Ұлыбританиядағы жер қатынастарының даму тарихы

Пән: Экономикалық география
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Ж о с п а р:

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

а) Ұлыбританиядағы жер қатынастарының даму тарихы;

б) Ұлыбританиядағы жерге меншік құқығы;

в) Ұлыбританиядағы жерді пайдалану құқығы. Жер кадастры.

III. Қорытынды

IV. Пайдаланылған әдебиеттер.

К і р і с п е

Ұлыбританияның Қазақстанмен арадағы қарым-қатынастар қай-қайсымызға да
тиімді, жылдан-жылға ынтымақтастығымыз артып келеді.
Қазақстан мен Ұлыбританияның арасындағы қарым-қатынастардың дамуы екі
елдің тарихында да ерекше маңызға ие. Ұлыбритания мен Солтүстік Ирландия
құрама корольдігі елшілігінің Қазақстанның елордасы – Астанаға ресми түрде
көшіп келуі Ұлыбританияның Қазақстанмен түрлі салаларда әріптестік қарым-
қатынастарды дамытуға ұмтылатынын куәландырады. Осы орайда, Қазақстанның
егемендігін алғашқылардың бірі болып таныған Ұлыбритания болды.
Ұлыбритания мен Қазақстан арасындағы ынтымақтастық нығая түсті.
Қазақстан мен Британия арасындағы ынтымақстастық барынша жедел дамуда.
Ұлыбритания Қазақстанның Дүниежүзілік сауда ұйымына ену және әлемдегі
бәсекеге қабілетті елу елдің қатарына қосылу ниетін қолдап отыр.
Қазіргі таңда сыртқы саясат жүйесінде Еуропаның озық ойлы
орталықтарының бірі болып табылатын – Ұлыбританиямен экономикалық, саяси,
мәдени қарым қатынасты дамытуды алдыңғы қатарға басты бағыт ретінде қоя
отырып Қазақстан болашақта, яғни 2010 жылы Еуропалық Қауіпсіздік
Ынтымақтастығы Ұйымына төрағалық ету үшін одан әрі халықаралық қатынастар
аясындағы өзінің беделін жоғарылата түспек.
Ұлыбритания тарихы тереңнен бастау алатын, Еуропаның шығысында
орналасқан алып мемлекеттердің бірі болып табылатындықтан да, оның
мемлекеттік құрылымы да, басқару жүйесі де, әсіресе жер қатынастарының
қалыптасуы, даму тарихы өзге Еуропалық мемлекеттерге қарағанда ауқымды,
күрделі болып келеді. Сондықтан біз рефератта Ұлыбританиядағы жер
мәселелеріне,жер қатынастарының даму тарихына, жерге меншіктің негізінде
туындайтын институттарына толық тоқталып, ашып көрсетуге тырысамыз.
Ұлыбританияда жер қатынастарын жүзеге асыру жерге айрықша мемлекеттік
меншікті жою, жер учаскелеріне жеке меншікті орнықтыру, жерді сату, сатып
алуды, жер нарығын, ипотеканы дамыту және басқа да шаралар жаңа жер
қатынастарының пайда болуына және жер туралы заңнаманың міндеттерінің
өзгеруіне алып келеді. Жерге меншік құқығына жерді пайдалану, жерді табиғи
ресурс ретінде басқару мен қорғауға қатысты туындайтын жер қатынастарының
кешені сақталған.
Алайда, жаңа жер қатынастарын жүзеге асыру мемлекет байлықтарын табиғи
ресурс ретінде ұтымды пайдалану мүмкіндіктерін кеңейтті. Мемлекетте жүзеге
асырылып жатырған әлеуметтік экономикалық реформалар кезеңінде жер туралы
заңнаманың одан әрі жылдам, қарқынды дамуы заңды құбылыс.

Ұлыбритания – Еуропаның солтүстік батысында Британ аралында орналасқан
мемлекет. аралдарының Ұлыбритания аралдары( Англия, Шотландия, Уэльс) мен
Ирландия жартысы, сонымен қатар әкімшілік бірліктер – Мэн аралы және
Нормандық аралдардан ( Channel Islands) құралған.
Ұлыбритания солтүстігінде және батысында Атлант мұхитымен, шығысында
Солтүстік теңізбен, батысында Ирландық теңізбен, ал оңтүстігінде Ла Манш
және Па Де Кале бұғаздармен бөлінген. Елдің батысы мен солтүстігі таулы,
күшті кесілген рельф, оңтүстік шығысы мен ортасында көтеріңкі жазықтық және
шөлді аймақ. Ең жоғарғы нүктесі Шотландиядағы Бен Невис (1343). Астанасы -
Лондон.Жалпы жер көлемі – 244,1 мың кв.км.

Ағылшын лейбористік үкіметі Шатландиялық парламетінің ең бірінші
әрекетінің бірі ежелгі шатландиялық жер заңдарының реформасы екндігін
жариялады.
Бұл барлық ауыл тұрғындарының игілігі үшін жасалған реформа еді.
Шатландияның 98% территориясы – ауылдық жерлер. Кең мағынасында ауыл
шаруашылық саласында пайдаланылатын жерлердің 80% - байлар үшін
шаруа(фермер) қожалығы мен аң аулау үшін арналған жерлер. Жердің 88% -ті
жеке меншікте, 80% жер 1500 үлкен меншіктің арасында бөлінген. Барлық жеке
меншіктегі жерлердің жартысына 350 адам иелік етеді. Оның 21-і жер 14%
шамасында. Олардың құрамында – I Карльдың ұрпағы герцог Баклечте бар. Ол
Британиядағы ең ірі жер иеленуші болып табылады, 270 000 акр жер
иеленушіде (шамамен 10 000 гектардан жоғары), Дамфри аумағында.
Герцогина Сазерлендте – 123 000 акр. Локхилдік, 88-жастағы Камерон
руының басшысы полковник Дональд Камерон батыс Нагорьеде 76 000 акр жер
иеленген. Иверклаудтың капитан Алвин Фаркарсон корольдің Балморал
меншігімен шекаралас жерден 120 000 акр жер иеленген.
Таулы аймақты шатландиялық тау бөктерлерінің көп бөлігі әлі де болса
феодализм кезеңінен сақталған зағдармен реттеледі. Қазірдің өзінде заң
бойынша жер иелері жоғарғы, ал крофтерлер (ұсақ фермерлер) және жерді
долдаушылар – вассалдар деп аталады.
Ірі жер иеленушілер өздерінің мүддесі үшін ерікті түрде феу (феодал
түбірлес сөзі) енгізіп , тағайндауы мүмкін. Жерлер мен жер үлестерін
пайдаланудың борыштылық жүйесі қалыптасқан.Алайда, үкімет бұл жүйенің
күшін жойып, оны жеке меншік пен алмастырмақшы.
Феодалдық жер заңдары – капиталистік елдегі өтпелі кезеңнің бір
бағыты. Бірақ та, Лордтар палатасының лейбористік реформасы секілді
демократиялық көрініс,көбінесе жаңа экономикалық және саяси қызығушылықтың
көрінісін жасырады.
Бұл шектеулерге кең қолдау көрсетудің бірден - бір жолын былай
айқындайды: фермерлер, крофтерлер және ұсақ биснесмендер қауымдастығына
өздері тұрып жатырған аулшаруашылық жерлерін сатып алуға құқық беру қажет.
Егер меншіктегі жері сатылатын болса. Онда оның бағасын, құнын мемлекет
айқындайды. Ал, қауымдастыққа жерді сатып алу үшін мемлекеттік лотерея
қаржысынан ақшалай көмек көрсетіп, уақыт береді.
Үкімет, сондай-ақ, өзге адамдардың қолына өту кезінде фермерлер мен
саудагерлердің өмірлерін қиындатудың алдын алу мақсатында жарамсыз жер
иелерінен жерді нашар басқарып, қарағаны үшін мәжбүрлі сатып алу құқығын
да иеленген. Соңғы уақытта жер иелері өздерінің феодалдық вотчиналарын
крофтерлер, ұсақ бизнесмендердің жағдайына, тағдырына еш назар аударып,
көңіл бөлместен бірнеше рет таулы және аралдық иеліктерін сатып жіберген
болатын.
Крафтерлер шекті аймақтарда ұсақ және кедей фермаларда шаруашылық
жүргізіп, әдетте сол арқылы өмір сүреді.
Ұсақ Ейгг аралының крафтерлері жергілікті лэрдта жұмыс жасап жүріпғ
жер сатып алу үшін жақында жинақтаған 2 600 000 фунт айналасында көп дау
туындаған болатын. Алайда бұл жағдайлар 17 000 шотландық крофтерлер мен
өзге де ұсақ фермерлер мен бизнесменднрдің ауыр өмірлерін жеңілдетуге
көмектеспеді.
Ауыл шаруашылығындағы, қоршаған орта және балық аулау салаларда
жауапты министр лорд Свелдің төрағалығымен құрылған Шотландиялық Жер
Реформасы ұйымы реформаға қатысты ұсыныстарды әзірлеп, талқылады. Сонымен
қатар, қорытынды, түпкі нұсқада жерді пайдалану департаментінің, туризм
және кәсіпкерлік, Шотландиядағы ауыл шаруашылықты дамыту жөнінде
министрліктің жоғары лауазымды шенеунікті ңпікірлері де ескерілген болатын.
Олардың басты мақсаты ауылшаруашылықтың экономикасын дамытып, экономикалық
тәуелсіздік қалыптастыру болатын.
1998ж қортындысында: Жер реформасы қоғамдық игілік пен әділеттілік
үшін қажет... Шоталандиядағы ауыл шаруашылығы басқару мен жер иелену жүйесі
қазіргі кезге дейін жергілікті кәсіпкердің дамуына кедергі келтіреді -
деп жариялаған болатын.
Осы қорытындыда: Біздің мақсат – нақты құжатта тұрақты ауылшаруашылық
дамуы ретінде айқындалған, тұрған халықты дербес, өз бетімен еңбек етуге
бағыттай отырып, ерікті жер пайдаланудың жолдарын, экономикалық
тәуелсіздігін ұлғайту, қоршаған ортаның қазір де , болашақта да жағдайын
жақсарта отырып, қорғай отырып өмір сүру деңгейін көтеру - деп көрсетілген
болатын. Яғни бұл қортынды мағынасын ашар болсақ, ауылшаруашылық жерлерге
мемлекеттік субсидияны алып тастау, феодалдық ереже нысанындағы үлкен
көлемде табыстың алуына кедергіні жою, жергілікті экономика қалыптасатын
шахта, туристік объектілер мен қонақ үйде қажетті еңбек күшімен қамтамасыз
ету болып табылады. Туризм жылына 2 500 000 000 фунт кіріс алып келеді. Бұл
дегеніміз жаңа табыс көзін табуды қалайтын жергілікті капиталистің
ұсыныстарына деген қызығушылықтары жоқ, өзінің ауылдық иеліктерін салық
салудан жалтарудың қолайлы тәсілі ретінде қарастыратын кейбір жер иелерімен
арадағы келіспеушілікті білдіреді.
Бұқаралық ақпарат құралдары арқылы жеке меншік құқықтары жойылады деп
қорыққан кейбір ірі байлар бұл мәлімет адам құқықтарына қаіпті деп
шағымданған болатын. Шотландиялық жер иелері одағының өкілі Эндрю Дингволл
– Фордайс Адам құқықтары жөніндегі Еуропалық сотқа шағымданатындығын
мәлімдеді.
Лейбористер Үкіметі оларды тыныштандыруға асықты.Билік өкілі
Скотсмен газетінде жерді мүлікке алу туралы ұсыныс ядролық мазмұны тең
деп мәлімдеді. Яғни, оның қолдануы тәжірибе жүзінде мүмкін емес.
Бизнесмендердің жетекші органы – Экономист Шотландия істері бойынша
министр Донольд Дьюво дракон заңдары сирек қолданылады немесе ешқашанда
болмайды. Министр Дьювоның бағалауынша, шотландық лэрлердің көпшілігі
өздерінің міндеттерін толық орындайды.
Кейбір жер иелері, мысалы герцог Баклеч пен Локхилдік Камерон бұл
ұсыныстарды Конструктивті деп тауып, жақсы және қайырымды жер
иеленушілер үшін жолды ашық қалдыру керек деді. Лейбористердің
ұсыныстардың өзіндік саяси жалпы мақсаттар да жатқан болатын.
Шотландиялық Ұлттық партияның езгісіне байланысты үкімет тез қозғалуға
байланысты мәжбүр болды. Шотландиялық парламенттің бірінші қызмет ретінде,
бұл әлеуметтік реформаға ұқсас, алайда ол шотландияның өмірін қозғамайды.
Бұл реформа ұлттық мәтіндік болып табылады. Он жылдықтар , тіпті ғасырлар
бойы экономикалық жағдайын арттыра қалғандық шотландық жаңа мифтің негізгі,
өзегі болып қалды. XVIII – ғасырда, Шотландияеың орталығына капитализм ене
бастағанда, бұл орындар ірі өндірістік қалаларға айналды – Эдинбург,
Глазгоу, Данди, ал шеткі аймақтар алғашқы қауымдық жағдайда қалған болатын.
Рулар өзіндік дәстүрлерін сақтап қамауға трысты: мал өсіру және мал
ұрлау. Жер туыстық қауымдық меншікте болды – Мак-Грегор, Мак-Дональд
Камерон және т.б Көңілі толмаған таулық ру қауымдастықтар 1745ж Стюарттар
әлеуеттің тағына өздерінің кедергілерін жүзеге асыруға тырысқан Чарлз-
Стюарт әскерлерінің негізін құраған болатын. Голлодендерден қанды
жеңілістен со, тау халқы дәстүрлі әшотландықә мәдениеттің қайнар көзіне
айналды: кильт, рулық туыстық. XVIII-XIX ғасырдағы Нагарийдың тазалауы осы
жерде ұсақ фермер, батрақ ретінде қалғандарды кішене ауылдардан қуып
шығаруға әкеп соққан болатын, Ру басшылары өзінің қандас туыстарының
қойлармен алмастыруы көп табыс әкелген болатын. Бұл процесс Ұлыбританиядағы
капитализмнің енуінің ең қатал көрінісі болып табылады.
Шотландиялықтарды өздерінің басшысын қууы, ұлтшылдығы ағылшындық
езгісінің үлгісі ретінде тазалауды бейнеледі. Бұл көзқарас көптеген
әйгілі тарихи кітаптар мен романдарда көрініс тапқан. Ол Шотландия Ұлттық
партияның фирмалық белгісіне айналды. Лейбористер жер реформасын ұсынған
кезде шотландық парламенттің бірінші нөмерлі бағыты, өздерінің қарсыласы
ШҰП-ның жеңу мақсатында ұлттық көңілге сенген болатын.
Қаңтар айында шотландиялық парламент көпшілік дауспен (101-қолдап,19-
қарсы, 2- қатыспады) жер реформасы туралы заң қабылдады. Өзінің тұрған
жерлерін крофтерлерге ұжымдық сатып алуға құқұық берумен қатар, бұл заң
реформасында жер иесінің келісімғ рұқсатынсыз, тауларда еркін серуендеуге
рұқсат береді, шақырылмаған саяхатшыны қуып жіберуге қатысты жер
иеленушіге аз құқықтар берілген. Ірі жер иелері бұған ашуланып,
дәулеттілер мен дәулетсіздер жайында, Зимбовье, Куба, ескі шоттар туралы
мәліметтерді айта бостады. Алайда бұлардың барлығы да- нәтижесіз дау болды.
7% дан аз шотландық жерлер сатылуға жатты. Көптеген крофтерлер бұл туралы
ойламады, ал кім сатып алғысы келеді- сол көптеген кедергілерден өту керек
болды. Мемлекет тарапынан нашар басқарылған поместье жері мәжбүрлі түрде
сатып алу туралы заңда бап жоқ. Тау халықтарының ұрпақтарына өздернің
үйлері өртеніп кеткен жағдайда, сирек – ата-бабалары қауымдық құқықта
иеленген жер үлесі бойынша кішкене үлестік жерді сатып алуға құқық берді.

Жер иеленушінің интенсивті жүйесінің негізінде XVIII ғасырда Батыс
Европада жаңа жер жүйесі қалыптасты, бұның негізінде таза егін шаруашылығы
ауыл шаруашылығына орын берді. Бұл шаруашылық дамыған техникамен, азық-
түлікті өңдеумен ерекшеленеді.
Жердің құнарлылығы дәстүрдің алмастырылуымен (азық-түлік, ірі бұршақ,
жырту), тыңайтқыштарды көп мөлшерде пайдаланумен, әсіресе минералды және
тиянақты қайта өңдеумен сақтап, жақсартып отырады.Жаңа қор алмастырушы жер
жүйесі алғашқы кезде Ұлыбритания мен Францияда (XVIIIғ), кейін Германияда
(XIXғ) үстемдік етуші жүйеге айналды. Бұл жүйенің таралуында Ұлыбританияда
А.Юнг, Францияда О де Серр, Германияда И.Шубарт пен А.Гэер зор үлес
қосты.Россияда бұл жүйені И.М.Комов қалыптастырды.

Жерге меншік құқығы.
Ұлыбританиядағы ірі рантьелердің бірі болып Королева Елизавета II тақ
пен коронаны мұрагерлікке ала отрып, королева Ұлыбританиядағы ірі жер
иеленуші болып табылады, сонымен қатар Лондондағы және өзге де қалалардағы
көптеген аудандар мен теңіз жағалауларының 55%-нің иеленушісі болып
табылады. Кейінгі жылдары Ұлыбританияда жылжымайтын мүлік XIX-ғасырдан
бастап индустриалды бизнестің негізгі табыс көзі болып есептелінді.
Сондықтан да жыл сайын королеваның портфолиосының жалпы бағасы 4,409 млрд
фунт стерлингті құрайды, соңғы 10 жылда 126% өсті, барлық байларды
басқарудан түскен таза кіріс 170 млн. Фунтты құрайды. Алайда бұл кірістің
барлығы королеваның қазынасына емес, мемлекеттің қазынасына түсіп отырады.
Бұған қарамастан Королеваның тұрмысы жақсы, себебі оған 1399- жылдан бастап
мұрагерлікке Ланкастер герцогтігі, Сандрингам, Балмарал, Виндзор берілген.
Қазіргі кезге дейін инвестицияның тиімді тәсілі болып, жерді және
жылжымайтын мүлікті инвестициялау болып табылады. Ұлыбританияда итпен түлкі
аулауға тыйым салынған. Ұлыбританияда жерге рантье құқығы феодалдық жүйеде,
яғни англо-саксондық кезден бастап пайда болды. Нормандықтардың жаулауы
элитаны Франк нормандықтарға алмастырғанымен, бұл жүйені өзгерте алмады.
1215- жылы Манга Карта жазылды.Бұл бойынша иелікті айқындай отырып,
нақты адамдарға тиесілі жер үлесі айқын көрсетілді. 1290-жылы Quia Emptores
статуты пайда болды. Бұл статут вотчиналық- вассалдық жүйе аумағынан шыға
отырып, сатып алу- сату жүйесін қалыптастырды. Бұл статуттың басты негізгі
ережелері қазіргі күнге дейін Ұлыбританияда жер жүйесінің негізін құрайды.
Жерге деген тауарлы- ақшалай және феодалдық қарым- қатынастың дамуы
негізінде рантье құқығы ерте кезден дамыған. Король жанұясының ақсүйектері
елдегі барлық жерге иелік етті және соның негізінде үздіксіз табыс алып
отырды. Себебі, ол тек ақсүйектер мен саудагерлерден алынды, ал қарапайым
халықтан мемлекет қазынасына ешқандай кіріс түспеді.
Индустриалды революцияның келуімен рантьелердің арасында мұрагер жер
иелері мен өнеркәсіп қожаларының мұрагерлері болды.
Акр – гектар.
Акр- acre ағылшындық жүйе негізінде бірнеше елдерде қолданылатын жер
өлшемі. Мысалы: Ұлыбритания, АҚШ, Канада, Австралия.
1 акр = 4840 кв.ярд = 4046,86 кв.м = 40,46 ар = 888,97 кв.сажень = 0,
37 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.