ФЕЙЕРБАХ ФИЛОСОФИЯСЫ

Пән: Философия
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

ФЕЙЕРБАХ ФИЛОСОФИЯСЫ

Міне, осы жолды тауып, зерделі философияға жаңа бет-бұрыс жасауға
ұмтылған немістің ұлы ойшылы Л.Фейербах (1804-1872) болды. Оның 1841 жылы
жарық көрген "Христиан дінінің міні" деген еңбегі философия тарихындағы
жаңа дәуірдің бетін ашты деуте болады.
Фейербах классикалық неміс философиясының ақырғы буыны еді. Ол өз жүйесін
И. Кант қалыптастырған жолдан тайдырып, жаңадан философиялық жүйе жасады.
Ол өзінің философиясын "болашақтың философиясы" деп атады. Оның ойынша,
философия ойлар мен рухтар дүниесінен босап шығып, жаңа патшалыққа қарай,
яғни адамныц қайғы-қасіреті қабаттаса қорланған дүниеге қарай бет бұруы
тиіс. Демек, философия ендігі жерде өзінің ойларын таза зерденің ықпалынан
адамға, антропологияға қарай алып шығуға тиіс. Ол өзінің "Болашақ
философиясының негізгі қағидалары" деген еңбегінде құдай туралы, яғни
теологиялық ілімнен шығып, адам туралы ілімді тудыру керек дейді.
Осындай жаңа ілімді тудыру үшін ол классикалық неміс философиясында
қалыптасып қалған ілімдерге қарсы шықты . Содан да болар, Фейербах "жаңаша
философияның", яғни Гегель философиясының аяқталуының бейнесі іспетті. Бұл
филососрияның тарихи қажеттілігі мен оны ақтаудың негізі, кебінесе, оны
сынаумен байланысты болды.
Сөйтіп, Л.Фейербах жаңа философияның негізін қалай отырып, алдымен
Гегельдің кең таралған жүйесін сынауға кірісті. Ол оған қарама-қарсы ой мен
болмыстың арасындағы тепе-теңдік қатынасты ашуда табиғатты негізгі объекті
етіп алып, соның мәнін анықтауға тырысты.
Табиғат перзенті — адам философияның негізгі субъектісі. Алайда, Фейербах
объекті мен субъекті туралы мәселені табиғат пен адамның арасындағы қарым-
қатынас деп қараумен шектелді. Гегельдіц ойлау мен болмыстың теңдігі туралы
мәселесін Фейербах материалистік негізде шеш-пекші болды. Сол себептен ол
адамның болмысын нақты өмір сүретін объективтік шындық деп қарады. Бұл
классикалық неміс философиясына қарама-қарсы дүние-таным болатын. Егер
Гегель табиғатты идеяның жатсынуы деп қараса, Фейербах оны барлық ғалымның,
адамзаның шығу тегі деп есептеді. Ендеше адам баласының болмысын біз ойлау
процессі арқылы ғана анықтай алмаймыз.
Рас, ол өйлау мен болмыстың байланыси диалектикалық екеніп мөйындады.
Өзінің философиясында болмасқа анықтама бере келе, ол оның ойлаусыз өмір
сүруі материя екендігін, шындықтың субстраты екендігін айқындады. Сөйтіп,
Фейербах өз заманындағы философиядық негізде материя туралы ұғымды
нақтылады. Егер ХVП-ХVIII ғасырлардағы философ-материалистер материяны
субстанция ұғымы арқылы анықтауға тырысады. Фейербах оған еезімділік пен
зерденің негізгі пәні ретінде қарады. Оның ойынша, егер материя болмаса,
біздің зердеміз ешбір сезімділікке, белгілі бір әсерге ие болмас еді. Онда
ойлауда да ешқандай мән қалмайды. Ендеше, материяны жоққа шығару дегеніміз
зердені жоққа шығарумен бірдей. Фейербах материяның негізгі өмір сүру
формалары — уакілт пен кеңістікке де айрықша көңіл бөлді. Ол "Уақыт пен
кеңістік құбылыстың янғи формалары ғана емес, олар — болмыстың сондай-ақ,
ойлаудың түп тамырлы жағдайы, зерде формаларының заңдары... Шын
мәнісіндегі ойлау уақыт пен кеңістіктегі ойлау деп көрсетті.
Фейгрбахтың таным теориясы өткен ғасырдағы ойшылдардың дүииетанымымен
салыстырғанда мүлдем өзгеше еді. Ол алдымен таным процесіндегі объекті мен
субъектінің бірлігін ашты. Таным процесіндегі негізгі мәселелер адамдар
арасындағы қатынастармен тығыз байланысты. Ендеше, танымның объектісі —
табиғат қана емес, ол ең алдымен адам. Бұлай болса, "Мен" бір жағынан
субъекті де, екініш жағынан объекту Сейтіп, Фейербах таным процесіндегі
қоғамдық байланыстарды адам мен адамның арасындғы қатынастар арқылы
анықтауға тырысты. Өзінің дүниетанымында бұрынғы философтар әсіресе,
Гегельдің: жүйесіне жете мән беріп, назар аударылмаған өзекті сезімділік-
мәселесіне жан-жақты талдау жасады. Ол адамның сезімін, сезімділік
танымын аса жоғары бағалап, соның ішінде сүйіспеншілікке айықша мән
берді. Алайда, ерекше талданған мәселелер қоғамдың өмір қатынасынан
тысқары жатты. Л. Фейербах Гегель философиясын қатты сынға ала отырып,
оның логикасын теологиялық (дін туралы ілім) көзқарас деп анықтады.
Гегельдің философиясы құдай туралы ілім деп бағаланды. Осындай ойлау
жүйесін талқандаған Фейербахтың дүниетанымы жаңа бағытқа, яғни
материтлистік бағытқа бет түзеді. Оның дүниетанымы ХVІІ-ХVIII ғасырлардағы
ағылшын және француз ойшыл ағартушыларының материализмінен әлдеқайда
өзгеше болды. Бұл, әсіресе, оның дінге көзқарасынан айрықша көрінеді. Ол
діннің шығуының танымдық және саяси-әлеуметтік мәнін ашуға тырысты. Ұлы
философ қалыптасып қалған көзқарас: дін қорқыныштан туған процесс деген
пікірден бас тартты. Оның айтуынша, діннің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.