Тауарлы-материалдық қорлардың есебін және аудитін ұйымдастыру

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 61 бет
Таңдаулыға:

Қ. А. Яссауи атындағы Халықаралық Қазақ-Түрік университеті.

Экономика факультеті.

Қаржы -несие және бухгалтерлік есеп кафедрасы.

Дипломдық жұмыс

Тауарлы-материалдық қорлардың есебін және аудитін ұйымдастыру

Орындаған: ЭБХ-115 тобының студенті Тілеуова С.

Жетекші: э. ғ. к Бегжанова Т.

Жоспар

Кіріспе

1-бөлім. Кәсіпорындағы тауарлы-материалдық қорлардың есебін жүргізу.

1. 1 Материалдық қорлар және оларды жіктеу мен бағалау.

1. 2 Материалдардың қозғалысын құжаттау.

1. 3 Материалдық қорлардың қоймадағы және бухгалтериядағы есебі.

1. 4 Тауарлы-материалдық қорларды есепке алу және түгелдеу жұмыстары.

2-бөлім. Тауарлы-материалдық қорлардың аудитін ұйымдастыру.

2. 1 Материалдардың аудиті.

2. 2 Аяқталмаған өндірістің аудиті.

2. 3 Дайын өнімнің аудиті.

3-бөлім. «Туркуаз» компаниясындағы тауарлы-материалдық қорлардың талдауын жүргізу.

3. 1 Кәсіпорынның материалды ресурстармен қамтамасыз етілу деңгейін талдау.

3. 2 Материалдарды қолдану эффективтілігін талдау.

Қорытынды.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

Кіріспе

Бұл дипломдық жұмыстың негізгі мақсаты кәсіпорындағы тауарлы-материалдық құндылықтардың есебі мен аудитін жүргізуді ұйымдастыру болып табылады. Сонымен бірге кәсіпорындағы тауарлы-материалдық құндылықтарға талдау жүргізуге де көп көңіл бөлінуі керек. Ал бұл жұмыстың міндеті тауарлы-материалдық құндылықтарға қатысты маңызды мәселелерін шешу болып табылады.

Тауарды жеткізіп беруде және өндірістің бір қалыпсыз жағдайында сауданың үздіксіз жүргізуін қамтамасыз ету үшін және тауар айналымын жоғарылату үшін сауда ұйымдары мен кәсіпорындар тауар запастарымен қамтамасыздандырылған болуы керек.

Бухгалтерлік есеп стандарттарына сәйкес 7 «Тауарлы-материалдық қорлар» саудадағы тауарлы-материалдық қорлар - бұл дайын өнім, тауарлар түріндегі кәсіпорын қызметіндегі сатуға арналған активтер.

Тауарлы запастар ақырғы тұтынушыға сатылғанға дейін нарықта болатын қоғамдық өнімнің бір түрі болып табылады.

Тауарлы запастардың негізгі міндеті болып өндірістің үздіксіздігімен және реализацияның үзіліссіз болуын қамтамасыз ету. Тауарлы запастардың өндірістік запастарға қарағанда тез шығындалуымен сипатталады.

Тауарлы-материалдық қорлар келесідей активтер түрінде болады: өндірісте пайдалануға немесе жұмыстар мен қызметтерді орындауға арналған шикізаттар, материалдар, сатылып алынған жартылай фабрикаттар және құрастырушы бұйымдар, отын, ыдыс және ыдыстық материалдар, қосалқы бөлшектер және басқа материалдар; аяқталмаған өндіріс; субьект қызметі барысында сатуға шығарылған дайын өнім, тауарлар.

Еңбек заттары біртекті емес. Олардың бір-бірінен өндірісте атқаратын міндеттеріне, сондай-ақ физикалық және химиялық қасиеттеріне қарай өзара айырмашылықтары бар. Сондықтан да материалдар есебін дұрыс ұйымдастырудың ең басты мәселесі оларға экономикалық жағынан дәлелденген жіктеу жасау болып табылады. Өздерінің ерекшеліктерімен өнім дайындауда атқаратын міндеттеріне қарай материалдар шикізаттар, материалдар мен көмекші материалдар, жартылай фабрикат және тағы басқалар болып бөлінеді. Негізгі материалдар мен шикізаттар өндірілетін өнімнің құрамына кіріп, оның материалдық негізін жасайды.

Шикізаттар деп - бұрын азды-көпті еңбек сіңірілген заттарды атайды. Бұлардың құрамына кен өндіруші өнеркәсіп және ауылшаруашылығы өнімдері (мұнай, руда, мақта, жүн, тері және ағаш, тағы басқалар) жатады.

Негізгі материалдардың құрамына өңдеуші өнеркәсіп өнімдері (ұн, мата, кірпіш және тағы басқа) жатады. Шикізаттар мен материалдар өндірілген өнімнің негізін құрайды.

Өндірістік процесінің бір сатысынан толық өтіп әрі қарай өңдеуді қажет ететін материалдар - жартылай фабрикаттар деп аталады. Материалдардың бұл түрін әрі қарай өңдеу арқылы дайын бұйымдар алынады. Олардың аяқталмаған өнімнен айырмашылығы оны сол күйінде сатуға болады. Бұндай жағдайда жартылай фабрикатты сатып алған шаруашылық субьектісі оны ары қарай өңдейді. Сондықтан да әрі қарай өңдеуге арналаған шаруашылық субьектісінің өзінің өндірген немесе басқалардан сатып алған заттары еңбек заттарының қатарында есептеледі. Жартылай фабрикаттар қатарына құрылыс ұйымдарында - бетон және ағаш бұйымдарын, металлургияда - шойын мен болатты жатқызуға болады.

Көмекші материалдарға - әртүрлі химикаттар мен майлайтын, сүртіп және жөндеуге керекті басқа да материалар жатқызылады. Көмекші материалдардың негізгі материалдардан өзгелішігі олар өнімнің материалдық негізін құрайды. Олар өндіріс процесінде қолданылуы барысында негізгі материалдарға өзінің қандай да бір тиісті әсерін тигізіп, негізгі материалдардың түсін және тағы басқа жақтарын өзгертеді. Материалдардың бұл түріне бояуларды, әктерді жатқызуға болады.

Материалдық құндылықтар ішінде бөлек топ болып отындар, ыдыс және ыдыстық материалдар, қосалқы бөлшектер, құрылыс материалдары, тағы басқалар есептелінеді. Отындар тобына техникалық мақсатта энергия өндіруг, үй-жайларды жылытуға пайдаланылатын материалдардың барлық түрі жатқызылады.

Материалдардың есебін дұрыс ұйымастыру үшін матеиалдардың номенклатуралық тізімі мен баға көрсеткішін дайындаған дұрыс. Материалдардың номенклатурасы - деп өндірісте пайдаланатын материалдардың белгілі бір түрлеріне олардың аты, сапасы, мөлшерлері және тағы да басқа көрсеткіштері бойынша жасалынған жіктеу тізімін айтады. Номенклатуралық тізіме әр материалдың дұрыс аты, оған берілген номенклатуралық номірімен өлшем бірлігі көрсетіледі. Сонымен қатар номенклатуралық тізімде әрбір материалдың бухгалтерлік есепте есептелінген бағасы болуы тиіс. Сондықтан номенклатуралық тізімді - номенклатуралық баға көрсеткіші деп те атайды.

1-бөлім. Тауарлы-материалдық қорлардың есебін жүргізу

1. 1 Материалдық қорлар және оларды жіктеу мен бағалау

Өндіріс процесінде еңбек құралдарымен қатар өндірістік босалқы қорлары еңбек заттары ретінде қатысады. Еңбек құралдарынан айырмашылығы еңбек заттары өндіріс процесіне бір-ақ рет қатысады және олардың құны өндірілетін өнімнің материалдық негізін құрай отырып, өнімнің өзіндік құнын құрайды.

Тауарлы-материлды қорлар келесідей активтер түрінде болады: өндірісте пайдалануға немесе жұмыстар мен қызметтерді орындауға арналған шикізаттар, материалдар, сатылып алынған жартылай шикізаттар, және құрастырушы бұйымдар, отын, ыдыс және ыдыстық материалдар, қосалқы бөлшектер және басқа материалдар; аяқталмаған өндіріс; субьект қызметі барысында сатуға шығарылған дайын өнім, тауарлар.

Материалды құндылықтарды есепке алудың алдында мынадай негізгі міндеттер тұрады: босалқыларды кіріске дер кезінде және толық есепке алу, сақтау орындарындағы жағдайын қадағалау, босалқылардың қозғалысы бойынша барлық операцияларды толық және дер кезінде құжаттау; көліктік- дайындау шығындары мен дайындалған құндылықтардың өзіндік құнын өз уақтында және толық анықтау; көліктік-даындау шығындарын өндірістің шығындарына жазудың біркелкі және дұрыс болуын бақылау; ішкі ресурстарды жұмылдыру мақсатында субьектіге қажет емес материалдық босалқыларды сату, сақталатын орындардағы құндылықтардың қалдықтары мен қозғалысы туралы дәл мәліметтерді алу.

Өндіріс барысындағы функционалдық ролі мен мақсаты бойынша барлық материалдық құндылықтар негізгі және көмекші болып бөлінеді:

Негізгі материалдар деп өнімнің негізін құрайтын жәнеөндіріс процесіне бір-ақ рет қатысып, өзінің құнын бірден өнімге (жұмыстарға, қызметтерге) ауыстыратын өнімді дайындау үшін қалданылатын өндірістің заттық элементтері.

Көмекші материалдар деп өзінің заттық түрімен өнімге (жұмыстарға, қызметтерге) кірмейтін, бірақ жабдықтардың жұмыс істеуін технологиялық жағынан қамтамасыз ету үшін және осыған ұқсас басқа да мақсаттар үшін, өндіріс процесінде қолданылатын өндірістің заттық элементтері.

Материалдық босалқы қорлардың барлық түрін есепке алу үшін 20 «Материалдар» негізгі, активті мүліктік шоттары пайдаланады. Бұл бөлімше құрамына төмендегі синтетикалық шоттар кіреді:

201 Шикізаттар мен материалдар, онда өнімнің негізін құрай отырып, немесе оларды дайындау кезінде қажетті құрамдас бөлік болып табылатын, өндірілетін өнім құрамына кіретін шикізат пен негізгі материалдардың (құрылыс материалдарын қоса отырып) ; өнім өндіруге қатысатын немесе жалпы әкімшілік мақсаттар үшін, сондай-ақ өткізу процесі; техника мақсаты, өндіріс процесіне әсер ету үшін жұмсалған көмекші материалдардың; қайта өңдеу үшін дайындалған ауылшаруашылық өнімдерінің, тағы басқаларының қолда барымен және қозғалысымен байланысты операциялар көрсетіледі.

Шикізат деп әрі қарай өнеркәсіптік қайта өңдеу үшін шығарылған немесе өндірілген заттық элементтерді айтамыз.

202Сатылып алынатын жартылай фабрикаттар және құрастырушы бұйымдар, конструкциялар мен бөлшектер, онда өңдеу немесе жинау жөніндегі шығындарды талап ететін шығарылатын өнімді (құрылысты) жинақтау үшін өндірістік кооперация тәртібімен сатып алынатын дайын жинақтаушы өнімдердің (оның ішіндеқұрылыс конструкциялары мен бөлшектері), сатылып алынатын жартылай фабрикаттардың қолда бары мен қозғалысына байланысты операциялар көрсетіледі.

Құны өндірілетін өнімнің өзіндік құнына енгізілмейтін компиктіде сату үшін сатып алынған өнімдер «сатып алынған тауарлар » шотында ескеріледі.

Белгілі бір ғылыми - зерттеу немесе конструкторлық тақырып бойынша ғылыми жұмыстарды жүргізу үшін жинақтаушы өнімдер ретінде қажетті арнайы жабдықты, құралдарды, құрылғылар мен басқа приборларды сатып алушы ғылыми зерттеу және конструкторлық ұйымдар бұл құндылықтарды 202Сатылып алынатын жартылай фабрикаттар және құрастырушы бұйымдар, конструкциялар мен бөлшектер шотында ескереді. Жалпы қолданыстағы жабдықтар мен приборлар негізгі құралдар құрамында көрсетіледі.

203Отын, онда көлік құралдарын пайдалану, өндірістің технолгиялық мұқтаждары, энергия өндіру мен ғимараттарды жылытуға арналған мұнай өнімдерінің (мұнай, дизель отыны, керосин, бензин, және т. б), қатты (көмір, торф, ағаш және т. б) және газ тәрізді отынның қолда бары мен қозғалысына байланысты операциялар көрсетіледі. Мұнай өнмдеріне арналған талондарды пайдалану кезінде оларды есепке алу да 203 «Отын» шотында жүргізіледі.

204 Ыдыс және ыдыстық материалдар, онда ыдыстың барлық түрлерінің (шаруашылық инвентарь ретінде қолданылатын және 125 «Басқа да негізгі құралдар» шотында есепке алынатын негізгі құралдардың белгілері бар ыдыстарды қоспағанда), сондай-ақ ыдысты дайындау мен жөндеуге арналған материалдар мен бөлшектердің қолда бары мен қозғалысына байланысты операциялар көрсетіледі. Жөнелтілетін өнімнің сақталуын қамтамасыз ету мақсатында вагондарды, баржаларды, кемелерді қосымша жабдықтауға арналған заттар 201 «Шикізаттар мен материалдар» шотында есепке алынады.

205 «Босалқы бөлшектер», онда босалқы бөлшектердің негізгі қызметінің мұқтажы үшін сатып алынған немесе дайындалған, жөндеу жүргізу, машиналардың тозған бөліктерін, жабдықтар, көлік құралдары мен басқалар, сондай-ақ запастағы және айналымдағы автомобиль шиналарын ауыстыруға арналған босалқы бөлшектердің бар жоғы мен қозғалысына байланысты операциялар көрсетіледі.

206 «Басқа да материалдар», онда өндіріс қалдықтарының және басқалар ретінде пайдалануы мүмкін емес негізгі құралдарды істен шығарудан алынған материалдың қолда бары мен қозғалысы есепке алынады. Өндіріс қалдықтары және қатты отын ретінде пайдалынатын қосымша материалдар 203 «Отын» шотында есепке алынады.

207 «Қайта өңдеуге берілген материалдар», онда сыртқы қайта өңдеуге берілген және кейіннен олардан алынған өнімдердің өзіндік құнына енгізілетін материалдардың қолда бары мен қозғалысы есепке алынады.

208 «Құрылыс материалдары және басқалар», бұл шотты құрылысшы ұйымдар пайдаланады. Онда құрылыс және монтаждау жұмыстары процесінде, құрылыс бөлшектерін дайындау үшін, ғимараттар мен құрылыс-жайларының конструкциялары мен бөліктерін тұрғызу және өңдеу үшін тікелей пайдаланатын материалдардың, құрылыс конструкциялары мен бөліктерінің, сондай-ақ құрылыс мұқтажы үшін қажетті басқа тауарлы-материалды босалқылардың қолда бары мен қозғалысы есепке алынады.

Әрбір шаруашылық жүргізуші субьектілер қажеттігінше әрбір шоттар бойынша субшоттар және материалдық есебі бойынша аналитикалық шоттар аша алады. Сонымен қоса, кәсіпорын өзіне жатпайтын материалдарды, баланстан тыс шоттарда есепке алады (002; 003) .

Материалдардың есебін ұйымдастырудың басты алғы шарты:оларды дұрыс бағалау болып табылады. Тауарлы-материалды қорларды бағалау кезінде неғұрлым арзан өзіндік құнымен, не таза өзіндік құнымен бағаланады. Қолда бар тауарлы-материалды қорлардың бүлінуі немесе олардың жекелей, әлде толықтай ескіруі немесе олардың бағасының төмендеуі, яғни бір сөзбен айтқанда, өзіндік құнының деңгейіне келтіру мүмкіндігі болмаған жағдайда, өзіндік құнының орнына сату бағасы пайдалануы мүмкін.

Шикізаттар, материалдар, сатылып алынған жартылай шикізаттар, отын, қосалқы бөлшектер және басқа босалқы материалдар кәсіпорын балансында өздерінің нақты өзіндік құнымен көрсетіледі. Осы баға бойынша құндылықтар синтетикалық есепте де көрсетіледі, талдамалы есепте-тұрақты есеп бағасымен көрсетіледі. Егер субьект материалды құндылықтарды келісімді бағасымен есепке алса, онда олардың нақты өзіндік құнына көліктік дайындау шығындары (КДШ) қосылуы мүмкін. КДШ құрамына теміржол тарифі, суфрахты, автомобиль, ұшақтар және басқа да көлік түрлері арқылы тасымалдау түрінде жарналардың барлық түрлері кіреді; жабдықтаушылардың теміржол және басқа көлік мекемелерінің қоймаларынан материалды жеткізу; қорларды алу және дайындауға байланысты іс-сапарлардың шығындары, қоймалардағы тұрақты қойма жұмыскерлерінің еңбек ақысынан басқа тиеу, түсіру және қаттау шығындары; жабдықтаушы, делдал мекемелерге төленген комиссиялық сыйлықтар және басқа босалқыларды алумен тікелей байланысты басқа шығындар жатады.

Сауда шегерімдері, артық төлемдер және басқа да түзетулер алынған шығындарды анықтаған кезде шегеріледі. Тауарлы-материалды құндылықтардың таза сату құнын шығару үшін олардың жай шаруашылық қызметінің барысында сатылатын бағасынан сату мен комплектацияға кеткен шығынын алып тастағанға тең.

Өзіндік құн мынадай себептер бойынша қалпына келтіруі мүмкін, онда тауарлы-материалды қорлардың таза сату құны пайдаланады:

осы тауарлы-материалды құндылықтар біршама бүлінген;
олар тұтастай немесе ішінара ескірген;
олардың сату құны төмендеген

Алынған материалдар нақты өзіндік құны бойынша бухгалтерлік есепке кірістеледі. Содан соң олар сатуға немесе өндіріске босатуға не нақты өзіндік құны бойынша, не сатылатын таза құны бойынша босатылуы мүмкін. Әдетте, өнеркәсіп өндірістерінде материалдың запастары өзінің өзіндік құнынан төмен есептен шығарылмайды, егер де шығарылатын дайын өнімнің бағасы оның өзіндік құнына тең немесе жоғары бағаға сатылады деп күтілетін болса.

Егер де ондай мүмкіндігі болмаса материал қоры сатылатын таза құнына немесе одан да төмен бағаға сатылуы мүмкін. Сатылатын таза құнын да, өнімнің өзіндік құннан да төмен бағасы бойынша анықтау үшін тауарлы-материалды қорларға мына төмендегідей әдістерді қолдануы мүмкін:

-баптық әдісі - әрбір тауарлы-материалды қорлар түрлерінің баланстық және сатылатын таза құнының ең кіші мәні алынады;

-негізгі материалдар тобының әдісі - тауарлы-материалды қорлар топтарының баланстық және сатылатын таза құнының ең кіші мәні алынады;

-жалпы запастар деңгейінің әдісі - барлық тауарлы-материалды қорлардың баланстық және сатылатын таза құнының ең кіші мәні алынады.

Материалдардың бір ғана түрінің алу бағасы есепті кезең барысында әртүрлі болуы мүмкін, сондықтан оларды дұрыс анықтау үшін, 7-БЕС қарастырылған төрт әдістің бірін қолданамыз. Қорларды бағалаудың ЛИФО, ФИФО әдістері - шикізат пен материалдар қорлары шығындарды өнімдердің өзіндік құнына көшіруге байланысты әр түрлі баға алуы мүмкін. Тауарлы-материалды құндылықтар бухгалтерлік баланс активтерінің елеулі бабы болып табылады. Бұлардан компания болашақта экономикалық пайдалар алуды күтеді. Бухгалтерлік есепке алуда қорларды көрсету тәртібі 7- «Тауарлы-материалды қорларды еспке алу» БЕС-ында реттеледі. Бұл стандарттың негізгі мақсаты актив түрінде танылуға жататын шығындар шамасын және есепті кезеңдегі шығыстар ретінде танылатын шығындар шамасын айқындауға саяды.

Сонымен өткізуге дайын тауарлы-материалды қорлар құнынан өткізілген тауарлардың өзіндік құны есепті кезең соңындағы тауарлы-материалды қорлар қандай мөлшерде болатынын айқындау қажет. Бұл міндетті шешу үшін 7-БЕС тауарлы-материалды қорларын бағалаудың : орташа өлшемді құн, ФИФО, ЛИФО, арнайы сәйкестенд»ру сияқты 4 әдісін көздейді.

Орташа өлшемді құн әдісі - бұл тауарлардың қозғалысы тауардың есепті кезең басындағы құны мен кезең ішінде сатып алынған таурлардың құны сомасын кезеңнің басында тауардың заттай көрінісіндегі санына бөлу, кезең ішінде сатып алынған тауарлардың заттай көрінісіндегі санына қосу арқылы есептен шығарылатын орташа өлшенген құны бойынша ескеріледі. Орташа өлшенген құн тауардың әрбір түрі бойынша бөлек есептеледі. Тауар бірлігінің орташа өлшенген құнын есептегеннен кейін осы тауардың есепті кезең соңындағы санына көбейтеді және оның кезең соңындағы құнын алады.

ФИФО әдісі (алғашқы сатып алу бағалары бойынша ) жұмсалған (шығарылған) қорлар құны «бірінші топ кіріске-бірінші болып шығысқа» деген қағидат боиынша түскен кезде тіркелген құнына тең болатынын шамалайды.

ЛИФО әдісі - запастарды соңғы сатып алынғандардың бағасы бойынша бағалау әдісі. Соңғы алынған қорлардың өзіндік құны бірінші кезекте жұмсалғандардың құнын анықтау үшін қолданады, ал кезең соңындағы қорлардың өзіндік құны бірінші сатып алынған қорлардың өзіндік құнымен есптеледі деген тұжырымға негізделген әдіс.

Арнайы сәйкестендіру әдісі әдетте өзара алмастыру болып табылмайтын және нақты тапсырыстар үшін арналған қорлардың өзіндік құны есеп-қисабын шамалайды.

Бағалаудың қолданылатын әдісі:бірінші кезекте- оларды бухгалтерлік балансқа қосу үшін еспті кезең аяғында тауарлы-материалды қорлардың өлшенуін; екінші кезекте өткізілген қорлардың өзіндік құнының өлшенуін шешеді. Әрбір әдістің орын алуы белгілі бір есептік кезеңге қатысты кірістер мен шығыстардың сәйкестілік проблемасын шешуге ұмтылыс жасаумен түсіндіріледі. Қағидатқа сәйкес шығыстарды есептеу кірістер мен шығыстар туралы есеп беруде жұмсалған шығындар мен кірістердің тиісті баптар арасында тікелей салыстыру негізінде танылады. Ұсынылған әдістердің әрқайсысының артықшылығы мен кемшілігі де бар. Арнайы сәйкестендіру әдісі бағалаудың басқа әдістері арасында оқшау орын алады. Бұл әдіс топтар бойынша қорлардың есебін дәлме-дәл ұйымдастыруға мүмкіндік болған жағдайларда қолданылады. Тауарлы-материалды қорларын сатып алу нақтылы тапсырыстарды орындау үшін жүгізілетіндіктен, компания қаржылық нәтижесіне ықпал ете алмайды, өйткені оның қандай болатыны шын мәнісінде алдын ала белгіленіп қойған. Нақ осы себеп бойынша басқа үш әдіске неғұрлым егжей-тегжейлі тоқталмақпыз. Бұларда қолданылатын әдіс туралы шешімді компания басшылығы алдын ала талдаудан кейін және белгіленген мақсатқа орай сапалы түрде қабылдайды.

Орташа өлшенген құн әдісінің артықшылығы есептемелердің қарапайымдылығы болып табылады. Әдістің кемшілігі сол - өткізілген тауарлы-материалды қорлардың өзіндік құны да, кезең соңындағы тауарлы-материалды қорлар да нақты мәндерінен өзгеше болып келеді. Алайда бағаның төмендеүі мен өсүі кезеңінде бұл әдіс экоомикалық процестердің компания қызметіне әсерін икемдейді.
ФИФО әдісінің артықшылығы болып табылатын факті - инфляция кезеңінде таза табыыстың мүмкін болатын деңгейінен неғұрлым жоғарғысын береді. Бұл мынаған байланысты: инфляция кезеңінде компанияда өз өнімдерін өткізу бағаларын көтереді, бұл ретте қорлар бағалардың өсуі кезіне дейін сатып алынуы ықтимал. Тиісінше, бағаның төмендеу таза табыстың шамасы ең төменгі болса, мұның өзі әдістің кемшілігі болса керек.

ЛИФО әдісінің ФИФО әдісінен айырмашылығы сол - дефляциялық процестер кезеңінде таза табыстың неғұрлым жоғары деңгейіне және инфляция кезеңінде таза пайданың өте аз деңгейіне әкеледі. Бұл әдістің кемшілігі сол - есепті кезеңнің соңындағы қорлар құны нақты мәнінен алшақтау болады.

Нарықта экономикалық жағдай тұрақты болған кезде әрбір әдіс қорлардыңөзіндік есептеп шығару әдістемесінде қарастырылған айтарлықтай нәтиже береді. Практика жүзінде компаниялар бағалау әдісін таңдаған кезде есептемелердің қарапайым болатынын басшылыққа алып, бұл ретте орташа өлшенген құн әдісін таңдайды, әдістің қаржы есептелігіне әсерін талдамайды. Меніңше, бұл мәселені шешетін уақыт жетті және мұқият талдаудан кейін компанияның операциялық циклінің ерекшілігіне және Қазақстандағы нақты экономикалық жағдайға сәйкес келетін әдістердің біріне артықшылық беру керек. Әрбір әдістің компанияның қаржы есептілігіне әсерін мысалмен қарастырайық.

Мысал: «Туркуаз» компаниясының 2003 жылдардағы тауарлы-материалды қорлар сатып алу туралы деректер. (кесте №1)

Кесте №1

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.