Әлеуметтік интеллект мінезіндегі гендерлік айырмашылық

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы: Әлеуметтік интеллект мінезіндегі гендерлік айырмашылық.

Интеллект - адам миының қызметі, ақылының қолданылуы кезінде, танымдық-логикалық ҥдерісте, қоршаған ортада тіршілік ету барысында жиналған білім-тәжірибені пайдалануда, іске асыруда көрініс табатын ұғым-белгі. Интеллектінің мәнін бір ғана ғылыми бағытта айқындау мҥмкін емес.

Картинки по запросу социальный интеллект Гендерлік интеллект - ер мен әйелдің табиғи жаратылысына, менталитетіне, нәсіліне, қоғамдық-әлеуметтік жағдайына байланысты қалыптасқан ақыл-ой, парасат көрсеткіші, таным белгілері. Гендерлік интеллект адамның (ер және әйелдің) өмір сҥру барысындағы танымдық білімі мен тәжірибесінен көрініс табады.

Әлеуметтік интеллект - адамның қарапайым тіршілікте өзіне қажетті орнын таба білу және кез келген уақытта бағыт-бағдарын өзгерте алу қабілеті. Мәселен, біз өмірде бала немесе ересек, оқытушы немесе студент, басқарушы немесе оның қарамағындағы жұмысшы бола аламыз. Кей кездері кім болатынымызды өзіміз таңдай аламыз, кейде біз үшін біреу таңдайды.

Картинки по запросу социальный интеллект

Әлеуметтік интеллектісі қалыптасқан адам - өзініңқоғамдағы орынын лайықты таңдай білетін, өмірлік бағытын дұрыс басқара алатын адам.

Әлеуметтік интеллект мәселесі шетелдік және отандық ғалымдар еңбектерінде теориялық және тәжірибелік тұрғыдан жан-жақты зерттелді. Олардың басым бөлігінде әлеуметтік интеллектіге адамның өзінің және өзгелердің мінез-құлқын адекватты түсіну және бағалау қабілеті деген анықтама беріледі. Бұл қабілет тиімді тұлғааралық байланыстарды орнату және табысты бейімделу мәселелерін шешеді. Ол қазіргі заманда сұранысқа ие педагог-психолог мамандарға кәсіби тұлғааралық өзара әрекетті орнатуда аса қажет болып табылады.

Әлеуметтік интеллект, эмоционалды ашықтық, шынай педагогикалық ізгілік, әлеуметтік-кәсіби жауапкершілік, ерікті батыл әрекеттерге қабілеттілік, коммуникативтілік педагог-психолог тұлғасының кәсіби маңызды сапаларына жатады.

Әлеуметтік интеллект туралы алғашқы зерттеулер шетел ғалымдарының (Дж. Гилфорд, Н. Кэнтор, М. Саливен, Р. Стернберг) еңбектерінде кездеседі. Ресейлік (Н. А. Аминов, Ю. Н. Емельянов, В. Н. Куницина, О. Б. Чеснокова, А. Л. Южанинова) және отандық психологияда бұл мәселе тек ХХ ғ.
соңында ғана зерттеле бастаған, салыстырмалы түрде жаңа бағыттағы зерттеулер қатарына жатады.

Н. Куницина зерттеулерінде әлеуметтік интеллекттің негізгі төрт аспектісі сипатталады:

1. Коммуникативті-тұлғалық потенциал: қарым-қатынасты жеңілдететін немесе қиындататын қасиеттер кешені, олардың негізінде
психологиялық байланыс орнату сыйымдылық сияқты интегралды коммуникативті сапалар қалыптасады; бұл әлеуметтік нтеллекттің
негізгі құрамасы;

2. Өзіндік сананың көрсеткіштері - өзін құрметтеу сезімі, қысымдағы импульстардан, теріс тұжырымдардан, сенімсіздіктен еркін болу, жаңа идеяларға ашық болу;

3. Әлеуметтік перцепция, әлеуметтік ойлау, әлеуметтік қиял: әлеуметтік құбылыстарды түсіну және модельдеуге, адамдар мен олардың мінез-құлық мотивтерін түсінуге қабілеттілік;

4. Энергетикалық көрсеткіштер: психикалық және денелік төзімділік, белсенділік және қажу.

Ю. Н. Емельянов, А. Л. Южанинова зерттеулерінде әлеуметтік интеллекттің сипатталған:

- коммуникативті-құндылықты функция, қоршаған адамдарды түсінуге
түсіністігіне қажеттілікпен байланысты;

- танымдық-бағалаушы функция, адамның шынайы қоршаған ортасына қатынасын анықтауға және қоршаған орта құбылыстарына өз тұрғысын анықтауға мүмкіндік береді;

- рефлексивті-түзетушілік функция, өзін-өзі тану және өзінің іс-әрекетінің табыстары мен кемшіліктерін ұғынуда көрініс табады.

Сонымен, әлеуметтік интеллект - айналадағылармен өнімді іс-әрекетке түсуді анықтайтын және әлеуметтік-психологиялық қатынастарды бейнелеумен байланысты танымдық процестерді реттейтін қабілет.

Н. А. Аминов және М. В. Молоканов талапкерлер мен студенттердің қабілеттерінің психологиялық алғышарттарын эксперименталды зерттеу нәтижесінде әлеуметтік интеллектінің даму деңгейі талапкерлер мен студенттердің тәжірибелік және зерттеушілік қызметке икемділігін анықтайтын арнайы қабілеттер шарттарының бірі болып табылатындығын дәлелдеген.
Бұл саладағы зерттеулер көрсеткендей әлеуметтік интеллект тұлғаның коммуникативті қабілеттерінің танымдық құрамасы болып табылады, ол өзін-өзі тану, өздігінен білім алу, тұлғааралық жағдайлардың дамуын болжай және жоспарлай алу білігін, яғни коммуникативті құзыреттілікті қамтамасыз етеді.

Педагог-психологтың коммуникативті құзыреттілігі коммуникативті процестің тиімді жүруін қамтамасыз ететін қалыптасқан кәсіби білімдер, коммуникативті және ұйымдастырушылық қабілеттер, эмпатияға қабілет, өзін-өзі басқару, өзара әрекеттесудің вербальді және вербальді емес мәдениетінің жиынтығымен сипатталады. Басқаша айтқанда, әлеуметтік-коммуникативті құзыреттілік - тұлғалық-бағдарлы қарым-
қатынасты қамтамасыз ететін білім, білік және қабілеттер. Шетел және отандық психологияда әлеуметтік интеллект пен коммуникативті құзыреттілік арасындағы өзара байланыс әлі де жан-жақты зерттелмеген, және әлеуметтік интеллектісі түрлі деңгейде дамыған болашақ
педагог-психолог мамандығы студенттерінің коммуникативті
құзыреттілігін арттыру туралы мәселе көтерілмеген. Сондықтан, отандық психологияда әлеуметтік интеллектіге негізделе отырып коммуникативті құзыреттілікті арттыру салыстырмалы деңгейде жаңа, өзекті бағыт болып отыр.

Картинки по запросу социальный интеллект

Әлеуметтік интеллект болашақ педагог-психологтар, яғни студенттердің коммуникативті құзыреттілігінің даму деңгейін анықтайды, егер:

- әлеуметтік интеллект пен коммуникативті құзыреттіліктің негізгі компоненттері арасында байланыс болса;

- әлеуметтік интеллект субъект-субъектілі өзара әрекеттесудің табыстылығын анықтайтын тұлғалық көрсеткіштермен өзара байланыста болса.

Әлеуметтік интеллект пен комуникативті құзыреттілік арасында байланыс сипаты анықталғандықтан, біріншісін дамыту арқылы педагог-психолог мамандығының кәсіби коммуникативті құзіреттерін арттыруға болар еді деген болжам растала түседі.

М. И. Бобнева әлеуметтік интеллект әлеуметтік сферада, қарым-қатынас және әлеуметтік өзара әрекеттесулер аясында қалыптасады деп тұжырымдайды. Ол жалпы интеллектуалды даму мен әлеуметтік интеллект арасында тікелей байланыс жоқ деп тұжырымдайды. Жоғары интеллектуалды деңгей жеке тұлғаның әлеуметтік
дамуының қажет шарты, бірақ ол жеткіліксіз. Тіпті жоғары интеллект бола тұра адам әлеуметтік адекватты емес мінез-құлық танытуы мүмкін.

Картинки по запросу социальный интеллект

Қорыта келе, әлеуметтік инттеллектіні дамытуда келесі құрамаларға сүйенеміз:

- өмірлік тәжірибе - коммуникативті дағдылардың қалыптасуында жетекші рөл атқарады;

- өнер - эстетикалық іс-әрекет коммуникативті дағдыларды дамытуға жағдай жасайды;

- жалпы эрудиция - адамдар арасындағы қарым-қатынас мәдениеті мен тарихы туралы гуманитарлық білімдердің интеграциясы;

- ғылыми әдіс-тәсілдер - коммуникативті құзреттіліктердің барлық көздерінің интеграциясы, тұлғааралық өзара әрекеттесуді түсіну, болжау және тәжірибелік құралдардың өңделуі.

Бұл әсер ету көздеріне сүйене отырып, педагог-психолог мамандығы бойынша білім алатын студенттерге оқылатын таңдау курстарындағы сәйкес тақырыптарда әлеуметтік инттеллектіні дамытуға мүмкіндік беретін ғылыми әдіс-тәсілдер, интерактивті оқыту әдістері қолданылуда,
студенттерге түзетуші-дамытушы тренингтер кешені даярланып жүргізілуде.

Студенттердің әлеуметтік интелектісін дамыту арқылы коммуникативті құзыреттілігіне жауап беретін келесі іскерліктер жиынтығы қалыптастыру көзделеді: тиімді ауызша және жазбаша сөйлеу дағдылары, өз ойын айқын
және логикалық түрде жеткізу білу, сұрақтарды нақты құрастыру және қою білу іскерлігі, үлестірмелі материалдармен жұмыс жасауда өз ойлары мен дәлелдерін жеткізу мақсатында өз әрекеттерін талдай
білу іскерліктерінің жиынтығы. Сонымен қатар, педагог-психологтың кәсіби терминологияны пайдалана отырып, өз ойын нақты және логикалық түрде жеткізе білу; презентацияларды ұйымдастыру және жүргізу іскерлігі; сөзінде логикалық және риторикалық тәсілдерді, аудиториямен кері байланыс
тәсілдерін қолдану, сөздік және сөздік емес қарым-қатынас құралдарын қолдану; курстастарымен өзара әрекеттесуді ұйымдастыру, кәсіби талаптар мен этикалық принциптерге сәйкес әңгіме жүргізе алу іскерлігі; әлеуметтік коммуникациядағы қарым-қатынас құралдарын еркін қолдану; кеңес берудің

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.