Беттің төменгі үштен бір бөлігінің биіктігі төмендемеген кездегі тістердің аса қажалуы, клиникасы, емдеуі

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Беттің төменгі үштен бір бөлігінің биіктігі төмендемеген кездегі тістердің аса қажалуы, клиникасы, емдеуі

Адамның бүкіл өмірі бойында кіреукенің және дентиннің желінуі нәтижесінде оның азаюы байқалады. Бұл тістердің шығып және олардың қарсылас тістермен-антагонисттерімен байланысқа тұрған уақытынан бсталатын физиологиялық үрдіс. Үрдістің жетілуі тістесу түріне, кіреукенің және дентиннің қаттылығына, шайнау қысымының көлеміне және ақыр соңында қолданылатын тамақтың қасиеттеріне байланысты болады.

Тістердің аса қажалуы - белгілі бір тісте, топ тістерде немесе барлық тістердің қатты тіндерінің азаюы. Тістердің аса қажалуы 1. 8% адамдарда кездеседі, көбінесе еркекте (62. 5%) .

Патологиялық суреттеме

-Бастапқы кезеңдерде қажалу орынға сәйкес орынбасар дентиннің бөлінуі. Қажалу айқын болған кезде дентин каналдардың обтурациясы болады. Ұлпада айқын өзгерістер байқалады:

-Одонтобластар санының азаюы, олардың вакуолизациясы, семуі.

-Қажалудың 3-4 дәрежесінде тітсің қуысы орынбасар дентинмен толады, ұлпа семіген болады және түбір каналдардың өтімділігі нашарлайды.

Этиология

- Тістердің аса қажалудың себептері -тістер жұлғаннан кейін қалған тістерге шамадан тым көп жүктің түсуі, тіс протездердің қате құрылымы, тістесу аномалиясы, бруксизм, кәсіптік зиянды әсерлер, сонымен тіс тіндерінің жеткіліксіз қаттылығы (флюороз, гипоплазия) .

- Тура тістесу кезінде қажалуға алдыңғы тістердің кесу қырлары және бүйір тістердің шайнау беттері ұшырайды. 35-40 жаста күрек тістердің сауыт бөлімі 1/3-1/2 төмендейді. Жиі азу тістер болмаған жағдайда күрек және сүйір тістердің аса қажалуы байқалды, өйткені оларға аса тым жүктеме түседі.

- Органикалық және органикалық емес өндірісте жұмыс істеген жұмысшыларды барлық тіс топтарының біркелкі қажалу байқалады. Сонымен қатар ауада механикалық бөлшектер бар өндірістерде жұмыс істейтін адамдарда кездеседі.

- Тістердің аса қажалуы жүйелі аурулар болған кезде де кездесу мүмкін эндокринді бұзылыстар, флюроз, Стейнтон-Капдепон синдромы) .

Клиникалық суреттеме

- Тістердің аса қажалу кезінде кіреукенің және дентиннің қажалуы байқалады, дентин жалаңаштанғаннан кейін қажалу үрдісі үдей түседі. Өйткені дентин жұмсақ тін. Нәтижесінде кіреукеде өткір қырлар пайда болады (иллюстрацияны қараңыз), олар ұрттың және беттің шырышты қабаттарын зақымдайды. Егер де ем жүргізілмесе, қажалу үрдісі үдей түседі және тіс қысқарады. Осы кезде беттің төменгі үшінші беті қысқарады: ауыз бұрышында қатпарлар, СТЖБ-да өзгерістер, СТЖБ аймағында және тілде ауырсыну, есту қабілетінің төмендеуі пайда болады.

- Тістердің аса қажалуының бастапқы кезеңдерде температурлық тітіркендіргіштерге сезімталдық, ал үрдіс ұлғайған сайын химиялық және механикалық тітіркендіргіштерден ауырсыну пайда болады.

А. Л. Грозовский бойынша жіктеме

А. Л. Грозовский (1946) аса қажалудың үш кезеңін ажыратады:

Горизонталды

Вертикалды

Аралас

М. Г. Бушан бойынша жіктеме

Тістердің аса тым қажалудың клиникалық суреттеме туралы толық мәліметті 1979ж. ұсынған М. Г. Бушаның жіктемесі береді. Ол әртүрлі қызметтік және морфологиялық клиникалық аспектілерін қамтиды: даму кезеңін, тереңдігін, ұзақтығын, зақымдалу жазықтығы және қызметтік бұзылыстарды.

Жіктелінетін белгі

Клиникалық көрінісі

Жіктелінетін белгі: Тістердің зақымдалу тереңдігі

Клиникалық көрінісі:

I дәреже - дентиннің жалаңаштануы және экваторға жетпей сауыт бөлмінің қысқаруы(1/3) ;

II дәреже - сауыт бөлімінің 1/3-ден 2/3-ке дейін төмендеуі;

III дәреже - сауыт бөлімінің 2/3-тен және одан да көп қысқару

Жіктелінетін белгі: Даму кезеңі

Клиникалық көрінісі:

I (физиологиялық) - кіреуке деңгейінде;

II (өтпелі) - кіреуке деңгейінде және жартылай дентин қабатында;

III (жоғарлаған) - дентин деңгейінде

Жіктелінетін белгі: Зақымдалу жазықтығы

Клиникалық көрінісі:

I - горизонталды;

II - вертикалды;

III - аралас

Жіктелінетін белгі: Зақымдалу ұзақтығы

Клиникалық көрінісі:

I - шектелген (ошақты) ;

II - жайылған

Емі

1-2 кезеңдерінде емнің мақсаты үрдісті тұрақтандыру, ары қарай өршуіне жол бермеу. Осы мақсатта зақымдалған тістерге салмалар, құймалардан жасалынған немесе металлокерамикалық сауыттар қолданылады. 3-4 кезеңдерде протездеуді тістесумен қатар жүргізу қажет.

Алдын алу

Аса тым қажалуға әкелетін себептерді жою: уақытында протездеу, трпілік заттарды даярлаған кезде өндірісте респираторларды кию, қышқылдармен жұмыс істеген кезде сода ерітіндісімен ауызды шайқау.

Тістердің аса қажалуын ортопедиялық емдеу әдістері.

Тістердің аса қажауын протездеу барысы емдік, сондай-ақ алдын алу мақсатты көздейді. Емдік мақсаты шайнау қызметін және науқастың сытқы келбетін жақсарту, ал алдын алу мақсаты-тістердің қатты тіндерінің ары қарай желінуінің және СТЖБ ауруларының алдын алуға бағытталған. Қандай да бір науқасты протездеу барысында қандай нақты міндеттер шешілетіндігі клиникалық суреттеме ерекшеліктеріне байланысты болады.

Науқастардың аса қажалудың түрін (компенсирленген, субкомпенсирленген, компенсирленген емес) ортопедиялық емдеу тістердің мүжілуінің дәрежесіне, қосалқы аурулардың (төменгі жақтың дистальды ығысуы, тістерді жартылай жоғалу, СТЖБ дисфункциясы) болуына байланысты жекешелей тағайындалады.

Тістердің жоғары мүжілуінің ошақты түрі бар науқастарды емдеу тістердің шайнау қызметін және анатомиялық формасын қалпына келтіру болып табылады.

Мүжілген тістердің пішінін қалпына келуін патогенетикалық ем ретінде қарауға болады.

В. Ю. Курлянскийдің арнайы зерттеуі дәлелденген, яғни алдыңғы тістердің кесу қырының мүжілуі және бүйір тістердің шайнау төмпегі шайнау қысымын жоғарлатуды талап етеді. Жоғары шайнау күші мүжілуге әкеледі.

Осыған байланысты мүжілген тістердің сауытының қызметтік пішінін қалпына келтірмеуі дәрігердің қателігі болып саналады.

Сондықтан патогенетикалық емді іске асыру үшін тіс жақ ақауын шектеуге арнайы дайындық қажет. Осы топтағы науқастар протездеу алдында арнайы дайындық қажет, яғни протез үшін орын қамтамасыз ету болып табылады. Осы мақсатпен емдік тістеу табақшасы көмегімен альвеолярлық өсіндісін қайтадан құру және жоғары мүжілумен тістердің ығысуы іске асады.

Альвеолярлық өсіндіні қайта құруды шектеу үшін науқастарда 30 жастан кейін кортикотомия жүргізу қажет.

Жоғары мүжілудің III дәрежесі кезінде, тіс түбірінің бүтіндігін сақталмаса, протездеу алдында арнай хирургиялық дайындық жүргізіледі - мүжілген тіс түбірін альвеолярлы өсіндінің бөлігімен резекциялау.

Ауыз қуысын дайындағаннан кейін жасанды сауыттармен әртүрлі ортопедиялық ем жүргізіледі.

Тіс қатарының деформациясымен және ақаумен асқынған жоғары мүжілудің ошақты түрін ортопедиялық емдеу 3 кезеңге бөлінеді:

Бірінші кезең тіс қатарының деформациясын қалпына келтіру;

Екінші - тіс қатарының бүтіндігін қалпына келтіруді жүргізу;

Үшінші - реабилитациялық-профилактикалық іс шаралар қажет.

Тістің жоғары мүжілуінің генерализденген, компенсирленген түрлерін емдеу.

Бұл топтың науқастарын емдеу анатомиялық пішінін және тістің қызметін және науқастың сыртқы түрінің өзгерістерін қалпына келтіру болып табылады. Науқастарды ортопедиялық емдеу тістердің мүжілу дәрежесімен анықталады.

Мүжілудің І дәрежесі кезінде емдеу профилактикалық сипатпен және салмалардың, сауыттардың альвеолярлық биіктігінің өзгерісінсіз үшпунктті контакт құру болып табылады.

Мүжілудің II дәрежесінде тістердің анатомиялық формасын қалпына келтіру қажет.

Сондықтан науқастар арнайы дайындықты қажет етеді, яғни альвеолярлық бөлікті қайта құру және төменгі жақты функциональды тыныштығын емдік тістесу табақшасымен орналастырады.

Альвеолярлы бөлікті қайта құру үрдісін шектеу үшін кортикотомия (компактостеотомия) қолданылады.

Протезге орын құрғаннан кейін тістің анатомиялық формасын қалпына келтіру алынбайтын және алмалы конструкциямен іске асады.

Тістің мүжілуінің I дәрежесін ортопедиялық емдеу бірнеше тәсілдермен жүргізіледі .

Кейбір науқастарға альвеолярлық бөлікті қайта құру мақсатымен арнайы дайындық жүргізіледі.

Басқа науқастарда ауыз қуысында арнайы дайындық жүргізіледі; тіс түбірін Эльбрехт әдістемесі бойынша пломбалау және алмалы протезбен протездеу.

Келесі науқастар арнайы хирургиялық дайындық қажет етеді.

Тістердің мүжілуінің декомпенсирленген генерализденген түрін емдеу

1) Тістердің биіктігін және анатомиялық пішінін қалпына келтіру,

2) Тіс қатарының окклюзиялық беткейін қалпына келтіру;

3) Альвеолярлық биіктігін және беттің төменгі үштен бір бөлігін қалпына келтіру;

4) Төменгі жақтың орналасуын қалыптастыру;

Мақсатты анықтағаннан кейін оларды орындау үшін емдік заттар таңдау қажет. Оған әртүрлі жасанды сауыттардың түрлері, салмалар және алмалы протез жатады.

Емдік заттарды таңдау кезінде мүжілу дәрежесін, пародонт жағдайын және эстетиканы талап етуді ескеру қажет.

Генерализденген декомпенсирленген мүжілудің ерте сатысында науқастарға сауыттармен протездеу жүргізіледі. Кратертәрізді қуысты композициялық материалдармен толтырады.

Жоғары мүжілудің II дәрежесінде жасанды сауыттармен протездеу іске асады, (металлокерамикалық, металлопластмассалы, фарфорлы) немесе құйылған окклюзиялық алаңды алмалы протез.

Мүжілудің III дәрежесі кезінде тіс формасын қалпына келтіру сауыттың көмегімен жүргізіледі. Жоғары мүжілуі кезінде мұндай тістерді депульпациялау өте қиын. Сондықтан протездеу кезінде парапульпарлы штифтпен бекітілетін сауыт қолданылады

Тісте канал құру қауіпсіздік ережесін сақтаумен және ауызішілік параллелометр көмегімен жүргізіледі. Каналдар саны 3-4 тіс осінің ұзындығына параллель болу қажет, ұлпадан және түбір бетінен тегіс арақашықтықта орналасу қажет.

Мүжілген тіс қатарының окклюзиялық беткейін қалпына келтіру күрделі тапсырма болып табылады. Оны әртүрлі әдістермен іске асырады.

Жоғарғы және төменгі жақ тіс қатарына сауыт биіктігінен 2 мм жоғары балауызды окклюзиялық валиктар жабады. Содан альвеола аралық биіктікті және протетикалық жазықтықты анықтайды.

Жасанды сауыттарды моделдеу окклюдаторда басында жоғарғы тіс қатары бойынша төменгі жазықтыққа, одан кейін төменгі жақты антагонист тістердің пішінімен салыстырып моделдейді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.