Рентген туралы жалпы түсінік

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

1. Кіріспе

2. Негізгі бөлім

2. 1. Рентген туралы жалпы түсінік

2. 2. Рентгенограмма

2. 3. Флюорографияны пайдалану

3. Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Рентген Вильгельм Конрад[1] (1845 - 1923) - Немiс физигi Рентген 1845 ж. Леннепеде туылған. 1868 ж. Цюрих политехникумын бiтiредi. 1871-1873 ж. ж. Вюрцбург университетiнде, 1874-1879 ж. ж. Старсбург университетiнде iстейдi. 1879-1888 ж. ж. Гиссендегi университетте профессор және физика институтының директоры болады. 1900-1920 ж. ж. Мюнхен университетiнiң профессоры және Физика институтының директоры болады.

Рентгеннiң ғылыми зерттеулерi электромагенитзмге, кристаллдар физикасына, оптикаға, молекулалық физикаға арналады. 1895 ж. ультракүлгiн сәулелерiнен әлдеқайда үлкен рентген сәулелерi деп аталатын сәуле шығаруды ашты және олардың қасиеттерiн зерттедi: шағылу, жұтылу, ауаны иондау қабiлеттерi және т. б.

1885 ж. электр өрiсiнде қозғалатын диэлектриктiң магнит өрiсiн ашады.

Ретгеннiң көптеген жұмыстары сұйықтардың, газдардың кристалдардың қасиеттерiн, электромагниттiк құбылыстарын зерттеуге арналған. Ол кристаллдардағы электрлiк және оптикалық құбылыстардың өзара байланысын ашты. 1901 ж. Рентгенге өзiнiң атымен аталатын сәуленi ашуы үшiн физиктердiң арасында бiрiншi болып Нобель сыйлығы берiлдi.

Рентген туралы жалпы түсінік

Рентген- рентгендік және гамма-сәулелердің экспозициялық дозасының жүйеден тыс өлшем бірлігі. Ол сол сәулелердің ауаны иондау әсері бойынша анықталады. Бірліктің аты В. К. Рентгеннің құрметіне қойылған. Ол қысқаша Р (орысша), не R (халықаралық) таңбасы арқылы белгіленеді. Бірліктердің халықаралық жүйесінде экспозициялық дозаның бірлігі ретінде 1 Кл/кг алынады. 1Р=2, 5797610-4 Кл/кг.

Рентген - атомдық жарылыс кезіндегі сәулелену шамасын өлшеуге арналған арнайы өлшем бірлігі. Рентген - қалыпты қысым мен 2 млрд. жұп ион түзетін температурада 1 текше см ауа шығаратын гамма-сәулелену шамасы. [1]

Рентген өлшегіш (Рентгеномер) - залалданған аудандағы радиация шамасының деңгейін өлшеуге арналған құрал. Ол сағатына бірнеше жүздеген ренттенге жететін радиация деңгейін өлшей алады және залалданған аудан мен күштерді, кауіпті залалдану өңірінің шегін белгілей алады.

Рентгендік сәуле шығару (Рентгеновское излучение) - толқындарының ұзындығы 10-7 ден 10-12 м-ге дейін болатын көзге көрінбейтін электрмагниттік сәулелер. Ол көптеген тұнық емес материалдардан өтеді. Рентгентүтікшелер, радиоактивті изотоптар, электрондарды тездеткіштер, ядролық жарылыстар рентгендік сәуле шығару негізі болыл табылады. Рентгендік сәуле шығару фотоүлбірлер, люминесцентті экрандар, ядролық сәулелену детекторлары арқылы тіркеледі. Ғылыми зерттеулерде, медицинада, ақау көргіштерде және т. б. қолданылады.

Рентгеннің биологиялық эквиваленті (РБЭ) (Биологический эквивалент рентгена (БЭР) ) - биологиялық әсері 1 Р. грамм-сәулелену әсеріне эквивалентті, өтіп кететін сәулеленудің (альфа сәулелену, бета сәулелену немесе нейтрондық ағымдар) кез келген түрінің саны (дозасы) .

Рентген сәулесі - гамма- және ультракүлгін сәулелер арасындағы диапазондықамтитын электрмагниттік толқындар. Толқын ұз. 2 ангстремнен кіші Рентген сәулесі шартты түрде қатаң, 2 ангстремнен үлкен Рентген сәулесі жұмсақ Рентген сәулесі деп аталады. Рентген сәулесін 1895 ж. неміс физигі В. К. Рентген ашқан. Ол 1895 - 97 ж. Рентген сәулесінің қасиеттерін зерттей отырып, алғашқы рентген түтігін жасады. Рентген сәулесінің түрлі материалдар мен адам денесінің жұмсақ ұлпаларынан өтіп кететіні байқалған соң, оны медицинада кеңінен қолдана бастады. 1912 ж. Рентген сәулесінің дифракциясы ашылып, кристалдардың құрылымы периодты болатыны дәлелденді. 20 ғ-дың 20-жылдары рентгендік спектрлер материалдарға элементтікталдау жасауға, 30-жылдары заттың электрондық энергетик. құрылымын зерттеуге қолданыла бастады. Рентген сәулесі түзілу механизміне байланысты үздіксіз және сызықтық болады. Үздіксіз Рентген сәулесі зарядталған шапшаң бөлшектердің (мыс., катодтан ұшып шыққан электрондар) нысана атомдарының сыртқы электрондық қабаттармен әсерлесуі нәтижесінде, ал сызықтық Рентген сәулесі - ішкі электрондық қабаттармен әсерлесуі нәтижесінде пайда болады. Рентген сәулесінің затпен әсерлесуі кезінде Рентген сәулесі жұтылады, шашырайды немесе фотоэффект құбылысы байқалады. Заттың белгілі қабаты арқылы өткен Рентген сәулесінің бастапқы қарқындылығы І=Іoex (Мұндағы  - әлсіреу коэфф., х - заттың қалыңдығы) . Әлсіреу заттың Рентген сәулесін жұтуынан не шашыратуынан болады. Спектрдің ұзын толқын аймағында Рентген сәулесінің жұтылуы, қысқа толқын аймағында - шашырауы басымырақ болады. Рентген сәулесінің жұтылу дәрежесі оның толқын ұзындығының () және элементтің реттік номерінің (Z) артуына байланысты тез өседі. Рентген сәулесінің тірі организмдерге әсері оның тіндерін (ұлпаларын) иондау дәрежесіне қарай пайдалы немесе зиянды болуы мүмкін. Рентген сәулесінің жұтылуы -ға байланысты болғандықтан, оның қарқындылығы Рентген сәулесінің биол. әсерінің өлшемі бола алмайды. Рентген сәулесінің затқа тигізетін әсерінің сандық шамасын есептеумен рентгенометрия айналысады, оның өлшем бірлігі Р (рентген) . Рентген сәулесі рентгендік терапия мақсаттары үшін кеңінен қолданылады. Техниканың көптеген салаларында рентгендік дефектоскопия әр түрлі ақауларды, жарықтарды, қуыстарды, пісіру жіктерін, т. б. анықтауға мүмкіндік береді. Рентген құрылымдық талдау кристалл торындағы минерал атомдарының анорган. және органик. қосылыстарының кеңістіктік орналасуын анықтайды. Рентген сәулесін қатты денелердің қасиеттерін зерттеуге қолданумен материалдар рентгенографиясы айналысады. Рентгендік спектроскопия заттардағы электрондардың күйлер тығыздығының энергия шамасы бойынша таралуын, хим. байланыстың табиғатын зерттейді, қатты денелер мен молекулалардағы иондардың эффекттік зарядын табады. Ғарыштан келетін Рентген сәулесінің көмегімен ғарыштық денелердің хим. құрамы мен ғарышта өтіп жатқан физ. процестер туралы деректер алынады (қ. Рентгендік астрономия) . Рентген сәулесі, сондай-ақ тамақ өнеркәсібінде, криминалистикада, археологияда т. б. жерлерде қолданылады.

Рентгенограмма

Рентгенограмма - рентген сәулесінің затпен әсерлесу құбылысы негізінде нысанның жарық сезгіш материалдарға (фототаспа, фотопластинка) түсіріліп алынған кескіні. Нысанды рентген сәулелерімен жарықтандыру кезінде рентген сәулелерінің жұтылуы, шағылуы не олардың дифракциясы байқалады. Нысанның “көлеңке” түріндегі кескінін беретін Рентгенограмма, зерттеліп отырған нысанның түрлі бөліктерінде рентген сәулелерінің бірдей жұтылмауынан болады (абсорбц. Р. ) . Мұндай Р. биол. нысандарды зерттеу үшін (әсіресе медицинада), материалдар мен құрылымдардағы әр түрлі ақауларды табу үшін (қ. Дефектоскопия), анорганик. материалдар құрамының біртекті еместігін анықтау үшін қолданылады. Дифракц. Рентгенограмма кристалдық үлгілер арқылы өткен рентген сәулелерінің дифракц. шашырауы нәтижесінде алынады. Оны зерттеу мақсаттарында рентгенқұрылымдық талдау жүргізу үшін пайдаланады. Рентгенограмманы алу үшін әр түрлі жарық сезгіш материалдар мен рентген камералары қолданылады.

Флюорографияны пайдалану

Флюорография (лат. fluor - ағыс және грек. grapho - кескінін көрсету, бейнелеу) - фотографиялық пленкаға флюоресценттік (сәулелендіруші) экраннан зерттелетін нысанның рентгендік кескінін алудан тұратын рентгенологиялық зерттеу әдісі. Рентген сәулесі ашылғаннан кейін Флюрографияның негізгі принциптерін италиялық ғалымдар А. Баттелли мен А. Карбассо және америка ғалым Дж. М. Блейер жетілдірді. Флюрографияға түсірген кезде нысанның кескіні кішірейеді. Флюрографияның кішірейтілген (2424 мм немесе 35-35 мм) және үлкейтілген (7070 мм немесе 100100 мм) түрлері болады. Басқа рентгендиагностик. әдістермен салыстырғанда Флюрографияның артықшылығы - клиникасы көпке шейін жасырын болған ауруларды жаппай зерттеуге мүмкіндік береді. Флюрографияны көкірек қуысының, сүт бездерінің, сүйек ауруларының диагностикасын қойғанда қолданады. Флюрографияның 2 түрі: тұрақты және жылжымалы (автобус, вагон) кабинеттер пайдаланылады. Кейбір жұмыс орнындағы қызметкерлер (мыс., балабақша тәрбиешілері, перзертхана қызметкерлері, балалар тағамын үлестіретіндер, мектеп оқытушылары, т. б. ) 6 айда бір рет; ал тағам өнеркәсібінде, қоғамдық тамақтану; сан. -гигиен. (шаштаразда, моншада, т. б. ) орындарында, дәріханада, жатақханаларда, кітапханаларда, т. б. жұмыс істейтін адамдар жылына бір рет Флюрографиялық тексерістен өтіп отыруы тиіс.

Дәрігерлік еңбек сараптамасының сұрақтары жалпы статусымен, бұрынғы және қазіргі кездегі жұмыс қабілетіне, сонымен қатар жалпы соматикалық және кәсіптік аурулар кезіндегі тексерілулерге және медидициналық қарауларға байланысты. ССА бойынша мүгедектікке ауыстыру көрсеткіштері өте шектелген.

Аурудың қалыптасуы кезіндегі тексерілулер кезінде уақытша еңбекке жарамсыздық парағы беріледі, ал қорытындысында уақытша (3-6 ай) басқа жұмысқа ауыстыру шешіледі. Шешімді стационарлық немесе поликлиникалық емдеу орындарындағы ДБК қабылдайды.

Барлық жағдайларда 4 ай емнен кейін және еңбек қабілетін төмендететін сәулелі зақымданулардың айқын белгілері болған кезде науқасты ДЕСК жолдайды.

Жұмыс қабілетін тұрақты төмендетеді: 1) тіндер мен ағзалардағы терең трофикалық және склеротикалық жергілікті өзгерістер, көру қабілетінің төмендеулерімен катаракта, ампутациялық дефектілір және контрактура: 2) айқын астенизация, орталық жүйке жүйесімен тамырлардың органикалық зақымданулары: 3) анемия, қан түзудің компенсирленбеген гипоплазиясы.

Мамандығы бойынша жұмыс істеу қабілеті сақталған кезде 3 топтың мүгедектігі беріледі.

Алдын алу. ССА алдын алу шараларына қатаң түрде жұмыс ережелері мен нормативтерді сақтау жатады. иондаушы сәулелер көзімен жұмыс істейтін адамдар міндетті түрде дәрігерлік бақылауында болады.

Дұрыс дем алу және тамақтану, рационалды еңбек ету және сәулелену мөлшерлерінің қалыпты нормадан аспауы алдын алу шаралардың міндетті бір бөлімі болып табылады.

Қорытынды

1895 жылы неміс физигі Вильгельм Конрад Рентген катодтық сәулелердің көмегімен пайда болатын люминесценция құбылысын зерттеп, түрлі тәжірибелер өткізді. Әсерді көбейту үшін физик электронды сәулелі түтікшенің ішіне люминесценция тудырушы затты салып, күн сәулесі өтпейтіндей етіп зертханадағы барлық терезелерді жауып тастаған. Электронды сәулелі түтікшені қосқанда, Рентген қызық оқиғаны байқайды. Бөлменің бір бөлігінде жап-жарық сәуле пайда болады. Зейін қойып бәрін зерттей бастағанда, Рентген сәуленің барий платиноцианидпен, яғни люминесценттеуші затпен қапталған қағаздан шығып тұрғанын байқайды. Бұндайды күтпеген ғалым бірден шамды өшіруге асықты. Жарық сәуле өшті. Қайтадан қосқанда, жарық қайта пайда болды. Сонда, ғалым люминесценттеуші затпен қапталған қағазды басқа бөлмеге апарғанда, ол жарық болып, сәулеленіп тұрған. Сонда Рентген сәуленің тек қағаздан ғана емес, басқа да заттардан өте алатынын түсінді. Бұндай құбылысқа түсініктеме таба алмаған физик сәулелерді - Х сәулелері деп атап кеткен. Бұл бағытта Вильгельм Конрад бір жылға жуық зерттеу жұмыстарын жүргізіп, жүздеген теориялық мақалаларды жариялаған. Рентгеннің ізбасарлары да көптеген ғылыми мақалалардың авторлары атанғанымен, бұл жобаға айтарлықтай жаңалық енгізбеді. Кейін Рентгеннің х-сәулелеріне деген қызығушылығы жоғалып, ол бұл бағыттағы жұмыстарын тоқтатады. Кейін Рентгеннің шәкірті Абрама Фёдорович Иоффенің ұсынысымен Х-сәулелерді "Рентген" сәулелері деп атап кеткен.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.