ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ВАЛЮТАЛЫҚ-ҚАРЖЫЛЫҚ ҚАТЫНАСТАР ЖАЙЫНДА

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

7 ДӘРІС. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ВАЛЮТАЛЫҚ-ҚАРЖЫЛЫҚ ҚАТЫНАСТАР

. Халықаралық валюталық-қаржылық қатынастардың мәні
Халықаралық валюталық жүйе

7. 3. Халықаралық валюталық жүйенің даму эволюциясы
7. 4. Аймақтық валюталық резервтер
7. 5. Қазақстан Республикасының валюта саясаты

7. 1. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ВАЛЮТАЛЫҚ-ҚАРЖЫЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРДЫҢ МӘНІ
Дүниежүзілік шаруашылық жүйенің қалыптасуы, елдер арасындағы экономикалық байланыстардың интернациялдануы- ұлттық шаруашылықтар қызметінің интенсивтенуіне (жеделденуне) әкеліп соғады. Осыған байланысты аталған процесте қызмет көрсетуші құрал ретіндегі халықаралық валюталық - қаржылық қатнастар қалыптасады.
Валюталық қатнастардың жекелеген эле менттерінің қалыптасу тарихына көз салсақ, оның антик дәуірде пайда болғанын байқаймыз. Ежелгі Греция мен Ежелгі Римде валюталық қатнастар вексельдік және айырбастық қызмет түрінде жүргізілген.
Сонымен бірге, валюталық қатнастар Орта ғасырда, дәлірек айтқанда, Лионда, Антверпенде және Батыс Еуропаның басқа да сауда орталықтарында „вексельдік жәрмеңкелер” түрінде жүзеге асырылғандығын атап өту керек.
Бұл жерлерде барлық есеп айырысулар аудармалы вексельдер(тратталар) бойынша жүргізілген.
Феодалдық және капиталистік өндірістің дамуы дәуірінде халықаралық есеп айырусулар жүйесі банктер арқылы жүзеге асырылған.
Халықаралық валюталық қатнастардың дамуына әсер еткен жағдайлар:
-өндірігіш күштердің дамуы;
-дүниежүзілік нарықтың құрылуы;
- шаруашылықтың дүниежүзілік интернационалдануы.
Демек халықаралық валюталық қатнастар ХЭҚ-тың алуан түрлі формаларын қалыптастыратын механизм болып табылады.
ХВҚ өзінің дамуы процесінде белгілі бір ұйымдастырушылық формаларға ие болды.
Осы контекст бойынша валюталық жүйе дегеніміз-валюталық қатнастарды ұйымдастырушы және реттеуші форма. Олар ұлттық заңдылықтармен немесе мемлекетаралық келісімдермен бекітілген.
Валюталық қатнастардың дамуы процесінде ең алдымен ұлттық валюталық жүйелер (ҰВЖ) ҚАЛЫПТАСТЫ.
ҰВЖ дегеніміз-елдің валюталық заңдылығымен бекітілген валюталық қатнастарының ұйымдастырылу формасы.
ҰВЖ-нің дамуы және оның ерекшеліктері мыналарға тәуелді болады:

белгілі бір елдің даму дәрежесіне;
осы елдің экономикалық жағдайына;
осы елдің сыртқы экономикалық байланыстарына.

7. 2. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ВАЛЮТАЛЫҚ ЖҮЙЕ
Халықаралық валюталық жүйе (ХВЖ) - дүнижүзілік капиталистік шаруашылықтың эволюциялық дамуы нәцтижесінде XIX ҒАСЫРДЫҢ ОРТАСЫНА ҚАРАЙ ТУЫНДАДЫ. ХВЖ- нің ерекшеліктері мен сипаты дүниежүзілік шаруашылық құрылымына, оның принциптерінің сәйкестілігін, алдыңғы қатарлы елдердің мүдделеріне тәуелді болады.
ХВЖ- ғаламдық деңгейде валюталық-қаржылық қатнастарды реттеуші механизм, сонымен бірге ол ұлттық валюталық жүйемен (ҰВЖ) өзара тығыз байланысты болады.
Халықаралық және ұлттық валюталық жүйелердің өзара байланыстылығына қарап, оларды бірдей деп есептеуге болмайды, өйткені олардың элементтері бір-бірінен ерекшеленеді.
Осы ерекшеліктерге көзімізді жеткізу үшін ҰВЖ мен ХВЖ- нің негізгі элементтерін қарастырайық.

ҰВЖ-ні сипаттайтын негізгі элементтер: ҰВЖ-ні сипаттайтын негізгі элементтер

ХВЖ-нің негізгі элементтері: ХВЖ-нің негізгі элементтері

ҰВЖ-ні сипаттайтын негізгі элементтер: 1. Ұлттық валюталық бірлік.
2. Ресми алтын-валюталық резервтердің құрамы.
3. Ұлттық валютаның паритеті және валюталық курстардың қалыптасу механизмі.
4. Валюталардың конвертирлену(айырбасталыну) немесе айналымдық шарттары.
5. Валюталық шектеулердің бар-жоқтығы.
6. Елдердің сыртқы экономикалық есеп айырысуларды жүзеге асыру реті.

ХВЖ-нің негізгі элементтері:

валюталар.
Халықаралық ликвидтік активтердің Резервтік құрамы мен құрылымы.
Паритеттер мен курстардың механизмдері.
Валюталардың өзара айналымдық шарттары.
Халықаралық есеп айырысулардың формалары.
Халықаралық валюталық нарықтар мен алтынның дүниежүзілік нарықтароының режимі.
Валюталық-қаржылық қатнастарды реттеуші мемлекетаралық валюталық-несиелік ұйымдардың (Халықаралық валюта қоры, халықаралық қайта өркендеу және даму банкі) статусы.

Паритет- бұл валюталардың алтындық құрамына байланысты өзара қатысы. Паритет валюта курстарының негізінде жатыр. Бірақ паритет пен валюталық курс ешқашан да бір-біріне тең болмайды.
Валюталық курс- жекелеген елдердің валюталарының арасындағы арақатынас немесе басқа елдің валютасымен өрнектелген белгілі бір ел валютасының „бағасы”.
Валюталық курс және паритет ұлттық валюталық жүйелер арасындағы байланыстырушы буын ретінде қызмет атқарады.
Валюталық жүйенің дамуы қоғамдық ұдайы өндіріс процесінің заңдылықтарымен анықталады.
Кейбір жағдайларда әлемдік валюталлық жүйе ддүниежүзілік шаруашылық құрылымына сәйкес кеилмеуі мүмкін. Осындай сәйкессіздік нәтижесінде әлемдік валюта жүйесі дағдарысқа ұшырап отырады, бұл дағдарыс ескі жүйенің бұзылып, оның жаңа жүйеге отырады, бұол дағдарыс ескі жүйенің бұзылып, оның жаңа жүйеге айырбасталуына әке ліп соғады. ХВЖ- нің эволюциясы ұлттық және әлемдік экономиканың сұраныстарына байланысты қалыптасады.

7. 3. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ВАЛЮТАЛЫҚ ЖҮЙЕНІҢ ДАМУ ЭВОЛЮЦИЯСЫ
Өзінің даму процесінде ХВЖ төрт кезеңнен өтеді, олардың әрқайсысының өзіне тән ерекшеліктері бар.
Бірінші, алтын стандарт жүйесі. Бұл жүйе XIXғасырда стихиялы түрде қалыптасты және заңды түрде 1867 жылы Париж конференциясында бекітілді. Осы конференцияның шешімі бойынша, алтын әлемдік ақшаның жалғыз формасы болып есептеледі.
А лтын стандарт жүйесі төмендегі принциптерге сүйенеді:
1. Бұл жүйенің негізі- алтын монеталық стандарт. Әрбір валютаның алтындық құрамы бар, осыған сәйкес олардың а лтындық паритеттері белгіленеді.
2 . Әрбір валютаның алтынға айырбасталуы . Алтын танымал әлемдік ақша ретінде қолданылады. Әрбір валюта ел ішінде де, оның шекарасынан тыс жерлерде де емркін түрде алтынға айырбасталады.
3. Алтын құймалар монеталарға еркін түрде айырбасталады, экспортталады және алтын халықаралық нарығында сатылады.
4. Алтынның ұлттық қоры және ақшаның ішкі ұсынысы арасында қатаң арақатнас орнатылады.
Алтын монеталық стандарт бірінші дүниежүзілік соғысқа дейін салыстырмалы түрде тиімді болды. Уақыт өте келе алтын монеталық стангдарт ескіре бастады, яғни ол өсіп бара жатқан шаруашылық байланыстардың масштабына сәйкес болмай қалды.

Соғыс басталғаннан кейін жауласушы елдердің орталық банктері банкноттарды алтынға айырбастауды тоқтатты және соғыс шығындарын жабу үшін олардың эмиссиясын ұлғайтты.
Бірінші дүниежүзілік соғыс нәтижесінде қалыптасқан ва люталық хаос кезеңінен кейін алтын девиздік стандарт белгіленді. Ол алтынға еркін айырбасталатын жетекші валюталарға негізделді.

7. 4. АЙМАҚТЫҚ РЕЗЕРВТІК ВАЛЮТАЛАР
Еуропалық валюталық бірлік (ЭКЮ) . Еуропалық қоғамдастық құрамына кіретін алдыңғы қатарлы Еуропа елдерінің 12 валютасы енгізілген. Кәрзенкедегі әрбір валюта үлесі- Еуропалық Қоғамдастық (ЕҚ) жалпы ұлттық өнімдегі және ЕҚ экспортындағы мүше-мемлекеттің салмағына байланысты анықталады.
Бір ЭКЮ шамамен:1, 3 АҚШ долларына тең.
Ресми ЭКЮ-дің эмиссиясы жартылай есеппен алтынмен және доллармен белгіленген.
ЭКЮ қолма-қол ақшасыз формада, яғни қолма-қол ақшасыз есеп айырысулар кезінде орталық банктердің есеп айырысулар кезінде орталық банктердің есеп шоттарында жазу ретінде көрсетіледі.
Еуропалық валюталық жүйеде (ЕВЖ) ЕҚ мүшелерінің ЭКЮ-мен өрнектелген әрбір валютасының негізгі курсы белгіленген. Осы негізгі курс негізінде валюталардың өзара курстары есептеледі, іс жүзіндегі курстар одан 2, 25%-тен аспайтын шектерде ауытқуы мүмкін.
Бірақ та 1993 жылдың тамызында итальян лирасы мен испан песетасы үшін 15%-тік шектегі ауытқулардың жеңілдетілген режимі белгіленген.
ЭКЮ-ді құрудағы мақсат-бұл ЕҚ-қа кіретін жекелеген елдердің валюталық курстарының тұрақтылығын қамтамасыз ету.
ЭКЮ-ді құрудағы себеп-алтынның орнын басуда АҚШ долларының жеткілікті дәрежеде сенімді болмауы, сонымен бірге ЭКЮ-дің құрылуы ЕВЖ-нің доллардың ауытқуына тәуелді болуынан және АҚШ-тың тотальдық экономикалық диктатаынан босатылуын қамтамасыз етуі тиіс.
Еуропалық Қоғамдастық АҚШ долларына альтернатива болып табылатын валюталық валюталық бірлікті құрып қана қоймай, сонымен б ірге, валюталық интеграцияны жүргізуге, валюталардың ауытқуына мемлекеттік бақылау қоюды жүзеге асыруға тырысты.
Осылайша, 1993 жылдың наурызындағы келіссөздер нәтижесінде Еуропалық валюталық жүйе (ЕВЖ) құрылды.
ЕВЖ-бұл халықаралық валюталық жүйе, ол экономикалық интеграция шеңберінде ұлттық валюталардың қызмет етуімен байланысқан экономикалық қатынастардың жиынтығы болып табылады.
ЕВЖ-ге муше елдердің валюталары және де олардың Еуропалық есеп айрысу бірлігінің ЭКЮ-дегі үлесі.

люксембург франкі-0, 3%
грек драхмасы-0, 7%
португал эскудасы-0, 8%
дат кронасы-2, 5%
испан песетасы-5, 2%

Ж. Делор концепциясы бойынша, Еуропалық валюталық бірлесу жоспары 3 кезеңнен тұрады:

ЕҚ-ның жекелеген елдерінің координацияланған экономикалық және валюталық саясатты жүзеге асыруы.
ЕҚ-тың Орталық банкін құру.
Ұлттық валюталық ЕҚ-тың біртұтас валютасына айырбасталуы.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.