Туу патологиясы және тууға жәрдем көрсету
Жоспар
1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім
2.1. Туу патологиясы және тууға жәрдем көрсету
2.2. Туу жолының сүйек шандыр байланыс негізі.
2.3. Төлдің жамбас тесігіне байланысты орналасуы
3. Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Ветеринариялық гинекология -ұрғашы малдың ағзасында (организмінде), соның ішінде жыныс жүйесінде болатын паталогиялық процесстерді оқиды. Гинекологияның акушерствадан айырмашылығы буаздық, туу және туған соң болатын аурулардың қалай пайда болатын және оны емдеу жолдарын оқу, үйрену. Гинекология -гректің дупе -әйел, Іодоз - білім, оқу деген сөзінен туады.
Ветеринариялық гинекологияның басты міндеті ұрғашы малдың жыныс мүшелерінің ауруларын оқыт, оны тиміді әдістерімен емдеу және олардың алдын-алу, сөйтіп малдың төл бермеуін тоқтату (қысыр қалдырмау) үшін шаралар -қолдану болып табылады.
Гинекология акушерствамен тығыз байланысты және ол анатомиямен тікелей байланысты.
Сондай - ақ ол басқа да, физиология, гистология, биохимия, хирургия, кл. диагностика т.б. ғылымдарымен де байланысты.
Соңғы кезде бұған тағы да ауылшаруашылық малдарын қолдап ұрықтандыру қосылды. Бұл прогрессивті әдіс ауылшаруашылық малдарын ұрықтандыру үшін кең көлемде қолданылуда.
Малда буаз кезінде кездесетін аурулар
Аборт -- іш тастау. Буаз малдың әр түрлі себептерге байланысты мезгілінен бұрын іш тастауын немесе құрсақтағы төлдің түгелдей не жартылай ыдырап бойға сініп кетуін немесе жатырдағы өлі төлдің сыртқа айдалып шығуын аборт деп атайды.
Іш тастау қалайда жатырдың қабынуына әкеліп соқтырады, сөйтіп сиыр ұзақ уақыт қысыр болып қалады.
Себептері: Аборт көбінесе буаз малдың жұқпалы ауруға шалдығуынан болады. Атап айтқанда бруцеллез, вибриоз, қылау (паратиф) сияқты індеттер буаз малдың әртүрлі кезеңдерінде іш тастауына әкеліп соқтырады. Сондай-ақ аборт буаз малды дұрыс бағып-күтпегендіктен де болады. Мысалы, ашыққандықтан немесе жемшөптің сапасыздығы, шіріген, мұздап қатып қалған пішенмен, көгеріп иістенген жеммен азықтандырса, танертеңгілікте салқын сумен суарса, суыққа ұшырап тонса, сонымен бірге қораның тарлығынан буаз мал бірін-бірі қатты қысып сықса, тайып құлап жығылып жатса, бұның бәрі де іш тастауға душар ететін жағдайлар болып табылады. Қолдан ұрықтандырған кезде тазалық сақтамаудың әсерінен малдың жыныс органдарына әр түрлі аурудың қоздырғыштары еніп кетуі мүмкін. Сөйтіп, мұның бәрі буаз болғаннан кейін көп ұзамай-ақ малды іш тастап кетуге мәжбүp етеді.
Б е л г і л е р і. Іш тастау буаздықтың алғашқы жартысында ерте аборт, екінші жартысында кеш аборт болуы мүмкін. Ерте аборт елеусіз байқалмай етіп кетеді, ал кеш аборт малдың дене қызуынын жоғарылауымен, жемшөпке тәбетінің нашарлауынан, мазасызданып ара-тұра күшенуімен сипатталады.
Ерте аборт деп 3-4 айда, кеш аборт деп 7-8 айда түсік тастауды айтады Толық аборт деп ұрықтың( төлдің) көп туатын малдарда төлдің бәрін, ал жалғыз туатын малда төлді шуымен толық түсуін айтады. Толық емес аборт-көп төлдің бірлі жарымынның қалып кетуін, ал жалғыз туатын шудың қалып кетуін айтады.
Туу патологиясы және тууға жәрдем көрсету
Туу патологиясына себеп болатын нәрселер мына төмендегілер:
- малды азықтандыруда жіберген кемшіліктер шіріген, саңырау кұлақ өскен
шөп, сабан, мұздап қалған азық (силос) бергеннен, малды қора-қопсыда дұрыс
ұстамау (тығыз жерде ұстау, тайғақ полда жату, серуендеу жасамаудан);
- аналық жыныс мүшелеріндегі кемшіліктер жамбас қуысының тар болуынан жатыр мойынының қысылып қалуынан, қынаптың тар болуынан,
сыртқы жыныс тесігінің кішкене болуынан, төлдің дұрыс жатпауынан, оның
мүшелерінің дұрыс келмеуінен, ұрықтың үлкен болуынан болады.
Акушерлік жәрдем беруге дайындалу. Туудың бірінші белгісі пайда болғаннан бастап аналықтың сыртқы жыныс мүшелерінің екі артқы аяғының арасын, жамбасты, (құйрықты байлап қояды) сабындап жуып дезинфекция жасайды (ерітінділермен жуады)
68-сурет. Тік ішекке қол 69-сурет. Акушерлік-гинекологиялық
салғанда киетін киім қолқап пен жең
Акушер тырнағын тазалап алады, қолдарын тазалап сабындап жуады, спиртпен сүртеді. Қолда жара, тілінген жер болса йодпен сүртіп, коллойдпен жабыстырады.
Вазелин не ланолин жағады. Мал туралы анамнез жинап туудың созылу себептерін анықтайды. Жыныс органдарды тексереді төлдің қалай жатқанын анықтайды. Одан соң акушерлік жәрдем беруге кіріседі. Инструменттер қайнатылған (пастеризованно) болу керек. Жәрдем көрсетер алдында, барлық инструменттерді және жіптерді дезинфекциялық ерітінділерге салады. Акушерлік инструменттер: ұрықты ұстау, артқа итеру және шығару үшін керек (70-96 -суреттер). Акушерлік жіптер (0,5-0,7см жуандықтағы, 2,5-3м ұзындықтағы) ұрықты фиксация жасау үшін және шығару үшін керек (71-79 А -суреттер). Ол жіптен 73-суреттегідей етіп тұзақ жасап ұрықтың мүшелеріне салады. Оларға тұзақ салушы мен клюктер жатады (74-сурет). Акушерлік ілгіштер ұрықты шығару үшін қажет (72-сурет). Ал Витта қысқашы шошқаның трайын, қозы немесе лақтарды алу үшін қолданылады (75-сурет).
Жыныс жолдарының дұрыс ашылмауы - оның негізгі себебі жатыр мойынының дұрыс ашылмауы, тарылуы ол қабынудан, жыртылған жерге дәнекер тканьнің өсуі не басқа жаңа тканьның пайда болуы болады. Сондай-ақ қынаптың сыртқы жыныс еріндерінің (тесігі) тарылуы себепті болады. Оны акушерлік тексеру жүргізіп анықтау керек. Мұндай жағдайда туу процесі тоқтайды. Жыныс мүшесінен төлдің аяқтары шығып тұрады, басқа мүшелер шықпай туу процесі созылады. Мысалы; қынап тарылғанда, ұрық шықпай, тек аяқтары көрінеді, ал жыныс еріндері (вульпа) тарылса, аяқтары және бастың алдыңғы жағы, ауызы, еріні көрініп тұрады. Жолдары ашылмағанда майлы дәрі-дәрмек (шөп майы, балық майы, сабын, вазелин) қолданады. Болмаса өскен тканын (рубец) хирургиялық операция жасап алып тастау керек.
Жамбас сүйегінің тарылуы - жас аналық малдарда сүйек сынғанда (орнына қайта келіп жазылғанда), рахитпен ауырғанда тағы басқа себептерден болады. Мұндай жағдайда майлы дәрі-дәрмек кұйып, ұрықты акушерлік жіптермен (күштеп) 2-3 адам жәрдем беру керек, байлап тартып алуға тырысу керек.
Ұрықтың (төлдің) үлкен болып өсіп кетуі - төлдің ірі болуы, ұрғашы малға бұқаны дұрыс таңдап қашырмауынан болады. Мысалы: салмағы жоғары үлкен бұқамен, денесі кіші салмағы төмен кұнажынды қашырғанда, ондай бұқадан ... жалғасы
1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім
2.1. Туу патологиясы және тууға жәрдем көрсету
2.2. Туу жолының сүйек шандыр байланыс негізі.
2.3. Төлдің жамбас тесігіне байланысты орналасуы
3. Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Ветеринариялық гинекология -ұрғашы малдың ағзасында (организмінде), соның ішінде жыныс жүйесінде болатын паталогиялық процесстерді оқиды. Гинекологияның акушерствадан айырмашылығы буаздық, туу және туған соң болатын аурулардың қалай пайда болатын және оны емдеу жолдарын оқу, үйрену. Гинекология -гректің дупе -әйел, Іодоз - білім, оқу деген сөзінен туады.
Ветеринариялық гинекологияның басты міндеті ұрғашы малдың жыныс мүшелерінің ауруларын оқыт, оны тиміді әдістерімен емдеу және олардың алдын-алу, сөйтіп малдың төл бермеуін тоқтату (қысыр қалдырмау) үшін шаралар -қолдану болып табылады.
Гинекология акушерствамен тығыз байланысты және ол анатомиямен тікелей байланысты.
Сондай - ақ ол басқа да, физиология, гистология, биохимия, хирургия, кл. диагностика т.б. ғылымдарымен де байланысты.
Соңғы кезде бұған тағы да ауылшаруашылық малдарын қолдап ұрықтандыру қосылды. Бұл прогрессивті әдіс ауылшаруашылық малдарын ұрықтандыру үшін кең көлемде қолданылуда.
Малда буаз кезінде кездесетін аурулар
Аборт -- іш тастау. Буаз малдың әр түрлі себептерге байланысты мезгілінен бұрын іш тастауын немесе құрсақтағы төлдің түгелдей не жартылай ыдырап бойға сініп кетуін немесе жатырдағы өлі төлдің сыртқа айдалып шығуын аборт деп атайды.
Іш тастау қалайда жатырдың қабынуына әкеліп соқтырады, сөйтіп сиыр ұзақ уақыт қысыр болып қалады.
Себептері: Аборт көбінесе буаз малдың жұқпалы ауруға шалдығуынан болады. Атап айтқанда бруцеллез, вибриоз, қылау (паратиф) сияқты індеттер буаз малдың әртүрлі кезеңдерінде іш тастауына әкеліп соқтырады. Сондай-ақ аборт буаз малды дұрыс бағып-күтпегендіктен де болады. Мысалы, ашыққандықтан немесе жемшөптің сапасыздығы, шіріген, мұздап қатып қалған пішенмен, көгеріп иістенген жеммен азықтандырса, танертеңгілікте салқын сумен суарса, суыққа ұшырап тонса, сонымен бірге қораның тарлығынан буаз мал бірін-бірі қатты қысып сықса, тайып құлап жығылып жатса, бұның бәрі де іш тастауға душар ететін жағдайлар болып табылады. Қолдан ұрықтандырған кезде тазалық сақтамаудың әсерінен малдың жыныс органдарына әр түрлі аурудың қоздырғыштары еніп кетуі мүмкін. Сөйтіп, мұның бәрі буаз болғаннан кейін көп ұзамай-ақ малды іш тастап кетуге мәжбүp етеді.
Б е л г і л е р і. Іш тастау буаздықтың алғашқы жартысында ерте аборт, екінші жартысында кеш аборт болуы мүмкін. Ерте аборт елеусіз байқалмай етіп кетеді, ал кеш аборт малдың дене қызуынын жоғарылауымен, жемшөпке тәбетінің нашарлауынан, мазасызданып ара-тұра күшенуімен сипатталады.
Ерте аборт деп 3-4 айда, кеш аборт деп 7-8 айда түсік тастауды айтады Толық аборт деп ұрықтың( төлдің) көп туатын малдарда төлдің бәрін, ал жалғыз туатын малда төлді шуымен толық түсуін айтады. Толық емес аборт-көп төлдің бірлі жарымынның қалып кетуін, ал жалғыз туатын шудың қалып кетуін айтады.
Туу патологиясы және тууға жәрдем көрсету
Туу патологиясына себеп болатын нәрселер мына төмендегілер:
- малды азықтандыруда жіберген кемшіліктер шіріген, саңырау кұлақ өскен
шөп, сабан, мұздап қалған азық (силос) бергеннен, малды қора-қопсыда дұрыс
ұстамау (тығыз жерде ұстау, тайғақ полда жату, серуендеу жасамаудан);
- аналық жыныс мүшелеріндегі кемшіліктер жамбас қуысының тар болуынан жатыр мойынының қысылып қалуынан, қынаптың тар болуынан,
сыртқы жыныс тесігінің кішкене болуынан, төлдің дұрыс жатпауынан, оның
мүшелерінің дұрыс келмеуінен, ұрықтың үлкен болуынан болады.
Акушерлік жәрдем беруге дайындалу. Туудың бірінші белгісі пайда болғаннан бастап аналықтың сыртқы жыныс мүшелерінің екі артқы аяғының арасын, жамбасты, (құйрықты байлап қояды) сабындап жуып дезинфекция жасайды (ерітінділермен жуады)
68-сурет. Тік ішекке қол 69-сурет. Акушерлік-гинекологиялық
салғанда киетін киім қолқап пен жең
Акушер тырнағын тазалап алады, қолдарын тазалап сабындап жуады, спиртпен сүртеді. Қолда жара, тілінген жер болса йодпен сүртіп, коллойдпен жабыстырады.
Вазелин не ланолин жағады. Мал туралы анамнез жинап туудың созылу себептерін анықтайды. Жыныс органдарды тексереді төлдің қалай жатқанын анықтайды. Одан соң акушерлік жәрдем беруге кіріседі. Инструменттер қайнатылған (пастеризованно) болу керек. Жәрдем көрсетер алдында, барлық инструменттерді және жіптерді дезинфекциялық ерітінділерге салады. Акушерлік инструменттер: ұрықты ұстау, артқа итеру және шығару үшін керек (70-96 -суреттер). Акушерлік жіптер (0,5-0,7см жуандықтағы, 2,5-3м ұзындықтағы) ұрықты фиксация жасау үшін және шығару үшін керек (71-79 А -суреттер). Ол жіптен 73-суреттегідей етіп тұзақ жасап ұрықтың мүшелеріне салады. Оларға тұзақ салушы мен клюктер жатады (74-сурет). Акушерлік ілгіштер ұрықты шығару үшін қажет (72-сурет). Ал Витта қысқашы шошқаның трайын, қозы немесе лақтарды алу үшін қолданылады (75-сурет).
Жыныс жолдарының дұрыс ашылмауы - оның негізгі себебі жатыр мойынының дұрыс ашылмауы, тарылуы ол қабынудан, жыртылған жерге дәнекер тканьнің өсуі не басқа жаңа тканьның пайда болуы болады. Сондай-ақ қынаптың сыртқы жыныс еріндерінің (тесігі) тарылуы себепті болады. Оны акушерлік тексеру жүргізіп анықтау керек. Мұндай жағдайда туу процесі тоқтайды. Жыныс мүшесінен төлдің аяқтары шығып тұрады, басқа мүшелер шықпай туу процесі созылады. Мысалы; қынап тарылғанда, ұрық шықпай, тек аяқтары көрінеді, ал жыныс еріндері (вульпа) тарылса, аяқтары және бастың алдыңғы жағы, ауызы, еріні көрініп тұрады. Жолдары ашылмағанда майлы дәрі-дәрмек (шөп майы, балық майы, сабын, вазелин) қолданады. Болмаса өскен тканын (рубец) хирургиялық операция жасап алып тастау керек.
Жамбас сүйегінің тарылуы - жас аналық малдарда сүйек сынғанда (орнына қайта келіп жазылғанда), рахитпен ауырғанда тағы басқа себептерден болады. Мұндай жағдайда майлы дәрі-дәрмек кұйып, ұрықты акушерлік жіптермен (күштеп) 2-3 адам жәрдем беру керек, байлап тартып алуға тырысу керек.
Ұрықтың (төлдің) үлкен болып өсіп кетуі - төлдің ірі болуы, ұрғашы малға бұқаны дұрыс таңдап қашырмауынан болады. Мысалы: салмағы жоғары үлкен бұқамен, денесі кіші салмағы төмен кұнажынды қашырғанда, ондай бұқадан ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz