Түрлі мүшелердің электрлік белсенділігін зерттеу әдістері

Пән: Физика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

Батыс Қазақстан Мемлекеттік Медицина Университеті

Студенттің өзіндік
жұмысы

Тақырыбы: Түрлі мүшелердің электрлік белсенділігін зерттеу әдістері

Факультет: Стоматология
Топ: 105
Орындаған: Нурсейтов Саламат
Тексерген: Мәдихан Жәнібек Шалқарұлы

Ақтөбе 2017ж
Жоспар:
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім:
1. Электромагниттік және физикалық факторларды қолдану әдістері
2. Жүрек, орталық жүйке жүйесінің электрлік белсенділігін зерттеу әдістері
3. Бұлшықет электрлік белсенділігін зерттеу әдістері
ІІІ. Қорытынды
Кіріспе
Электромагниттік факторларды қолданудың физикалық негізін және оларды қолдану осындай ФФ жататын электр өрісі мен оның потенциалын, электр тоғын, электр кедергісін, магнит өрісін және ЭМ тербелістер мен толқындарды диагностикалық және терапиялық мақсаттарда қолданудың ерекшеліктерімен және осындай ФФ қолданылатын медициналық құралдармен және осы тақырыптарды болашақ дәрігерлерге оқытуда басты көңіл аударатын теориялық мәліметтерді, сонымен қатар оны оқу процесінде қолданудың түрлері
1. Адам денесін құрайтын сұйықтар негізінен оң және теріс зарядталған бөлшектерден құралады, олай болса тірі ұлпалардың, ішкі мүшелердің потенциал көзі болуы шартты нәрсе. Тек мұндай потенциалдардың өзгеру заңдылығы тірі ағзадағы процестерге, оның ішінде жүректің, мидың, бұлшық еттің, қан тамырланының, т.б. физиологиялық күйіне тікелей байланысты болуында. Осыған байланысты жүрек еттерінің қозуы кезінде пайда болатын потенциалдар айырымын өлшеу әдісін электрокардиография(ЭКГ), ал осы өзгерістің графигін электрокардиограмма деп атайды.
Жүрек биопотенциалын пайда болуы мен оны өлшеудің теориясын 1903 жылы ұсынған. Голландық ғалым В.Эйнтховен болатын. Ол жүректі, уақыттың өтуіне сәйкес кеңістікте айналып тұрған электрлік диполь ретінде, яғни диполь-жүрек түрінде қарауды ұсынды және жүректің электрлік осі диполь-жүрек осімен сәйкес келеді деп саналды. Осындай диполдың айналысындағы нүктелердің арасындағы потенциалдар айырымының шамасы сол уақыт моментіндегі диполдың кеңістіктегі орналасуына тікелей байланысты болады, олай болса уақыт өтуіне байланысты диполь-жүрек потенцилының шамасы белгілі бір заңдылықпен өзгереді және оның пішіні(графигі) арқылы жүректің физиологиялық күйін сипаттауға болады. Жүрек биопотенциалының шамасы өте аз 0,1-1,5 мв, ұзақтығы 0,04 - 1,0 с, жиілігі 10-200 Гц аралығында болғандықтан, оны тіркеуде сезімталдығы өте жоғары күшейіткіштер қолданылады. Сондықтан ЭКГ күшейткіштеріне өте үлкен талаптар қойылады, ол барлық сигналдарды бірдей, жиілігі мен формасын бұрмаламастан күшейтуі тиіс, бұл шарт орындалмаған жағдайда алынған ЭКГ сигнал арқылы дәл диагноз қою мүмкін болмайды. Осы тақырыптарды өткенде электрокардиограммадағы P, Q, R, S, T және U тістер жүйесінің пайда болуының жүрек циклдарына сәйкестігін ашып көрсетуге басты назарды аудару қажет, сонымен қатар қалыпты және ауытқуы бар ЭКГ салыстыру қажет. Потенциалды өлшеуге қажетті электродтарды адам денесіне: стандарты, кеуделік және күшейтілген деген түрде орналастырады . Жүрек, қан тамырлары жүйесінің, т.б. көптеген ауруларды диагностикалауда ЭКГ негізі және басты әдіс болып саналады.
Жүректің ишемиялық ауруын, жүрек ритмнің бұзылуын, т.б. тек осы әдіспен анықтайдыЭКГ бір немесе көп каналды болып бөлінеді. Бір каналды ЭКГ-та сигнал әр тармақ бойынша кезекпен жазылады, ал көп каналды ЭКГ-да барлық тармақтардан келген сигналдар бір мезгілде жазылады, сонымен қатар ЭКГ- та басқа да мәліметтер жазылуы мүмкін, ал қабылданған ЭКГ-ні компьютердің арнаулы бағдарламасы талдайды, алынған мәліметтерге сәйкес тиісті диагнозды ұсынады, оны толықтыру, тиісті өзгертулерді енгізу дәрігердің міндеті.
Компьютерлік техниканың қарқынды дамуы, ұзақта орналасқан ауылдағы ауруханадағы пациентерден ЭКГ сигналдары теле және интернет жүйелері арқылы қабылда, тиісті шешім қабылдауға мүмкіндік беруде. ЭКГ ең көп тараған медициналық диагностикалық құрал болып саналады, оның құрлысы мен жұмыс істеу принциптері туралы толық мәлімет Медицинская техника және т.б. оқулықтарда берілген.
2. Жүректің кардиоцикл ішіндегі кеңістік бойынша өрісін тіркеуді векторэлектрокардиография (ВЭКГ) деп атайды. Мұндай әдістің негізіне диполь-жүрек вектор үшының айналу барысында сызатын қисығының кеңістіктегі проекциясы, яғни барлық тармақтардан бір мезгілде алынған потенциалдар айырмасының векторлық қосындысы түрінде монитордың экранында пайда болатын кескіні алынған. Ол тұйық сызық- тұзақ пішінді болып келеді, осыған байланысты үш түрлі Р, QRS және T тұзақтары пайда болады. ВЭКГ арқылы алынатын мәлімет толық болуына сәйкес оның диагносткалық мүмкіндігі де мол болады. ВЭКГ құрлысы мен жұмыс істеу принциптері туралы толық мәлімет Медицинская техника және т.б. оқулықтарда берілген.
3. Ми биопотенциалдарын өлшеу әдісін электроэнцефалогафия (ЭЭГ) деп атайды. Бұл әдісте, бастың тері қабатына орнатылған көптеген электродтар арқылы ми қыртысының қызметі нәтижесінде пайда болатын постсинаптикалық потенциалдарды өзгерісін жазу деп, ал оның графигін электроэнцефалограмма деп түсіну қажет. ЭЭГ сигналының жиілігі 1-125 гц, потенциалы 5-150 мкВ аралығыда жатады. ЭЭГ кезінде жазылған сигналдарды жиіліктеріне, амплитудасына және фазасына сәйкес мынандай түрлерге бөледі: альфа ритмді, оның жиілігі 8 -13 Гц, потенциалы 40-70 мкВ; бета ритмді, оның жиілігі 13-35 Гц, потенциалы 10-30мкВ; гамма ритмді, оның жиілігі 40-100 Гц, потенциалы 10-20 мкВ тең болады. Сонымен қатар 1-3 Гц, амплидудасы 50-150 мкВ сигналды дельта ритмді; жиілігі 3-8 Гц, ампитудасы 50-100мкВ тета ритмді деп атайды және мұндай сигналдар арқылы адам миының физиологиялық күй сипатталады. Мысалы, қалыпты күйдегі адам миының ЭЭГ-да альфа ритмі басым болып, оны сыртқы тітіркендіргіш жарық көзі арқылы тежеуге болады, ал бета,
гамма ритмдерінің пайда болуы ми қыртысы нейрондарының қозуынан деп есептелінеді.
ЭЭГ арқылы мидың, бас сүйектің зақымдануын анықтауда, инсульт, эпилепсия, психикалық жағынан дамудың тежелуі т.б. ауруларды диагноздауда қолданылатын негізгі әдіс болып саналады. ЭЭГ құрлысы өте күрделі медициналық құралдар қатарына жатады, оның күшейткішінің өзіндік шуы өте аз болатын схемалардан жасайды, оның құрлысы мен жұмыс істеу принциптері туралы толық мәлімет Медицинская техника және т.б. оқулықтарда қарастырылған.
4. Тірі ұлпа немесе биологиялық денелерде электр өткізгіштік пен диэлектриктік қасиет қатар байқалады. Биологиялық ұлпаны құрайтын органикалық заттар - диэлектрик тәрізді қасиетке ие болса, адам ағзасын құрайтын сұйық - электролит, ал жасушы болса - конденсатор тәріздес. Осындай қасиеттің арқасында, электромагниттік факторлардың әсерінен биологиялық денелерде көптеген құбылыстар байқалатынын өткен таруларда айтқан болатынбыз. Сондай қасиеттің біріне реография (РГ) құбылысын жатқызуға болады. Реография деп - шамасы төмен, бірақ жиілігі жоғары тоқтың тірі ұлпа, адам мүшелері немесе адам денесінің белгілі бір бөлігі арқылы өткен кездегі олардың кедергісінің өзгеруін график түрінде тіркеуді атаймыз. Алынған мәлімет арқылы аталған биологиялық дененің физиологиялық күйі анықталынады. Жоғарыда аталған қасиетінің нәтижесінде биологиялық денелердің толық кедергісі- импеданс деп аталынатындығына және бұл шаманың ток жиілігіне, биологиялық денелердің σ меншікті электрлік және ε диэлектрлік өтімділігіне тікелей байланысты болатындығының физикалық табиғатын ашып көрсету оқу процесіндегі негізгі моментердің бірі деп санау қажет. РГ тағы бір түрі электроплетизмография (ЭПГ) деп аталынады. Бұл әдісте тірі ұлпа, адам мүшесі немесе адам денесінің белгілі бір бөлігі арқылы ағып өткен қан көлемінің әсерінен дене импедансының өзгерісін тіркеуді атайды және осы мәліметтер арқылы зертеліп отырған мүше арқылы ағып өткен қанның мөлшері мен жылдамдығын анықтайды. Сонымен қатар биолгиялық денедегі қан тамырларының күйін және ондағы патологиялық өзгерістерді диагноздауға мүмкіндік береді.
Осы әдіс арқылы мидағы қан айналысын анықтауды реоэнцефалография (РЭГ) деп атайды. Аталған диагностикалық құралдар арқылы алынған графиктерді талдау, құралдың құрлысы және онымен жұмыс істеу туралы мәліметтер Медицинская техника оқулығында толық түсіндірілген. Аталған 3 әдісте бірдей медициналық құрал - реограф қолданылады, тек әр әдіске сәйкес реографқа қосымша қондырғы жалғанады.
Бұл диагностикалық әдістерде жиілігі жоғары тоқты қолданудың басты себебі ретінде адам терісінің электрлік кедергісінің өте үлкен болуын атаған жөн, зертеулерге сәйкес оның электрлік кедергісі 2 ⋅ 103 дан 6 ⋅ 103 Ом дейін жетеді. Импедансты өлшеу кезінде мұндай үлкен кедергілерден өту, тек жоғары жиілікті токтарды қолдану арқылы қол жеткізуге болады, мысалы ток жиілігі 200-300 кГц болғанда тері кедергісі 50-300 Ом дейін төмендейді, оның сиымдылық кедергісінің әсері байқалмайды, яғни импеданс мәні тек кедергінің активті құраушысына байланысты болады. Осы мақсатта қолданылатын РГ, ЭПГ, РЭГ құралдарында 30-80 кГц жиіліктегі, шамасы өте төмен токтар қолданылады.
Биологиялық денелердегі қан, бұлшық ет, т.б. кедергісі активтіге жатады. Жүректің систол циклына сәйкес келетін мезгілде, жүректен қанның белгілі бір көлемі белгілі бір жылдамдықпен артерияға қарай ағады, соның әсерінен мүшелердің, қан тамырларының көлемі ұлғаяды, ал диастол циклына сәйкес мезгілде, керісінше олардың көлемі кеміп, қанның ағу жылдамдығы азаяды, осы құбылыстардың әсерінен адам ағзасының ішкі мүшелерінің, тамырлардың т.б. қан жеткен аймақтардың электрлік кедергісі белгілі бір шама арасында өзгеріп отырады. Сондықтан импеданс көрсеткіші арқылы тамырлармен қанның ағу сипатын, оның көлемін, тамырдың созылу дәрежесін, т.б. диагностикалық мәліметтерді анықтаймыз. РЭГ әдісі қан тамырлар жүйесінің күйін (атеросклероз, гипертония), мидың қанмен қамтамасыз етілуін (инсульт, ісік,), т.б. ауруларды диагноздауда қолданылады.
5. Электр өрісін терапиялық мақсатта қолданудың тарихы ертеден басталатындығы туралы осы ғылыми зерттеу жұмысының басындағы тарихи шолуда айтылған болатын, ендігі жерде біз осы мәселені ашып көрсетуді және оны оқу процесінде қолданудың кейбір жақтарына тоқталуды жөн көріп отырмыз.
Адам ағзасына өте жоғары кернеулі электр өрісімен әсер ету арқылы емдеуді франклинизация деп атайды. Бұл әдісте бір электрод адам денесі немесе емделетін аймақтың үстіне(жанына) ілінеді (орнатылады), одан 610 см қашықтыққа екінші электрод орнатылады. Екі электрод (адам-электрод) арасындағы ауа қабаты конденсатордағы диэлектриктің міндетін атқарады және оның кедергісі үлкен болғандықтан құралдың өндіретін жоғары кернеуі толығымен осы аймаққа түседі. Жоғары кернеу әсерінен пайда болатын электр өрісі әсерінен электродқа қарсы орналасқан ұлпада молекулалардың поляризациялану құбылысы байқалады, соның әсерінен электр өткізгіштігі жақсы аймақтарда микротоктар пайда болады, ол өз жағынан сол ортадағы
иондардың ара қатынасын өзгертеді. Сонымен қатар электродтар аймағыда электр разряды әсерінен ауа молекулалары ионданады. Ауа қабатында пайда болған озон, аэроиондарды жұту нәтижесінде қан тамырлар мен капиллярлардың кеңуі болады, осындай құбылыстардың нәтижесінде қан айналысы мен заттардың алмасуы жақсарады, т.б. оң процестер орын алады. Аталған терапиялық емдеу шаралары 10-50 кВ кернеу өндіретін, АФ-1-1, ФА-5-5, т.б. құралдармен іске асырылады.
Соңғы жылдары осы әдіске өте ұқсас аэроионотерапия деп аталатын терапиялық әдіс кең түрде қолданылуда. Бұл әдісте емдеу шаралары, жоғары кернеулі электр өрісімен өндірілген оң және теріс иондар арқылы іске асырылады. Емдік шаралары үшін оң және теріс зарядталған иондардың қатынасы 0,1-0,2 болуы шарт. Мұндай емдеу істері Озотрон, Ионотрон, АГЭД-01 құралдары арқылы іске асырылады. Аталған терапиялық әдістер мен құралдар нерв жүйесінің бұзылуын, неврастения, т.б. ауруларды емдеуде қолданады.
6. Адам денесіне бекітілген электродтар арқылы, оның ағзасына емдік мақсатта күші мен кернеуі төмен тұрақты тоқпен әсер етуді гальванизация деп, ал электр тогы көмегімен дәрілік заттарды адам терісі арқылы ішкі мүшелерге жеткізуді электрофорез деп атайды[242]. Шын мәнінде, көп жағдайларда осы екі әдіс бір мезгілде жүргізіледі. Адам терісінің электрлік кедергісінің өте жоғары болуы себепті, адам ағзасына ток негізінен май мен тері бездері, жасушы аралық кеңістік арқылы енеді. Ток эпидермис пен тері асты май қабатынан өткен соң, одан ары жасушы аралық бос кеңстік, қан мен лимфа тамырлары бойымен, нерв және бұлшық ет қабықтары арқылы тарап, электродтар орналасқан аралықтағы ойша сызылған түзуден көп ауытқиды. Осы құбылыс нәтижесінде ұлпаларда иондық асимметрия қалыптасады, яғни катода К+, Na+, анодта Ca 2+, Mg2+ иондарының концетрациясының басымдығы орнайды, нәтижесінде катод қоздырушы, ал анод электроды тезеуші әсер етеді. Сонымен қатар ұлпадағы байланысқан иондардың біраз бөлігінің еркін күйге көшуіне байланысты олардың белсенділігі артады, соның арқасында ұлпаның физиологиялық белсенділігі артады, яғни гальванизацияның ынталандырушы қабілетінің сыры осы болып табылады, сондай-ақ электроосмос құбылысы да байқалады. Осы аталған құбылыстар ол өз кезегінде жасушыдағы құбылыстарға, ондағы биофизикалық, биохимиялық және физиологиялық процестердің жүру жылдамдығына әсер етеді. Гальванизациялық емдеу әдісінде негізгі терапиялық көрсеткіш болып ток тығыздығы алынады, оның мәні әр түрлі болады. Мысалы, функциялдық ауытқуларды қалпына келтіру немесе ынталандыру үшін жүргізілетін гальванизация тоғының тығыздығы 0,03-0,05 мАсм2 болуы тиіс, токтың максимал мәні 0,1 мАсм2 артпауы қажет. 4-5 айлық жас бала үшін 0,02 мАсм2; 5-
12 айлық үшін 0,03 мАсм2 болса, 1 және онан үлкен жастағылар үшін 0,07-0,08 мАсм2 болады.
Гальванизация арқылы перифериялық және орталық нерв жүйелерін, радикулитті, ми және жұлын қан айналысының бұзылуы, т.б. көптеген ауруларды емдеуде қолданады. Электрофорез емдік әдісінің негізіне тұрақты токтың электр өрісіндегі дәрілік заттардың (иондардың) қозғалысы жатады. Электролиттік диссоциация теориясына сәйкес сұйықта еріген дәрілік заттар оң және теріс иондарға ыдырайды. Электрофорез кезінде адам ағзасына катиондар анод электродынан, аниондар катод электродынан ендіріледі. В.С.Улащиктің зертеулеріне сәйкес электрофорез кезінде дәрілік заттар тері астында жиналып иондар депосын құрайды. Соңынан олар қан және лимфа тамырлары арқылы бүкіл ағзаға тарап, терінің нерв рецепторларына үздіксіз және ұзақ мерзімді әсер етеді. Электрофорез әдісі арқылы 120 астам дәрі адам денесіне ендіріледі және көптеген ауруларды емедеуде осы әдіс кең түрде қолданылады. Соңғы жылдары электрофорезді әр түрлі жиіліктегі айнымалы токтар, ультрадыбыс, магнит өрістерін, лазер сәулесін, т.б. физикалық факторлар арқылы жүргізуде және олардың емдік шараларының жақсы нәтиже беретіні туралы зертеулер нәтижесі жариялануда. Осындай жұмыстардың қатарына ультрафонофорезді, яғни УД арқылы теріге жағылған дәрілік заттарды денеге ендіруді жатқызуға болады. Осы мақсатта интенсивтілігі 0,2-0,8 Втсм2 болатын УД қолданылды. Жүргізілген зерттеулер дәрілік майлар мен гельді, гормондарды, дәрілік ертінділерді, т.б. заттарды осындай әдіспен теріге жылдам ендіруге болатындығын және оның терапиялық әсерінің күшейетінін көрсетті. Сонымен қатар қазіргі кезеңде магнитофорез, лазерофорез, вакуумэлектрофорез, т.б. сияқты қосарланған терапиялық әдістер қолданылуда.
7. Кернеуі мен жиілігі төмен импульсты(айнымалы) токтарды емдік мақсатта қолдану кең тараған әдістердің біріне жатады. Осы мақсатта пішіні (формасы) әр түрлі, жиіліктері 10 000 Гц дейінгі, модуляцияланбаған және түрлі дәрежеде модуляцияланған тоқтар қолданылады. Мұндай терапиялық әдістерге: электрұйқы, диадинамотерапия, амплипульс- терапия, электрмен тітіркендіру, электрокардио тітіркендіргіш, интерференц терапия, флюктуоризация т.б. жатады. Осы тараудың басында, біз импульсты токтарды қолданудың физикалық негізіне тоқталған болатынбыз. Енді осы проблеманы тереңдеу тұрғыдан қарастырайық.
1. Күші мен жиілігі төмен импульсті токпен орталық нерв жүйесіне тікелей немесе рецепторлық аппарат арқылы əсер ету нəтижесінде оның функционалды күйін қалпына келтіру əдісін электрұйқы(ЭҰ) деп атайды. Ток
күші 0,5-10 мА, кернеуі 12-18 В, жиілігі 100 Гц, пішіні төрт бұрышты электр тогының миға əсерін алғаш рет жануарларға сынаған S.Leduc (1902), жануарлардың ұйқы күйіне түсіп, импульсті ток наркоздың əсеріндей болатындығын хабарлаған, кейінен мұндай токың зиянды əсерлері де болатындығы анықталды.
Кейінгі жылдары жүргізілген зертеулер нəтижесіне сəйкес (В.А. Гиляровский, Н.М.Ливенцев 1953; В.М.Банщиков, Е.И.Куликова 1972; J.Brand, B.Basstein 1972 ) ұзақтығы 0,2-0,3 мс, жиілігі 1-20 Гц төрт бұрышты импульсті ток əсерінен пациентер физиологиялық ұйқы күйіне түсетініне жəне оның емдік əсері болатындығына көз жеткізілді, сондықтан мұндай терапиялық əдісті электрұйқы деп атайды. Бұл əдісте электродтар көз үясынаə жəне бастың желке-қарақұс аймағына бекітіледі. Электродқа берілген импульсті ток əсерінен аталған аймақта пайда болған сигнал рефлекторлық доға бойымен тарап, таламусқа, онан соң, ми қыртысына жетеді, соның əсерінен мидың белсенділігі төмендейді. Импульсті токтардың əсері оның пішініне (график түріне), оның ұзақтылығына, жиілігіне, импульстің тіктігіне, импульстің басқа да параметрлеріне тікелей байланысты болады. Электрұйқы əдісімен орталық нерв жүйесінің, гипертоникалық, ишимиялық т.б. ауруларды емдеуде қолданады. Осы мақсатта ЭС-2, ЭС-4 құралдары арқылы 2-8 мА, жиілігі 5-20 Гц, 40-100 Гц аралықтағы токтарды пайдаланады. Аталған құралдардың құрлысы мен жұмыс істеу туралы толық мəліметтер оқулықтара берілген.
2. Адам ағзасына жиілігі төмен, екі түрлі импульсті токпен жеке жəне аралас түрде əсер ету арқылы емдеуді диадинамотерапия деп атайды. Бұл əдісті қолдануды 1935-1940 ж.ж. И.А.Абросимов, А.Н.Обрасовтар ұсынған болатын, бірақ оны медициналық практикаға ену жолында көп еңбек еткен P.D.Bernard (1950) болды. Ол бұл əдісті қолданудың технологиясын жетілдірді жəне жəне іске асыратын құралды жасап, ұсынды. Мұндай құрал екі түрлі айнымалы токты өндіреді: оның бірі - жиілігі 50 Гц, үздіксіз, жарты периодты синусиодалы тəрізді, соңы созыңқы пішінді, құрамында тұрақты ток құраушысы да болады; екіншісі - жиілігі 100 Гц, үздіксіз, екі жарты периоды синусоидалы тəрізді, мұның құрамында тұрақты ток құраушысы болады. Мұндай 2- түрлі диадинамикалық токты адам ағзасына мынандай тəртіппен жібереді:
:: Жарты периодты токты 1-1,5 с бойы жібереді жəне сонша уақыт бойы үзіліс жасайды, мұны жартылай периодты ритм (ЖР-ОР) деп атайды.
:: Жарты периодты ток 4 с бойы бірте бірте күшейеді, соңынан бірте бірте төмендейді жəне 2 с үзілістең соң процес қайта жүреді, мұны жарты периодты толқын (ЖТ-ОВ) деп атайды.
:: Екі жарты периодты токты 8 с бойы жібереді жəне 4 с үзілістен соң процес қайта жалғасады, мұны жартылай периодты ритм ( ЕТ-ДВ) деп атайды.
:: Екі жарты периодты ток 4 с бойы бірте бірте күшейеді, соңынан бірте бірте төмендейді жəне 2 с үзілістең соң процес қайта жүреді, мұны Екі жарты периодты толқын (ЕТ1-ДВ1) деп атайды. П.Бернар екі түрлі токты бірінен соң бірін кезектесіп жіберу арқылы токтың емдік əсерін күшейтуге болатындығын ұсынды, яғни 1,5 с бойы ЖР ток, онан соң 1,5 с бойы ЕТ жіберіледі немесе алдымен ЖР 4 с бойы, онан соң 8 с бойы ЕТ тогымен əсер етеді.
Диадинамикалық ток құрамындағы тұрақты құраушысы адам ағзасына гальванизация кезіндегідей əсер етеді, ал токтың импульстік қаблеті əсерінен жасушы қабатырында иондардың концентрациялары өзгеруі жылдам жүреді, соның əсерінен ұлпаның, бұлшық еттердің жиырлуы жылдамдайды, мұндай құбылыстар аталған ацймақтарға қанның келуін жылдамдатады. Жүргізілген зерттеулер мұндай токтардың əсерінен орталық жəне перифериялық нерв жүйелерінің функциалды күйлерінің жақсаратындығын, нерв жəне бұлшық еттердің электрлік қозуының төмендейтіндігін анықтады (Б.Я.Вильнер 1961; В.Г.Ясногородский. Диадинамикалық ток арқылы неврологиялық аурулар, омыртқа остеохондрозы, тірек-қозғалу аппараты, т.б. ауруларды емдеуде қолданылады.
3. Импульті токтардың емдік әсерлерін зерттеу барысында адам ағзасына бір мезгілде тұрақты және орта жиіліктегі импульсті токпен әсер етудің ұтымды жақтары бар екендігі анықталды. Осы ойды іске асырған В.Г.Ясногродский мен инженер М.А.Равичтер 1963 жылы амплипульстерапия деп аталатын импульсті ток емдеу ісінде қолданудың технологиясын ұсынды. Бұл әдісте, адам ағзасына синусоидалы, модуляциялану дәрежесі әр түрлі импульсті токпен әсер ету арқылы емдік шаралар жүргізіледі. Осы мақсатта 5000 Гц синусоидалы негізгі токтының амплитудасын жиілігі 10-150 Гц аралықтағы токпен модуляциялайды. Осылайша алынған импульсті токты емделетін аймаққа 5 түрде жібереді:
:: 1 түрі. Негізгі 5000 Гц токтың амплитудасын, жиілігі 10-150 Гц аралықтағы токтің бірімен 50% немесе 100% дәрежеде модуляцияланған токпен адам ағзасына әсер етеді. Мұндай ток ұлпада, бұлшық етте әлсіз қоздыру әсерін туғызады.
:: 2 түрі. Негізгі 5000 Гц токтың амплитудасын, жиілігі 10-150 Гц аралықтағы токтің бірімен 50% немесе 100% дәрежеде модуляцияланған токпен адам ағзасына 1- 6 с бойы жіберіледі де сонша уақыт үзіліс жасайды. Мұндай токпен көлденең-жолақ бұлшық еттерді, ұлпаларды қоздырады.
:: 3 түрі. Негізгі 5000 Гц модулацияланбаған және жиілігі 10-150 Гц аралықтағы токтің бірімен 50% немесе 100% дәрежеде модуляцияланған екі түрлі токпен,
адам ағзасына 1-6 с ішінде кезек-кезек әсер етеді. Мұндай ток ұлпада, бұлшық етте ауырсынбайтын әсер тудырады.
:: 4 түрі. Біріншісі жиілігі 10-150 Гц аралықтағы токтің бірімен 50% немесе 100% дәрежеде модуляцияланған, екіншісі тек 150 Гц токпен модуляцияланған екі түрлі токпен токпен адам ағзасына əсер етеді. Мұндай ток ұлпанда, бұлшық етте күшті ауырсынбайтын әсер тудырады, сонымен қатар қан айналысын, трофикалық процестерді жақсартады.
:: 5 түрі. 4 түрдегі токпен, ара кідік үзіліс жасау арқылы әсер етеді. Мұндай ток ұлпанда, бұлшық етте жай тітіркендіруші және трофикалық әсер тудырады. Синусоидалы модуляцияланған токтың жиілігі жоғары болуы себепті тері қабатында жұтылмай, онан жеңіл өтеді, соның əсерінен ол тері қабатын тітіркендірмейді жəне электродтар орналасқан қабатта жағымсыз əсерлерді болдырмайды. Синусоидалы модуляцияланған ток энергиясының жұтылуы бұлшық еттерде, нерв талшықтарында, яғни терең қабаттарда байқалады. Мұндай токтың əсері оның модуляциялануына тікелей байланысты болады, сондықтан модуляциялану дəрежесін нерв талшықтарының, бұлшық еттердің əрекет потенциалына жақын етіп алынды. Жүргізілген зерттеу нəтижесі бойынша нерв, бұлшық еттің əрекет потенциалының өзерісі 70-190 Гц; 100-200 Гц аралығында болатындығы анықталды. Осы мəліметтер негізінде синусоидалы 5000 Гц токты модуляциялау үшін 10-150 Гц қолданудың ең тиімді болатындығын анықтады. В.Г.Ясногороскийдің зерттеулері бойынша синусоидалы модуляцияланған токтың адам ағзасына емдік ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.