Сыртқы орта талдау

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

2.1. Сыртқы орта талдау.
Стратегиялық басқаруда сырқы орта екі дербес жүйелердің жиынтығы
ретінде қарастырылады: макро орта және қазіргі нақты орта. Макро орта
ұйымның жалпы орта шарттарын қалыптастырады. Көп жағдайда макро орта ұйымға
қатысты арнайы сипаттамалармен ерекшеленбейді. Дегенмен макро орта
жағдайының ұйымға әсер етуі әртүрлі. Бұл ұйымның қызметінің әртүрлі
сфераларымен байланыстылығына, ішкі потенциалындағы жағдайларға тәуелді.
Макро ортаның экономикалық компоненттерін зерттеу ресурстардың
қалыптасуымен бөлістірілуін түсінуге мүмкіндік береді. Бұл келесідей
сипаттамаларды талдауды қарастырады: Жалпы ұлттық өнім көлемі, инфляция
қарқыны, жұмыссыздық деңгейі, пайыздық қойылым, еңбек өнімділігі, салық
салу нормасы, төлем балансы және т.б. Экономикалық компоненттерді
зерттегенде экономикалық дамудың жалпы деңгейіне, өндірілетін табиғи
ресурстарға, қызмет пен дамыған бәсекелестік қатынастар деңгейіне,
тұрғындар құрылымына, еңбек күшінің білім деңгейі мен жалақысына мән берген
жөн. Құқықтық реттеуді талдау, заңдарды зерттеуді, орнатылған құқтық
нормаларды қарастыруды сонымен бірге басқа субьектілермен қарым-қатынаста
тараптардың құқықтарын анықтауды және т.б. қамтиды. Құқықтық реттеуді
зерттеу тек қана құқықтық актілердің мазмүнын зерттеумен шектелмеуі керек.
Сонымен бірге құқықтық жүйенің қызметі мен заңдылықтардың жүзеге асырылу
аспектілерін де қарастыру керек.
Макро ортаның саяси құраушылары бірінші кезекте зерттелуі қажет, ол
мемлекеттік билік органдарының қоғамды дамытуға өз- саясатын орнықтыруға
байланысты көзқарастарын түсінуге мүмкіндік береді. Саяси компонентті
зерттеу келесіні анықтауы керек: әртүрлі партиялық құрылымдар қандай
бағдарламаларды жүзеге асырмақ, мемлекеттік билік органдарында қандай
лоббирлеу топтары бар , мемлекет аймақтары мен экономиканың әр түрлі
салаларына байланысты үкіметтік көзқарасын анықтау, заңда және құқықтық
реттеуге қандай өзгерістер болуы мүмкін.
Саяси жүйенің келесідей базалық сипаттамаларын анықтау керек: үкімет
саясатын қандай саяси идиология анықтайды, үкімет қаншалықты тұрақты,
опозициялық саяси құрылымдар қаншалықты күшті. Макро ортаның әлеуметтік
компоненттерін зерттеу, бизнеске келесідей әлеуметтік үрдістердің әсерін
анықтауға мүмкіндік береді: адамдардың жұмысқа және өмір сапасына
көзқарасы, қоғамда қалыптасқан дәстүрлер мен сенімдер, қоғамның
демографиялық құрылымы, тұрғындардың ұлғаюы, білім деңгейі және т.б.
Әлеуметтік компоненттердің маңыздылығы өте жоғары болып келеді, өйткені ол
макро ортаның барлық компоненттерімен байланыса отырып, ұйымның ішкі
ортасына да әсер етеді. Әлеуметтік үрдістер жай өзгереді. Ал егер де
әлеуметтік өзгерістер болатын болса, ұйымның ортасында да өзгерістер
туғызады.
Технологиялық компоненттерді талдау, өнім өндірудегі жаңа
технологиялар мен ғылыми жетістіктерді пайдалана отырып өнім өткізу мен
дайындау технологиясын модернизациялауға жол ашады.
Ғылым мен техниканың прогресі фирмаға жаңа мүмкіндіктермен қатар
біршама қауіп төндіреді. Көптеген фирмалар модернизация жағынан артта
қалып, нарықтағы үлесінің бөлігін жоғалтады. Макро орта компоненттерінің әр
түрін зерттей отырып, келесідей екі сәтті есте сақтау керек екенін
ұйғардық:
Біріншіден, макро ортаның барлық компоненттері бір-бірімен тығыз
байланысты. Бір компоненттегі өзгеріс макро ортаның басқа компоненттерінде
де өзгеріс туғызады. Сондықтан да оларды талдау мен зерттеу жеке-жеке емес
жүйелі түрде жүргізіліп, біреуінде туындаған өзгеріс қалғандарында қандай
өзгеріс тудыратынын да анықтау керек.
Екіншіден, жеке компоненттердің әр ұйымға әсері әртүрлі. Көп жағдайда
әсер етуі ұйымның көлеміне, территориялық, салалық көрсеткіштеріне
байланысты. Мысалы: ірі ұйымдар кіші ұйымдарға қарағанда макро ортаға
жоғары тәуелді болады деп саналады. Макро ортаны зерттеу кезінде осыны
ескеру үшін, қандай сыртқы факторлар макро ортаның компоненттеріне қатысты
және ұйымға қалай әсер ететінін анықтауы керек. Сонымен бірге ұйым өзіне
потенциалды қауіп төндіретін сыртқы факторлар тізімін құуы керек және
ұйымға басқа да мүмкіндіктер тудыратын факторларды анықтау керек. Ұйым
макро орта компоненттері жағдайын нәтижелі зерттеу үшін сыртқы ортаны
қадағалайтын арнайы жүйе құруы керек. Бұл жүйе арнайы қадағалаулармен қоса,
ұйымға маңызды сыртқы факторлардың жағдайын тұрақты бақылауы керек (жылына
бір рет).
Кеңінен таралған бақылау әдістеріне келесілер жатады:
ақпараттық басылымдар мен журнал, кітаптардағы материалдарды талдау;
кәсіби конференцияларға қатысу;
ұйымның қызмет тәжірибесін талдау;
ұйым қызметкерлерінің ой пікірін зерттеу;
- ұйым ішінде жиналыстар мен талқылаулар жүргізу;
Макро орта компоненттерін зерттеген уақытта фирманың өткен кезең
жағдайын немесе тек қана қазіргі жағдайын зерттеп қана қоймай, сонымен
бірге белгілі бір факторлар бойынша да талдау жасау керек, яғни олардың
фирмаға қатысты артықшылықтары мен кемшіліктерін анықтау. Макро ортаны
талдау жүйесі қажетті әсер береді, егер ол жоғары басшылыққа қажетті
ақпарат жеткізуге және одан қолдау тапса, егер ол ұйымдағы жоспарлау
жүйесімен тығыз байланысты болса, және де талдаушылардың жұмысы ұйымның
стратегиялық жұмыстарымен байланысты мамандармен тығыз байланысты
жүргізілсе. Ұйымның нақты қазіргі ортасын зерттеу, ұйым нақты қазір қарым-
қатынас жасайтын ортаны зерттеумен байланысты болады. Осының өзінде де ұйым
өзара қарым-қатынас жағдайын өзгерте алатындығын ескерген жөн, осылайша ол
басқа мүмкіндіктерді қалыптастыруға қатыса алады. Сатып алушыларды талдау
ұйымның негізгі компоненттері негізінде қарастырсақ олардың тізімі
құрылады. Сатып алушыларды зерттеу қандай өнімдер, қандай мөлшерде
сұранысқа ие екендігін анықтауға сонымен бірге келешекте қай өнімге деген
сұраныс артатындығын анықтауға көмектеседі.
Сатып алушы саласы келесідей сипаттамалар бойынша құрастырылған:
сатып алушының географиялық орналасуы;
сатып алушының демографиялық сипаттамалары, жасы, білімі және т.б.;
сатып алушының әлеуметтік-психологиялық сипаттамалары, оның қоғамдағы
орны, талғамы, әдеттері және т.б.;.
өнімге деген сатып алушының көзқарасы, ол неге бұл өнімді сатып алады,
қалай бағалайды және т.б.;
Сатып алушыны зерттей отырып фирма өзінің сауда үрдісіндегі орнын
айқындайды. Сатып алушының сауда күші сатып алынатын өнім сапасына
байланысты болуы мүмкін. Сатып апушыны талдау үрдісінде міндетті түрде
айқындалуы тиіс бірнеше факторлар бар және бұл факторлар сатып алушының
сауда күшін анықтайды:
жабдықтаушының мамандану деңгейі;
жабдықтаушының басқа клиенттерге ауысу құнының көлемі;
белгілі бір ресурстарды сатып алу кезінде сатып алушының мамандану деңгейі;
нақты клиенттер бойынша жұмыс кезінде жабдықтаушының жағдайы;
жабдықтаушы үшін сату көлемінің маңыздылығы;
Жабдықтаушыларды, материалдарды зерттеу барысында бірінші кезекте
олардың қызметінің келесідей сипаттамаларына мән берген жөн:
жеткізілетін тауар құны;
жеткізілетін тауарға деген сапалық кепілдік;
тауар жеткізілуінің уақтылы графигі;
тауар жеткізу шарттарының, міндеттемелерінің орындалуы;
Стратегиялық басқаруда бәсекелестерді зерттеу маңызды орынға ие,
өйткені олар да сыртқы орта ресурстарына тәуелді. Бұл зерттеу
бәсекелестердің күшті, әлсіз жақтарын айқындай отырып, өзінің бәсекеге
қабілетті стратегиясын құруға негізделген. Бәсеке ортасының субьектілері
болып нарыққа кіре алатын фирмалар, ауыстырушы өнім өндіретін фирмалар
жатады. Сонымен қатар ұйымның бәсеке ортасына сатып алушылар мен
жабдықтаушылар әсер ете алады. Көптеген фирмалар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.