Хекшер Олин моделіндегі негізгі кемшіліктер

Пән: Бизнесті бағалау
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

3.2. Хекшер Олин моделіндегі негізгі кемшіліктер.
Экономистер Хекшер-Олин теориясын әр түрлі тексерулерден өткізді.
Соғыстан кейінгі кезендегі экономикадағы екі құбылыс салыстырмалы
артықшылықтар теориясының дұры-стығына күмән туғызады.
1. Табыетары бірдей жоғары дәрежедегі елдер арасын-дағы сауданың
тұрақты және үнемі өсу үстіндегі үлес сал-мағы. 1953 жылы Корей соғысы
аяқталар алдында дамыған елдер арасындағы өзара сауда әлемдік сауданың
(КСРО мен шығысевропалық елдерді қоспағанда) 42% құрады. 90-жылдардың
басында бұл көрсеткіш 60% құрады. Бұған қоса, бұл елдер жан басына
шаққандағы табыс, көрсеткіші тұрғысынан жақындады. Табыстардың бірдей
дәрежесі көбіне өндіріс факторларымен қамтамасыз етілудегі тепе-теңдіктер-
дің ұқсастығын көрсететін болғандықтан (негұрлым жоғары табыс соғұрлым
жоғары маманданған еңбекпен, капиталдың үлкен мөлшерімен және с.с.
теңестіріледі), бұдан шығатын корьуынды: Хекшер-Олин теориясының негізгі
заңдылықта-рына қарамастан, сауда өндіріс факторларымен қамтамасыз етілуі
бірдей емес, әркелкі пропорциялардағы елдерде жинақталады. Бұл құбылыс
неден болады? Және бұны Хекшер-Олин теориясымен келістіруге бола ма?
2. Әлемдік саудада ұқсас өнеркәсіптік тауарларды қарама-қарсы
жеткізудің жоғарғы және үнемі өсу үстіндегі үлес салмағы. Экономистер
алдымен бұл құбылысты доку-менталды түрде бекітті, сол арқылы А елінен В
еліне шығатын экспорт та В-дан А-ға шығатын экспорттағы өнім
категорияларындай (стандарттық өнеркәсіптік топтау бойын-ша - түсті
металдар, электрлі машина құрылысы, автомо-бильдер және т.б.) жоғары
дәрежеде екенін көрсетті. Егер де бұнымен бәрі бітсе, онда бұл тәрізді
субъективизм мен өнеркәсіптік топтаудың жүзеге аспаушылығынан туындаған
статистикалық сағымға қол сілтей салуға да б.олар еді (шындығында,
электромоторлар мен автоматты жауап бер-гіштерді электрлі машина құрылысы
атты бір категорияға біріктірудің экономикалық мағынасы қандай? Олардың ара-
сында қандай ортақтық бар?). .Бұнымен қатар, еңбек пен жер сияқты негізгі
факторлармен қамтамасыз етілуде шұғыл айырмашылықтар байқалмайтын салалар
елдер арасындағы сауда да өте жоғары қарқынмен өседі. "Неге? Бұл Хекшер-
Олин теориясына қайшы келмей ме?
Халықаралық саудадағы жаңа құрылымдардың дамуына қанағаттанарлық
түсінік алу үшін Хекшер-Олин теориясының негізгі постулаттарын ауыстыру
немесе жаңартуды қалай жүзеге асыру жөнінде экономистер әлі күнге дейін
дауласу-да. Біз барлық ұсынылғандардың ішінен тек екі бағытты ғана
қарастырамыз. Біріншісі Хекшер-Олин теориясын өнді-ріс факторларын, оларды
қамтамасыз етудегі айырмашылық халықаралық сауда құрылымындағы
өзгерістердің басым бөлігін түсіндіретін жағдайда, жаңаша анықтай отырып
кеңейтуге мүмкіндік береді. Екінші бағыт Хекшер-Олин тео-риясын толығымен
жоққа шығарады және мәселені шешуде жаңа жол ұсынады.
Мүмкіндіктің бірі капиталға, жерге және еңбектің кей түрлеріне өндіріс
факторларының барлық жиынтығы мә-ліметтерінің нақты еместігін мойындау
болып табылады. Шындығында, олардың әр түрлі түрлері көп. Сонымен қатар,
тек қана жекелеген сала ішіндегі бөлімдерге немесе жеке фирмаларға ғана
қатысты факторлар да бар. Біркелкі еместік, әсіресе,
басқарудың жоғарғы сатылары мен басқадай сирек кездесетін мамандықтарда өте
анық көрінеді. Осылай-ша, автомобильдер жайлы сөз болғанда Тойота фирмасы-
нан шығарылатын Тойотаның автомобиль құрылысында басқарушылық таланты
барлығын айтуға болады, бұл оңы өндірістің сирек кездесетін факторына
айналдырады. Дәл осылай деп қандай да бір жеке ел, сала немесе фирма иеле-
нетін патенттелген модельдер жайлы да айтуға болады. Шындығында, әрқайсысын
жеке-жеке қарастырғанда кә-сіпкерлік қабілет, технология, білім біреудің
иелігіндегі өндіріс факторлары ретінде қарастырылады.
Ең ұсақтарын да есепке ала отырып, өндіріс факторла-рын кішірейту
фактор арасындағы пропорцияларға осынша мән беретін Хекшер-Олин теориясының
түсіндірушілік қабілетін көтерер еді. Өндіріс факторлары арасындағы айыр-
машылықтар нәзіктеу болып келеді, әртүрлі салалардың олармен қамтамасыз
етілуі басқа қырынан көрінеді. Ақыр соңында еларалық айырмашылықтардың әр
салаға қажетті айрықша факторлармен қамтамасыз етілуі елеулі, ал оларды
салалық өндірісте пайдалану қарқындылығы жоғары болғаны сонша, бұл
халықаралық сауда құрылымындағы бар түйінді шешеді. Мысалы, егер екі ел де
бірдей үйлесімде (пропор-цияда) капиталмен де, соған сәйкес жұмыс күщімен
де қамтамасыз етілген болса, онда осындай ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.