Тәрбие және балалардың жас ерекшеліктері
Тәрбие және балалардың жас ерекшеліктері.
Балалардың жас ерекшеліктерін есепке алу-оқыту мен тәрбие жүйесіндегі
негізгі принциптердің бірі. Оқыту және тәрбие беру ісінде осы принципті
мұғалім әр уақытта басшылыққа алады. Балалардың жас ерекшеліктеріне сай
мектептің ішкі тәртіп ережелері, сабақ және тәрбие жұмыстарының кестелері,
оқу жоспарлары мен бағдарламалары және тәрбие жұмысының бағдарламасы
жасалынады. Осылардың негізінде мектептегі оқу және тәрбие жұмыстарының
мазмұны, формалары мен әдістері оқушылардың жас ерекшеліктеріне сай іс
жүзінде асырылады.
Оқу мен тәрбие жұмыстарының барысында балалардың жас кезеңдерін еске
алу қажетті шарттардың бірі.
Соңғы жылдардың ішінде бүкіл дүнне жүзінің ғалымдары жас кезеңі
проблемасына аса зор көңіл бөлуде. Бұл пробдема жөнінде зерттеу мәліметтері
әліде болса бірыңғай козқарастың жоқ екендігін көрсетеді. Жас кезеңдерінің
шекарасын ажырату толық зерттелмеген мәселелердің бірі. Бұл мәселе жөнінде
әдебиет беттерінде бірнеше талас пікірлер жазылып жүр. Мысалы, кеибір
ғалымдардың пікірі бойынша жас кезеңінін негізгі жыныс бездерінің
жетілуіне, дененің қарқынды өсуіне байланысты, ал кейбіреулер адам жасын
тіс аттарына қарап топтастырады.
Кейбір психологтар мен физиологтардың, әсіресе шетел ғалымдарының
пікірлері бойынша балалардың жас ерекшеліктерін организмдегі қайсы бір
мәңгі және өзгермейтін қасиеттермен анықтауға болатын сияқты. Бұл
қасиеттерді балалардың табиғатына тән, олардың өмірі мен тәрбиесіне тәуелді
емес, деп түсіндіреді. Олар белгілі жас кезеңдерінде болып отыратын бойдың
өсуін, дене салмағының артуын, жыныс мүшесінің жетілуін, яғни дамудың
заңдылығын осылай дәлелдегісі келеді. Бірақ олар балалардың психикалық
дамуына байланысты жас кезеңдерінің жылжымалы шекарасын еске алмайды.
Біздің елдің, ғалымдары-педагогтары балаларды тәрбие және білім
беретін мекемелердің типтері бойынша жас кезеңдеріне бөледі. Мысалы, ясли
жасындағы балалар, мектеп жасына дейінгі балалар, мектеп жасындағы балалар
т.б. Балаларды осылай сатыға бөлу практикада үйреншікті ұғымға айналған.
Бірақ бұл ұғым да әлі ғылым негізінде толық далелденбеген.
1965 жылы сәуір айында Мәскеу қаласында Бүкіл дүние жүзілтік симпозиум
болды. Симпозиум жұмысына КСРО, Англия, Болгария, ІІольша, Чехословакия
жәке Швеция елдерінің белгілі ғалымдары қатысты. Бірнеше күнге созылған
жемісті талас пірлерден кейін жас кезеңдерін бір ізге салу мақсаты мен
симпозиум шамамен 12 сатыдан тұратын схема ұсынды.
I.жаңа туған бала.
ІІ. Емшек жасындағы бала.
ІІІ. Ерте балалық шақ.
IV. Бірінші балалық шақ.
V. екінші балалық шақ.
VІ. Жеткіншектік шақ.
VІІ. Жас өспірімдік шақ.
VІІІ. Кәмелеттік жастың бірінші кезеңі.
ІХ. Кәмелеттік жастың екінші кезеңі.
Х. Кексе жас.
ХІ. Қарттық жас.
ХІІ. Ұзақ жасау 90 жас және одан жоғарылар.
Соңғы жылдары симпозиумда қабылданған жас кезеңдерімен схемасына, яғни
туған баладан бастап жас өспірімдік шаққа дейін өзгерістер кірді. Олар 7
сатыдан тұрады.
1. Жаңа туған бала ( туған сәттен бір-екі айға дейін).
2. Нәрестелік шақ (бір-екі айдан бір жылға дейін ).
3. Ерте сәбилік шақ (бір жастан үш жасқа дейін ).
4. Мектепке ждейінгі балалық шақ (төрт жастан жеті жасқа дейін).
5. Бастауыш мектеп шағы (жеті жастан он бір-он екі жасқа дейін).
6. Жеткіншектік шақ (он бір –он екі жастан он төрт, он ... жалғасы
Балалардың жас ерекшеліктерін есепке алу-оқыту мен тәрбие жүйесіндегі
негізгі принциптердің бірі. Оқыту және тәрбие беру ісінде осы принципті
мұғалім әр уақытта басшылыққа алады. Балалардың жас ерекшеліктеріне сай
мектептің ішкі тәртіп ережелері, сабақ және тәрбие жұмыстарының кестелері,
оқу жоспарлары мен бағдарламалары және тәрбие жұмысының бағдарламасы
жасалынады. Осылардың негізінде мектептегі оқу және тәрбие жұмыстарының
мазмұны, формалары мен әдістері оқушылардың жас ерекшеліктеріне сай іс
жүзінде асырылады.
Оқу мен тәрбие жұмыстарының барысында балалардың жас кезеңдерін еске
алу қажетті шарттардың бірі.
Соңғы жылдардың ішінде бүкіл дүнне жүзінің ғалымдары жас кезеңі
проблемасына аса зор көңіл бөлуде. Бұл пробдема жөнінде зерттеу мәліметтері
әліде болса бірыңғай козқарастың жоқ екендігін көрсетеді. Жас кезеңдерінің
шекарасын ажырату толық зерттелмеген мәселелердің бірі. Бұл мәселе жөнінде
әдебиет беттерінде бірнеше талас пікірлер жазылып жүр. Мысалы, кеибір
ғалымдардың пікірі бойынша жас кезеңінін негізгі жыныс бездерінің
жетілуіне, дененің қарқынды өсуіне байланысты, ал кейбіреулер адам жасын
тіс аттарына қарап топтастырады.
Кейбір психологтар мен физиологтардың, әсіресе шетел ғалымдарының
пікірлері бойынша балалардың жас ерекшеліктерін организмдегі қайсы бір
мәңгі және өзгермейтін қасиеттермен анықтауға болатын сияқты. Бұл
қасиеттерді балалардың табиғатына тән, олардың өмірі мен тәрбиесіне тәуелді
емес, деп түсіндіреді. Олар белгілі жас кезеңдерінде болып отыратын бойдың
өсуін, дене салмағының артуын, жыныс мүшесінің жетілуін, яғни дамудың
заңдылығын осылай дәлелдегісі келеді. Бірақ олар балалардың психикалық
дамуына байланысты жас кезеңдерінің жылжымалы шекарасын еске алмайды.
Біздің елдің, ғалымдары-педагогтары балаларды тәрбие және білім
беретін мекемелердің типтері бойынша жас кезеңдеріне бөледі. Мысалы, ясли
жасындағы балалар, мектеп жасына дейінгі балалар, мектеп жасындағы балалар
т.б. Балаларды осылай сатыға бөлу практикада үйреншікті ұғымға айналған.
Бірақ бұл ұғым да әлі ғылым негізінде толық далелденбеген.
1965 жылы сәуір айында Мәскеу қаласында Бүкіл дүние жүзілтік симпозиум
болды. Симпозиум жұмысына КСРО, Англия, Болгария, ІІольша, Чехословакия
жәке Швеция елдерінің белгілі ғалымдары қатысты. Бірнеше күнге созылған
жемісті талас пірлерден кейін жас кезеңдерін бір ізге салу мақсаты мен
симпозиум шамамен 12 сатыдан тұратын схема ұсынды.
I.жаңа туған бала.
ІІ. Емшек жасындағы бала.
ІІІ. Ерте балалық шақ.
IV. Бірінші балалық шақ.
V. екінші балалық шақ.
VІ. Жеткіншектік шақ.
VІІ. Жас өспірімдік шақ.
VІІІ. Кәмелеттік жастың бірінші кезеңі.
ІХ. Кәмелеттік жастың екінші кезеңі.
Х. Кексе жас.
ХІ. Қарттық жас.
ХІІ. Ұзақ жасау 90 жас және одан жоғарылар.
Соңғы жылдары симпозиумда қабылданған жас кезеңдерімен схемасына, яғни
туған баладан бастап жас өспірімдік шаққа дейін өзгерістер кірді. Олар 7
сатыдан тұрады.
1. Жаңа туған бала ( туған сәттен бір-екі айға дейін).
2. Нәрестелік шақ (бір-екі айдан бір жылға дейін ).
3. Ерте сәбилік шақ (бір жастан үш жасқа дейін ).
4. Мектепке ждейінгі балалық шақ (төрт жастан жеті жасқа дейін).
5. Бастауыш мектеп шағы (жеті жастан он бір-он екі жасқа дейін).
6. Жеткіншектік шақ (он бір –он екі жастан он төрт, он ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz