ТҮРКІСТАН ҮЙІРМЕСІНІҢ АШЫЛУЫ ЖӘНЕ ЖЕТІСУДАҒЫ ЖҰМЫСТАРЫ

Пән: Мәдениеттану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Ж.М.Мамаева
А.Ясауи атындағы Халықаралық Қазақ – Түрік Университеті
Тараз Институты
АРХЕОЛОГИЯ ҰНАТУШЫЛАРДЫҢ ТҮРКІСТАН ҮЙІРМЕСІНІҢ АШЫЛУЫ ЖӘНЕ
ЖЕТІСУДАҒЫ ЖҰМЫСТАРЫ
Қазақ болмысының келесі бір ерекшілігі – тарихшылығы,
Қара халықтың тарихтан хабардылығы мейлінше жоғары болған.
Н.Ә.Назарбаев.
Мақсаты: Туған жер тарихы зерттеушілерін танып білуге деген
жасөспірімдердің Отанға деген патриоттық сүйіспеншілік сезімі жоғары
тәуелсіз еліміздің ұландарын тәрбиелеу.
Маңыздылығы: Жастардың өз туған жер тарихын зерттеушілері туралы
ілімінің аздығында.
Негізгі тапсырма: Археология ұнатушылардың Түркістан үйірмесінің
мүшелерінің жұмыстары туралы тарихи деректер жинап, туған өлке тарихын,
мәдениетін танып білуге насихат жұмысын жүргізу.
Алысты жақсы көргіміз келсе, биікке ұмтылайық, аспан асты кең.
Тарих – биіктің, тереңдіктің, ар – ұжданның ғылымы екені анық. Ал
археология сонау тұңғиықтағы тарих пен мәдениеттің, өткен күннің ақиқаты
мен айнасы ғой. Шынайылықтың дәлелелін қолмен ұстап, көзбен көріп,
сараптап, бағалау емес пе?! ХІХ ғасырдың 90 – жылдарының аяғында ескі
мұраларды зерттеуде өлкетанушылар мен қызығушылардың арқасында ғылыми
қоғамдар пайда болды. Қоғамдар археологиялық мұраларды санаққа алу және
зерттеу мақсатында құралған болатын. Сол қоғамдардың бірі А.С.Уваров
қоғамының үлгісімен Тбилисиде, Қазанда және Ташкентте археологиялық
үйірмелер құрылды.
1985 жылы Таншкентте құрылған археология ұнатушылардың Түркістан
үйірмесі орта ғасырлардағы ежелгі Жетісу мен Оңтүстік Қазақстанның
археологиясын зерттеудің бірінші кезеңі белгілі орыс шығыстанушысы
В.В.Бартольдтің есімімен тығыз байланысты болды.
Бартольдтің орасан зор әдеби мұрасы – Жетісуды зерттеуі, соның ішінде
Қырғыз ССР – дің территориясын зерттеуі үлкен орын алады. Оның үлкен
зерттеулері дәл осы Жетісуда 1893 -1894 жылдары алғашқы ғылыми жұмыспен
барғанда басталды. Осы зерттеулердің нәтижесінде үйірменің басқарушы
ретінде Бартольд шақырылды. Түркістан үйірмесінде жоғарғы әскери әкімшілік
өкілдері, орта оқу орындарының мұғалімдері және директорлар, барлығы 100
адамдай болды. Олар патша әкімшілігі жағынан үнемі бақылау жағдайында ғылым
жолында маңызды деректер жинады. Олардың алдына қойған мақсаты тек қана
Қазақстанның тарихын зерттеу ғана емес, сонымен қатар өлкетану жұмысында өз
өлке тарихын зерттеуде көп нәрсе табуға тырысты.
20 – жылдары Ташкент қаласында Түркістан (кейін Орта Азиялық) мұражай
мен ескерткіштерді қорғау, зерттеу, өнер және табиғат мұраларын қорғау
комитеті құрылды. Комитеттің негізгі мақсаты Орта Азия және Қазақстанда
археологиялық картаны құрастыру болды. Орыс археология қоғамының басшылары
Н.И.Веселковский мен С.М.Дудиннен басқалары В.Радловтың кандидатурасымен
Жетісуға шығыс тілдерін білетін, толық өңірді зерттейтін, сонымен қатар
бұрын болған немесе жіберілген адамды жіберуін ұсынды. Сондай адамға лайық
деп, сол кезде Петербург университетінің доценті В.В.Бартольд шақырылды.
[1]
Археология мен шығыстанудың дамуына Бартольдтің 1893-1894 жылдары
Шымкент - Әулие – ата – Мерке – Пішпек – Ыстық –көл –Верный желісімен іс
сапары үлкен роль атқарды. Оның іс сапары тек толық тарихи мәлімет қана
емес, осы күнгі археологиялық зерттеулердің бағыттарын көрсетеді. Ол өзінің
іс сапары туралы есепте : 1893 жылдың мамырында Санк – Петербург
Университетінің шет тілдер факультетінің жолдамасымен Орта Азияға бардым,
әсіресе, Шу және Іле аңғарларына көп көңіл бөлуім керек болды деп
мәлімдеген болатын. [2]
1893 жылы Бартольд Талас аңғарының оңтүстік – шығыс бөлігін тексеріп,
орта ғасырлардағы Садықорған, Ақтөбе жаныдағы Орловка қалаларын көріп
шығып, қаланың қамал мен күзет мұнараларының бар екенін анықтады. [3]
1894 жылы Бартольд Талас аңғарларының солтүстік – батысын тексере
отырып, Шөлтөбе, Түймекент, Оххум, Ақыртас қалаларын тапты. Ол Ақыртаспен
байланысты Алаңғасыр батыр туралы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.