Сыбайлас жемқорлықпен күресу мәселелері

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Сыбайлас жемқорлықпен күресу мәселелері

А.А. Қатаева
І. Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік университеті, Талдықорған қаласы

Қызмет бабын пайдаланып, мемлекет мүлкін талан-таражға салу, ақ, адал
жандардың обал, сауабын аттап, имандылық қасиеттерден жұрдай болу секілді
бастапқы нышандары сонау мүлік теңсіздігі пайда болған тұста-ақ қылаң
берген жемқорлық сипатындағы қылмыстардың түп-тамырын қуалап келсеңіз
алаған қолым береген деген ұстанымға саятын мұндай бақай есепшілік ертеден-
ақ көптеген мемлекеттерде орнығып қалған.
Қазіргі көптеген әлеуметтік-экономикалық және саяси-құқықтық проблемалар
қатарындағы сыбайлас жемқорлықпен күрес проблемасының маңыздылығын көтеріп
отырған бірнеше себептер бар.
Біріншіден, қолдағы билікті бас пайда үшін пайдалану, ондай қылмыстың
әшкереленуі билік беделін түсіреді, демократияға нұқсан келтіреді, тіптен
диктатураға алып келуі мүмкін.
Екіншіден, сыбайлас жемқорлық өзінің ресурстардың бөлінуіне тигізетін
теріс әсерінің нәтижесінде жалпы экономиканың дамып, нығаюына кедергі
жасайды.
Үшіншіден, сыбайлас жемқорлық, басқа да келеңсіз әлеуметтік құбылыстар
сияқты, өзіне өзі жағдай тудыра отырып келешек әлеуметтік-экономикалық және
саяси тәртіпті шайқалтады, ол неғұрлым тамырын жайған сайын онымен күресу
қиындай береді.
Төртіншіден, елде етек алған сыбайлас жемқорлық шеттен келетін
жәрдемнің, инвестициялардың жолына тосқауыл болады.
Сыбайлас жемқорлықты елде орын алып отырған жалпы саяси, әлеуметтік және
экономикалық проблемалардың салдары деуге болады. Ол, әдетте, қоғамның
жаңару кезеңінде бой көтереді. Ал ондай кезеңді бастан кешіріп отырғанымыз
рас.
Сыбайлас жемқорлықпен күрестің батыл шаралары қабылданбаса оның
криминалдық, экономикалық және әлеуметтік проблемадан саяси проблемаға
айналып, мемлекеттің конституциялық негізіне қауіп төндіруі мүмкін.
Сондықтан біздің Президентіміз Н.Ә. Назарбаев өзінің Қазақстан – 2030.
Барлық қазақстандықтардың өсіп-өркендеуі, қауіпсіздігі және тұрмыс
жағдайының жақсаруы деп аталатын Жолдауында сыбайлас жемқорлықпен аяусыз
күресті басты мақсаттар қатарына қойған, оны құқықтық мемлекет орнатудың
шарты деп санаған.
Сыбайлас жемқорлықпен күрестің 2006-2010 жылдарға арналған Мемлекеттік
бағдарламасында сыбайлас жемқорлық әлеуметтік-экономикалық даму, нарықтық
экономикаға көшу, инвестициялар тарту процестерін тежейді, демократиялық
мемлекеттің келешек дамуына елеулі қауіп төндіреді деп атап көрсетілген.
Елбасы Н.Ә. Назарбаев сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жүргізу туралы
Нұр Отан партиясының саяси кеңесінде және Бас прокуратурада өткен жиында
тиісті құрылымдарға пәрмен берді. ҚР Мәжілісінің депутаты, генерал
С.Тоқпақбаевтың мәлімдемелерінің кейбір сөздеріне тоқтала кетті:
Жемқорлықпен күресетін құзырлы орындар: прокуратура мен қаржы полициясы
көп жағдайда жең ұшынан жалғасқан жемқорлыққа өздері жол ашуда.
Қылмыстық істің жабылуына және санкция беру құқына монополия жасап отырған
прокуратура іс жүзінде сыйақы талап ететін орынға айналды. Құқық қорғау
орындары адамдарды үрейлендіріп, зәре-құтын алатын лаңкестік ұйымдардың
кебін киді.
Құқық қорғау, прокуратура қызметкерлері заңда тайға таңба басқандай
белгіленген қатаң шараларды кейбір кінәлі адамдардың мойнына ілмейді. Неге?
Құқық қорғау орындары қарапайым азаматтардың сыбайлас жемқорлыққа қатысты
ісін майшаммен қарайды да, нән шенеуніктердің жемқорлығын көрсе де,
көрмеген болады.
Президент бұл отырыста С. Тоқпақбаев мәлімдемесінің үтір-нүктесіне дейін
ашық талдау жасады. Бұл – жемқорлықтың құқық қорғау саласын шырмап алғанын,
жемқорлық бүгінгі жүйенің төл шығармасы екенін сөз етті.
Президент бұл мәжілісте сыбайлас жемқорлықпен күресті ешкімнің бет
шырайына, лауазымына, шен-шекпеніне, байланыстарына қарамай жүргізу керек
деді. Мәселе тек оны кімнен бастап жүргізуге тірелетінінде.
Н.Ә. Назарбаев Қазақстанның әлемнің ең бәсекеге қабілетті 50 елінің
қатарына ену бағдарламасын ұсынды, онда сыбайлас жемқорлықпен күрестің
жалпы ұлттық бағдарламасын дәйекті түрде жүзеге асыру керектігіне баса
назар аударды.
Сонымен, Елбасы бұл мәселеге қатты көңіл бөліп отыр. Бірақ Қазақстан
сыбайлас жемқорлықты тудырып отырған себептердің жан-жақты зерттелмеуінің
салдарынан ойдағыдай нәтижеге жете алмай отыр. Мысалы, Transparency
Internatіоna халықаралық мемлекеттік емес ұйымының мәліметтері бойынша
Қазақстан сыбайлас жемқорлық деңгейі жағынан Гватемала, Лаос, Замбия,
Никарагуа және Парагвай сияқты елдер қатарында екен. 10 балдық бағалауда
Қазақстан 2,6 балл алған. Ал, мамандардың пікірінше, 3 баллдан төменгі баға
мемлекеттік қызметкерлер арасындағы сыбайлас жемқорлық деңгейінің
шарықтағандығын көрсетеді екен.
Сыбайлас жемқорлық ұғымымен қарағанда, оның көрініс табу түрлерімен және
формаларымен байланысты мәселелерді зерттейді, сыбайлас жемқорлық жайындағы
отандық және шетелдік заңнамаларға, билік органдарындағы жемқорлықтың
себептері мен жағдайларына талдама жасайды, бұл қылмысты шектеудің нақты
шараларын ұсынады. Сонымен қатар, мемлекеттік билікке, мемлекеттік қызмет
пен жергілікті өзін өзі басқару органдары қызметінің мүдделеріне қарсы
қылмыстарды саралау мәселелерін зерттейді, ҚК нормаларындағы даулы тұстарға
талдама жасайды, қылмыстардың жаңа құрамдарын айқындау әдістемесін, сондай-
ақ ҚК-нің Ерекше бөліміне бірқатар өзгертулер мен толықтырулар ұсынады. Бұл
ғылыми тұрғыдан да, практикалық жағынан да қызығушылық тудыратын мәселелер.
Жалпы, билік өкілдерінің арасында ұйымдасқан сыбайлас жемқорлықтың
дендеуі мемлекетке айтарлықтай қауіп төндіреді. Сыбайлас жемқорлық
демократиялық механизмдерді бұзады, мемлекеттік институттардың жұмыстарына
кері әсерін тигізіп, халықтың мемлекеттік құрылымдарға деген сенімін
жоғалтуға ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.