Шарт және оның түрлері
М а з м ұ н ы
Кіріспе 3
Шарт және оның түрлері 4
Негізгі бөлім
1. Еңбек шарты 5
2. Ұжымдық еңбек шарты 17
3. Материалдық жауапкершілік туралы шарт 20
Қорытынды 22
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Іс қағаздары қоғам өмірінде үлкен қызмет атқарады. Іс қағаздарының
саяси, тарихи, құқықтық, экономикалық маңызы өте зор. Мемлекет, республика,
қала, кәсіпорын, ұйым, мекеме тарихын жазғанда іс қағаздары ақпараттың
табылмас қайнар көзі бола алады. Құжаттар фактілерді, оқиғаларды, қоғам
өмірінің құбылыстарын дәлелдейтін айғақ қізметін де атқарады.
Іс қағаздары – басқару қызметіндегі негізгі бір сала. Ұйымдар мен
мекемелердің, кәсіпорындардың қызмет етуі барысында шығарған түрлі
шешімдері, басқару істері, атқарған қызметі іс қағаздарынан айқын көрінеді.
Сондықтан халық шаруашылығын басқаруды жетілдіру, оны ұйымдастыру деңгейін
көтеру онда құжаттармен жұмыс істеудің қаншалықты ғылыми негізделгеніне
тікелей байланысты. Іс қағаздарын жүргізу – басқару процесінің ажырамас
бөлігінің бірі болып табылады. Мекемелер арасындағы ақпарат алмасу хат,
жеделхат, телефонхат сияқты құжаттар арқылы іске асады. Үкіметтің басқару
істері жарғы, қаулы, нұсқау, ереже, бұйрық сияқты құжаттар арқылы
жүргізіледі. Іс қағаздарын жүргізу – мекеме жұмысының нақты құжаттармен,
деректермен реттелген, дәйектелген жүйесі.
Іс қағаздар тілінің ерекшелігі, онда факті дәл көрсетіліп, бір ізбен
жүйелі жазуға айрықша мән беріледі. Іс қағаздар тілінің міндеті – барлық
адамдарға практикалық маңызы бар мағлұматтарды хабарлау, нақты жол көр-
сету. Іс қағаздарының тіліне ресмилік, дәлдік, сіреспелік, илікпеушілік
тән.
Өзіндік жұмыс Шарт және оның түрлері, Еңбек шарты, Ұжымдық еңбек
шарты және Материалдық жауапкершілік туралы шарт деген тақырыптарды
қамтиды. Сонымен бірге әр тақырыптың басында шарттар, тараптардың
міндеттері, шарт міндеттері мен мағыналары қысқаша сипатталған.
Шарт және оның түрлері
Азаматтық қарым-қатынастарды реттейтін құжаттардың бірі – шарт.
Бір мекеме мен мекеменің арасында, мемлекет арасында
өзара экономикалык, әлеуметтік, мәдени қарым-катынастар жасап, оны
реттеп отыру максатында шарт жасалады.
Шарт жазбаша түрінде жасалынатын мәміленің мазмұны толық көрсетіледі,
екі жақ (Тараптар) немесе Тараптардың өкілет-тігі берілген адамдар қол
қояды, мәтінді нотариус бекітеді.
Шарттардағы, конференциялардағы, келісімдердегі халықаралық терминдер
құрайтын барлық сөз бас әріппен жазылады. Мысалы, Мәртебелі уағдаласушы,
Жақтар, Елші, Декларация, Қазақстан Республикасы, Несиелік шарт т. б.
Шартта көбіне мынадай тірек сөздер мен тірек сөз тіркестері жазылады.
Тірек сөздер: мекеме, келісім, мемлекеттік, консулдық,
уағдаластық, анықтама, ереже, жалпы, қызмет, экономикалық, достық,
құқықтық, сауда, бекіту, шарт, тиісті, қабылдау, нарықтық т.б.
Тірек сөз тіркестері; консулдық мекеме, жалпы ережелер,
мемлекет арасында, қорытынды ережелер, шарт бекітілуге тиіс, шарттың
түрі, айқын көрсетеді, туралы келісті, міндеттерді қабылдайды,
тапсырыс беруші, мыналарға міндеттенеді, күшіне ену, күшінен айыру,
уағдаласушы Талаптар, жазбаша түрде, екі дана етіп жасалған,
әрқайсысы күші бірдей т.б.
Шарттардың түрлеріне, негізінен, мыналар
жатады: тұрғын үйді сатып алу-сату және жалдау, қаржы жалдау (лизинг),
ақшалай талапты беріп қаржыландыру (факторинг), мүлікті сенімгерлікпен
басқару, тұрақты және ғұмырлық рента шарттары т. б.
Шарттың белгілері: бейбіт шарт, консулдық шарт, халықаралық
шарт, мемлекетаралық шарт, үкіметаралық шарт, ынтымақтастық туралы шарт,
сауда-саттық туралы шарт, ұзақ мерзімімді шарт, көпжақты шарт, екі жақты
шарт.
Еңбек шарты
Еңбек шарты – бойынша 15.05.2007 ж. № 251-ІІІ Қазақстан
Республикасының Еңбек кодексі сәйкес бастап жұмыс берушілер мен
қызметкерлердің арасындағы еңбек қатынастарын реттейтін ресми құжат.
Қызметкерлер туралы ЕРЕЖЕ
1. Жалпы ереже
1.1.Осы ереже кәсіпорын қызметкерлерінің еңбек шартын бейнелейді.
1.2. Кәсіпорын қызметкерлерінің келісімшартта, жарғыда, ұжымдық шарт-
та, осы ережеде реттелмеген еңбек шарттары Қазақстан Республикасының еңбек
жөніндегі заң актілерімен белгіленеді.
1.3. Кәсіпорында мамандардың мынадай санаттары болады:
кәсіпорынның жұмыскері – кәсіпорынмен еңбек қатынасында тұрған тұлға;
кәсіпорынның басшы қызметкері – меншік иесі немесе директор тағайын-
даған қызметкер;
кәсіпорын қызметкері – кәсіпорынның директоры лауазымға тағайындаған
маман;
кәсіпорынның басқа да жұмысшылары мен қызметкерлері – кәсіпорынның
директоры тағайындаған басшы қызметкерлерінен басқа кәсіпорынның
барлық жұмысшылары мен қызметкерлері.
1.4. Кәсіпорынның басшы қызметкерлері: кәсіпорынның директоры, оның
орынбасарлары, бас бухгалтер болып табылады
2. Жұмысқа қабылдау
2.1. Басшы қызметіне жұмысқа қабылданатын азаматтармен шарт жарғыда
белгіленген мерзімге, ал кәсіпорынның қызметкермен – 5 жылға дейінгі
мерзімге жасалады.
2.2. Еңбек шарты лауазымын, жұмыс орнын, еңбектегі құқықтық
қатынастар пайда болған күні және лауазымдық жалақысының мөлшері
көрсетіліп, жазбаша түрде толтырылады.
2.3. Еңбек шартын мына жағдайда: құрылтайшылардың шешімі бойын-ша
басшы қызметкерлердің шартын жаңа мерзімге, екі жақты келісім бойын-ша
кәсіпорын қызметкерлерінің еңбек шартын созуға болады.
2.4. Құқықтық қатынастардың пайда болатын және еңбек шартының жасалу
күні еңбек шартында келісілген мерзім болып табылады.
2.5. Еңбек шартын жасау кезінде жұмысқа қабылданып отырған
қызметкердің сол лауазымға сәйкестігін бақылау үшін сынақ мерзімі
белгіленеді.
2.6. Сынақ мерзімі басшы қызметкер үшін де, қатардағы қызметкер үшін
де үш айдан аспауға тиіс, ал басқа жұмысшылар мен қызметкерлер үшін – екі
ай болады. Қызметкер ауырып қалса немесе басқа себепті жағдаймен жұмыста
болмаса, онда ол кезең сынақ мерзіміне енбейді. Жұмысшының нәтижесі
кәсіпорынды қанағаттандырмаса, қызметкер жұмыстан босатылады.
3. Құқықтары мен міндеттері
3.1. Кәсіпорын қызметкерлері ҚР заң актілерінде, құрылтай
құжаттарында белгіленген демалыс, әлеуметтік сақтандыру мен әлеуметтік
қамтамасыз ету және жұмыс режиміне қатысты барлық құқықтарды пайдалана
алады.
3.2. Кәсіпорын қызметкерлері белгіленген уақытта кәсіпорын
басшыларына кіріп өз жұмыстарына байланысты мәселелерді айтуға құқылы.
3.3. Кәсіпорын әкімшілігі ұжымдық шартта көзделген шаралардың
орындалуы туралы еңбек ұжымы кеңесінің алдында есеп береді.
3.4. Қызметкерді жұмысқа алғаннан кейін оның басшылары қызметкерді
құрылтай құжаттармен, ережелермен, еңбек шартымен және ішкі еңбек
тәртібімен, лауазымдық нұсқаулықпен таныстыруға тиіс.
3.5. Кәсіпорынның қызметкері:
– ҚР қолданылып жүрген заң актілерін бұзбауға, кәсіпорынның ішкі
еңбек тәртібін қатаң сақтауға, тиісті басшылардың өкімдерін орындауға;
– кәсіпорынға немесе оның қаржысы мен мүлкіне зиян келтіретін
әрекеттерді жасамауға міндетті.
3.6. Әкімшіліктің қызметкерден еңбек шартында көрсетілген жұмыс-тарды
талап етуге құқығы жоқ.
4. Жұмыс уақыты және демалыс
4.1. Кәсіпорын қызметкерлері үшін жұмыс аптасының, жұмыс күнінің және
жұмыс уақытының ұзақтыға, сонымен бірге демалыс күндері және мереке күндері
ҚР заң актілерімен, кәсіпорынның ішкі еңбек тәртібі туралы ережемен
белгіленеді.
4.2. Ерекше жағдайларда кәсіпорын директорының немесе оның
орынбасарының өкімімен қызметкер жедел жұмыстарды орындау үшін жұмыс
күнінің белгіленген уақытынан тыс мерзімге, сонымен бірге өтемақы төлеген
жағдайда мереке күндері және демелыс күндері жұмысқа шақырылуы мүмкін.
4.3. Кәсіпорын өз қызметкерлері үшін икемді жұмыс уақытын енгізе
алады, оның нормативтік негізгі жұмыс уақытының жиынтық есебі болып
табылады.
5. Демалыстар
5.1. Кәсіпорынның басшылары және қызметкерлері бір жыл ішінде 24
күнтізбелік күнге созылатын, жалақысы сақталатын еңбек демалысын ала алады.
5.2. Кәсіпорынның басқа қызметкерлері еңбек шартын жасаған кезде
ұзақтығы әрбір нақты жағдайда байланысты белгіленген жыл сайынғы демалысты
пайдаланады. Бұл ретте жыл сайынғы еңбек демалысының ұзақтығы 24
күнтізбелік күннен кем болмауға тиіс.
5.3. Кәсіпорын қызметкерінің жылдық демалысты алу құқығы егер өзгеше
айтылмаса, пайда болған күннен бірінші және келесі жылдары уақыттың кез
келген екі жақты келісім шарт бойынша беріледі.
5.4. Жыл сайынғы демалыс уақыты алдын-ала белгіленген кесте бойынша
берілуге тиіс. Егер қызметкердің демалыс алған уақыты кәсіпорынның жұмысына
зиян тигізетін болса, онда қызметкердің келісімімен демалыс уақытқа
жылжытылады.
5.5. Жоспарлы демалыс уақытының басқа мерзімге ауысқаны туралы
қызметкерге екі жеті бұрын хабарлау қажет.
5.6. Пайдаланылмаған демалыс қызметкердің келесі жылға демалысына
қосылып берілуі ҚР-ның 15.05.2007 ж. № 251-ІІІ Еңбек кодексінің 108 бабына
сәйкес болуы тиіс.
5.7. Жыл сайынғы еңбек демалысын екі жыл қатарынан бермеуге тиым
салынады, сонымен бірге екі жыл пайдаланылмаған демалыс үшін өтемақы
төлеуге де болмайды.
Екі жылғы еңбек демалысын қосып алып, демалыста жүрген кезде жұмыс
орнында сақталатын орташа жалақының мөлшерін анықтау тәртібі кәсіпорынның
ішкі тәртібі туралы ережеде көрсетіледі.
5.8. Өндірістік маңызды себептерге байланысты кәсіпорынның басшысын
немесе қызметкерін оның келісімі бойынша демалыстан шақырып алуға болады.
Бұл шешім ҚР-ның 15.05.2007 ж. № 251-ІІІ Еңбек кодексінің 109 бабына тиісті
нормада қабылданады.
Қызметкердің жеке басындағы немесе отбасындағы жекелеген жағдайларға
байланысты кәсіпорын оған жалақысы сақталмайтын демалыс бере алады.
6. Іссапарға жіберу, уақытша іссапарға жіберу және
жаңа жұмыс орнына ауыстыру
6.1. Кәсіпорынның қызметкері өз келісімі бойынша басқа жұмыс орнына
белгілі бір мерзімге, бір айдан алты айға дейінгі мерзім шегінде іссапарға
жіберілуі мүмкін.
Іссапарға уақытша жіберілгендер үшін еңбек шартын өзгертудің қажеті
жоқ. Егер кәсіпорын тиісті үй-жай беретін болса, онда қызметкер іссапарға
жіберілген жерге отбасымен бірге құқылы.
Қызметкерді басқа жұмыс ауыстыру қызметкердің келісімімен ғана жүзеге
асырылады және қажет болған жағдайда кәсіпорын басшысының келісімі бойынша
ауыстырылады.
Еңбек шартына енгізілген тиісті өзгерістер екі тараптың келісімімен
жазбаша түрде ресімделеді.
6.2. Өндірістік қажеттілікке байланысты қызметкер басқа жұмысқа
уақытша, күнтізбелік жылдың бір айдан көп емес уақытына ауыстырылуы мүмкін.
7. Жалақы, әлеуметтік сақтандыру және өтемақылар
7.1. Кәсіпорындағы қызметкерге кәсіпорынның өзі қызметкермен келісе
отырып белгіленген мерзімді ақы, кесімді ақы немесе еңбекақы жүйесінің
басқа түрі бойынша жалақы төлейді.
7.2. Әрбір қызметкердің жалақысы оның жұмысының нәтижелеріне
байланысты белгіленеді және ол белгілі бір жоғарғы мөлшермен шектелмейді.
7.3. Кәсіпорын еңбекақы жүйесіне қосымша ретінде жекелеген кезеңдерге
жұмыстың нәтижесі үшін материалдық ынталандыру және сыйақы, сыйлықақы
белгілеу мүмкін.
7.4. Басшы қызметкерлерге және қызметкерлерге штаттық кесте бойынша
олардың атқаратын қызметіне байланысты жалақы белгіленеді.
Біліктілігі мен жұмыс тәжірибесінің, сонымен бірге қол жеткен
табыстары үшін кәсіпорын директорының жекелеген қызметкерлерге дербес
жалақы төлеуге құқығы бар.
7.5. Кәсіпорынның қызметкері жәрдемақылар мен әлеуметтік сақтандыру
бойынша жеңілдіктер пайдалана алады.
7.6. Іссапарға жіберілген қызметкердің сол уақыт немесе кезең ішінде
негізгі жұмыс орнындағы негізгі жалақысы сақталады.
7.7. Қызметкерді жұмыстан босатқан кезде оған тиісті барлық төлем
сомалары сол жұмыстан босатылған күні төленуге тиіс.
8. Көтермелеу шаралары мен тәртіптік шаралар
8.1. Кәсіпорын қызметкерлерін көтермелеу шаралары:
– алғыс айту;
– бағалы сыйлықтармен, ақшалай сыйлықтармен марапаттау;
– лауазымдық жалақыны көтеру және дербес үстемақы белгілеу;
– лауазымын көтеру болып табылады.
8.2. Кәсіпорын қызметкерлеріне қолданылатын тәртіптік шаралар:
– ескерту;
– сөгіс;
– қатаң сөгіс;
– ҚР-ның ЕК 15.05.2007 ж. № 251-ІІІ 72 бабына сәйкес, тәртіп бұзуына
немесе кәсіпорын жұмысын орындамағаны үшін еңбек шартында көрсетілген
мерзімнен бұрын қызметтен босату болып табылады.
9. Жұмыстан боcату
9.1. Кәсіпорынның басшы қызметкерлері меншік иесінің шешімі, құрылтай
кеңесі қабылдаған шешім негізінде шығарылған директордың бұйрығы бойынша
жұмыстан босатылады.
9.2. Кәсіпорынның басқа қызметкерлері директордың бұйрығы арқылы
жұмыстан шығарылады.
9.3. Кәсіпорын қызметкері мынадай жағдайларда жұмыстан босатылуы
мүмкін: еңбек шарты (келісімінің) мерзімінің аяқталуына байланысты және
еңбек шартының біткенге дейін, яғни мерзімінен бұрын жұмыстан шығарылуы
мүмкін.
9.4. Еңбек шартының мерзімі бітпей жұмыстан шығару мынадай
жағдайларда жүзеге асырылуы мүмкін:
– қызметкер атқарып келген лауазымның қысқаруына байланысты қыз-
меткерді басқа лауазымға ауытыруға лауазымдық қызметтерді бөлуде белгі-
ленген қызмет шеңберіне оның білімінің сәйкес келмеуі және тәжірибесінің
аздығы себеп болады;
– атқарып отырған қызметіне қызметкердің сәйкессіздігі;
– кәсіпорын жұмысына лайықсыз әрекет жасауына байланысты;
– өзара келісім бойынша.
9.5. 4 айдан астам уақыт бойына жұмысқа қабілетсіз болған жағдайда,
кәсіпорын өзінің бастамасымен қызметкермен жасалған еңбек шартын бұзуға
құқылы.
9.6. Жұмыстан босатылатыны туралы қызтеткерге 1 ай бұрын жазбаша
түрде ескертіледі. Егер қызметкер өз қалауы бойынша өтініш беріп, жұмыс-тан
шығарылатын болса, онда ескертудің қажеті жоқ.
9.7. Қызметкерді жұмыстан шығарған кезде оған атқарған лауазымы,
кәсіпорында істеген мерзімі, лауазымдық жалақысы және үстеме ақысы, сонымен
бірге басқа жерге жұмысқа тұруға қажетті ақпараттар туралы анықтама
беріледі.
ЕҢБЕК ШАРТЫ
Акционерлік қоғам (ЖШС, ҚЖС, ЖК) ____________
_________________________
(заңды мекен-жайы,нөмірі,
күні)
Бұдан әрі Жұмыс беруші беп аталатын __________
_________________________
(заңды тұлғаны тіркегені туралы
___________________________________ ___________________ куәлікті
берген)
(шартқа қол қоятын тұлғаның аты-жөні, лауазымы)
__________________________ негізінде әрекет ететін БИН
____________________
___________________________________ __________
________________________
(лауазымды тұлғаның өкілеттігін анықтайтын құжаттың атауы)
(жеке басын куәландыратын
___________________________________ __________
________________________
құжаттың атауы, кім
берген)
ИИН ____________________
және бұдан әрі Қызметкер деп аталатын, ЕК 15.05.2007 ж. № 251-ІІІ сәйкес
іс-әрекетін азамат ______________________________ төмендегі мәселелер
туралы осы шарт жасасты.
1-бап. ШАРТТЫҢ МӘНІ
1.1. Жұмыс беруші қызмет береді, ал Қызметкер штаттық кесте бойынша
және осы шартта белгіленген жағдайларға байланысты ______________________
лауазымның қызметін атқаруға келіседі.
1.2. Осы шарт бойынша бұл жұмыс қызметкердің негізгі жұмыс орны болып
табы-лады жұмыс орны бас офисте (филиалда т. б.) болып табылады.
1.3. Қызметкердің басқа қызметтерді қоса атқаруға құқығы бар және
өзінің негізгі қызметінен босамай-ақ қосымша қызмет атқара алады.
2-бап. ШАРТТЫҢ ҚОЛДАНУ МЕРЗІМІ
2.1. Осы шарт
___________________________________ ________________________
(мерзімін жазбаша түрде көрсету керек)
мерзімге жасалды.
– басталуы: __ _____________ 2000 ж.
– аяқталуы: __ _____________ 2003 ж.
2.2. Қызметкердің ұйымдастыру қыбілетін және біліктілігін тексеру
үшін ________ _________________________ айға сынақ мерзімі белгіленеді
– басталуы: __ _____________ 200__ ж.
– аяқталуы: __ _____________ 200__ ж.
2.3. 2.2- тармақшасындағы сынақ мерзімі біткенге дейін _________апта
(ай) ішінде тараптардың жазбаша хабарламасы бойынша бір жақты тәртіпте
шартты бұзуға болады сынақ мерзімі жеті күннен кем не артық емес күндер
саналады.
2.4. Қызметкер сынақ мерзімінде жүрген кезде ҚР еңбек туралы заң
актілерінде және осы шартта белгіленген нормаларды пайдаланады.
3-бап. ҚЫЗМЕТКЕРДІҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ
3.1. ___ _____________ 200__ ж. №___ Лауазымдық нұсқаулық және
___ _____________ 200__ ж. №___ Қызметкерлер туралы ережелерге сәйкес
қызметкерлер-дің атқаратын лауазымы бойынша құқықтары мен міндеттері ҚР-ның
ЕК 22 бабында көрсетілген көлемде.
3.2. Қызметкер өзінің қызметін орындауға тікелей қажетті Жұмыс беруші
берген мүліктердің дұрыс сақталуына толық материалдық жауапкершілікте
болады және осы Шарт бойынша міндеттерді орындауға міндеттенеді.
3.3. Қызметкер _________________________________ тікелей бағынышты
болады. (басшының лауазымы)
3.5. Қызметкер жылына бір рет Жұмыс берушінің есебінен ҚР-ның ЕК
15.05.2007 ж. № 251-ІІІ 11 тарауында белгіленген жағдайларға сәйкес,
лауазымы бойынша өзінің еңбектегі міндеттерін орындаудан толық босатыла
отырып. Білімін көтеруге құқығы бар.
3.6. Жұмыс беруші ҚР-ның ЕК 15.05.2007 ж. № 251-ІІІ 14 тарауына
сәйкес белгі-ленген жағдайларда қызметкерге келтірілген зардабтар үшін
толық мөлшерде жауапты болады.
4-бап. ЖҰМЫС БЕРУШІНІҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ
4.1. ҚР-ның ЕК 15.05.2007 ж. № 251-ІІІ 23 бабында ішкі қолданыс үшін
шығарыл-ған жарғылар мен актілердің талаптары шегінде Жұмыс берушінің
құқытары мен міндет-тері болады.
4.2. Жұмыс беруші қызметкерді осы Шартқа қатысты барлық құжаттармен
таныс-тыруға міндетті, оның ішінде:
– Қызметкерлер туралы ереже;
– лауазымдық нұсқаулық;
– жұмысқа алу, ауыстыру, жұмыстан шығару, жазалау, көтермелеу,
іссапар туралы және тағы басқа бұйрықтар;
– коммерциялық құпияға жататын мәліметтердің тізімі.
4.3. Жұмыс беруші келісімді бұзғаннан кейін немесе жұмысты одан әрі
жалғастыру үшін, сонымен бірге Қазақстан Республикасы тұрғындарын жұмыспен
қамту қызметіне тіркелу үшін қажетті – еңбек қызметін, еңбек ақысын,
кепілдіктерді, өтемақыларды растайтын барлық құжаттарды ресімдеуді және
сақтауды қамтамасыз етеді.
4.4. Жұмыс беруші қызметкердің арызы бойынша 5 күн ішінде төмендегі
құжаттарды:
– еңбек кітапшасын немесе оны ауыстыратын құжатты;
– бұйрықтардың (қабылдау, ауыстыру, жұмыстан шығару, көтермелеу,
жазалау ж.т.б.) көшірмесін;
– жалақы, жұмыс уақыты, лауазымы туралы анықтаманы;
– ұсыным хатты дайындап беруге міндетті.
4.5. Осы шарттың қолдану мерзімі ішінде Жұмыс беруші қызметкердің
лауазымын көтеру (не төмендету) мақсатында, Аттестация туралы ережеге
және тұрақты түрде қолданылып жүрген тарифтік-біліктілік комиссияның
ережесіне сәйкес қызметкерден аттестация алуға құқығы бар.
Аттестация жақсы нәтиже берген жағдайда осы Шартты қайта жасайды,
аттестация нәтижесі Жұмыс берушіні қанағаттандырмаса, шарт өзгеріссіз
күйінде қалады.
4.6. Жұмыс беруші қызметіне байланысты ҚР-ның ЕК 15.05.2007 ж. № 251-
ІІІ 14 бабына сәйкес жұмысшының денсаулығына зиян келтіргені үшін жауап
береді.
5-бап. ҚЫЗМЕТКЕРДІҢ ЕҢБЕК ЖАҒДАЙЫ
5.1. Жұмыс уақыты мен демалыс
а) Қызметкерге:
– бес күндік жұмыс аптасы және екі күн – сенбі, жексенбі – демалыс
белгілінеді;
– __ сағаттан бастап __ дейін сегіз сағат жұмыс күні
белгіленеді;
– бір сағат __ сағаттан __ сағатқа дейін үзіліс жарияланады.
б) ҚР-ның ЕК 88-90 баптарына сәйкес мерзімнен тыс жұмысқа рұқсат
етіледі;
в) ҚР-ның 46-48 баптарында белгіленген жағдайларды сақтай отырып,
еңбек шартына өзгерістер енгізуге, оның ішінде қызметкерді басқа жұмысқа
ауыстыру туралы шешімдер қабылдауға құқығы бар.
г) ҚР-ның ЕК 87, 96-99 баптарында белгіленген жағдайларды сақтай
отырып, қызметкерлерді түнгі сменаға, демалыс және мереке күндерінде
жұмысқа тартуға болады;
д) Қызметкер атқарып отырған лауазымына байланысты қызметтік
міндеттерін орындау үшін Қазақстан Республикасының шегіне, сонымен бірге
шет елге іссапарға жіберілуі мүмкін;
е) Қызметкерге жыл сайын жалақысы сақталатын, ақылы, ұзақтығы 30
күнтізбелік күн еңбек демалысы беріледі. Демалысқа құқығы жылдың кез келген
уақытында алуы туындайды, егер екі жақты келісімде. Сонымен бірге демалыс
өндірістік қажеттілікке байланысты тараптардың келісімімен мерзімінен бұрын
үзілуі мүмкін.
ж) Қызметкерге аса маңызды тапсырмаларды орындау үшін:
– _____________ күн мерзіміне қосымша демалыс беріледі;
– _____________ теңге мөлшерінде емделуге материалдық ... жалғасы
Кіріспе 3
Шарт және оның түрлері 4
Негізгі бөлім
1. Еңбек шарты 5
2. Ұжымдық еңбек шарты 17
3. Материалдық жауапкершілік туралы шарт 20
Қорытынды 22
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Іс қағаздары қоғам өмірінде үлкен қызмет атқарады. Іс қағаздарының
саяси, тарихи, құқықтық, экономикалық маңызы өте зор. Мемлекет, республика,
қала, кәсіпорын, ұйым, мекеме тарихын жазғанда іс қағаздары ақпараттың
табылмас қайнар көзі бола алады. Құжаттар фактілерді, оқиғаларды, қоғам
өмірінің құбылыстарын дәлелдейтін айғақ қізметін де атқарады.
Іс қағаздары – басқару қызметіндегі негізгі бір сала. Ұйымдар мен
мекемелердің, кәсіпорындардың қызмет етуі барысында шығарған түрлі
шешімдері, басқару істері, атқарған қызметі іс қағаздарынан айқын көрінеді.
Сондықтан халық шаруашылығын басқаруды жетілдіру, оны ұйымдастыру деңгейін
көтеру онда құжаттармен жұмыс істеудің қаншалықты ғылыми негізделгеніне
тікелей байланысты. Іс қағаздарын жүргізу – басқару процесінің ажырамас
бөлігінің бірі болып табылады. Мекемелер арасындағы ақпарат алмасу хат,
жеделхат, телефонхат сияқты құжаттар арқылы іске асады. Үкіметтің басқару
істері жарғы, қаулы, нұсқау, ереже, бұйрық сияқты құжаттар арқылы
жүргізіледі. Іс қағаздарын жүргізу – мекеме жұмысының нақты құжаттармен,
деректермен реттелген, дәйектелген жүйесі.
Іс қағаздар тілінің ерекшелігі, онда факті дәл көрсетіліп, бір ізбен
жүйелі жазуға айрықша мән беріледі. Іс қағаздар тілінің міндеті – барлық
адамдарға практикалық маңызы бар мағлұматтарды хабарлау, нақты жол көр-
сету. Іс қағаздарының тіліне ресмилік, дәлдік, сіреспелік, илікпеушілік
тән.
Өзіндік жұмыс Шарт және оның түрлері, Еңбек шарты, Ұжымдық еңбек
шарты және Материалдық жауапкершілік туралы шарт деген тақырыптарды
қамтиды. Сонымен бірге әр тақырыптың басында шарттар, тараптардың
міндеттері, шарт міндеттері мен мағыналары қысқаша сипатталған.
Шарт және оның түрлері
Азаматтық қарым-қатынастарды реттейтін құжаттардың бірі – шарт.
Бір мекеме мен мекеменің арасында, мемлекет арасында
өзара экономикалык, әлеуметтік, мәдени қарым-катынастар жасап, оны
реттеп отыру максатында шарт жасалады.
Шарт жазбаша түрінде жасалынатын мәміленің мазмұны толық көрсетіледі,
екі жақ (Тараптар) немесе Тараптардың өкілет-тігі берілген адамдар қол
қояды, мәтінді нотариус бекітеді.
Шарттардағы, конференциялардағы, келісімдердегі халықаралық терминдер
құрайтын барлық сөз бас әріппен жазылады. Мысалы, Мәртебелі уағдаласушы,
Жақтар, Елші, Декларация, Қазақстан Республикасы, Несиелік шарт т. б.
Шартта көбіне мынадай тірек сөздер мен тірек сөз тіркестері жазылады.
Тірек сөздер: мекеме, келісім, мемлекеттік, консулдық,
уағдаластық, анықтама, ереже, жалпы, қызмет, экономикалық, достық,
құқықтық, сауда, бекіту, шарт, тиісті, қабылдау, нарықтық т.б.
Тірек сөз тіркестері; консулдық мекеме, жалпы ережелер,
мемлекет арасында, қорытынды ережелер, шарт бекітілуге тиіс, шарттың
түрі, айқын көрсетеді, туралы келісті, міндеттерді қабылдайды,
тапсырыс беруші, мыналарға міндеттенеді, күшіне ену, күшінен айыру,
уағдаласушы Талаптар, жазбаша түрде, екі дана етіп жасалған,
әрқайсысы күші бірдей т.б.
Шарттардың түрлеріне, негізінен, мыналар
жатады: тұрғын үйді сатып алу-сату және жалдау, қаржы жалдау (лизинг),
ақшалай талапты беріп қаржыландыру (факторинг), мүлікті сенімгерлікпен
басқару, тұрақты және ғұмырлық рента шарттары т. б.
Шарттың белгілері: бейбіт шарт, консулдық шарт, халықаралық
шарт, мемлекетаралық шарт, үкіметаралық шарт, ынтымақтастық туралы шарт,
сауда-саттық туралы шарт, ұзақ мерзімімді шарт, көпжақты шарт, екі жақты
шарт.
Еңбек шарты
Еңбек шарты – бойынша 15.05.2007 ж. № 251-ІІІ Қазақстан
Республикасының Еңбек кодексі сәйкес бастап жұмыс берушілер мен
қызметкерлердің арасындағы еңбек қатынастарын реттейтін ресми құжат.
Қызметкерлер туралы ЕРЕЖЕ
1. Жалпы ереже
1.1.Осы ереже кәсіпорын қызметкерлерінің еңбек шартын бейнелейді.
1.2. Кәсіпорын қызметкерлерінің келісімшартта, жарғыда, ұжымдық шарт-
та, осы ережеде реттелмеген еңбек шарттары Қазақстан Республикасының еңбек
жөніндегі заң актілерімен белгіленеді.
1.3. Кәсіпорында мамандардың мынадай санаттары болады:
кәсіпорынның жұмыскері – кәсіпорынмен еңбек қатынасында тұрған тұлға;
кәсіпорынның басшы қызметкері – меншік иесі немесе директор тағайын-
даған қызметкер;
кәсіпорын қызметкері – кәсіпорынның директоры лауазымға тағайындаған
маман;
кәсіпорынның басқа да жұмысшылары мен қызметкерлері – кәсіпорынның
директоры тағайындаған басшы қызметкерлерінен басқа кәсіпорынның
барлық жұмысшылары мен қызметкерлері.
1.4. Кәсіпорынның басшы қызметкерлері: кәсіпорынның директоры, оның
орынбасарлары, бас бухгалтер болып табылады
2. Жұмысқа қабылдау
2.1. Басшы қызметіне жұмысқа қабылданатын азаматтармен шарт жарғыда
белгіленген мерзімге, ал кәсіпорынның қызметкермен – 5 жылға дейінгі
мерзімге жасалады.
2.2. Еңбек шарты лауазымын, жұмыс орнын, еңбектегі құқықтық
қатынастар пайда болған күні және лауазымдық жалақысының мөлшері
көрсетіліп, жазбаша түрде толтырылады.
2.3. Еңбек шартын мына жағдайда: құрылтайшылардың шешімі бойын-ша
басшы қызметкерлердің шартын жаңа мерзімге, екі жақты келісім бойын-ша
кәсіпорын қызметкерлерінің еңбек шартын созуға болады.
2.4. Құқықтық қатынастардың пайда болатын және еңбек шартының жасалу
күні еңбек шартында келісілген мерзім болып табылады.
2.5. Еңбек шартын жасау кезінде жұмысқа қабылданып отырған
қызметкердің сол лауазымға сәйкестігін бақылау үшін сынақ мерзімі
белгіленеді.
2.6. Сынақ мерзімі басшы қызметкер үшін де, қатардағы қызметкер үшін
де үш айдан аспауға тиіс, ал басқа жұмысшылар мен қызметкерлер үшін – екі
ай болады. Қызметкер ауырып қалса немесе басқа себепті жағдаймен жұмыста
болмаса, онда ол кезең сынақ мерзіміне енбейді. Жұмысшының нәтижесі
кәсіпорынды қанағаттандырмаса, қызметкер жұмыстан босатылады.
3. Құқықтары мен міндеттері
3.1. Кәсіпорын қызметкерлері ҚР заң актілерінде, құрылтай
құжаттарында белгіленген демалыс, әлеуметтік сақтандыру мен әлеуметтік
қамтамасыз ету және жұмыс режиміне қатысты барлық құқықтарды пайдалана
алады.
3.2. Кәсіпорын қызметкерлері белгіленген уақытта кәсіпорын
басшыларына кіріп өз жұмыстарына байланысты мәселелерді айтуға құқылы.
3.3. Кәсіпорын әкімшілігі ұжымдық шартта көзделген шаралардың
орындалуы туралы еңбек ұжымы кеңесінің алдында есеп береді.
3.4. Қызметкерді жұмысқа алғаннан кейін оның басшылары қызметкерді
құрылтай құжаттармен, ережелермен, еңбек шартымен және ішкі еңбек
тәртібімен, лауазымдық нұсқаулықпен таныстыруға тиіс.
3.5. Кәсіпорынның қызметкері:
– ҚР қолданылып жүрген заң актілерін бұзбауға, кәсіпорынның ішкі
еңбек тәртібін қатаң сақтауға, тиісті басшылардың өкімдерін орындауға;
– кәсіпорынға немесе оның қаржысы мен мүлкіне зиян келтіретін
әрекеттерді жасамауға міндетті.
3.6. Әкімшіліктің қызметкерден еңбек шартында көрсетілген жұмыс-тарды
талап етуге құқығы жоқ.
4. Жұмыс уақыты және демалыс
4.1. Кәсіпорын қызметкерлері үшін жұмыс аптасының, жұмыс күнінің және
жұмыс уақытының ұзақтыға, сонымен бірге демалыс күндері және мереке күндері
ҚР заң актілерімен, кәсіпорынның ішкі еңбек тәртібі туралы ережемен
белгіленеді.
4.2. Ерекше жағдайларда кәсіпорын директорының немесе оның
орынбасарының өкімімен қызметкер жедел жұмыстарды орындау үшін жұмыс
күнінің белгіленген уақытынан тыс мерзімге, сонымен бірге өтемақы төлеген
жағдайда мереке күндері және демелыс күндері жұмысқа шақырылуы мүмкін.
4.3. Кәсіпорын өз қызметкерлері үшін икемді жұмыс уақытын енгізе
алады, оның нормативтік негізгі жұмыс уақытының жиынтық есебі болып
табылады.
5. Демалыстар
5.1. Кәсіпорынның басшылары және қызметкерлері бір жыл ішінде 24
күнтізбелік күнге созылатын, жалақысы сақталатын еңбек демалысын ала алады.
5.2. Кәсіпорынның басқа қызметкерлері еңбек шартын жасаған кезде
ұзақтығы әрбір нақты жағдайда байланысты белгіленген жыл сайынғы демалысты
пайдаланады. Бұл ретте жыл сайынғы еңбек демалысының ұзақтығы 24
күнтізбелік күннен кем болмауға тиіс.
5.3. Кәсіпорын қызметкерінің жылдық демалысты алу құқығы егер өзгеше
айтылмаса, пайда болған күннен бірінші және келесі жылдары уақыттың кез
келген екі жақты келісім шарт бойынша беріледі.
5.4. Жыл сайынғы демалыс уақыты алдын-ала белгіленген кесте бойынша
берілуге тиіс. Егер қызметкердің демалыс алған уақыты кәсіпорынның жұмысына
зиян тигізетін болса, онда қызметкердің келісімімен демалыс уақытқа
жылжытылады.
5.5. Жоспарлы демалыс уақытының басқа мерзімге ауысқаны туралы
қызметкерге екі жеті бұрын хабарлау қажет.
5.6. Пайдаланылмаған демалыс қызметкердің келесі жылға демалысына
қосылып берілуі ҚР-ның 15.05.2007 ж. № 251-ІІІ Еңбек кодексінің 108 бабына
сәйкес болуы тиіс.
5.7. Жыл сайынғы еңбек демалысын екі жыл қатарынан бермеуге тиым
салынады, сонымен бірге екі жыл пайдаланылмаған демалыс үшін өтемақы
төлеуге де болмайды.
Екі жылғы еңбек демалысын қосып алып, демалыста жүрген кезде жұмыс
орнында сақталатын орташа жалақының мөлшерін анықтау тәртібі кәсіпорынның
ішкі тәртібі туралы ережеде көрсетіледі.
5.8. Өндірістік маңызды себептерге байланысты кәсіпорынның басшысын
немесе қызметкерін оның келісімі бойынша демалыстан шақырып алуға болады.
Бұл шешім ҚР-ның 15.05.2007 ж. № 251-ІІІ Еңбек кодексінің 109 бабына тиісті
нормада қабылданады.
Қызметкердің жеке басындағы немесе отбасындағы жекелеген жағдайларға
байланысты кәсіпорын оған жалақысы сақталмайтын демалыс бере алады.
6. Іссапарға жіберу, уақытша іссапарға жіберу және
жаңа жұмыс орнына ауыстыру
6.1. Кәсіпорынның қызметкері өз келісімі бойынша басқа жұмыс орнына
белгілі бір мерзімге, бір айдан алты айға дейінгі мерзім шегінде іссапарға
жіберілуі мүмкін.
Іссапарға уақытша жіберілгендер үшін еңбек шартын өзгертудің қажеті
жоқ. Егер кәсіпорын тиісті үй-жай беретін болса, онда қызметкер іссапарға
жіберілген жерге отбасымен бірге құқылы.
Қызметкерді басқа жұмыс ауыстыру қызметкердің келісімімен ғана жүзеге
асырылады және қажет болған жағдайда кәсіпорын басшысының келісімі бойынша
ауыстырылады.
Еңбек шартына енгізілген тиісті өзгерістер екі тараптың келісімімен
жазбаша түрде ресімделеді.
6.2. Өндірістік қажеттілікке байланысты қызметкер басқа жұмысқа
уақытша, күнтізбелік жылдың бір айдан көп емес уақытына ауыстырылуы мүмкін.
7. Жалақы, әлеуметтік сақтандыру және өтемақылар
7.1. Кәсіпорындағы қызметкерге кәсіпорынның өзі қызметкермен келісе
отырып белгіленген мерзімді ақы, кесімді ақы немесе еңбекақы жүйесінің
басқа түрі бойынша жалақы төлейді.
7.2. Әрбір қызметкердің жалақысы оның жұмысының нәтижелеріне
байланысты белгіленеді және ол белгілі бір жоғарғы мөлшермен шектелмейді.
7.3. Кәсіпорын еңбекақы жүйесіне қосымша ретінде жекелеген кезеңдерге
жұмыстың нәтижесі үшін материалдық ынталандыру және сыйақы, сыйлықақы
белгілеу мүмкін.
7.4. Басшы қызметкерлерге және қызметкерлерге штаттық кесте бойынша
олардың атқаратын қызметіне байланысты жалақы белгіленеді.
Біліктілігі мен жұмыс тәжірибесінің, сонымен бірге қол жеткен
табыстары үшін кәсіпорын директорының жекелеген қызметкерлерге дербес
жалақы төлеуге құқығы бар.
7.5. Кәсіпорынның қызметкері жәрдемақылар мен әлеуметтік сақтандыру
бойынша жеңілдіктер пайдалана алады.
7.6. Іссапарға жіберілген қызметкердің сол уақыт немесе кезең ішінде
негізгі жұмыс орнындағы негізгі жалақысы сақталады.
7.7. Қызметкерді жұмыстан босатқан кезде оған тиісті барлық төлем
сомалары сол жұмыстан босатылған күні төленуге тиіс.
8. Көтермелеу шаралары мен тәртіптік шаралар
8.1. Кәсіпорын қызметкерлерін көтермелеу шаралары:
– алғыс айту;
– бағалы сыйлықтармен, ақшалай сыйлықтармен марапаттау;
– лауазымдық жалақыны көтеру және дербес үстемақы белгілеу;
– лауазымын көтеру болып табылады.
8.2. Кәсіпорын қызметкерлеріне қолданылатын тәртіптік шаралар:
– ескерту;
– сөгіс;
– қатаң сөгіс;
– ҚР-ның ЕК 15.05.2007 ж. № 251-ІІІ 72 бабына сәйкес, тәртіп бұзуына
немесе кәсіпорын жұмысын орындамағаны үшін еңбек шартында көрсетілген
мерзімнен бұрын қызметтен босату болып табылады.
9. Жұмыстан боcату
9.1. Кәсіпорынның басшы қызметкерлері меншік иесінің шешімі, құрылтай
кеңесі қабылдаған шешім негізінде шығарылған директордың бұйрығы бойынша
жұмыстан босатылады.
9.2. Кәсіпорынның басқа қызметкерлері директордың бұйрығы арқылы
жұмыстан шығарылады.
9.3. Кәсіпорын қызметкері мынадай жағдайларда жұмыстан босатылуы
мүмкін: еңбек шарты (келісімінің) мерзімінің аяқталуына байланысты және
еңбек шартының біткенге дейін, яғни мерзімінен бұрын жұмыстан шығарылуы
мүмкін.
9.4. Еңбек шартының мерзімі бітпей жұмыстан шығару мынадай
жағдайларда жүзеге асырылуы мүмкін:
– қызметкер атқарып келген лауазымның қысқаруына байланысты қыз-
меткерді басқа лауазымға ауытыруға лауазымдық қызметтерді бөлуде белгі-
ленген қызмет шеңберіне оның білімінің сәйкес келмеуі және тәжірибесінің
аздығы себеп болады;
– атқарып отырған қызметіне қызметкердің сәйкессіздігі;
– кәсіпорын жұмысына лайықсыз әрекет жасауына байланысты;
– өзара келісім бойынша.
9.5. 4 айдан астам уақыт бойына жұмысқа қабілетсіз болған жағдайда,
кәсіпорын өзінің бастамасымен қызметкермен жасалған еңбек шартын бұзуға
құқылы.
9.6. Жұмыстан босатылатыны туралы қызтеткерге 1 ай бұрын жазбаша
түрде ескертіледі. Егер қызметкер өз қалауы бойынша өтініш беріп, жұмыс-тан
шығарылатын болса, онда ескертудің қажеті жоқ.
9.7. Қызметкерді жұмыстан шығарған кезде оған атқарған лауазымы,
кәсіпорында істеген мерзімі, лауазымдық жалақысы және үстеме ақысы, сонымен
бірге басқа жерге жұмысқа тұруға қажетті ақпараттар туралы анықтама
беріледі.
ЕҢБЕК ШАРТЫ
Акционерлік қоғам (ЖШС, ҚЖС, ЖК) ____________
_________________________
(заңды мекен-жайы,нөмірі,
күні)
Бұдан әрі Жұмыс беруші беп аталатын __________
_________________________
(заңды тұлғаны тіркегені туралы
___________________________________ ___________________ куәлікті
берген)
(шартқа қол қоятын тұлғаның аты-жөні, лауазымы)
__________________________ негізінде әрекет ететін БИН
____________________
___________________________________ __________
________________________
(лауазымды тұлғаның өкілеттігін анықтайтын құжаттың атауы)
(жеке басын куәландыратын
___________________________________ __________
________________________
құжаттың атауы, кім
берген)
ИИН ____________________
және бұдан әрі Қызметкер деп аталатын, ЕК 15.05.2007 ж. № 251-ІІІ сәйкес
іс-әрекетін азамат ______________________________ төмендегі мәселелер
туралы осы шарт жасасты.
1-бап. ШАРТТЫҢ МӘНІ
1.1. Жұмыс беруші қызмет береді, ал Қызметкер штаттық кесте бойынша
және осы шартта белгіленген жағдайларға байланысты ______________________
лауазымның қызметін атқаруға келіседі.
1.2. Осы шарт бойынша бұл жұмыс қызметкердің негізгі жұмыс орны болып
табы-лады жұмыс орны бас офисте (филиалда т. б.) болып табылады.
1.3. Қызметкердің басқа қызметтерді қоса атқаруға құқығы бар және
өзінің негізгі қызметінен босамай-ақ қосымша қызмет атқара алады.
2-бап. ШАРТТЫҢ ҚОЛДАНУ МЕРЗІМІ
2.1. Осы шарт
___________________________________ ________________________
(мерзімін жазбаша түрде көрсету керек)
мерзімге жасалды.
– басталуы: __ _____________ 2000 ж.
– аяқталуы: __ _____________ 2003 ж.
2.2. Қызметкердің ұйымдастыру қыбілетін және біліктілігін тексеру
үшін ________ _________________________ айға сынақ мерзімі белгіленеді
– басталуы: __ _____________ 200__ ж.
– аяқталуы: __ _____________ 200__ ж.
2.3. 2.2- тармақшасындағы сынақ мерзімі біткенге дейін _________апта
(ай) ішінде тараптардың жазбаша хабарламасы бойынша бір жақты тәртіпте
шартты бұзуға болады сынақ мерзімі жеті күннен кем не артық емес күндер
саналады.
2.4. Қызметкер сынақ мерзімінде жүрген кезде ҚР еңбек туралы заң
актілерінде және осы шартта белгіленген нормаларды пайдаланады.
3-бап. ҚЫЗМЕТКЕРДІҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ
3.1. ___ _____________ 200__ ж. №___ Лауазымдық нұсқаулық және
___ _____________ 200__ ж. №___ Қызметкерлер туралы ережелерге сәйкес
қызметкерлер-дің атқаратын лауазымы бойынша құқықтары мен міндеттері ҚР-ның
ЕК 22 бабында көрсетілген көлемде.
3.2. Қызметкер өзінің қызметін орындауға тікелей қажетті Жұмыс беруші
берген мүліктердің дұрыс сақталуына толық материалдық жауапкершілікте
болады және осы Шарт бойынша міндеттерді орындауға міндеттенеді.
3.3. Қызметкер _________________________________ тікелей бағынышты
болады. (басшының лауазымы)
3.5. Қызметкер жылына бір рет Жұмыс берушінің есебінен ҚР-ның ЕК
15.05.2007 ж. № 251-ІІІ 11 тарауында белгіленген жағдайларға сәйкес,
лауазымы бойынша өзінің еңбектегі міндеттерін орындаудан толық босатыла
отырып. Білімін көтеруге құқығы бар.
3.6. Жұмыс беруші ҚР-ның ЕК 15.05.2007 ж. № 251-ІІІ 14 тарауына
сәйкес белгі-ленген жағдайларда қызметкерге келтірілген зардабтар үшін
толық мөлшерде жауапты болады.
4-бап. ЖҰМЫС БЕРУШІНІҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ
4.1. ҚР-ның ЕК 15.05.2007 ж. № 251-ІІІ 23 бабында ішкі қолданыс үшін
шығарыл-ған жарғылар мен актілердің талаптары шегінде Жұмыс берушінің
құқытары мен міндет-тері болады.
4.2. Жұмыс беруші қызметкерді осы Шартқа қатысты барлық құжаттармен
таныс-тыруға міндетті, оның ішінде:
– Қызметкерлер туралы ереже;
– лауазымдық нұсқаулық;
– жұмысқа алу, ауыстыру, жұмыстан шығару, жазалау, көтермелеу,
іссапар туралы және тағы басқа бұйрықтар;
– коммерциялық құпияға жататын мәліметтердің тізімі.
4.3. Жұмыс беруші келісімді бұзғаннан кейін немесе жұмысты одан әрі
жалғастыру үшін, сонымен бірге Қазақстан Республикасы тұрғындарын жұмыспен
қамту қызметіне тіркелу үшін қажетті – еңбек қызметін, еңбек ақысын,
кепілдіктерді, өтемақыларды растайтын барлық құжаттарды ресімдеуді және
сақтауды қамтамасыз етеді.
4.4. Жұмыс беруші қызметкердің арызы бойынша 5 күн ішінде төмендегі
құжаттарды:
– еңбек кітапшасын немесе оны ауыстыратын құжатты;
– бұйрықтардың (қабылдау, ауыстыру, жұмыстан шығару, көтермелеу,
жазалау ж.т.б.) көшірмесін;
– жалақы, жұмыс уақыты, лауазымы туралы анықтаманы;
– ұсыным хатты дайындап беруге міндетті.
4.5. Осы шарттың қолдану мерзімі ішінде Жұмыс беруші қызметкердің
лауазымын көтеру (не төмендету) мақсатында, Аттестация туралы ережеге
және тұрақты түрде қолданылып жүрген тарифтік-біліктілік комиссияның
ережесіне сәйкес қызметкерден аттестация алуға құқығы бар.
Аттестация жақсы нәтиже берген жағдайда осы Шартты қайта жасайды,
аттестация нәтижесі Жұмыс берушіні қанағаттандырмаса, шарт өзгеріссіз
күйінде қалады.
4.6. Жұмыс беруші қызметіне байланысты ҚР-ның ЕК 15.05.2007 ж. № 251-
ІІІ 14 бабына сәйкес жұмысшының денсаулығына зиян келтіргені үшін жауап
береді.
5-бап. ҚЫЗМЕТКЕРДІҢ ЕҢБЕК ЖАҒДАЙЫ
5.1. Жұмыс уақыты мен демалыс
а) Қызметкерге:
– бес күндік жұмыс аптасы және екі күн – сенбі, жексенбі – демалыс
белгілінеді;
– __ сағаттан бастап __ дейін сегіз сағат жұмыс күні
белгіленеді;
– бір сағат __ сағаттан __ сағатқа дейін үзіліс жарияланады.
б) ҚР-ның ЕК 88-90 баптарына сәйкес мерзімнен тыс жұмысқа рұқсат
етіледі;
в) ҚР-ның 46-48 баптарында белгіленген жағдайларды сақтай отырып,
еңбек шартына өзгерістер енгізуге, оның ішінде қызметкерді басқа жұмысқа
ауыстыру туралы шешімдер қабылдауға құқығы бар.
г) ҚР-ның ЕК 87, 96-99 баптарында белгіленген жағдайларды сақтай
отырып, қызметкерлерді түнгі сменаға, демалыс және мереке күндерінде
жұмысқа тартуға болады;
д) Қызметкер атқарып отырған лауазымына байланысты қызметтік
міндеттерін орындау үшін Қазақстан Республикасының шегіне, сонымен бірге
шет елге іссапарға жіберілуі мүмкін;
е) Қызметкерге жыл сайын жалақысы сақталатын, ақылы, ұзақтығы 30
күнтізбелік күн еңбек демалысы беріледі. Демалысқа құқығы жылдың кез келген
уақытында алуы туындайды, егер екі жақты келісімде. Сонымен бірге демалыс
өндірістік қажеттілікке байланысты тараптардың келісімімен мерзімінен бұрын
үзілуі мүмкін.
ж) Қызметкерге аса маңызды тапсырмаларды орындау үшін:
– _____________ күн мерзіміне қосымша демалыс беріледі;
– _____________ теңге мөлшерінде емделуге материалдық ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz