ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ВАЛЮТАЛЫҚ-ҚАРЖЫЛЫҚ ҚАТЫНАСТАР ЖАЙЫНДА
7 ДӘРІС. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ВАЛЮТАЛЫҚ-ҚАРЖЫЛЫҚ ҚАТЫНАСТАР
1. . Халықаралық валюталық-қаржылық қатынастардың мәні
2. Халықаралық валюталық жүйе
7.3. Халықаралық валюталық жүйенің даму эволюциясы
7.4. Аймақтық валюталық резервтер
7.5. Қазақстан Республикасының валюта саясаты
7.1. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ВАЛЮТАЛЫҚ-ҚАРЖЫЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРДЫҢ МӘНІ
Дүниежүзілік шаруашылық жүйенің қалыптасуы, елдер арасындағы
экономикалық байланыстардың интернациялдануы- ұлттық шаруашылықтар
қызметінің интенсивтенуіне (жеделденуне) әкеліп соғады. Осыған байланысты
аталған процесте қызмет көрсетуші құрал ретіндегі халықаралық валюталық –
қаржылық қатнастар қалыптасады.
Валюталық қатнастардың жекелеген эле менттерінің қалыптасу тарихына
көз салсақ, оның антик дәуірде пайда болғанын байқаймыз. Ежелгі Греция
мен Ежелгі Римде валюталық қатнастар вексельдік және айырбастық
қызмет түрінде жүргізілген.
Сонымен бірге, валюталық қатнастар Орта ғасырда, дәлірек айтқанда,
Лионда, Антверпенде және Батыс Еуропаның басқа да сауда
орталықтарында „вексельдік жәрмеңкелер” түрінде жүзеге асырылғандығын
атап өту керек.
Бұл жерлерде барлық есеп айырысулар аудармалы вексельдер(тратталар)
бойынша жүргізілген.
Феодалдық және капиталистік өндірістің дамуы дәуірінде халықаралық
есеп айырусулар жүйесі банктер арқылы жүзеге асырылған.
Халықаралық валюталық қатнастардың дамуына әсер еткен жағдайлар:
-өндірігіш күштердің дамуы;
-дүниежүзілік нарықтың құрылуы;
- шаруашылықтың дүниежүзілік интернационалдануы.
Демек халықаралық валюталық қатнастар ХЭҚ-тың алуан түрлі формаларын
қалыптастыратын механизм болып табылады.
ХВҚ өзінің дамуы процесінде белгілі бір ұйымдастырушылық формаларға
ие болды.
Осы контекст бойынша валюталық жүйе дегеніміз-валюталық қатнастарды
ұйымдастырушы және реттеуші форма. Олар ұлттық заңдылықтармен немесе
мемлекетаралық келісімдермен бекітілген.
Валюталық қатнастардың дамуы процесінде ең алдымен ұлттық валюталық
жүйелер (ҰВЖ) ҚАЛЫПТАСТЫ.
ҰВЖ дегеніміз-елдің валюталық заңдылығымен бекітілген валюталық
қатнастарының ұйымдастырылу формасы.
ҰВЖ-нің дамуы және оның ерекшеліктері мыналарға тәуелді болады:
1. белгілі бір елдің даму дәрежесіне;
2. осы елдің экономикалық жағдайына;
3. осы елдің сыртқы экономикалық байланыстарына.
7.2. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ВАЛЮТАЛЫҚ ЖҮЙЕ
Халықаралық валюталық жүйе (ХВЖ) – дүнижүзілік капиталистік
шаруашылықтың эволюциялық дамуы нәцтижесінде XIX ҒАСЫРДЫҢ ОРТАСЫНА
ҚАРАЙ ТУЫНДАДЫ. ХВЖ- нің ерекшеліктері мен сипаты дүниежүзілік
шаруашылық құрылымына, оның принциптерінің сәйкестілігін, алдыңғы
қатарлы елдердің мүдделеріне тәуелді болады.
ХВЖ- ғаламдық деңгейде валюталық-қаржылық қатнастарды реттеуші
механизм,сонымен бірге ол ұлттық валюталық жүйемен (ҰВЖ) өзара тығыз
байланысты болады.
Халықаралық және ұлттық валюталық жүйелердің өзара байланыстылығына
қарап, оларды бірдей деп есептеуге болмайды, өйткені олардың
элементтері бір-бірінен ерекшеленеді.
Осы ерекшеліктерге көзімізді жеткізу үшін ҰВЖ мен ХВЖ- нің негізгі
элементтерін қарастырайық.
ҰВЖ-ні сипаттайтын негізгі ХВЖ-нің негізгі элементтері
элементтер
1.Ұлттық валюталық бірлік. валюталар.
2. Ресми алтын-валюталық Халықаралық ликвидтік активтердің
резервтердің құрамы. Резервтік құрамы мен құрылымы.
3. Ұлттық валютаның паритеті және Паритеттер мен курстардың
валюталық курстардың қалыптасу механизмдері.
механизмі. Валюталардың өзара айналымдық
4. Валюталардың шарттары.
конвертирлену(айырбасталыну) немесе Халықаралық есеп айырысулардың
айналымдық шарттары. формалары.
5. Валюталық шектеулердің Халықаралық валюталық нарықтар
бар-жоқтығы. мен алтынның дүниежүзілік
6. Елдердің сыртқы экономикалық нарықтароының режимі.
есеп айырысуларды жүзеге асыру Валюталық-қаржылық қатнастарды
реті. реттеуші мемлекетаралық
валюталық-несиелік ұйымдардың
(Халықаралық валюта қоры,
халықаралық қайта өркендеу және
даму банкі) статусы.
Паритет- бұл валюталардың алтындық құрамына байланысты өзара қатысы.
Паритет валюта курстарының негізінде жатыр. Бірақ паритет пен
валюталық курс ешқашан да бір-біріне тең болмайды.
Валюталық курс- жекелеген елдердің валюталарының арасындағы
арақатынас немесе басқа елдің валютасымен өрнектелген белгілі бір
ел валютасының „бағасы”.
Валюталық курс және паритет ұлттық валюталық жүйелер арасындағы
байланыстырушы буын ретінде қызмет атқарады.
Валюталық жүйенің дамуы қоғамдық ұдайы өндіріс процесінің
заңдылықтарымен анықталады.
Кейбір жағдайларда әлемдік валюталлық жүйе ддүниежүзілік шаруашылық
құрылымына сәйкес кеилмеуі мүмкін. Осындай сәйкессіздік нәтижесінде
әлемдік валюта жүйесі дағдарысқа ұшырап отырады, бұл дағдарыс ескі
жүйенің бұзылып, оның жаңа жүйеге отырады, бұол дағдарыс ескі
жүйенің бұзылып, оның жаңа жүйеге айырбасталуына әке ліп соғады. ХВЖ-
нің эволюциясы ұлттық және әлемдік экономиканың сұраныстарына
байланысты қалыптасады.
7.3. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ВАЛЮТАЛЫҚ ЖҮЙЕНІҢ ДАМУ ЭВОЛЮЦИЯСЫ
Өзінің даму процесінде ХВЖ төрт кезеңнен өтеді, олардың әрқайсысының
өзіне тән ерекшеліктері бар.
Бірінші, алтын стандарт жүйесі. Бұл жүйе XIXғасырда стихиялы түрде
қалыптасты және заңды түрде 1867 жылы Париж конференциясында
бекітілді. Осы конференцияның шешімі бойынша, алтын әлемдік ақшаның
жалғыз формасы болып есептеледі.
А лтын стандарт жүйесі төмендегі принциптерге сүйенеді:
1.Бұл жүйенің негізі-алтын монеталық стандарт. Әрбір валютаның
алтындық құрамы бар, осыған сәйкес олардың а лтындық паритеттері
белгіленеді.
2.Әрбір валютаның алтынға айырбасталуы. Алтын танымал әлемдік ақша
ретінде қолданылады. Әрбір валюта ел ішінде де, оның шекарасынан тыс
жерлерде де емркін түрде алтынға айырбасталады.
3.Алтын құймалар монеталарға еркін түрде айырбасталады, экспортталады
және алтын халықаралық нарығында сатылады.
4.Алтынның ұлттық қоры және ақшаның ішкі ұсынысы арасында қатаң
арақатнас орнатылады.
Алтын монеталық стандарт бірінші дүниежүзілік соғысқа дейін
салыстырмалы түрде тиімді болды. Уақыт өте келе алтын монеталық
стангдарт ескіре бастады,яғни ол өсіп бара жатқан шаруашылық
байланыстардың масштабына сәйкес болмай қалды.
Соғыс басталғаннан кейін жауласушы елдердің орталық банктері
банкноттарды алтынға айырбастауды тоқтатты және соғыс шығындарын жабу
үшін олардың эмиссиясын ұлғайтты.
Бірінші дүниежүзілік соғыс нәтижесінде қалыптасқан ва люталық хаос
кезеңінен кейін алтын девиздік стандарт белгіленді.Ол алтынға еркін
айырбасталатын жетекші валюталарға негізделді.
7.4. АЙМАҚТЫҚ РЕЗЕРВТІК ВАЛЮТАЛАР
Еуропалық валюталық бірлік (ЭКЮ). Еуропалық қоғамдастық құрамына
кіретін алдыңғы қатарлы Еуропа елдерінің ... жалғасы
1. . Халықаралық валюталық-қаржылық қатынастардың мәні
2. Халықаралық валюталық жүйе
7.3. Халықаралық валюталық жүйенің даму эволюциясы
7.4. Аймақтық валюталық резервтер
7.5. Қазақстан Республикасының валюта саясаты
7.1. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ВАЛЮТАЛЫҚ-ҚАРЖЫЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРДЫҢ МӘНІ
Дүниежүзілік шаруашылық жүйенің қалыптасуы, елдер арасындағы
экономикалық байланыстардың интернациялдануы- ұлттық шаруашылықтар
қызметінің интенсивтенуіне (жеделденуне) әкеліп соғады. Осыған байланысты
аталған процесте қызмет көрсетуші құрал ретіндегі халықаралық валюталық –
қаржылық қатнастар қалыптасады.
Валюталық қатнастардың жекелеген эле менттерінің қалыптасу тарихына
көз салсақ, оның антик дәуірде пайда болғанын байқаймыз. Ежелгі Греция
мен Ежелгі Римде валюталық қатнастар вексельдік және айырбастық
қызмет түрінде жүргізілген.
Сонымен бірге, валюталық қатнастар Орта ғасырда, дәлірек айтқанда,
Лионда, Антверпенде және Батыс Еуропаның басқа да сауда
орталықтарында „вексельдік жәрмеңкелер” түрінде жүзеге асырылғандығын
атап өту керек.
Бұл жерлерде барлық есеп айырысулар аудармалы вексельдер(тратталар)
бойынша жүргізілген.
Феодалдық және капиталистік өндірістің дамуы дәуірінде халықаралық
есеп айырусулар жүйесі банктер арқылы жүзеге асырылған.
Халықаралық валюталық қатнастардың дамуына әсер еткен жағдайлар:
-өндірігіш күштердің дамуы;
-дүниежүзілік нарықтың құрылуы;
- шаруашылықтың дүниежүзілік интернационалдануы.
Демек халықаралық валюталық қатнастар ХЭҚ-тың алуан түрлі формаларын
қалыптастыратын механизм болып табылады.
ХВҚ өзінің дамуы процесінде белгілі бір ұйымдастырушылық формаларға
ие болды.
Осы контекст бойынша валюталық жүйе дегеніміз-валюталық қатнастарды
ұйымдастырушы және реттеуші форма. Олар ұлттық заңдылықтармен немесе
мемлекетаралық келісімдермен бекітілген.
Валюталық қатнастардың дамуы процесінде ең алдымен ұлттық валюталық
жүйелер (ҰВЖ) ҚАЛЫПТАСТЫ.
ҰВЖ дегеніміз-елдің валюталық заңдылығымен бекітілген валюталық
қатнастарының ұйымдастырылу формасы.
ҰВЖ-нің дамуы және оның ерекшеліктері мыналарға тәуелді болады:
1. белгілі бір елдің даму дәрежесіне;
2. осы елдің экономикалық жағдайына;
3. осы елдің сыртқы экономикалық байланыстарына.
7.2. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ВАЛЮТАЛЫҚ ЖҮЙЕ
Халықаралық валюталық жүйе (ХВЖ) – дүнижүзілік капиталистік
шаруашылықтың эволюциялық дамуы нәцтижесінде XIX ҒАСЫРДЫҢ ОРТАСЫНА
ҚАРАЙ ТУЫНДАДЫ. ХВЖ- нің ерекшеліктері мен сипаты дүниежүзілік
шаруашылық құрылымына, оның принциптерінің сәйкестілігін, алдыңғы
қатарлы елдердің мүдделеріне тәуелді болады.
ХВЖ- ғаламдық деңгейде валюталық-қаржылық қатнастарды реттеуші
механизм,сонымен бірге ол ұлттық валюталық жүйемен (ҰВЖ) өзара тығыз
байланысты болады.
Халықаралық және ұлттық валюталық жүйелердің өзара байланыстылығына
қарап, оларды бірдей деп есептеуге болмайды, өйткені олардың
элементтері бір-бірінен ерекшеленеді.
Осы ерекшеліктерге көзімізді жеткізу үшін ҰВЖ мен ХВЖ- нің негізгі
элементтерін қарастырайық.
ҰВЖ-ні сипаттайтын негізгі ХВЖ-нің негізгі элементтері
элементтер
1.Ұлттық валюталық бірлік. валюталар.
2. Ресми алтын-валюталық Халықаралық ликвидтік активтердің
резервтердің құрамы. Резервтік құрамы мен құрылымы.
3. Ұлттық валютаның паритеті және Паритеттер мен курстардың
валюталық курстардың қалыптасу механизмдері.
механизмі. Валюталардың өзара айналымдық
4. Валюталардың шарттары.
конвертирлену(айырбасталыну) немесе Халықаралық есеп айырысулардың
айналымдық шарттары. формалары.
5. Валюталық шектеулердің Халықаралық валюталық нарықтар
бар-жоқтығы. мен алтынның дүниежүзілік
6. Елдердің сыртқы экономикалық нарықтароының режимі.
есеп айырысуларды жүзеге асыру Валюталық-қаржылық қатнастарды
реті. реттеуші мемлекетаралық
валюталық-несиелік ұйымдардың
(Халықаралық валюта қоры,
халықаралық қайта өркендеу және
даму банкі) статусы.
Паритет- бұл валюталардың алтындық құрамына байланысты өзара қатысы.
Паритет валюта курстарының негізінде жатыр. Бірақ паритет пен
валюталық курс ешқашан да бір-біріне тең болмайды.
Валюталық курс- жекелеген елдердің валюталарының арасындағы
арақатынас немесе басқа елдің валютасымен өрнектелген белгілі бір
ел валютасының „бағасы”.
Валюталық курс және паритет ұлттық валюталық жүйелер арасындағы
байланыстырушы буын ретінде қызмет атқарады.
Валюталық жүйенің дамуы қоғамдық ұдайы өндіріс процесінің
заңдылықтарымен анықталады.
Кейбір жағдайларда әлемдік валюталлық жүйе ддүниежүзілік шаруашылық
құрылымына сәйкес кеилмеуі мүмкін. Осындай сәйкессіздік нәтижесінде
әлемдік валюта жүйесі дағдарысқа ұшырап отырады, бұл дағдарыс ескі
жүйенің бұзылып, оның жаңа жүйеге отырады, бұол дағдарыс ескі
жүйенің бұзылып, оның жаңа жүйеге айырбасталуына әке ліп соғады. ХВЖ-
нің эволюциясы ұлттық және әлемдік экономиканың сұраныстарына
байланысты қалыптасады.
7.3. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ВАЛЮТАЛЫҚ ЖҮЙЕНІҢ ДАМУ ЭВОЛЮЦИЯСЫ
Өзінің даму процесінде ХВЖ төрт кезеңнен өтеді, олардың әрқайсысының
өзіне тән ерекшеліктері бар.
Бірінші, алтын стандарт жүйесі. Бұл жүйе XIXғасырда стихиялы түрде
қалыптасты және заңды түрде 1867 жылы Париж конференциясында
бекітілді. Осы конференцияның шешімі бойынша, алтын әлемдік ақшаның
жалғыз формасы болып есептеледі.
А лтын стандарт жүйесі төмендегі принциптерге сүйенеді:
1.Бұл жүйенің негізі-алтын монеталық стандарт. Әрбір валютаның
алтындық құрамы бар, осыған сәйкес олардың а лтындық паритеттері
белгіленеді.
2.Әрбір валютаның алтынға айырбасталуы. Алтын танымал әлемдік ақша
ретінде қолданылады. Әрбір валюта ел ішінде де, оның шекарасынан тыс
жерлерде де емркін түрде алтынға айырбасталады.
3.Алтын құймалар монеталарға еркін түрде айырбасталады, экспортталады
және алтын халықаралық нарығында сатылады.
4.Алтынның ұлттық қоры және ақшаның ішкі ұсынысы арасында қатаң
арақатнас орнатылады.
Алтын монеталық стандарт бірінші дүниежүзілік соғысқа дейін
салыстырмалы түрде тиімді болды. Уақыт өте келе алтын монеталық
стангдарт ескіре бастады,яғни ол өсіп бара жатқан шаруашылық
байланыстардың масштабына сәйкес болмай қалды.
Соғыс басталғаннан кейін жауласушы елдердің орталық банктері
банкноттарды алтынға айырбастауды тоқтатты және соғыс шығындарын жабу
үшін олардың эмиссиясын ұлғайтты.
Бірінші дүниежүзілік соғыс нәтижесінде қалыптасқан ва люталық хаос
кезеңінен кейін алтын девиздік стандарт белгіленді.Ол алтынға еркін
айырбасталатын жетекші валюталарға негізделді.
7.4. АЙМАҚТЫҚ РЕЗЕРВТІК ВАЛЮТАЛАР
Еуропалық валюталық бірлік (ЭКЮ). Еуропалық қоғамдастық құрамына
кіретін алдыңғы қатарлы Еуропа елдерінің ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz