Шанхай ынтымақтастық ұйымының құрылымы

Пән: Халықаралық қатынастар
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Шанхай ынтымақтастық ұйымы.
І Кіріспе.
Шанхай ынтымақтастық ұйымының құрылуы.
ІІ Негізгі бөлім.
1. Шанхай ынтымақтастығының принциптері.
2. Шанхай бестігі ұйымының дүниеге келуі.
3. Шанхай ынтымақтастық ұйымына қатысушы мемлекеттердің
өзара ынтымақтастығы.
4. Шанхай ынтымақтастық ұйымына мүше елдердің Санкт-
Петербургтағы кездесуі.
ІІІ Қорытынды.

Шанхай ынтымақтастық ұйымы-Қытайдың, Қазақстанның, Ресейдің және
Орталық Азияның басқа да мемлекеттерінің өзара іс-қимылы сенім білдіруді
нығайтуға және әскери текетірес деңгейін төмендетуге қатысты проблемаларды
шеше білудің үлкен дәлелі бола алады. Шанхай ын-тымақтастық ұйымының
қызметіне негіз болған Шанхай мен Мәскеуде қол қойылған келісімдердің
әлемдік дипломатияда бұрын-соңды үлгісі болған жоқ. Демек олардың аймақтағы
тұрақтылықтың кепілі ретінде қызмет ететіндей практикалық құндылығы бар.
Шанхай келісімінің шеңберінде шекаралық проблемаларды реттеу және
бастапқы сенім білдіру шаралары жөніндегі жұмыстың басталуы
1990жылдыңсәуір айына тура келеді, сол кезде Кеңес-Қытай шекарасы
ауданында қарулы күштерді өзара қысқартудың басшылыққа алынатын
принциптері мен әскери салада сенім білдіруді нығайту туралы КСРО Үкіметі
мен ҚХР Үкіметі арасындағы келісімге қол қойылды. Сол уақытта бұл Сенім
білдіру мен қарулы күштерді қысқарту туралы бірыңғай келісім болады деп
көзделді. Барабар нұсқа ретінде Еуропадағы әдеттегі қарулы күштер туралы
шарт пайдаланылды, егер еуропалық келісім оған қатысушы мемлекеттердің
бүкіл аумағында қолданылса, біз сөз етіп отырған келісім шекаралық аймақта
ғана қолданылды.
Парасатты түрде тұжырымдалған мүдделердің негізінде осы саладағы
ынтымақтастықтың төмендегідей принциптері белгіленді:
• тату көршіліктің және достықтың ұзақ мерзімді қарым-қатынасын
нығайту және дамыту;
• шекара ауданында қауіпсіздік пен тұрақтылықты нығайту;
• Азия-Тынық мұхит аймағында және бүкіл әлемде бейбітшілікті қолдау;

• біржақты әскери үстемдікті болдырмау;
• шекара ауданында орналасқан қарулы күштерді қысқ-
арту және шектеу, оларға бірыңғай қорғаныс сипатын беру.
КСРО ыдырағаннан кейін осы ерекше маңызды келіссөздерді жалғастыру үшін
бірлескен тарап делегациясы құрылды, оның құрамына Қазақстан Республикасы,
Қырғыз Республикасы, Ресей Федерациясы және Тәжікстан Республикасы енді.
Одан кейінгі келіссөздерде әскери саладағы сенім білдіруді нығайтатын саяси
шешімдер қабылданды.
Алайда шешім қабылдау барлық уақытта оңайға түскен жоқ. Бұл ең алдымен
келіссөздердің басты тақырыбына-қысқарту процесі аяқталғаннан кейін қалатын
жеке құрамның, қару-жарақтың және әскери техниканың шекті деңгейін
айқындауға қатысты болды. Пікірлердегі белгілі бір алшақтық жұмыс ырғағын
елеулі түрде бәсеңдетті. 100 километрлік аймақта саны аз әскері мен әскери
техникасы бар Қытай тара-пы біржақты қысқартуды талап етті. Және де ТМД
елдері әскерінің үлкен бөлігі тап осы шекаралық аймақта тарихи және
географиялық тұрғыдан қалыптасып кеткен орналасуы ескерілмеді. Осы мәселені
шешудің қытайлық нұсқасы Қытайдың шектес әскери округтеріндегі әскерлердің
негізгі бөлігін Келісім қолданысынан тыс сақтап қалуды көздеді.
Келіссөздерді тұйыққа тіремес үшін Бірлескен тарап делегациясы шекара
ауданындағы әскери саладағы сенім білдіру шараларына қатысты мәселелерді
жеке құжатқа көшіруді ұсынды. Тынымсыз дипломатиялық жұмыстың нәтижесінде
тиісті Келісімге бес мемлекеттің басшысы 1996 жылғы 26 сәуірде Шанхайда қол
қойды.
Одан әрі келіссөздер қысқарту, шектеу, бақылау мен тексерудің
деректерімен алмасу мәселелеріне қатысты жүргізілді. Қытай Бірлескен
тараптың шекті деңгейлерге қатысты ұсыныстарымен келісті. 1997 жылы 24
сәуірде Мәскеуде қол қойылған Қарулы күштерді қысқарту туралы келісім
біртұтас құжат болып табылады, оның мынадай қосымшалары бар:
1. Келісімді қолданудың географиялық шектері туралы хаттама, оған
географиялық шектерді белгілейтін сызықтар түсірілген және осы сызықтардың
өтуінің мәтіндік сипаттамасы бар карталар қоса тіркеледі;
2. Келісім шеңберінде деректер алмасудың санаттары мен үлгілерін
белгілейтін ақпарат алмасу туралы хаттама;
3. Бақылау жасау объектілерінде, қысқарту орындарында және Тараптардың
инспекторлары көрсеткен аудандарда верификациялық іс-шараларды жүргізуді
ұйымдастыру және оның тәртібін егжей-тегжейлі қарайтын бақылау мен тексеру
жасау туралы хаттама;
4. Келісім қамтитын қару-жарақ пен әскери техниканы қысқартуды жүргізудің
нақты түрлері мен әдістерін белгілейтін қысқарту тәртібі туралы хаттама.
Шекара ауданында сенім білдіру шараларын нығайту және қарулы күштерді
қысқарту туралы келіссөздер процесі Қазақстан-Қытай мемлекеттік шекарасын
делимитациялау процесімен, сондай-ақ даулы учаскілерге қатысты
проблемаларды шешумен тығыз байланысты болды. Осындай жолмен көп жақты
келісімді жасасу екі жақты Қазақстан-Қытай шекаралық проблемаларын реттеуге
жәрдемдесті. Шанхай мен Мәскеуде қол қойылған, аталған келісімдердің
пайдасы мен маңызы осыдан көрінеді.
Шекара ауданындағы сенім білдіру шаралары және қарулы күштерді қысқарту
туралы уағдаластықтар әлемдік практикада теңдесі жоқ үлгі болып табылады.
Бұл уағдаластықтарды әлемдік қоғамдастық оң бағалады. Төтенше маңызды
жағдай мынадан көрінеді, халықаралық құқықтық тұрғыдан алғанда бәсендік
процесіне Қытай тартылды. Түпкі нәтижесінде аталған келісімдер шекаралас
елдерге Еуразияның ұлан-байтақ аумағындағы қауіпсіздікке қатысты
мәселелердің анағұрлым кең ауқымы бойынша келіссөздерге кірісуге мүмкіндік
берді.
1998 жылғы 3 шілдеде Алматыда Шанхай және Мәскеу
келісімдеріне қатысушы бес мемлекет басшыларының
кездесуі өтті. Міне, тап осы кездесуден кейін "Шанхай бестігі"
деп аталатын ұйым өмірге келді. Оған қатысушылар осы құжат-
тардың екі жақты және көп жақты ынтымақтастықты, аймақ-
тағы қауіпсіздікті нығайтуға оң ықпалын тигізгенін атап өтті.
Делегациялар басшылары бес мемлекеттің өзара іс-қимылы
әскери-саяси және шекара мәселелерімен шектелмеуі тиіс
деген пікір білдірді. Өйткені қауіпсіздік пен ынтымақтастық-
тың проблемалары бойынша тұрақты механизмді қалыптас-
тыру қажеттігі пісіп-жетілді.
Сыртқы істер министрлері қол қойған Алматы кездесуіне қатысушылардың
бірлескен мәлімдемесінде "қырғи-қабақ соғыс" аяқталғаннан кейін туындаған
қауіпсіздіктің нығайып келе жатқан жаңа тұжырымдамасы туралы айтылды.
Сыртқы саяси ведомстволар басшылары бес мемлекеттің арасындағы өзара іс-
қимылдың ашық сипаты бар екендігін және басқа елдерге қарсы
бағытталмағандығын атап көрсету қажет деп тапты.
Тараптар аймақтағы нақты болмыстарды негізге ала отырып, қауіпсіздік
мәселесі бойынша екі жақты және көп жақты консультацияларды белсенді түрде
жүргізуге уағдаласты. Кездесуге қатысушы бес мемлекет XXI ғасырда жалпыға
бірдей бейбітшілік пен гүлдену үшін жаңа әділетті және ұтымды халықаралық
саяси сондай-ақ эконб^ликалық тәртіп құру қажет деп мәлімдеді. Олар тату
көршілік, достық және ынтымақтастық қатынастарын бүкіл Еуразиялық
кеңістікте тұрақтылықтың, қауіпсіздіктің және дамудың тұрақты жұмыс
істейтін факторына айналдыруға бекем бел буғандарын білдірді.
1999 жылғы тамызда болған "Шанхай бестігінің" Бішкек мәжілісі маңызды
саяси оқиға болды. Оның қатысушылары сенім білдіру тетіктерін әзірледі,
олар мыналарды көздейді: әскери қызметтің транспаренттілігі және оны шекара
алабында азайту; шекаралық мәселелерді реттеу және әскери қызмет туралы
тұрақты ақпарат алмасу. Бес мемлекеттің басшылары көп тараптылық осы
заманғы дамудың ортақ үрдісі болып табылады және халықаралық жағдайдың ұзақ
мерзімді тұрақтылығына жәрдемдеседі деген пікір білдірді.
1999 жылы Қарулы күштерді қысқарту туралы келісімнің күшіне енуіне
байланысты оған қатысушылар 100 километрлік географиялық аймақтардағы жеке
құрам, қару-жарақ және әскери техника туралы ресми ақпарат алмасуды жүзеге
асырды. Мұндай акцияның азиялық дипломатиялық практикада ұқсас нұсқасы жоқ.
Сондықтан аймақтағы қарусыздану процесі практикалық нәтижелерге айналды деп
кәміл сеніммен айтуға болады. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.