ТАУАРЛАРДЫҢ ЕСЕБІМЕН БАҒАЛАНУЫ

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

ТАУАРЛАРДЫҢ ЕСЕБІМЕН БАҒАЛАНУЫ

2 КЕБХС (есеп берудің халықаралық стандарттары) сәйкес қорлар екі өлшемін кішісіменөзіндік құнның және өткізу таза құнымен бағалануы тиіс.

Қорлардың өзіндік құнына қорларды қaзipri тұрған жерде дейін жеткізуге кеткен шығындар мен өңдеуге, алуға жұмсалған шығындар кіреді. «Тауарлы-материалдық қорлар» ceбебi бухгалтерлік есеп стандарттарына (БЕС 7) сәйкес алуға кеткен шығындарға сатып алу бағасы, шеттен әкелу бажы, жабдықтаушы ұнымдар төлеген делдалдық (комиссияның) сыйақылар, көліктік-дайындау шығындары мен қорларды алуға тисілі байланысты басқа да шығындар (саудалық жеңілдіктер, артық телеуді қайтару және т. б осындай түзетулер алу шығындарын анықтаған кезде қоса есептеледі) кіреді.

7 БЕС 4 т. сәйкес тауарлы-материалдық қорларды өткізудің таза құны әдеттегі әрекет барысында кезделетін сатуы алым бағасына тед минус сатуды ұйымдастыру мен жинақтап, қарастыру шығындары алынады. Басқаша айтсақ (2 КЕБХС 25 т. сәйкес) егер қорлардың өзінше құны етелмейтіндей болса, өйткені қорлар бүлінген, толық немесе жарым-жартылай ecкірген және соған сәйкес бағасы да төмендеген, сондай-ақ сатыльп алдындағы әзірлік немесе өткізу icкe асыруға арналып бағаланған шығындар өсуі қорларының мүмкін болса, материалдар өткізудің таза құны бойынша бағаланады.

Мұндай жағдайда қорлардың баланстық құны өткізудің немесе материалдың қорларды қолданудан алу күтілетін сомадан артпайды.

Материалдар алу сәтінде накты құны (синтетикалық есепте) немесе есептік баға (аналитикалық есепте) бойынша көрсетіледі.

Материалдарды алудың нақты құны субъектінің осы қорларды дайындау мен жеткізу шығындарынан және сатып алу бағасынан құралады.

Есептік бағалар (алудың жоспарлы өзіндік құны орташа сатып алу бағасымен және т. б. ) бойынша материалдарды есептеуде еселтік баға ретінде қорлардың құны мен қор алудың нақты құны арасындағы айырма осы шоттағы есептеу арқылы айқындалады.

Баланста материалдар есебі нақты құны бойынша көрсетіледі, осы баға бойынша олар синтетикалық есепте, ал аналитикалық есепте - тұрақты есептік бағалармен (келісім-шарттық немесе жоспарлы-есентің) есептелед!

Материалдар есебіне, басқа шығындарға қойылатын талаптар 7 БЕС 7-де тұжы-рымдалған және eceпті ұтымды ұйымдастыруға мүмкіндік беретін олардың өзіндік құнын қалыптастыру тұрғысынан шешіледі.

Орташа өлшемді құны бойынша- eceпті кезенде қозғалысы болтан әрбір түрдің, есепті кезең сонында қолданылмағандардың да, өндіріске босатылғандардың да бірлік орташа құнын есептеулер мен анықтауларды қолдаттанегізделген.

■ ФИФО - eceпті кезең сонында есепте тұрған материалдардың құнын ecкepiп есепті кезеңде алғашқы сатып алудың өзіндік құны бойынша материалдарды есептен шығаруды болжайды. Яғни алдымен eceпті кезең соңында пайдаланылмаған өзіндік құн анықталлады.

■ ЛИФО - кейінгі сатып алулардың өзіндік құны бойынша материалдарды есептен шығару ағымдағы кipicтep мен шығындардың сәйкестілігін қамтамасыз етеді және инфляцияның құрылысы нәтижелеріне ықпалын ескеруге мүмкіндік береді.

■ Ерекше теңестіру (идентификация), ұқсастыру - әдетте өзара бipiн-бipi ауыстырмайтын және арнайы жобалар, тапсырыстарға арналған тауарлық-материалдық

қорлар бірлігінің өзіндік есептеледі (жұмсалған материалдарды бағалау мақсатымен әрбір

партияны түгендеуді өткізуге жалғасқан, материалдарды партиялық есептеу ұйымдастыру мүмкіндік бар болса, қолданылады.

■ НИФО - «кейін түсті - бірінші кетті» бағалары бойынша материалдарды есептен шығаруды шамалайды. Бұл тәсілде материалды босату бағасын түскен бағасымен теңестіру үшін түзетулер қажет. Бұл тәсіл орнын толтыру бағасы тәсіліне ұқсас.

■ Стандарттық баға - нормативті өзіндік құн. Өндіріске босатылған материалдар стандартты (нормативті) бағалары бойынша бағаланады. Нақты баға мен нормативгінің арасындағы айырмашылық жеке шотта жиналады.

Материалдарды әр түрлі тәсілмен бағалаудың кемшіліктері мен артықшылықтарын қарастырайық:

ФИФО: ФИФО

ЛИФО: ЛИФО

Орташаөлшемі:

Орташа

өлшемі

Ерекшетеңестіру,ұқсастыру (идентификация):

Ерекше

теңестіру,

ұқсастыру (идентификация)

НИФО: НИФО

Стандартты(нормативтік) құн:

Стандартты

(нормативтік) құн

: Кемшіліктер

ФИФО: Ескірген өндірістік шығындарға ұшыратады, пайданы көтереді және қорлар есебін күрделендіреді

ЛИФО:

Қорларды

шынайы емес

төмен баға-

лауға душар

етеді және

қорлар eceбін

күрделендіреді

Орташаөлшемі:

Қорларды

және өнді-

picтiк шы-

ғындарды

шынай мәнінен-басқаша бағалауға әкеледі

Ерекшетеңестіру,ұқсастыру (идентификация):

Түгендеуді

өткізу үшін көп еңбек сіңіруді қажет етеді, қосымша шығындарға ұшыратады

НИФО:

Материал

босатудың

әрбірі үшін кейінгі тапсырыстық бағасын анықтағанда көп күш салуды талап етеді. Босату бағасын түскен құнмен теңестіру үшін тұрақты түзетулерді талап етеді

Стандартты(нормативтік) құн: Нормативті құн ағымдағы құнды көрсетпеуі мүмкін және қорларды бағалау шындыққа сай емес

Артықшы-

лықтары

ФИФО:

ТМҚ шын

бағалауды

жүргізеді

ЛИФО:

Шын өндіріс-

тік шығындарға және

пайданың оң

солға сақ, ба

йыпты көр-сеткіштеріне

әкеледі

Орташаөлшемі:

Қолданылуы

қарапайым,

есеп саны

өте аз шамада

Ерекшетеңестіру,ұқсастыру (идентификация): Қорларды жә не өндірістік шығындарды нақты бағалауға әкеледі

НИФО:

Қорлар ды жә-

не өндірістік шығындарды

шынайы

бағалау

жүргізеді

Стандартты(нормативтік) құн:

Қорлар есебін

жеңілдетіп, өйткені құнды

тіркеудің

қажеттілігі жоқ.

Шаруашылық жүргізуші субъектінің әр түрлі тәсілдерді тандау, қорларды бағалау мүмкіндігі бар, бірақ тәсіл тандалғаннан кейін ол дәйекті түрде бip есепті кезеңнен соң екіншісінде қолданылуы тиіс. Алайда материалдық түрі үшін бip ғана тәсілді қолдануға болатының есте сақтау қажет. Бағалау тәсілдерін таңдауды субъектінің есеп саясаты белгілейді. Егер түйінді негіз болтан жағдайда тәсілді өзгертуге болады, мұндайда

ауыстырудың себеп-салдарлары қаржылық есеп беруге түсініктеме хат-жазбада түсіндірілуі тиіс.

Мысалы:

Компанияның 2002 ж. 1 маусымдағы қор қалдықтары болды:

«Материалдар» шотында (1200 бірлік 100 теңге) - 120 000 теңге.

Ай ішінде сатып алынды:

2002 ж. 3 маусымда 300 бірлік алынды 120 теігеден 36 000 теңгеге;

2002 ж. 7 маусымда 200 бірлік алынды 130 теңгеден 26 000 теңгеге;

2002 ж. 20 маусымда 500 бірлік алынды 140 теңгеден 70 000 теңгеге;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.