ТҮЗУСЫЗЫҚТЫ ТЕҢҮДЕМЕЛІ ҚОЗҒАЛЫС. ҮДЕУ

Пән: Математика, Геометрия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

ТҮЗУСЫЗЫҚТЫ ТЕҢҮДЕМЕЛІ ҚОЗҒАЛЫС. ҮДЕУ
Табиғатта да, күнделікті өмірде де денелердің жылдамдығы күрделі түрде
өзгеретін қозғалыстар жиі кездеседі. Бірінші жағдайда жылдамдық күрт артуы
немесе кемуі, екінші жағдайда біршама уақыт бойы тұрақты болып қалуы
мүмкін. Біз жылдамдығы бірқалыпты өзгеріп отыратын ең қарапайым қозғалысты
— түзусызықты теңүдемелі қозғалысты, яғни үдеуі тұрақты қозғалысты
қарастырамыз. Мысалы, дене ауырлық күшінің өрекетінен қозғалғанда, еркін
күлап түскенде немесе көлбеу үстел бетімен домалағанда, олардың үдеуі
шамамен тұрақты болады. Автомобиль орнынан қозғалғанда немесе тежелгенде,
шамамен тұрақты үдеумен қозғалады.
Үдеу деп нені айтатынын есімізге түсірейік.
Үдеу— жылдамдықтың өзгеру шапшаңдығын сипаттайтын векторлық шама.
Күнделікті өмірде үдету немесе шапшаңдату деп қолданылатын сѳздерге
қарағанда, физикадағы "үдеу" ұғымының едәуір кең мағынасы бар екенін
ескерте кетейік. Ол жылдамдықтың тек артуын ғана емес, оның баяулауын да
білдіреді.
уақыт аралығында дене жылдамдығы а шамасына ѳзгерді деп айтудың
орнына, біз кысқаша түрде дене үдеуі а-ға тең деп айтамыз.
Тұрақты үдеумен түзусызықты қозғалыс кезінде жылдамдьщ векторы кез
келген бірдей уақыт аралығында бірдей шамаға өзгереді.
Сондықтан кез келген уақыт аралығы үшін дене жылдамдығының өзгерісінің
уақыт аралығына қатынасы бірдей болады, яғни үдеу тұрақты шама болып
қалады:
(4.1)

Бірдей уақыт аралығында үдеуі тұрақты болатын қозғалыс теңүдемелі қозғалыс
деп аталады.
векторынын бағыты векторының бағытымен сәйкес келеді.
Жылдамдыктың артуы жөне кемуі жағдайындағы а векторының (шанамен сырғанап
келе жатқан бала мысалыида) бағытын анықтайық.
Бірінші жағдайда және үдеу векторынын бағыты қозғалыс
бағытымен сәйкес келеді, екінші жағдайда ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.