Тұрмыс-салт жырлары. Көне ғасырлар ғұрпының айнасы

Пән: Мәдениеттану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Тұрмыс-салт жырлары

Жоспары:

1. Көне ғасырлар ғұрпының айнасы
2. Отқа табыну
3. Бесік жыры
4. Өтірік өлең

Ертегі мен эпос сияқты халық өлеңдерінің ең ескі, көне түрлерінде де
отқа, күнге, табиғатқа табынудың, ата-бабалар әруағына құлшылық қылудың
неше түрлі көріністері бар. Әрине, бір кезде бұлар қазіргі қалпынан әлде
қайда толық та, әрі кеңірек көрінді. Бірақ, уақыт, заман өткен сайын ол
алғашқы қаз-қалпынан айырылып, келе-келе тек жекелеген элементтері ғана
сақталып қалды. Мыс: қазіргі жоқтау өлеңдерінде тарихи жағынан
патриархалдық-рулық құрылыс дәуірін меңзейтін ата-бабалар әруағына сиыну
салтының көптеген көріністері бар. Айталық, қазақ, қырғыз, қарақалпақтар
арасында әруақ атсын, әруақ соқсын деген сөздер жиі айтылады. Бұлар
бір кездегі ата-бабалар әруағының киелілігіне сенген.
Мұндай әруаққа сиынып, ас беру, оны тіріге санап табыну сияқты ұғым-
түсініктер өзінің алғашқы мағыналық функциясын жоғалтып, өше бастаған
кезде, олар әдеттегі әдет-ғұрып, жөн-жоралғыларды бейнелейтін салттық
өлеңге айнала бастайды. Тегінде отқа табыну алғашқы қауым адамдарының
тірлігіндегі ең ежелгі сенімдердің бірі. Оттың шығуы адам баласының
тарихында ерекше бір айтулы кезең.
От жабайы адамдардың ой-санасын жаңа бір биікке көтеруі, жансыз
табиғаттың кейбір сырларына көз жеткізді дей келіп Ф. Энгельс: Тольео
научившись добывать огонь с помощью трения, люди впервые заставили служить
себе некоторую неоргани ческую силу природы. Какое глубокое впечатление
произвело на человечество это гигантское, по чти неизмеримое по своемк
значению открытие, показывают еще нетеперешние народные суеверия, - дейді.
Сөйтіп, Ф. Энгельстің айтқан от-ана туралы халықтың сенім-түсінігі
кейінгі замандарда шамандықтың етек алып, билеп төстеуімен байланысты
әуелгі сипатын жойып, шамандықтың киелі тәңірі рухына айналған.
Қазақ тұрмысында шамандықтан қалған бар түсініктер, әдет-ғұрыптар
мен аңыз-әңгіме, өлең-жырлар, бақсылық сарындар көшпелі өмірмен соншалықты
тығыз байланысты және бұлар кейінгі дәуірлерге дейін сол өзгермеген күйінде
сақталып келген.
Әлемде бесік жырын айтпайтын халық жоқ. Сәьи жүрегіне алғашқы
рухани нәр ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.