Сыныптан тыс жұмыс арқылы студенттерді математиканы оқытуға даярлау

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Аудиториядан тыс жұмыс - жоғары оқу орындарындағы оқу-тәрбиепроцесінің ажырамас бөлігі. Аудиториялық сабақтардың жалғасы, толықтырушысы бола отырып, ол мазмұны, ұйымдастыру формасы мен алдына қойған міндеттерді жүзеге асыру әдістері тұрғысынан өзіндік ерекшелікке ие болады.

Жоғары оқу орындарындағы оқу және оқудан тыс процестің бірлігі гінде аудиториядан тыс жүмыстың жоғары білікті мұғалімді даярлау, оның кәсіптік біліктіліктерін, кәсіптік бағыттылығын қалыптастыруды көздейтінін атап өтуге болады. Ал олардың өзіне тән ерекшеліктері:

оку процесі оқу жоспарларымен, бағдарламалармен, міндетті түрде орындалатын тапсырмалармен анықталады. Студенттердің аудиториядан тыс жұмысы еріктілік, оқу процесінен тыс уақытта белгілі бір білім, біліктілік, дағдыны меңгеруге қызығушылық пен ынталылық принципінің негізінде ұйымдастырылады.

Жоғары оқу орындарының іс-тәжірибесінде студенттермен жүргізілетін аудиториядан тыс жұмыстардың мынадай формалары қалыптасқан: үйірмелер, конференциялар, диспуттар, ғылыми-зерттеу жұмыстары, апталықтар, т. с. с. Олардың әрқайсысы пәнді оқыту не тәрбиелік сияқты белгілі бір принципті ұстануы керек. Мәселен, математиканы оқыту әдістемесінен ұйымдастырылатын аудиториядан тыс жұмыстар жүйесі осы пәннен жүргізілетін аудиториялық сабақтар жүйесімен сәйкес келеді, өйткені соның негізінде студенттердің педагогикалық біліктіліктері мен дағдылары дамытылады, білім мазмүны кеңейтіледі.

Аудиториядан тыс жұмыстарды ұйымдастыру мынадай принцип-терге негізделеді:

үздіксіздік пен бірізділік;

жүйелілік пен сабақтастық;

үжымдық жұмыс формаларының үйлесімділігі;

оқытудың білім беру, тәрбиелеу және дамыту функцияларының үйлесімділігі.

Б астауыш мектепте математиканы оқыту процесінде қазақ этно- педагогикасы материалдарын пайдалануға студенттердің даярлығын қалыптастыруда аудиториядан тыс жұмыстардың мүмкіндіктерін пайдалану қажет. Ол мынадай бағыттар бойынша жүзеге асырылады:

казақ этнопедагогикасы материалдарын пайдаланудың негізінде студенттерде кәсіптік мәні бар сапаларды қалыптастыру;

бастауыш сынып оқушыларына математиканы оқытуда қазақ этнопедагогикасын пайдаланудың маңызын түсіндіру;

мектепте математиканы оқыту процесінде қазақ этнопедагогикасы материалдарын пайдалануға біліктіліктері мен дағдыларын қалыптастыру;

бастауыш сынып оқушыларына математиканы оқытуда қазақ этнопедагогикасы материалдарын пайдалану проблемасына арналған ізденіс, ғылыми-зерттеу жұмыстарына қызығушылығын дамыту, оку-әдістемелік жұмыстарды орындауға қажетті әдістермен, тәсілдерімен қаруландыру;

қазақ халық шығармашылығына сүйіспеншіліктерін тәрбиелеу, т. б.

Студенттердің зерттеліп отырған әрекетке әдістемелік даярлығын қалыптастыру олардың бастауыш сыныптарда математиканы оқыту-дың теориясы мен әдістемесі және қазақ этнопедагогикасы бойынша теориялық біліміне байланысты болғандықтан, аталған проблема бойынша аудиториядан тыс іс-әрекеттің орталығы ретінде Е. А. Бөкетов атындағы Қарағандының мемлекеттік университетінің педагогикалық факультетінде "Математик", "Атамүра" атты ғылыми-әдістемелік үйірмелер ұйымдастырылып, олардың жұмысына барлық курс студент-терінің ат салысуы көзделді. "Математика" үйірмесінің отырыстарында бүгінгі таңдағы бастауыш мектепте математиканы оқытудың психологиялық-педагогикалық, тәрбиелік бағыттылығы, ғылыми-әдістемелік зерттеулердің теориялық және практикалық кұндылығы мәселелері қарастырылып, ғылыми-педагогикалық және әдістемелік әдебиеттерге проблемалық талдау, педагогикалық басылымдарға ("Қазақстан мектебі", "Бастауыш мектеп", "Начальная школа" журналдары) шолу, студенттердің ғылыми хабарламаларын тыңдау және талқылау жүзеге асырылып отырады.

Үйірме жұмысының құндылығы студенттердің көрнекті маман-дардың, ғалымдардың еңбектерімен жұмыс істеуі болып табылады. Еңбектерді оқып-үйреніп, талқылау барысында студенттер матема-тиканы оқытудың мәнділігі, тарихи материалдардың маңыздылығы жөніндегі мәселелерге талдау жасайды.

"Атамүра" ғылыми-әдістемелік үйірмесі математиканы оқыту әдістемесі мен қазақ этнопедагогикасы ғылымының өзара байланысын ашып көрсетуге қызмет етеді. Үйірмеде ауызекі поэтикалық шығармашылық бойынша "Мұрагер", музыкалық шығармашылық бойынша "Домбыра-дастан", сәндік-қолданбалы өнер бойынша "Өрнек" секциясы жұмыс істейді.

Үйірмелер жұмысының нәтижелеріне талдау студенттердің матема-тиканы оқыту теориясы мен әдістемесі және қазақ этнопедагогикасы бойынша мол мағлұмат алып, оларды өзара байланыстыруға, бастауыш мектепте математиканы оқыту процесінде қазақ этнопедагогикасы материалдарын пайдалану әдістемесін меңгеруге қол жеткізгендерін аңғартты. Мұның өзі "Математик", "Атамұра" сияқты үйірме жұмыс-тарын дұрыс ұйымдастыру болашақ мұғалімдердің мектепте математиканы оқыту процесінде казақ этнопедагогикасы материал-дарын пайдалануға даярлықтарын қалыптастыруға септігін тигізеді деген қорытындыға әкелді.

Болашақ мұғалімдердің үйірмелерде жұмыс істеу барысында алған теориялык білімдерін әрі жетілдіру, зерттеушілік және практикалық біліктіліктерін қалыптастыру мақсатында аудиториядан тыс жұмыстардың әртүрлі нысандары ұйымдастырылды:

"Қазақ халқының математикасы" сайысы;

"Асыл мұраның нәрлі қайнары" ғылыми-практикалық конференция;

"Асыл мұраның нәрлі қайнары - математикалық білім беру құралы" атты апталық;

"Математиканы оқыту тәжірибесі" әдістемелік кеңес.

Осы аталған жұмыс нысандарын ұйымдастыру төрт кезеңді қамтиды: 1) шешім қабылдау; 2) дайындалу; 3) өткізу; 4) қорытын-дылау, яғни нәтижелерін талдау.

Жұмыс нысандарын өткізу туралы шешім "Атамұра" үйірмесінің отырысында қабылданып отырады. Оларды еткізудің мерзімі анык-талып, ұйымдастыру алқасы тағайындалады, факультеттің аудитория-дан тыс уақытта өткізілетін жұмыстарының жоспарына енгізіледі.

Дайындық кезеңінде әрбір жұмыстың мақсаты мен міндеттері айқындалады, соған сәйкес материалдар жинақталады, жоспар жасалады, өткізу әдістемесі, формалары мен құралдары, қатынасу-шылар құрамы анықталады, әркімге өз қалауы мен мүмкіндігіне қарай тапсырмалар беріледі. Бұл кезең толық бағдарламаны құрумен аяқталып отырады.

Болашақ мұғалімдерді бастауыш мектепте математиканы оқыту процесінде қазақ этнопедагогикасы материалдарын пайдалануға даярлауға байланысты шараларды өткізу барысында төмендегідей педагогикалық талаптарды басшылыққа алу керек:

қатынасушылардың әдістемелік жағынан математиканы оқытуға тиімді материалдарды пайдалануы;

математиканы оқыту барысында қазақ этнопедагогикасы материалдарын пайдалану әдістемесін меңгеруі, өзінің жеке шығармашылығын көрсетуі;

бастауыш сынып оқушыларына математиканы оқытуда қазақ этнопедагогикасы материалдарын шеберлікпен пайдалануға ұмтылуы.

Енді осы жұмыс нысандарының мазмұнына тоқталайық.

"Қазақ халқының математикасы" атты сайыстың мақсаты - студенттердің қазақ халқының математикасы бойынша білімдерін кеңейту, оның материалдарын бастауыш мектепте математиканы оқыту процесінде ұтымды пайдалануға баулу.

Сайыс төмендегі бағдарлама бойынша өткізіледі:

1. "Математикалық ой-маржандар" сайысында ғұламалардың математикаға қосқан үлесі (Әл-Фараби, Омар Хайям, Әл-Беруни, т. б. ) туралы білімдері сарапқа салынады.

2. "Сан киесі" атты сайыста қазақ халқының қасиетті сандары мен олардың мағыналарын айту талап етіледі.

3. "Атадан қалган асыл сөз" сайысында студенттердің математикалық үғымдарға байланысты ауызекі поэтикалық шығармашылық
материалдарын (санамақтар, мақал-мәтелдер, жүмбақтар, жаңылтпаштар, т. с. с. ) білуі есепке алынады.

4. "Ойланайық, бәріміз" сайысында болаша ұстаздар қазақ халқының ауызша есептерін шығару шеберліктерін сарапқа салады.

5. "Халық ойындары" сайысында математиканы оқыту процесінде қолданылатын ойындар туралы білімі тексеріледі.

6. "Ұстаздық еткен жалықпас" сайысында "бүгінгі студент ертеңгі маман" иелері қазақ этнопедагогикасы материалдарын пайдалану бойынша қүрылған математика сабағының фрагментін көрсетіп, өздерінің педагогикалық шеберліктері мен әдістемелік білім, біліктілік, дағдысының деңгейін көрсетеді.

7. "Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні" сайысының шарты бойынша бастауыш сынып оқушыларына математиканы оқытуда қазақ этнопедагогикасы материалдарын пайдалану қажеттілігін тұжырымды, дәлелді түрде дәйекті тілмен айтып беру ұсынылады.

Мұның бәрі, болашақ мұғалімдер үшін білімдік, тәрбиелік және танымдық мәні зор іс-шаралар болып, олардың білімдерін тереңдетуді көздейді.

Студенттердің зерттеліп отырған іс-әрекетке әдістемелік даярлығын қалыптастыру мақсатында факультетте "Асыл мұраның нәрлі қайнары"атты-ғылыми-практикалық конференция ұйымдастырылып, оған
курстың студенттері ат салысты. Бүл конференцияның негізгі

- бастауыш сынып оқушыларына математиканы оқытуда • >ч н ііонедагогикасы материалдарының алатын орньш ғылыми \ін. иіііи ой елегінен өткізу. Осы мақсатты жүзеге асыру тұрғысьшан пииі»Ч) гііцияда мынадай мәселелердің түйінін табу көзделді: а) қазақ іі мпішдпгогикасы материалдарының мәнін ашып көрсету, оларға ЙІІМуМДЫК сипаттама беру; ә) математиканы оқыту процесінде казақ ЦЦвПвДИГОгикасы материалдарын пайдаланудың мәні мен маңызы; ) Ө№ «иуыпі математика курсында қазак этнопедагогикасының алатын ІЙЦЫі н) Сшстауыш сынып мұғалімдерінің математиканы окыту ЯрвЦріиіДс казақ этнопедагогикасы материалдарын пайдалану ИуМКІНДІХТері; г) бастауыш мектепте математиканы оқыту процесінде миии •піоиедагогикасы материалдарын пайдалану әдістемесі, т. б.

' ь м моселелердің әрқайсысы бойынша студенттер ғылыми-(и»ішкалык, әдістемелік, фольклорлық, музыкалық және өнертануға мрнниіпіі одебиеттерді оқып-үйренді, баяндамалар, рефераттар лйҺыіідііды. Конференцияны үйымдастыру барысында оның ғылыми КуііДМЛЫККВ ие болуына ерекше назар аударылды, соның нәтижесінде Оүіі іі. шыми іс-шара студенттерге бастауыш мектепте математиканы ОКМТу ироцесінде қазак этнопедагогикасы материалдарын пайдалану і урі і. иі. шаіі терең білім берудің қүралы бола алды. Болашақ мүғалімдер меи ириктик-мүғалімдер математиканы оқытуда қазақ этнопедаго- ГИКІОЫ магсриалдарының алатын орны мен оларды пайдаланудың МүМКІНДІКТерін жан-жақты қызу талқылады. Соңында студенттердің «рт міілм талас тудырған сүрактарға жауап беріліп, баяндамашылардың ■ІІДврІ бвғлланды және конференцияның қорытындысы бойынша Шрм ццЛылданды.

мураиыц нөрлі қайнары" ғылыми-практикалық конферен- і і у»ичітіердің көтеріліп отырған проблемаға аса қызығу-

пі пміыіі, олардыц осы сала бойынша білімдерін тереңдетуге

мі. ииі. 1 () гы шараның тікелей жалғасы ретінде математиканы

ІЫІЭ имиі іікчі "Асһіл мураның нәрлі қайнары - математикалъщ

і/и ІІДУ қуі>чіһі'' ііпипы апталыц уйымдастырылды. Апталъщты
Щ и. п. ціпы етудеиттердің бастауыш мектепте математиканы

ироцесінде қазақ этнопедагогикасы материалдарын пайдалану іа кәсіби біліктіліктерін шыңдау болды.

іілық студенттердің оқу бағдарламасын терең игеруіне, юшылық белсенділіктерін, кәсіпқой ізденімпаздықтарын га мүмкіндік беріп, зерттеліп отырған іс-әрекетке даярлықтарын истыруға зор ықпал етті.

ішен бірге болашақ мүғалімдердің зерттеліп отырған іс-е әдістемелік шеберлігін қалыптастыру мақсатында кафедра-(ііынан "Математиканы оқыту тәжірибесі" атты әдістемелік кеңес істейді, оның қүрамына педагогика және бастауыш оқытудың есі кафедрасының оқытушылары, бастауыш мектеп мүғалім-Н студенттер енген. Кеңестің мәслихаттарында педагогикалық іа барысында студенттердің қазак этнопедагогикасы щдарын пайдалану арқылы өткізген математика сабақтары мен ш тыс жүмыстары талқыланып, олардың математикалық білім, ік, дағды сапасына тигізетін әсері айқындалып отырады. Осымен ория мен практиканың байланысы, ең маңызды әдістемелік №лар, жаңашыл мүғалімдердің озат іс-тәжірибесі, сыйілптар іағы сабақтастық, мүғалімдер мен студенттердің өздігінен білім глелері де қарастырылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.