Қытай философиясы. Ежелгі Қытай философиясы

Пән: Философия
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Жоспар.

Кірспе.

1. Ежелгі Қытай философиясы
2. Көне Қытай философиясы
Пайдаланылған әдебиет

Қытай философиясы
Қытай көне тарихының философиясының мәдениетінің жері.Мынадай Қытай
өркениетің бастауын Сия дәуірінде б.з.б ІІІ-ІІ мың жатқызады.Ал оның
күйреуін Хан империясының күйреуімен ұштастырады.Ежелгі Қытайдың қола
дәуірінен темір дәуіріне өтуіне байланысты ауыл шаруашылығы мен қала
тұрғындарының еңбектерінен бөлінуінен ақшалай тауарларының
қалыптасуына,діни еңбектерінің ой еңбектерінің бөлінуіне және әртүрлі
сатыдағы әлеуметтік таптардың пайда болуына әкеп соқты.Ежелгі Қытай
мемлекеті шын мәніндегі шығыстық деспотикалық ел болатын мемлекет басшысы
әрі монарх әрі жер иесі болды.Әртүрлі рыноктағы аристократия мемлекеттік
қызметте болды.Одан кейін әлеуметтік сатыда ру басшылары от басылары
тұрады.Ал құлдар әлеуметтік сатыдан тыс қалды.Заң болған жоқ сондықтан
әлеуметтік сатыда жоғары тұрғандардың өктемдігінен ешкім тыс қалмады.Бірақ
мемлекет басшысының алдында әртүрлі әлеуметтік сатылардың бәрі тең
болды.Халық арасындағы қатынас шым- шытыр ритуалдар негізделеді.Мысалы
тірілердің өлілерге, олардың рухына,табиғат құбылысына,жерге және аспанға
деген қарым қатынас негізінде қалыптасқан діни көзқарас әдет ғұрып
дәстүрлермен ритуалдар тығыз байланысқан.
Қытай кітабы сол кездегі діни танымдық көз қарастарды бес кітап Уцзин
кітаптарында шоғырланған.Ежелгі Қытайларда ғылымның кейбір салалары пайда
бола бастады.Мысалы: Математика,медицина,астрономия пайда болды.Осы
ғылымдар саласындағы жетістіктер негізінде ай мен күннің тұтылу мезгілін
анықтады.Астрономиялық құбылыстармен жердегі құбылыстарды айқындауға
күндізбе уақыт есептеу тәсілін ойлап табуға мүмкіндік туды.Б.з.б ІІІ-ғ
аяғында пайда болған ежелгі Қытай философиясы кейінірек бағытқа бөлінді.
1. Конфуцийлық мектеп
2. Даосизм мектебі
3. Заң мектебі
4. Нато философиясы Тұрпайы материалистер
5. Моизм мектебі
6. Атаулар мектебі
Конфуций б.зб. 551-479ж өмір сүрді.Конфуцийдің шәкірттері мән 6-цзы,
сюньйзы,Конфуцийдың 3 мыңға жуық шәкірті болған,оның 72-жасында,12 жанында
болған.50 жасқа келгенде мектеп ашқан.Онда төрт тілді сабақ болады.Тіл,
әдебиет,мораль,саясат,13ж ел кезіп 50 жылы еліне оралады.
Конфуцийдің шәкірттері өздерінің ой пікірлерін қағидалары мен пікірлер
Луньюй кітапты шығарды. Осы кітапты олар әлі сақтаған. Конфуцийдің ілімі
бойынша ең құдіретті жаратушы күш аспан ол жерде әділеттік болуын
қадағалап отырады.Ал қоғамдағы теңсіздік әртүрлі тараптардағы сатылардың
болуын қадағалайды.Олай болса аспан осы теісіздікті қорғайды.Бірақ
Конфуций ілімін аспан денелерін анықтауға арнамайды. Конфуций өмірдің не
екенін білмей жатып,өлімнің,рухтың не екенін қайдан білеміз дейді.
Керісінше оның негізгі мәселесі адамдар арасындағы қарым-қатынас,тәрбие
мәселесі.Осыған орай ол мынандай үғымдарға көңіл бөлді.Олар:теңорта,
адамгершілік,адамдардың сүйіспеншілігі.Осы ұғым бірігіп Дао құрайды. Дао
дегеніміз-шындыққа,әділеттікке апратын жол.Тең орта,адамдық сабырсыздық пен
сақтық арасындағы іс әрекеті.Өмірде мұндай ортаны ұстап,іс әрекетті жасау
оңай емес өйткені адамдардың көбісі сабырсыздық көрсетсе,бір тобы сақтық
көрсетеді.Адамгершіліктің негізгі жаны- ата ананы құрметтеу,үлкенді
сыйлау.
Өзара сүйіспеншілік арқылы қарым-қатынас конфуцизмнің шындық,әдептілік
туралы ілімінің негізгі өзекті ұғымы Конфуции өзіне қалмайтын нәрсені
басқаға жасама дейді.
Аталған әдет ғұрыптың қоғамдағыларды Тепті адамдар басшылыққа алып іс
әрекет жасайды

Даосизм б.з.б ІІ-ІІІ ғғ өмір сүрген Даоцзы ІІғ өмір сүрген.Оның шын аты
Ли Эр оның негізгі еңбегі Дао туралы кітап.Дао тікелей жол деген мағынаны
білдіреді.Дао алғашқы бастама және Қытайдағы жер мен әлемдегі барлық
құбылыстардың денелердің біркелкілігі. Даоның алғашқы тап негізі екенін
мынадай сөзде байқаймыз.
Дао барлық заттардың анасы,атасы,тап негізі,аспан аясындағы империяның
анасы деп есептеуге болады. Конфуцийдің оқу білім жайлы қағидасы Ойлаусыз
оқу Бекер іс Оқымай ойлану бос әрекет Жаңаны зерттеу үшін ескіні білу
қажет
Легистер мектебі Конфуцийдің мекемелерге қарсы шықты. Легистер бірінші
кезекке меншік иесінің негізгі өкілдері Хан-Фей Шан-Ян т.б Легистердің
пікірінше мешекеттері тек заң ғана басқарды дейді.Себебі мейірімділік пен
адамгершіліктің қысқаша апаратын бір жол.Ал шын қайырымдылық өзін
бастамасын жазалаудан алады деп уағыздайды.Легистер бірінші орынға
жазалауды қойды.Легистер елде тәртіпсіздік үшін:
1. Мақтаудан көбірек жазалау көбірек болуы керек.
2. Адамдарды жазалау арқылы халықтардың арасындағы үрей туғызу.
3. Ұсақ қылмыс жасағандары үшін жазалау.
4. Адамдар арасында бір-біріне сенімсіздік туғызу.Осы қағидаларды
бұлжытпай орындағандарға халық билеушілерінің айтқанын екі етпей
орындайды,өлімге де барады дкп ойлайды.
Конфуцийдің шәкірті Мянь-Гузь идеалисттік көзқараста болады.Сюнь-Цзы
материалистік көз қараста болды.Сюнь-Цзы б.з.б 313жылы дүниеге келген,
өлген жылы белгісіз.
Мянь-Цзы б.з.б 289 жылы туылды 372 жылы өлді.
Мянь-Цзы Конфуциидың жалғастырушы аспан обьективтігін қажеттілік
(дәптер) тағдыр ретінде жақсылықты қорғайды дей отырып аспанның еркі
адамның жігер еркі арқылы көрінеді деген пікір айтылады.Осыдан келіп
адамның табиғаты тек жақсылықтан жаратылған деген ой туады.Егер билеуші өз
халқын өз баласындай сүйсе,халық оны өз әкесіндей жақсы көреді деген
тұжырым жасайды.Сюн-Цзы аспан мен жерді барлық денелердің шығу тегі
ретінде мойындамайды. Оның пікірінше аспанға қастерлеп ол туралы ойланып
отырғаннан гөрі керекті заттарды көбейтіп аспанның өзін бағындырған дұрыс
дейді.Алғашқы материалистердің пікірінше әрбір зат бес түрлі бастапқы
элементтерден метал, ағаш,су,от,жерден тұратын болса
керісінше,идеалистердің пікірінше табиғаттың жаратылуы,дамуы даоға
байланысты деп атады.Ертедегі Қытай философиясында конфуций б.з.б 551-479
ж.ертедегі Қытай мәдениетінің дамуына оның атқарған рөлі ерекше Конфуций
қатаң тәртіп болуын жақтады.Өз өмір ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.