Мейрамхана қызметінің жүйесін автоматтандыру

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 45 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ5

1 МЕЙРАМХАНА БИЗНЕСІ МАРКЕТИНГІНІҢ МӘНІ МЕН ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ7

1. 1 Мейрамхана бизнесінің ұғымы мен сипаттамасы7

1. 2 Мейрамхана бизнесі маркетингінің ұғымы, мақсаттары мен міндеттері11

1. 3 Мейрамхана бизнесі маркетингінің ерекшеліктері16

2 БАҒДАРЛАМАЛАУ ОРТАСЫНЫҢ НЕГІЗГІ ЭЛЕМЕНТТЕРІ19

2. 1 Delphi-дi iске қосу. Delphi интерфейсi. 19

2. 2 Delphi-де МҚ байланысты ұйымдастыру23

3 МЕЙРАМХАНА ЖҰМЫСЫН АВТОМАТТАНДЫРУ28

3. 1 Мейрамхана қызметінің ерекшеліктері және тұтынушылар тарапынан оған қойылатын қазіргі заман талаптары28

3. 2 Мейрамхана индустриясының ұйымдастыру функциялары38

ҚОРЫТЫНДЫ44

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ46

ҚОСЫМША48

КІРІСПЕ

Дипломдық жоба тақырыбының өзектілігі.

Бүгінгі таңда мейрамханалық кәсіптің дамуы өзекті мәселеге айналды. Себебі Астана қаласында қызмет көрсету саласы, оның ішінде қоғамдық тамақтандыру саласы өте жоғары қарқынмен дамып келеді. Үш-төрт жылдың ішінде көптеген мейрамханалар мен дәмханалар ашылып, сәтті жұмыс істеуде. Ал бұл өз кезегінде қоғамдық тамақтану саласына сұраныстың барлығын дәлелдейді. Сұранысқа әсер ететін факторлар - ол халықтың табыс деңгейінің жоғарылауы, халықаралық интеграцияның дамуына байланысты елімізге шетел азаматтарының сапар шегіп келуі және де үй атмосферасы сыртында дем алуға деген қажеттіліктің болуы.

Мейрамханалық бизнес тартымды әрі перспективті: мейрамхананың орны мен әзірлейтін тағамдарын дұрыс таңдау, атмосфера және білікті ұйымдастырылған қызмет көрсетунарықты тартуға мүмкіндік береді және жоғары пайда мен инвестицияларды қамтамасыз етеді.

Мейрамханалық бизнестің даму тенденциясы дипломдық жұмыс тақырыбын таңдап, зерттеуге негіз болды.

Бұл жұмыстың жаңашылдығы - бұрын зерттеле қоймаған жаңа саланың, яғни мейрамханалық бизнестің даму, қалыптасу, ұйымдастырылу қағидаларының зерттелуі және мейрамхана қызметіне талдаудың жасалуы.

Дипломдық жобаның мақсаты: Мейрамхана қызметінің жүйесін автоматтандыру.

Қойылған зерттеу мақсатқа жету үшін келесі міндеттерін орындау қажет:

- мейрамхана қызметін ақпараттық жүйесін тұрғызуды негіздеу;

- мейрамхана жұмысының ақпараттық жүйесін құру.

Зерттеу объектісі. Мейрамхана жұмысын автоматтандыру жүйесін дамуын қаржыландыру мониторингінің стратегиясын қалыптасыруы, яғни қазіргі кезеңдегі әлеуметтік-экономикалық дамуы болып отыр.

Зерттеу пәні. Зерттеу пәні болып - мейрамхана жұмысының автоматтандырылған қызметі.

Мәселені талдау дәрежесі. Дипломдық жобаның тақырыбын зерттеу барысында отандық және шетелдік ғылыми еңбектері мен оқулықтар, электрондық басылымдардағы ғылыми мақалалар қолданылды. Теориялық негіздерінің құрылуы Карминский А. М., Нестеров П. В [3], Н. Б. Бралиева, В. Ф. Тимошенко, Н. Л. Гагарина [8], Н. Г. Семенова [14], Назарчук И. А [26], Н. Г. Семенова [14] , классиктерінің әдебиеттерінде көрсетілген.

Дипломдық жобаның жаңалығы: тұтынушы интерфейстің қолайлылығы, қажетті басқарушы элементтердің бар болуы және ыңғайлылығы. Қазіргі кезде қандай да болмасын мекемені немесе кәсіпорынды алмасаң, барлығында автоматтандырылған жұмыс орны бар. Мейрамхана жұмысының автоматтандырылуының болуы - қажетті құрал - жабдықтармен қамтылған белгілі функцияларды автоматты түрде орындау үшін қолданушы-маманының немесе басқа мамандардың орны. Мейрамхана қызметін автоматтандырылуының болуы бірнеше маманның жұмысын атқарады

Дипломдық жобаның тәжірибелік қоры. Сонымен, мейрамхана қызметі автоматтандырылуының дамуы есептеуіш техника әдістерін кеңінен енгізу, сонымен қатар шығарылатын есептеуіш техникалар санын өсіру және оның сапасын жоғарылау, компьютерлердің көптеген ғылым облыстарында кеңінен қолдануына мүмкіндік жасады. Зерттеудің теориялық - әдістемелік негіздері болып индусриалды-инновациялық саясат, жаңа индустриалды бағыт, инновациялық саясат мәселелері жайында отандық және шетелдік зерттеушілердің ғылыми еңбектері қолданылды.

Зерттеу тәжірибесі: автоматтандырылған жүйе, салыстырмалық, есептеулік, логикалық, құрылымдық жүйе, функционалдық жүйе, жалпылау тәжірибесі.

Жобаның жаңалығы қолданушыларғы қолайлы да, ыңғалы да ақпартты беру процесін жүзеге асыру болып тұр.

Дипломдық жұмысының құрылымы. Дипломдық жұмысы кіріспеден, екі бөлімнен, қорытыды және пайдаланылған әдебиеттерден тұрады.

Кіріспеде Дипломдық жобаның өзектілігі, мақсаттары, талаптары, зерттеу обектісі мен пәні, ғылыми жаңалығы және жұмыс структурасы талқыланып ашылынды.

Дипломдық жобаның алғашқы бөлімінде мейрамхана жұмысын ақпараттық жүйесін тұрғызуды негіздеу талқыланған.

Екінші тарауда мейрамханада тапсырыс беруді ақпараттық жүйесін құру

Дипломдық жобадағы зерттеу мәні қорытындыда талқыланған.

1 МЕЙРАМХАНА БИЗНЕСІ МАРКЕТИНГІНІҢ МӘНІ МЕН ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

1. 1 Мейрамхана бизнесінің ұғымы мен сипаттамасы

Өзінің мәні бойынша қоғамдық тамақтандыру - мемлекет экономикасының нақты секторы, ерекшелігі оның басқа салаларға қарағанда бір ғана функцияны емес (өндіріс немесе айналыс), біруақытта өндіріс, енімді тұтынушыға дейін жеткізу, тұтынуды сол жерде ұйымдастыру сияқты үш функцияны атқаратынымен байланысты. Осы тұрғыдан алып қарағанда қоғамдық тамақтандырудың функциялары өңдеу кәсіпорындарының функцияларына ұқсайды. Қоғамдық тамақтандырудың өз өнімі мен тауарын тұтынушыға дейін жеткізу функциялары негізінен бөлшек сауданың функцияларымен бірдей, ал тұтынуды сол жерде ұйымдастыру - өнім өткізуді коммерциялық қызмет сияқты дамьпудьщ мүмкіндігін күшейтуге мүмкіндік беретін қоғамдық тамақтандыруға ғана тән және ерекше функция ғана емес, сонымен бірге ол жекелеген кәсіпорындардьщ және жалпы ел бойынша қоғамдық тамақтандыру желісінің өсуі мен кеңеюінің негізін қалайтын маркетингтік зерттеуді жақсы ұйымдастыруды қажет етеді. Сонымен біруақытта қоғамдық тамақтандыру халықтың табыс деңгейімен және оған тамақты үйде дайындау немесе қоғамдық тамақтандыру орындарына бару тиімді екенімен байланысты мемлекеттің саласы. Сондықтан осы саланы көбінесе сүраныс үсьшыс пен тауардың түріне ғана емес, сонымен бірге халықтың орташа табысының сатылатын өнімнің нарық бағасы параметрлерінің арақатьшасына орай қалыптасатын жалпы өте сезімтал салаға жатқызуға болады. Қоғамдық тамақтандырудың даму деңгейі мен оның мемлекетгегі жай-күйі халықтың орташа табысының деңгейін анық байқатады, сонымен бірге ел халқының сатып алу қабілетінің көрсеткіші болып табылады және кез келген мемлекет азаматтарының әлеуметтік-экономикалық жағдайының даму үрдістерін айқындайды.

Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындары төмендегі үш өзара байланысты функцияларды атқарады:

• аспаздық өнім өндірісі;

• аспаздық өнімді сату;

• оны түтынуды ұйымдастыру.

Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорнының түрпаты қызмет көрсетудің ерекшеліктерімен, сатылатын аспаздық өнімнің түрімен және түтынушыларға көрсетілетін қызметтердің номенклатурасымен анықталады

Кәсіпорынның түрпатын анықтаған кезде мына факторлар ескеріледі:

• сатылатын өнімнің түрлері, оның әр түрлілігі мен жасауының күрделілігі;

• техникалық жарақтандырылу (материалдық база, инженерлік-техникалық жарақтандыру, жабдықтар, үй-жайлардың қүрамы, архитектуралық-жоспарлау шешімі) ;

• қызмет көрсету әдістері;

• қызметкерлердің біліктілігі;

• қызмет көрсету сапасы;

• түтынушыларға көрсетілетін қызметтердің номенклатурасы.

Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорнының сыныбы белгілі бір тұрпаттағы кәсіпорын көрсететін қызметтердің, қызмет көрсету деңгейі мен жағдайын сипаттайтын ерекше белгі- лерінің жиынтығымен анықталады.

Қоғамдық тамақтандырудың қызметтері - кәсіпорындар мен кәсіпкер-азаматтардың тұтынущының тамақ пен бос уақытты өткізу қажеттілігін қанағаттандыру жөніндегі қызметінің нәтижесі. Қызмет көрсету процесі - орындаушы аспаздық өнімді сатқанда және бос уақытты өткізуді ұйымдастырған кезде қызметтерді. тұтынушымен тікелей байланыс жасаған кезде орындайтын операциялар жиынтығы. Қызметтердің сапасы белгіленген немесе тұтынушылар ұйғарған қажеттіліктерді қанағаттандыруға тиіс. Қоғамдық тамақтандырудың қызметтері қауіпсіздік пен экологиялық талаптарына, мақсатты тағайындалуға жауап беруге тиіс, сондай-ақ тұтынушыларға қолданыстағы нормативтік құжаттардың талаптарына жауап беретін жағдайда көрсетілуге тиіс. Тұтынушыларға қызмет көрсету процесінде қызметтердің кешені кәсіпорынның тұрпатымен үйлесуі тиіс. Қызмет көрсеткен кезде эргономикалық талап ескерілуі, яғни қызмет көрсету жағдайлары тұтынушылардың шгиеналық, антропометрикалық, физиологиялық қажеттіліктеріне жауап беруге тиіс. Эргономикалық талаптар сақталған жағдайда тұтынушылар өздерін қолайлы сезінеді. Көрсетілетін қызмет эстетикалық талаптарға сай-көрсетілуі тиіс. Эстетикалық талаптар көсіпорынның үй-жайының архитектуралық-жоспарлау шешімінің үйлесімділігімен, сондай-ақ қызмет көрсетудің жағдайымен, сондай-ақ қызмет көрсететін қызметкерлердің сырт келбетімең үстелді безендірумен, аспаздық өнімді ресімдеумен және оны тұтынушыға үсыну мәдениетімен сипатталады. Тұтынушы көрсетілетін қызмет туралы толық, шынайы әрі уақытылы ақпарат алуға тиіс. Қоғамдық тамақтандырудың негізгі қызметі - тамақтандыру қызметін көрсету . Тамақтандыру қызметі деп аспаздық өнім жасау және оны мен кәсіпорынның тұрпаты мен сыныбына сәйкес саіу мен тұтыну үшін жағдай жасау жөніндегі қызметтер аталады жөне ол мына түрлерғе бөлінеді:

• тамақтандыру;

• аспаздық өнім мен кондитерлік өнім жасау;

• тұтыну мен қызмет көрсетуді ұйымдастыру;

• аспаздық өнімді сату;

• бос уақытты еткізуді ұйымдастыру;

• ақпараттық-консульТативтік;

• салтанатты кештер, салттық іс-шаралар ұйымдастырып, оған қызмет көрсету;

• конференцияларға, мәжілістерге, мәдени-бұқаралық іс-шараларға қатысушыларды тамақтандыру мен оны ұйымдастыру қызметін көрсету;

• тұтынушыларға аспаздық және кондитерлік өнімдерді кеңселер мен үйлерге жеткізу жөніндегі қызмет көрсету;

• тұтынушыларға жолаушылар көлігінде жүретін жолда қызмет көрсету;

• қонақүй нөмірлерінде қызмет көрсету;

• ұтымды кешенді тамақгандыруды және т. б. ұйымдастыру.

Мейрамханаларда, барларда бос уақытты өткізуді ұйым- дастыруға ерекше көңіл бөлінеді. Босуақытты өткізуді ұйымдастыруға мына қызметтер кіреді:

• музыкалық қызмет көрсетуді ұйымдастыру;

• концерт, варьете бағдарламаларын өткізуді ұйымдастыру;

• газет, журнал жеткізу, стол үсті ойындарын, ойын автоматтары, бильярд ойыны қызметтерін көрсету.

Тамақтандыру кәсіпорындарының клиенттеріне бос уақытгы өткізуді ұйымдастыру жөніндегі (мысалы, концерт, мейрамхана варьетесінің бағдарламасы), бас аспаздың соны және таңдаулы тағам әзірлеу жөніндегі консультация беруі, диеталық бөлімшелер мен асханаларда диета ұстау жөніндегі маманның әр түрлі сырқаттардағы ас мәзірі мәселесі бойынша консультация беруі сияқты қызметтер көрсетіледі.

Қызмет көрсету мәдениеті - қоғамдық тамақтандыру қызметкерлерінің қызметін бағалайтын негізгі бір өлшем. Қызмет көрсету мәдениетін анықтайтын негізгі факторларға базаның болуы, көрсетілетін қызметтердің түрлері мен си- паты, шығарылатын өнімнің түрлері мең сапасы, қазіргі заманғы материалдық-техникалық қызмет көрсетудің озық нысандарын енгізу, жарнамалық-ақпараттық жұмыстың деңгейі, қоғамдық тамақтандыру қызметкерлерінің кәсіби шеберлігі жатады. Жоғары деңгейде қызмет көрсету мәдениеті нарықтық қатынастарда өте маңызды болып табылатын кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігін арттырады.

Сонымен бірге сала кәсіпорындарының басым бөлігінің (әр түрлі елдерде 87%-100% аралығында) кәсіпкерлік қызмет ауқымында ұйымдастырылуына, яғни жеке меншікте болуына байланысты, басқа салаларға қарағанда мемлекеттің нарықтық қатынастар проблемаларын шешу қабілегі неғұрлым анық байқалады. Осыған байланысты экономикалық қызметтің басқа салаларына қарағанда қоғамдық тамақтандыруда сұраныс пен ұсыныстың нарық заңдары, тең салмақты баға қалыптастыру жағдайлары мен мемлекет өзінің нарықтық экономикасын соның көмегімен реттейтін қоғамдық құралдардың іс-әрекеті өзін-өзі көп көрсетеді.

Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындары дәстүрлі түрде мемлекеттің шағын бизнесіне (әлемнің әр түрлі елдерінде 78%-91% аралығында) және олардың шамалы ғана бөлігі - орта бизнеске жатады. Осы саладағы ірі бизнестің үлесі мардымсыз, алайда ол тіпті кейбір жерлёрде жұмыс істёген жағдайда да (вокзалдарда, әуежайларда, ірі қонақүйлерде, адамдар көңіл көтеретін жерлерде, ірі өнеркәсіптік ұйым дарда және т. б. ), ол жанындағы әрбір қызмет, филиал немесе бөлімше шаруашылық жағынан оқшауланған және дербес жұмыс істейтін корпоративтік басқару жүйесі түрінде ұйымдастырылған. Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындары мемлекет солардың көмегімен өзінің шағын бизнесіне көмек көрсететін немесе оның экономикалық және ұйымдастыру қызметін реттейтін тәсілдерге өте сезімтал.

Сонымен бір уақытта қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындары жалпы мемлекеттің шағын бизнесі бастан кешіретін сол бір қаржы проблемаларымен бетпе-бетке келеді, яғни оларға жоғары пайыздың салдарынан банктерден кредит алу қиынға соғады, ал олардың қызметінің тиімділігі елдегі инфляцияның деңгейіне, ал бизнес ұйымдастыру мүмкіндігі - жылжымайтын мүлікті, жерді және т. б. жалға алу бағалары мен тарифтеріне тәуелді. Сөйтіп, мемлекетте қоғамдық тамақтандырудың даму дәрежесі оның әлеуметтік-экономикалық жай-күйімен тікелей байланысты экәне елдің шаруашылық қызмет саласындағы сол бір проблемаларды айғақтайды. Бұл ретте қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындары функңияларының ерекшеліктеріне орай, осы сала сауданың құрамында есептеліп, есеп береді. Ол бойынша статистикалық есептілік жүргізілмейді деуге боладьі, сол себептен елдегі қоғамдық тамақтандыру жүйесіндегі көптеген проблемаларды анықтау қиындық келтіреді. Мәселен, атап айатын болсақ, Қазақстан Республикасында қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындары қызметінің саласында ғылыми зерттеу жүргізілмейді деуге болады және олардың нарық ортасындағы жұмысының кемшіліктері талданып, осы саланың әлемуеттік маңызына қарамастан, ресми мемлекеттік статистиканың деректерінде көрсетілмейді.

Қазақстанның ресми статистикасы негізінен еліміздің өнерқәсібі мен аграрлық саласының жай-күйін көрсететінін атап өту қажет, ал Қазақстандағы әлеуметтік қызметтердің есебі - оның осал буыны болып табылады. Сондықтан Қазақстан Республикасында әлеуметтік есеп жүргізудің басымдықтарын ауыстыру қажет деген қорытынды қалып тасады, осы пікірді қоғамдық тамақтандыру жүйесіне қатысты айтуға болады.

Қоғамдық тамақтандыру халық шаруашылығының саласы ретінде жеке меншікті иемдену негізінде толық көлемде ұйымдастырылған кәсіпорындардың жиынтығы болып табылады. Аталмыш кәсіпорындар шығарылатын өнімнің белгісі, өндірістің ортақ технологиялық және ұйымдастыру, шикізатты біркелкі пайдалану қағидалары, өзін-өзі қаржыландыру мен келушілерғе тиісінше қызмет көрсету нысандары бойынша жүмыс істейді. Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындары барлық саланың қызметкерлеріне, сондай-ақ ел халқын білдіретін жаппай түтынушыларға да қызмет көрсетеді. Де- мек, мемлекеттегі оның даму дәрежесі халықтьщ материалдық және мәдени сүранысыньщ қанағаттану деңгейін, ал оньщ түрақты әрі серпінді дамуы - халықтьщ әл-ауқаты мен өмір сүру сапасының артуын, оның ақшамен қамтамасыз етілуі мен сатып алу қабілетінің өскенін тікелей көрсетеді.

Осы үрдісті елде кәсіпкерлік қүрылым ретінде қүрылып жатқан қоғамдық тамақтандыру пункттерінің саны бойынша байқау қиындық келтірмейді. Мәселен, халықтың сатып алу қабілеті төмен жағдайда елде мүндай кәсіпорын аз қүрылады, ал есебін жүргізу м үмкін емес жеке меншік қызмет (бәліш сату, тапсырыспен тамақ дайындау, қызметкерлерғе жұмыс орындарында жеке ұсыныс жасау және т. б. ) дами бастайды, яғни қоғамдық тамақтандыру «көлеңкеге» кетеді. Бұл жағдайда мемлекет салықтарды жоғалтады және өз аумағындағы қоғамдық тамақтандыру жүйесінің даму деңгейін қадағалауға қабілетсіз болады.

Халықтың сатып аул қабілеті жоғары болған жағдайда, қоғамдық тамақтандыру өнімін өндірушілер мемлекетгің заңдарын бұзбауға тырысады, сонымен бірге бизнестің шағын ғана нысандары ретіндегі кәсіпорындар құрады, алайда ел халқының әл-ауқатының дамуының негізгі үрдістерін нақты көрсетеді. Сонымен бірге тамақ дайындаудың сапасы да артады.

Сол себептен мемлекеттегі қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарының даму қарқынына қарап, ел халқының әлеуметтік-экономикалық жағдайы жөнінде пайымдауға болады. Халықтың әл-ауқаты тұрақты өскен жағдайда, қоғамдық тамақтандыру 10-15 жыл ішінде үй жағдайында тамақтанумен салыстырғанда жетекші орын алуға қабілетті.

Жалпы қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындары әр түрлі бағытта дамуы, олардың әрқайсысының бағыты әр түрлі болуы және олар сан алуан түрлі қосымша қызметтер көрсетуі мүмкін.

1. 2 Мейрамхана бизнесі маркетингінің ұғымы, мақсаттары мен міндеттері

Мейрамхана бизнесіндегі маркетинг - бұл клиенттердің ерекше қажеттілігін анықтауға бағдарланған мейрамхана қызметтёрін әзірлеу, жылжыту мен іске асыру процесі. Маркетинг құралдарының көмегімен тамақтандыру кәсіпорындарының қызметін бағалау, дұрыс таңдау жасау үшін көмек көрсетіледд.

Тамақтандыру кәсіпорындары маркетингінің негізгі мақсаты тұтынушылардың нақты сегментінің сұранысын қанағаттандыруға барынша бағдарланған қызмет көрсетуді ұйымдастыру және бәсекелестерге қарағанда қызмет көрсетудің неғұрлым тиімді нысандары мен әдістерін қамтамасыз $ту болып табылады. Мейрамхана бизнесінде маркетингпен барлық кәсіпорындар сол немесе басқа дәрежеде айналысады, алайда осы салада маркетингтің концепцияларын іске асыратын негізгі буын ретінде туристерге халықаралық және ішкі тасымалды, қажетті қызметтердің топтамасын қамтамасызететін, сондай-ақ басқа да делдалдық қызметтерді орындайтын туристік фирмалар қарастырылады.

Туризм маркетингінің негізгі міндеті тұтынушы үшін қолайлы жер мен уақытта қызмет көрсету болып табылады. Қызмет көрсету қосымша қызмет көрсету, сервисті, қызмет көрсетудің жағдайы мен жылдамдығын жақсарту арқылы түпкілікті тұтынушының сұранысына қызметтерді барынша жақындатуға тиіс.

Мейрамхана бизнесі саласындағы туризм маркетингінің негізгі мақсатына мыналарды жатқызу орынды:

• өркениетті, жүйелі мейрамхана бизнесін қалыптастыру;

• адал емес бәсекелестік мүмкіндігіне жол бермей, адал бәсекелестік күресті қалыптастыру;

• бизнесті ұйымдастыру мен қалыптастыруда нарық талаптарын ескеру;

• тамақтандыру кәсіпорындары нарығындағы сұраныс пен ұсынысты болжау;

• жарнамалық және нарыққа ықпал ету және ықтимал және нақты сатып алушылардың түсінігіне тауардың тартымды бейнесін қалыптастыру жөніндегі маркетингтік қызметпң жоғары тиімділігін қамтамасыз ету.

• мейрамхана бизнесінің қызметі маркетингінің міндеттері: нарықты зерттеу және клиентгердің қажетгілігін талдау;

• тамақтандыру кәсіпорындарының маркетингтік ортасын талдау және оның факторларының өзгеруіне бейімделу мүмкіндігін зерттеу;

• мейрамхана қызметтері нарығын маркетинггік зерттеу және оны сегментгерге бөлу;

• таңдалған тиісті сегментке сәйкес келетін мейрамхана өнімін әзірлеу;

• қызметтің сипаты мен оған сұранысты көрсететін оның оңтайлы бағасын белгілеу;

• коммуникативтік саясатты жүзеге асыру.

Қоғамдық тамақтануда, әсіресе, ақша қаражаты жетіспеген жағдайда маркетинггік қызметгі жүзеге асыруды білу ерекше рөл атқарады. Қоғамдық тамақтандыру жүйесінде маркетинггі ұйымдастырудың ерекшелігі қызмет көрсету саласынан гөрі өнеркәсіптік өндіріске көп бағдарланған дәстүрлі маркетинг теориясында бар механизмге қарағанда «маркетинг-микс» механизмін қалыптастыру қағидаларының біршама өзге жүйесін қажет етеді.

Қоғамдық тамақтандырудың өндіріс, сату мен тұтынуды ұйымдастыру сияқты функцияларын біріюіру үшін оның үсыныстың сұраныс пен тұгынушы сезінегін сапаға сәйкесгігі, бағалардың халықтың сатып алу қабілегімен параметрлік байланысып белгілеу, тауарды жарнаманың көмегімен ғана емес, сонымен бірге белгілі бір орналасатьш жерді таңдаудың, үй-жайдың ішкі дизайны мен өзара қарым-қатынастар маркетингін қалыптастырудың, нарықтың таңдалған сегменті мен кәсіпорынның тәулік ішінде жұмыс істеу режимін ескере отырып, жабдықтарды белгілеп орналастыру мен қызмет көрсеіу тәсілдерінің көмегімен жылжьпу сияқты қасиетгері бірііуі тиіс айрықша маркетинг кешен қүру керек.

Осындай кешен қүрудың қажеттілігі қоғамдық тамақтандыруға қойылатын талаптарды күшейтеді және тұтынушыларға оның нәтижелерін өнеркәсіп шығаратын тауарды сатып алған кездегіден үлкен жылдамдықпен бағалауға мүмкіндік бере отырып, оның іс-қимылын бір жерде шоғырландырады, сонымен бірге ол тек қоғамдық тамақтандыруға ғана тән ерекше маркетингтік іс-қимылдардың көмегімен сүранысты қалыптастырып, ынталандыру жүйесіндегі талаптарды көтереді. кәсіпорындардың маркетингінің тікелей бөлігі болып табылатын тұтынушыларға қызмет көрсету саласы емес сұранысты қалыптастырудың айрықша нысаны болып табылатын музыкалық сүйемелдеу, концерттік және көңіл көтеру қызметін ұйымдастыру сервиске айналуда. Мұның өзінде қоғамдық тамақтандыру ұйымдарының нысандары мен тұрпатының сан алуан түрлерінің болуы да оның «4-рын» (тауар, баға, жарнама, өткізу) құрайтын маркетингтің барлық элементтері бойынша өзіне таңдайтын маркетингтік іс-қимылдарға да «маркетинг-микс» жүйесі элементтерінің жиынтығы ретінде әсер етеді.

Соңғы оңдаған жыл ішінде дамыған елдердің мейрамхана ісінде тамақтандыру пункттерінің неғүрлым тиімді болып шыққан бейіндерін анықтайтын бірнеше концепция әзірленді. Бұл жағдайда мейрамхананың имиджі мен ресімдеуіне нарықта белгіленген күнделікті, ресми, этникалық, балаларға арналған, тек ересектерге арналған, мерекелік-салтанатты және т. б. жауап беретін концепция болып саналады. Сонда сыртқы және ішкі ресімдеу мен ас мәзірінің ерекшеліктері таңдалған концепцияға негізделеді, ал концепция нарықтың нақты Сегментіне сүйенеді. Концепцияда қоғамдық тамақтандыру кәсіпорнының мына элементтері көрсетілуге тиіс:

• кредо (нақтыланған миссия) ;

• мақсаттар;

• міндеттер;

• тұтынушылардың сипаттамасы;

• іс-қимылдар бейіні;

• орналасқан жері;

• ішкі ресімдеудің дизайны;

• ас мәзірі;

• бағалар;

• ахуал;

• қызмет көрсетудің құны;

• басқа шығыстар.

Жыл сайын мыңдаған жаңа кәсіпорын ашылып, мейрамхана бизнесіне кіру оңай, ал онда табысққа жету қиын екенін ескермей, осы мейрамханалардың сонша саны бейімделген және тұрақты келушілерді тарта алмай банкрот болады. Сондықтан концепция мен оған жауап беретін ресімдеу орналасқан жерімен, ал орналасқан жері - тамақтандыру кәсіпорнының концепциясымен үйлесуге тиіс (4-сурет) .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.