Сынап — күміс түсті сұйық металл, белгілі барлық сұйықтықтардан ауыр

Пән: Физика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

СЫНАП ТӨГІЛГЕН КЕЗДЕГІ ӘРЕКЕТТЕР ЖӨНІНДЕ ХАЛЫҚҚА АРНАЛҒАН

ЖАДНАМА

Сынап — күміс түсті сұйық металл, белгілі барльгқ сұйықтықтардан ауыр.
Сынап — біз қалыпты деп атайтын жағдайда сұйық күйінде тұратын бірден-бір

металл. Міне, оның қасиеті дәлірек айтсақ, металл мен с ұ й ы қ т ы қ
қасиеттерінің үйлесуі біздің өміріміздегі сынаптың ерекше орнын айқындады
(және де ол ең ауыр сұйықтық, судан 13,6 есе ауыр). Тығыздығы — 13,54 гсм3
- - 38,9 °С балқиды, + 357° С қайнайды. Ауадағы сынап буының барынша
болатын концентрациясы 15,2 мгм3 (г° + 20° С тең кезде). Сынап буы ауадан
7 есеге ауыр. Барлық оның қосындылар сияқты, сынап буы өте улы екенін естен
шығармау қажет. Сұйық сынап ең алдымен өзінің ұшқыштығымен қауіпті: егер
оның ашық үй ішінде сақтаса, ауада 0,001мгм3 тең үлестік қысым пайда
болады. Егер өнеркәсіп үйлері ішіндегі сынаптың барынша жіберілетін
концентрациясы 0,01мгм3 екенін ескерсек, онда бұл көп.
Сынаптың улы әрекет дәрежесі ең алдымен оның қаншалықты саны организмде
жауап қата алуымен анықталады, яғни сынаптың өзі қауіпті емес, ол
организмде айналдыратын қосындылар қауіпті. Судағы ерігіштігі өте аз және
оның құрамындағы оттегінің көтерілуіне байланысты көбейеді.
Әдеттегі жағдайларда ауада тотықтанбайды, жоғары температурада оттегімен
реакцияға қосылады.
Сынап прибор жасауда (термометр, барометр, монометр) және электроникада;
хлорды және күйдіргіш натрийді электролиз арқылы (каустикалық сода) айырып
алатын кезде; ацетиленнен сірке қышқылын өндіруде; органикалық сынап
қосындыларының синтезі процесінде; химиялық-фармацевтикалық өндірісте,
зертханалық іс-тәжірибесінде қолданылады.
Әсіресе сынаптың жақсы еритін тұздары улы. Сынап вакуум-насостар
әзірлеуде пайдаланылады, оны тұзеткіштерде қолданьшады, беріктік қасиетін
беру үшін басқа металдарға қосады. Сынап буымен люминесценттік және сынап
лампаларын толтырады. Сынап дәнекерлеуде пайдаланылады. Мысалы, дәнекер 93%
қорғасыннан, 3% қалайыдан, 4% сынаптан тұрады.
Сынаптың көбісі болаттан жасалған ыдыста бөлек сақталуы тиіс, азы —
қалың әйнектен немесе темірден жасалған жақтары қалың, тығындары тығыз
жабылатын ыдыста сақталуы тиіс.
Сынаптың төгілуінен болған авариялар өндірісте кездеседі, бірақ олардың
саны түрмыста да азаймайды. Қауіпсіздік ережелері ескерілмегенінен, кей
кезде әдеттегі сауатсыздықтың және бейқамдықтың нәтижесінде бөлменің
температурасында да ерекше үшпалығы байқарлық аса улы заттың төгілуіне
байланысты оқиғалардың саны кемімей отыр. Сынап буының таралу ауданы өскен
сайын, оның ұсақ бөлшектерге бөліну кезінде еден саңлауларына немесе
шұңқырларына бітеліп қалуы өте қауіпті.
БҰЛ ЗАТ НЕСІМЕН ҚАУІПТІ?

Уланудың клиникалық көрінісі 8-24 сағаттан кейін

дамып, жалпы әлсіздік, бас ауруы, асқа тәбеттің
болмауы, жүтынғанда тамақтың ауруы, температураның
жоғарылауы, біраздан кейін қызыл иектің аурулығы
(қанайды, сынап сульфидының қара жиегі пайда болады)
байқалады,
іш ауруы, асқазанның

бүзылуы, шаншу мазалайды,
кейде зақымға үшыраған
адамда өкпенің қабынуы
дамиды. Асқазанның
бүзылуы әртүрлі болады —
асқа тәбеттің болмауы және
лоқсудан құсуға дейін (кейде
қан аралас) және шырышты
көбінесе қанды іш өту
байқалады.
Жүрек қызметінің әлсіреуі байқалады, естен тану мүмкін.
Мұндай жағдайда ең бірінші не істеу керегі, бұл ауруды құстыру. Содан
кейін оған сүт және жұмыртқаның шикі ағын беру керек. Сынапты организмнен
бүйрек арқылы шығарылатынын есте ұстаған жөн.
Сынаппен, оның қосындыларымен созылмалы уланған жағдайда ауызда металл
дәмі пайда болады, қызыл иектің босандығы, күшті сілекей ағуы, есте ұстау
қабілеті азаяды, тез қозушылық пайда болады. Бұл жағдайда қол, тіл, қабақ
ауыр жағдайда аяқ пен бүкіл дене дірілдейді. Сынап жүйке жүйесін
зақымдайды, ал ұзақ ықпал етсе — жынданады.
Салыстырмалы жеңіл жағдайдаларда 2-3 аптадан кейін бұзылған қызметтер
қалпына келеді, ауыр жағдайларда — бүйректерде қатты өзгерістер дамып, 5-6
күннен кейін адам өледі.
Өндірістік жағдайларда сынап бу немесе тұздардьщ тозаңы түрінде тыныс
алу жолдары арқылы түсуінің аса маңызы бар. Сынап буы оның ауадағы қоюлануы
0,25 мгм3 дейін болғанда тыныс алу жолдарында тоқтап қалады.
Сынаптан уланудың алғашқы белгілері:
Тез шаршағыштық, әлсіреу, ұйқы басу, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.