Тағдыры тәлкек тілшілер

Пән: Журналистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Тағдыры тәлкек тілшілер
Әлемнің түкпір-түкпіріндегі қан төгіске толы нүктелерде қызмет істеп,
дүниежүзілік ақпаратқа ақиқаттық өң берген қалам иелерін жанкешті жандарға
теңеуге болар. Дерек десеңіз,1992 жылдан 2013 жылға дейінгі аралықта әлем
бойынша 985 журналист қаза тапқан екен. Қауіп елдердің анық-қанығы:
Репортер болып, әсіресе, Иракта жұмыс істеу, қиынның қиыны көрінеді.
Мәселен, 1992 жылдан бергі аралықта 151 журналист қаза тапқан екен. Екінші
орында 73 журналистің өлімімен Филиппин тұрса, үштікті хабарсыз кеткен
алпыс тілшіге жауапты Алжир қорытындылайды.
Журналистердің дені көпшілігі әскери өмірде қаза таппайды. Журналистердің
көпшілігі саясатқа кетеді, соған орай әрбір үшінші журналистің басы өлім
тұзағына саясатпен ілінеді. Және ресми арыз-шағымдар бағытталғанымен,
журналист өлімінің ақтала беруі де сирек. Жемқорлық етек алып, саясаттың
қуыршақ жүйесі Егер қолымыздағы бар мәліметке сенсек, соңғы 5 жылда әлемнің
әр түкпіріндегі саяси қайшылықтардан туған қанды қақтығыстарда 300-ден
астам журналист құрбан болыпты. Олардың 95-і өткен жылдың есебіне кіреді.
Соңғы жылдардың өзінде 70-тен астам журналист әлемнің ыстық нүктесінде
шейіт кеткен. Бір ғана Грузия – Оңтүстік Осетия қақтығысында 5 журналист
өмірден өтіпті. Ал Пәкістанда – 6, Филиппинде – 4, Мексикада – 6, Үндістан
мен Таиландта үш-үштен, Ауғанстанда 2 әлемге танымал журналист із-түзсіз
кеткен. Әрине, оларға Батыр атағын беріп, басына кешен орнатып жатқан
ешкім жоқ.
Бір ғана көңіл демдейтініміз, БҰҰ-ның қауіпсіздік Кеңесі соғыс қақтығыстары
болған жерлерде қайтыс болған және қысым көрген журналистер мүддесін қорғау
үшін қарар қабылдады. Франция мен Грекия дайындаған бұл құжатта қақтығысып
жатқан қай елдің болмасын басшылары журналистердің кәсіби тәуелсіздіктері
мен ерік-еркіндіктеріне қысым жасамай, олардың құқығын сол аймақтардағы
азаматтардың құқығымен қатар қоюлары керектіктері айтылған. Журналистерді
қорғау Комитетінің биылғы мәліметіне қарағанда, соғыс жүріп жатқан ыстық
нүктелерде 40 журналист қайтыс болса, оның 40-ы Иракта өмірден өтіпті. Осы
тұста, қашанда әртүрлі қақтығыстарға мұрындық болып жүретін АҚШ-тың өзінде
Newseum журналистикасының тарихы мұражайы ашылғанын ерекше атап өтпеске
болмайды. Қаза болған журналистерге арналған ондағы мемориалдың
қабырғасында әртүрлі елдердің 1800 журналисінің аты-жөні жазылып, суреттері
ойып жасалған. Міне, бұл шын мағынасындағы журналистке деген құрмет болса
керек. Әлемнің ыстық нүктесінде өзінің өмірін аямай, жұмыр басын оққа
тігіп жұмыс істеп жатқан журналистер осындай құрметке қашанда ие емес пе?!
Тағы да бір БҰҰ атына алғыс айтып, ризашылық білдіретініміз, оның Бас
хатшысы әлемнің ыстық нүктесінде қайтыс болған журналистерге Лондондағы
ВВС үйінің басына ескерткіш қойылған сәтте, өзінің жүрек-жарды сөзін айтуы.
Дыхание деп аталған осынау мүсіннің биіктігі 10 метр, оған бұрынғы әскери
журналист және ақын Джеймс Фентонның өлең жолдары жазылған. Лондонның
орталығына орналасқан аталған кешенде 10 сағаттық ақпараттық мәлімет
берілген кезде 30 минут бойы шам жанып тұрады. Бұл да журналистерге
көрсетілген ерекше құрмет болса керек. Өмірін елі мен жері үшін қиған
қаламгерлерге арналған дәл сондай бір кешенді құрылыс-ескерткіш біздің
Қазақстанға да керек-ақ. Бұл, әрине, болашақта іске асып жатса нұр үстіне
нұр болар еді. Біздікі ұсыныс қана. Әйтпесе, Құдайға шүкір, бізде де ел-
жұрт тағдырына араласып, өмірі қыл үстінде жүрген журналистер жеткілікті
емес пе?!
Журналистің басты құралы – Қалам, ал оның негізі – Тіл. Міне, мәселеге осы
тұрғыдан келгенде тіл ақпарат беруші, не ұлттык және ұлтаралык қатынас
құралы ғана емес, ол ең бастысы – ұлт сана-сезімі мен ойының генофоны, яғни
адам ойының сөздегі көрінісі мен оның өмір сүру тәсілі. Тіл санаға ұрып,
сезімге ықпал ететін құрал бола тұрғанымен де, оның басты қасиеті көзге
көрінбейтін қуатқа иелігінде. Ендеше дәл осы тұста айтарымыз, мемлекет
қоғамды, сонымен бірге еліміздің ұлттық қауіпсіздігін қаншалықты жан-жақты
қорғаса, журналистер қызмет ететін бұқаралық ақпарат құралдарын да
соншалықты қорғауы керек. Әрине, БАҚ қорғалса журналистердің де мүдделері
мен мақсаттары және ар-ождандары қорғалады.
Бүгінгі күндегі жүріп жатқан ақпараттық эволюцияға қарағанда, революциялық
іс-әрекеттерге тән кейбір құндылықтар ел ішін ала шапқын етуде. Сөйтіп, ол
елдің рухани дамуы мен тілдік қарым-қатынасына түбегейлі оң да, тіпті кей
тұста теріс те өзгерістер әкелді. Осы тұста елеп-ескермеуге болмайтын бір
жағдай, кейбір ақпараттық құралдар ақшалы қалталылардың тапсырыстары
бойынша қоғамдық-саяси пікірді аумалы-төкпелі жеткізіп және екіжүзді
келеңсіздікті қалыптастырып жатқандығын да ашық айтуға тиіспіз. Әрине,
мұндай келеңсіз көріністерден бес саусақ бірдей емес деп құтылуға болады.
Бірақ оған ешуақытта да жол бермеуіміз керек. Қазір өздерін тәуелсіз
санайтын телерадиопузиктер пайда болды. Олар үшін теле-радио творчество
емес, сауда-саттық, бизнес. Бұндайларға тыйым салу – біздің журналистік
кәсіби міндетіміз ғана емес, азаматтық парызымыз.
Жалпы, Қазақстандағы бұқаралық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.