Жоғарғы оқу орындарындағы оқытушылардың қолданатын оқу методикасының тиімділігі
Әшірәлі Ш.Б. Қаржы 3-курс, Ф14К1
Жоғарғы оқу орындарындағы оқытушылардың қолданатын оқу методикасының тиімділігі
Қазіргі уақытта оқу үдерісі үздіксіз даму үстінде екені белгілі. Оған ең маңызды әсер етуші фактор ретінде қоғамдағы басымдық етуші құндылықтардың орын алып отырған өзгерісін айта аламыз. Сондықтан да, қазіргі кезде мамандарды дайындаудағы әдістерге, жоғарғы оқу орындардағы оқытудың тактикасы мен стратегиясына өзгертулер енгізу қажеттілігі туады. Кез келген оқу орындарының түлектерінен талап етілетін ең басты қасиеттер ретінде біліктілігі мен оның ұтқырлығын көрсетуге болады. Бұл ретте кез келген оқу пәнін үйренуде оқып жатқан студенттің сол сабаққа деген танымдың белсенділігі маңызды роль атқарады. Пәнді оқып үйренуде алға қойылған мақсатқа жетудің табыстылығы пәнді толық меңгеруге ғана емес, оны үйрену әдістеріне де: жеке түрде немесе ұжымдық түрде, авторитарлық немесе гуманистік жағдайларда, назарға, түсінікке, есте сақтау қабілетіне немесе студенттің жеке әлеуетінің тірегі арқылы, репродуктивті немесе оқытудың активті әдістері арқылы үйретуге де байланысты болып келеді.
Студенттердің пәнді меңгеруде көбінесе табысты болып саналатын әдістер ретінде оқытудың белсенді (активті) әдістері саналады. Студенттердің дағды мен қабілеттерін қалыптастыруға бағытталған оқытудың белсенді әдістерінің мәні олардың белгіленген тапсырмаларды орындау барысында сол қажетті қабілеттерді өзіндік қалыптастыру болып табылады.
Оқытудың белсенді әдістерінің қалыптасуы мен дамуы студенттердің осы әдістер арқылы тек олардың маман ретінде қалыптасуы үшін қажетті қабілеттер мен дағдыларын үйренуде олардың шығармашылық және жеке коммуникативті қабілеттерін, туындаған проблеманы шешуде өзіндік көзқарасын қалыптастыруға бағытталған болып табылады.
Оқу процесі барысында белсенді оқу-танымдық әдістерді пайдалана отырып студенттерді пәнге қызықтыру жоғарғы оқу орындарында, сондай-ақ, қазірде кез келген оқыту жұмыстарымен айналысатын мекемелер үшін ең маңызды мәселе болып табылатыны белгілі.
Оқытушы өзінің кәсіби қызметінің барысында студенттерге белгілі бір пәнді үйрету алдында қойылған мақсатқа жету үшін ең тиімді болатын әдістерді пайдалануға ұмтылады. Оқу процесінде қолданылатын әдістерді топқа бөліп қарастырып көрейік.
I. Дәрістер.
1. Дәстүрлі емес дәріс түрі.
Мәселені шешуге бағытталған дәріс сұрақ қоюдан басталады және проблеманы айқындап алып, оны ары қарай дамытып, дәріс барысында материалды үйрету арқылы оны шешуге бағытталады. Сұрақтар өзекті емес тақырыптардан өзгеше болып келеді, себебі, бұл мәселені шешуде тек бір типті шешімдерді емес, өткен тәжірибеде шешімнің дайын сұлбасы жоқ болғандықтан әр түрлі шешімдердің шығуы мүмкін. Берілген сұраққа жауап ретінде студенттердің ойлануы қажет болады, ал проблемалы емес сұрақтарға белгілі ережелер алдын ала дайындалып қойылады.
Мұндай дәрістер болашақ мамандар үшін меңгеріліп отырған ғылымның заңдылықтары мен қағидаларын шығармашылық жағынан оқуға көмек береді. Сондай-ақ, студенттердің оқу-танымдық қызметін қалыптастырып, олардың жеке аудиториялық және аудиториядан тыс жұмыстарын, білімнің меңгеруі мен сол білімді тәжірибеде қолдануын іске асырады.
Қазіргі оқу тәжірибесінде көптеген оқытушылар дәрістің осындай дәстүрлі емес әдісін көптеп пайдаланады. Себебі, сол күнгі сабақты меңгеруде студенттердің белсенді қатысулары арқылы үлкен жетістіктерге жетуге мүмкіндік береді. Сондай-ақ, берілген материал студенттер мен оқытушы арасында ортаға салынып, жеткілікті дәрежеде талқыланудан өтсе, сол материалды меңгеру тез іске асады. Студенттердің осындай дәстүрлі емес дәрістерге қызығушылықтары жоғары болып келеді.
2. Визуалды дәріс түрі.
Дәрістің бұл түрі студенттерді ауызша және жазбаша ақпараттарды визуалды формаға аударуға үйретеді. Бұл арқылы студенттердің кәсіби ойлау қабілеттері оқытудың мазмұнының аса маңызды элементтерін оқшаулау арқылы қалыптасады. Визуалды дәрістер берілген ақпараттарды тез меңгеруге және оны тәжірибеде қолдануды оңайлатуға жәрдем береді. Студенттер арасында бұл дәріске деген қызығушылық өте жоғары, себебі, оқытушының тақырыпқа сай көрнекілік құралдары арқылы айтылған мәліметтер шынайы түрде бейнеленіп көрсетіліп, олардың түсінуі үшін визуалды түрде ақпараттар беріледі. Мұндай оқыту әдісі студенттер жағынан тиімді болып саналады, себебі, мың рет естігеннен гөрі, бір рет көрген артық деген нақыл сөзге сенер болсақ, ақпараттарды визуалды бейнелеу студенттердің сол тақырыпты меңгеруде, сондай-ақ, есіне тұрақты қалуға жәрдем етеді.
3. Екеулік дәрістер.
Бұл дәріс түрінде оқу материалдарының мәселесі жан-жақты қарастырылады, мұнда студенттерге екі оқытушының өзара әңгімелесулері барысында түсіндіріледі. Дәрісте теоретикалық сұрақтарды әр түрлі көзқарас жағынан бағалау үшін шынайы кәсіби жағдайлар келтіріледі. Бұл дәріс түрінде студенттер белсенді түрде ойлау үрдісіне қосылуға мәжбүрлейді. Екі түрлі ақпарат көздері берілген жағдайда студенттің мақсаты, сол екі ақпараттарды салыстыра отырып, әр түрлі көзқарас түрінен қарай шешім қабылдауы қажет.
Дәрістің бұл түрі көп таралмаған, себебі жоғарғы оқу орындарында дәрісте екі түрлі оқытушының қатар сабақ өтуі үшін жағдайлар қарастырылмаған. Бірақ, оқытушылар студенттердің тақырыпты меңгерулерін жеңілдету үшін бірлесіп сабақ өткізіп тұрады, немесе сол салада жұмыс атқарған, тақырыпты терең зерттеп, меңгерген мамандарды сабаққа шақырту арқылы осындай дәріс түрін өткізуді қолдап тұрады. Бұл студенттердің тақырыпты оқып-білуде, тәжірибелік түрде меңгеруде үлкен маңызға ие бола алады.
4. Алдын ала жоспарланған қатесі бар дәрістер.
Дәрісті жүргізудің ... жалғасы
Жоғарғы оқу орындарындағы оқытушылардың қолданатын оқу методикасының тиімділігі
Қазіргі уақытта оқу үдерісі үздіксіз даму үстінде екені белгілі. Оған ең маңызды әсер етуші фактор ретінде қоғамдағы басымдық етуші құндылықтардың орын алып отырған өзгерісін айта аламыз. Сондықтан да, қазіргі кезде мамандарды дайындаудағы әдістерге, жоғарғы оқу орындардағы оқытудың тактикасы мен стратегиясына өзгертулер енгізу қажеттілігі туады. Кез келген оқу орындарының түлектерінен талап етілетін ең басты қасиеттер ретінде біліктілігі мен оның ұтқырлығын көрсетуге болады. Бұл ретте кез келген оқу пәнін үйренуде оқып жатқан студенттің сол сабаққа деген танымдың белсенділігі маңызды роль атқарады. Пәнді оқып үйренуде алға қойылған мақсатқа жетудің табыстылығы пәнді толық меңгеруге ғана емес, оны үйрену әдістеріне де: жеке түрде немесе ұжымдық түрде, авторитарлық немесе гуманистік жағдайларда, назарға, түсінікке, есте сақтау қабілетіне немесе студенттің жеке әлеуетінің тірегі арқылы, репродуктивті немесе оқытудың активті әдістері арқылы үйретуге де байланысты болып келеді.
Студенттердің пәнді меңгеруде көбінесе табысты болып саналатын әдістер ретінде оқытудың белсенді (активті) әдістері саналады. Студенттердің дағды мен қабілеттерін қалыптастыруға бағытталған оқытудың белсенді әдістерінің мәні олардың белгіленген тапсырмаларды орындау барысында сол қажетті қабілеттерді өзіндік қалыптастыру болып табылады.
Оқытудың белсенді әдістерінің қалыптасуы мен дамуы студенттердің осы әдістер арқылы тек олардың маман ретінде қалыптасуы үшін қажетті қабілеттер мен дағдыларын үйренуде олардың шығармашылық және жеке коммуникативті қабілеттерін, туындаған проблеманы шешуде өзіндік көзқарасын қалыптастыруға бағытталған болып табылады.
Оқу процесі барысында белсенді оқу-танымдық әдістерді пайдалана отырып студенттерді пәнге қызықтыру жоғарғы оқу орындарында, сондай-ақ, қазірде кез келген оқыту жұмыстарымен айналысатын мекемелер үшін ең маңызды мәселе болып табылатыны белгілі.
Оқытушы өзінің кәсіби қызметінің барысында студенттерге белгілі бір пәнді үйрету алдында қойылған мақсатқа жету үшін ең тиімді болатын әдістерді пайдалануға ұмтылады. Оқу процесінде қолданылатын әдістерді топқа бөліп қарастырып көрейік.
I. Дәрістер.
1. Дәстүрлі емес дәріс түрі.
Мәселені шешуге бағытталған дәріс сұрақ қоюдан басталады және проблеманы айқындап алып, оны ары қарай дамытып, дәріс барысында материалды үйрету арқылы оны шешуге бағытталады. Сұрақтар өзекті емес тақырыптардан өзгеше болып келеді, себебі, бұл мәселені шешуде тек бір типті шешімдерді емес, өткен тәжірибеде шешімнің дайын сұлбасы жоқ болғандықтан әр түрлі шешімдердің шығуы мүмкін. Берілген сұраққа жауап ретінде студенттердің ойлануы қажет болады, ал проблемалы емес сұрақтарға белгілі ережелер алдын ала дайындалып қойылады.
Мұндай дәрістер болашақ мамандар үшін меңгеріліп отырған ғылымның заңдылықтары мен қағидаларын шығармашылық жағынан оқуға көмек береді. Сондай-ақ, студенттердің оқу-танымдық қызметін қалыптастырып, олардың жеке аудиториялық және аудиториядан тыс жұмыстарын, білімнің меңгеруі мен сол білімді тәжірибеде қолдануын іске асырады.
Қазіргі оқу тәжірибесінде көптеген оқытушылар дәрістің осындай дәстүрлі емес әдісін көптеп пайдаланады. Себебі, сол күнгі сабақты меңгеруде студенттердің белсенді қатысулары арқылы үлкен жетістіктерге жетуге мүмкіндік береді. Сондай-ақ, берілген материал студенттер мен оқытушы арасында ортаға салынып, жеткілікті дәрежеде талқыланудан өтсе, сол материалды меңгеру тез іске асады. Студенттердің осындай дәстүрлі емес дәрістерге қызығушылықтары жоғары болып келеді.
2. Визуалды дәріс түрі.
Дәрістің бұл түрі студенттерді ауызша және жазбаша ақпараттарды визуалды формаға аударуға үйретеді. Бұл арқылы студенттердің кәсіби ойлау қабілеттері оқытудың мазмұнының аса маңызды элементтерін оқшаулау арқылы қалыптасады. Визуалды дәрістер берілген ақпараттарды тез меңгеруге және оны тәжірибеде қолдануды оңайлатуға жәрдем береді. Студенттер арасында бұл дәріске деген қызығушылық өте жоғары, себебі, оқытушының тақырыпқа сай көрнекілік құралдары арқылы айтылған мәліметтер шынайы түрде бейнеленіп көрсетіліп, олардың түсінуі үшін визуалды түрде ақпараттар беріледі. Мұндай оқыту әдісі студенттер жағынан тиімді болып саналады, себебі, мың рет естігеннен гөрі, бір рет көрген артық деген нақыл сөзге сенер болсақ, ақпараттарды визуалды бейнелеу студенттердің сол тақырыпты меңгеруде, сондай-ақ, есіне тұрақты қалуға жәрдем етеді.
3. Екеулік дәрістер.
Бұл дәріс түрінде оқу материалдарының мәселесі жан-жақты қарастырылады, мұнда студенттерге екі оқытушының өзара әңгімелесулері барысында түсіндіріледі. Дәрісте теоретикалық сұрақтарды әр түрлі көзқарас жағынан бағалау үшін шынайы кәсіби жағдайлар келтіріледі. Бұл дәріс түрінде студенттер белсенді түрде ойлау үрдісіне қосылуға мәжбүрлейді. Екі түрлі ақпарат көздері берілген жағдайда студенттің мақсаты, сол екі ақпараттарды салыстыра отырып, әр түрлі көзқарас түрінен қарай шешім қабылдауы қажет.
Дәрістің бұл түрі көп таралмаған, себебі жоғарғы оқу орындарында дәрісте екі түрлі оқытушының қатар сабақ өтуі үшін жағдайлар қарастырылмаған. Бірақ, оқытушылар студенттердің тақырыпты меңгерулерін жеңілдету үшін бірлесіп сабақ өткізіп тұрады, немесе сол салада жұмыс атқарған, тақырыпты терең зерттеп, меңгерген мамандарды сабаққа шақырту арқылы осындай дәріс түрін өткізуді қолдап тұрады. Бұл студенттердің тақырыпты оқып-білуде, тәжірибелік түрде меңгеруде үлкен маңызға ие бола алады.
4. Алдын ала жоспарланған қатесі бар дәрістер.
Дәрісті жүргізудің ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz