнда жеке адамды іс-әрекет немесе қарым-қатынас процесінде алып, қарастыруға болады. В. А. Петровский[8] жеке адамды зерттеудің 3 аспектісін бөліп көрсетті. Мұнда жеке адам:

1) субъект өмірінің жекелік қасиеті ретінде;

2) кеңістікте өмір сүруші жеке адам аралық қасиет ретінде;

3) жекелік даму кеңістігінен бөлек қасиет ретінде қарастырылады.

Әлеуметтік жеке адамды әсер етуші субъект ретінде қарастырады. Әлеуметтену процесінде ие болған жекелік қасиеті, әлеуметтік бағдары бір орында тұрып, қатып қалған жоқ, бірақ жеке адам нақты топта, шынайы әлеуметтік ортада үнемі түзетулерге ұшырайды. Шынайы, нақты топтың ролі өте күшті, маңызды орын алады.

Жеке адамның жалпы объективтік қасиеттерінің негізі - қоғамдық қатынас болып табылады. Дәлірек, нақтылап айтсақ, оның әр түрлі әлеуметтік қоғамдық қатынастарға енуі және де осы қоғамдық қатынастардың әр түрлі деңгейінің реализациялануы. Мұндай мәселені талқылау әдістерінің бірі «топтағы жеке адам» немесе «жеке адам және топ» болып табылады. Ғылыми сипаттама бойынша топ мәселесі жеке тұлға жағынан қарастырылуы керек деп көрсетті. Мұндағы жеке адам топпен теңеседі ме?, мұнда қандай механизмдер көрінеді?, топта жеке адам нені игереді және де ол осы топты немен толықтырады? Бұл сұрақтарға жауапты тек ғана жеке адамның топта өмір сүруін, қалыптасуын бөлшектеп, жекелеп зерттеу нәтижесінде ғана алуға болады.

Жеке адам болып туылмайды, жеке адам болып қалыптасады деген принципті нақтылай келе: жеке адам болып қалыптасады, сондықтан да жеке тұлғаның қандай топта қалыптасуы, басқа жеке тұлғалармен әсерлесуі, т. б. бәрібір емес. Егер де мұнда лангитюдті зерттеуді іске асыра алсақ, жеке адамның бүкіл өмірін зерттей алсақ, онда бұл сұраққа нақтылы жауап табылар еді. Сол зерттеу нәтижелерде жеке адам үшін топтың маңызын, оның өмірінде алатын орнын жан-жақты айтуға болар еді.

Жеке адам сапаларын зерттеудің жалпы және әлеуметтік өзіндік дәстүрі бар. Жеке адамның әр түрлі сапасының құрылымен сипаттаудан әлеуметтік жеке адам сапалары жүйесін құру керек деген қорытындыға келді. Бірақ та мұндай жүйе құру принципі әлі де құрастырылған жоқ.

Тұлғааралық бағалаудың 3 процесін бөліп көрсетуге болады:

1) интериоризация

2) әлеуметтік салыстыру

3) өзіндік атрибуция[9] .

Осы көрсетілген процесс топты сипаттауда қалыптасады. Әрбір топ мүшесі өзін-өзі бағалауы топтық көзқарас, пікірге байланысты.

Осыдан психологтар, жеке тұлға арасындағы қарым - қатынас мотивациясының екі түрін бөледі (басым болу - бағыну және махаббат жек көрушлік), олардың құлықтық сипатын суреттеп, әр стилдің тәсілдері мен формаларын нақтылайды.

Тұлғаның дамуындағы кейбір ерекшеліктерді диагностикалаудың қарапайым əдістерін үйреніп алу кəсіби педагогикалық дайындықтың аса маңызды шарты. Ұстаздарды аса қызықтыратын жəйттер - тұлғаның ақыл-ой əрекеттерін, мінез-құлық сеп- түрткілерін, қажетсіну деңгейін, көңіл-күй шабытын, əлеуметтік бітістер дамуы мен т. б. маңызды сапаларын күні ілгері байқастыру. Аталған сапаларды зерттеудің кең тараған əдісі - бұл тестілеу.

Реалды өмірдегі практика мен бұл өзгерістер қаншалықты сәйкестілікте құрылған. Өзгерістер барысында жеке адам бойындағы, яғни студенттердің жасы, білім деңгейі, өмір тәжірибесі, бағалауы мен тұлғалық ерекшеліктерінің өзгеруіне әсер ететіндігі байқалған.

Студент (латынша - «шұғылданушы», «оқып білуші», «үйренуші») жоғарғы оқу орнының оқушысы. Ежелгі Римде таным процесімен айналысқан адамдарды «студент» деген. Қазіргі АҚШ, Ұлыбритания т. б. елдерде оқу орындарының оқушыларын да «студент» дейді[10] .

Студенттің дамуына негізгі үш фактор әсер етеді. 1. Психологиялық жағына: психикалық процестер, кейіп және жеке адамның қасиеттері жатады. Ал олардың ішіндегі ең бастысы психикалық қасиеттер (темперамент, мінез, қабілет) болып табылады. Сонымен қоса олар психикалық процестер, психикалық күй, психикалық біліммен тығыз байланысты. Ескертетін бір жайт студентті зерттеу барысында индивидтің ерекшіліктерін, оның психикалық процестері мен күйін есепке алу өте қажетті.

2. Ал әлеуметтік жағына студенттердің қоғамға қатынасын, сол
адамның жеке қасиетінің әлеуметтік топтағы алатын орнын жатқызамыз. Адам-адам болып өмірге келгеннен кейін, қоғам өміріне араласа бастағаннан-ақ оның өзіндік көзқарастары, қызығулары, санасы, бағалаулары, қызығулары қалыптаса бастайды. Нақты тұлғаның өмірлік процесінде оның өмірлік қатынастары мен өмір жолында белгіленген индивидуалды қатынасы қалыптасады.

3. Оның жекелік ерекшеліктері, белсенділігі мен мінез қырлары адамның сол қоғамға, ортаға немесе ұжымға бейімделуіне, орта тәжірибесін тиімді игеруіне өте үлкен әсер етеді. Дәл қазіргі уақыттағы біздің еліміздегі шиеленісті экономикалық жағдай адамның қоғамдағы динамикалық өзгерістерге қатынастарын сипаттауға мүмкіндік береді[11] .

Сурет 1 - Студенттің дамуына әсер ететін факторлар

Осылайша, қазіргі кезде отандық және шетелдік ғылыми психологиялық-педагогикалық зерттеулерде субъектілік негізге тіректелу ұлғайып келеді. Студенттерді психологиялық дайындау жүйесінің субъектілік тұрғыға негізделуі де кәсіби білім беру саласында студенттердің тұлға және маман ретінде даму мәселелерін шешуге пәрменді ықпал етеді. Әдебиетте психологиялық дайындаудың болашақ мамандарға кәсіби білім берудің бөлінбейтін құрамы, сонымен қатар, оның тиімділігін анықтаушы ретінде маңызы көрсетіледі.

Талдау барысында психологиялық дайындау арқылы тұлғаның көптеген қасиеттері мен сапаларын дамытып, жетілдіру мүмкін болатыны анықталды. Осыған байланысты ғылым мен тәжірибеде көбінесе психологиялық дайындау мазмұнын кең мағынада анықтау дәстүрлі екендігі белгілі болды. Психологиялық дайындау тұрғыларын талдау негізінде олардың ортақ тұстарын, жалпы сипаттарын анықтадық:

• басқа да дайындау түрлері сияқгы, психологиялық дайындау да әрқашан іс-әрекетке, қарым-қатынасқа қатысты, және оның мазмұны сол іс-әрекеттің, қарым-қатынастың ерекшеліктерімен сипатталады;
• психологиялық дайындау іс-әрекеттің, қарым-қатынастың нәтижелі, игілікгі орындалуына, тұлғаның психологиялық дамуына бағытталады;
• психологиялық дайындау арнайы психологиялық-педагогикалық ықпал ету технологиясы арқылы жүзеге асырылады және жетіледі;
• психологиялық дайындау теориялары мен практикасы әрқалай дәрежеде тұлғаның әртүрлі психологиялық қасиеттеріне қатысты мәселені қойғанмен, оған біртұтастық тұрғыдан қарауды қажет етеді;
• студенттерді психологиялық дайындау дәстүрлі түрде психология пәні бойынша білім, дағды және біліктіліктің белгілі бір ауқымымен байланысты қарастырылады[12] .

Жалпы психологиялық тұрғылар негізінде психологиялық даярлықты әр жағынан қарастырып, тұжырым жасадық: психологиялық даярлық мақсат-бағдарлы психологиялық дайындау негізінде жаңа құрылым ретінде түзіліп, толымды жетіледі; психологиялық білімнің меңгерілуі мен қолданылуы бойынша деңгейлі дамумен анықталады; мәдени, ұлттық өзгешеліктер тұрғысынан ерекшеленеді; оның танылуы және жетілуі әлеуметтік және руханилық сипатта болуы тиіс; танылу ауқымы кең болады; іс-әрекетті, қарым-қатынасты жетілдіруге және өзіндік дамуды өзекті етуге қатысты реттеушілік қызмет атқарады

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс