Шығыс Қазақстан облысының білім беру жүйесін дамыту

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Бағдарламаның паспорты
2

1. Кіріспе
5
2. ШҚО білім беру жүйесінің қазіргі заманғы ахуалы
6
3. Бағдарламаның мақсаты мен міндеттері
19
4. Шығыс Қазақстан облысының білім беру жүйесін дамытудың
негізгі бағыттары және бағдарламаны іске асыру тетігі
22
5.1. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту
22
5.2. Жалпы орта білім беру
23
5.3. Арнайы білім беру ұйымдары
25
5.4. Бастауыш және орта кәсіптік білім беру
25
5.5. Білім беру жүйесін ақпараттандыру
26
5.6. Білім беру мекемелеріндегі тәрбие процесі
26
5.7. Қосымша білім беру
27
5.8. Педагог кадрларының біліктілігін арттыру
28
5.9. Балалардың дарындылығын дамыту
28
5.10. Білім беру мекемелерінің қызметін психологиялық
қамтамасыз ету
29
5. Қажетті ресурстар және оны қаржыландыру көздері
30
6. Бағдарламаны іске асырудан күтілетін нәтижелер
мен индикаторлар
30

1. Бағдарламаның паспорты

Әзірлеу үшін негіздеме: Бәсекеге қабілетті Қазақстан үшін, бәсекеге
қабілетті экономика үшін, бәсекеге қабілетті халық үшін Қазақстан
Республикасы Президентінің 2004 жылғы 19 наурыздағы Қазақстан халқына
Жолдауы, Қазақстан Республикасы Президентінің 2004 жылғы 11 қазандағы №
1459 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін
дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасы

Әзірлеуші: Шығыс Қазақстан облысының білім департаменті

Мақсаты: адам ресурстарын дайындау сапасын арттыру және жеке тұлға мен
қоғамның білім беру қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін білім беруді
реформалау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру бойынша жүйелі
шаралар кешенін, Шығыс Қазақстан облысының 2010 жылға дейін білім беруді
дамытудың негізгі стратегиялық бағыттарын, инновациялық процестерін басқару
тетіктерін анықтау

Міндеттер:
- әлеуметтік-экономикалық, ұлттық, мәдени, экологиялық және өңірдің басқа
ерекшеліктерін ескере отырып білім беру жүйесін дамыту стратегиясы мен
тактикасының негізгі бағыттарын әзірлеу;
- Шығыс Қазақстанның білім беру органдары мен мекемелерінің құқықтарын
кеңейту жағдайында төменгілердің бастамасы мен жоспарланған бастаманың
үйлесімділігі;
- облыс халқының барлық әлеуметтік топтары үшін сапалы білім алуға
қолжеткізуді қамтамасыз ету;
- қазақстандық отан сүйгіштікке, төзімділікке, жоғары мәдениеттілікке,
адамның құқықтары мен бостандығын құрметтеуге тәрбиелеу;
- облыс халқының тілдік мәдениетін дамыту, үш тілдік принципін іске асыру,
мемлекеттік, орыс және шетел тілдерін игеру;
- балалардың мектеп алды тәрбиесі мен мектепке даярлауды жетілдіру;
- 12 жылдық жалпы орта білім беруге көшуді жүзеге асыру;
- бастауыш және орта кәсіптік білім беру жүйесін қайта құрылымдау;
- білім беру сапасының менеджмент жүйесін әзірлеу;
- білім беру процесі оқу-әдістемелік және ғылыми қамтамасыз етуді
жетілдіру;
- білім беру жүйесінің материалдық-техникалық базасын нығайту, қаржы және
кадрлармен қамтылуын жетілдіру;
- оқу процесіне ақпараттық коммуникациялық технологиялар енгізуді кеңейту;
- облыстың білім беру жүйесінің ахуалын талдау және мониторингтің дұрыс
деректері негізінде басқару шешімдерін қабылдау;
- білім берудің жаңа мазмұны мен білім беру технологияларының негізінде
педагогикалық кадрлардың біліктілігін арттыру;
- облыстың білім беру жүйесінде мемлекеттік, қоғамдық және жеке адам
мүдделерінің бірлігін қамтамасыз ету.

Қажетті ресурстар және оны қаржыландыру көздері: жергілікті және
республикалық бюджеттен жылдар бойынша бағдарламаны іске асыруға ұсынылған
қаржыландыру

2005 ж – 2136,4 млн. теңге
2006 ж - 3808,4 млн. теңге
2007 ж – 5225,2 млн. теңге

Ескерту: Бағдарламаны іске асыруға бөлінетін қаражат көлемі тиісті
қаржы жылына арналған республикалық және жергілікті бюджетті жоспарлау
кезінде нақтыланатын болады.

Күтілетін нәтижелер:
- Шығыс Қазақстан облысының әлеуметтік-экономикалық және мәдени дамуының
базисін - білім беру жүйесінің әлеуетін сақтау және дамыту;
- өңірдің әлеуметтік инфрақұрылымы дамуының әркелкі жағдайында бірыңғай
білім беру кеңістігін нығайту;
- білім берудің өмірмен, реформаланатын қоғамның әлеуметтік практикасымен
байланасын, білім беру жүйесінің облыстың барлық қоғамдық жүйесін
тұрақтандырудағы рөлін күшейту;
- облыс халқының барлық әлеуметтік топтарының білім беру және кәсіптік
қажеттіліктерін қанағаттандыру;
- білім беру сапасы менеджментінің тиімді жүйесін құру;
- 12 жылдық жалпы орта білім беруге көшуді жүзеге асыру;
- облыстың экономикалық және әлеуметтік даму келешегін ескеріп, бастауыш
және орта кәсіптік білім беру жүйесін қайта құрылымдау;
- білім берудің барлық деңгейлеріне қол жеткізуді және сабақтастықты
қамтамасыз ету;
- мектепке дейінгі, орта және ортадан кейінгі білім берудің ғылыми және оқу-
әдістемелік қамтылудың тиімді жүйесін құру;
- облыстың білім беру жүйесінде бірыңғай білім беру ақпараттық ортаны құру;
- облыстың білім беру жүйесін материалдық-техникалық, қаржылық және кадрлық
қамтылуын нығайту;
- облыстың педагогикалық кадрларының біліктілігін арттыру жүйесін
жетілдіру.

Іске асыру мерзімдері: 2005 - 2010 ж.ж.

Облыстық бағдарлама мемлекеттік бағдарлама сияқты екі кезең бойынша
іске асырылады:
1-ші кезең: 2005-2007 ж.ж.
2-ші кезең: 2008-2010 ж.ж.

2. Кіріспе

Шығыс Қазақстан облысында 2010 жылға дейінгі білім беруді дамыту
Бағдарламасы оның алдындағы Шығыс Қазақстан облысының білім беру жүйесін
2001-2005 жылдары дамыту Бағдарламасының бағытына ізбасарлық негізде,
Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға
арналған Мемлекеттік бағдарламасына, Білім туралы Қазақстан
Республикасының Заңына, Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарындағы
тәрбие беру Кешенді бағдарламасына, Шығыс Қазақстан облысының әлеуметтік-
экономикалық даму Бағдарламасына сәйкес әзірленген.
Қазақстанды әлемдік білім беру кеңістігіне интеграциялау білім беру
жүйесін бүкіл ел және әрбір өңір деңгейінде реформалау қажеттігін
туғызады.
Өңірлік білім беру саясатын әзірлеудің көкейкестілігі өңірдің
әлеуметтік-экономикалық құрылым, оның этникалық, мәдени ерекшеліктері,
сондай-ақ оны реформалауды ескере отырып, білім берудің барлық сатылары мен
буындарында ұйымдастыру және мазмұнды бірлігі, ізбасарлық, өзара
байланысты қамтамасыз ету қажеттілігімен белгіленеді.
Білім беру тұрғындар өмірінің рухани және өндірістік саласын қоса
алғанда Шығыс Қазақстанның өңірлік қоғамдық жүйесін тұрақтандыру мен
дамытудың бірден бір құралы болып саналады. Ол облыс жұртшылығына білім
берудегі басымдылық міндеттерді шешуде ресурстарды шоғырландыруды
белгілейді. Әрине мұнда оның көп ұлтты және саяси мәдениеттілік құрамы,
қоғам дамуының көші-қон, жалпы демографиялық үрдісі, бүкіл өмірге білім
беру үлгісінен өмір бойы білім алу үлгісіне көшу жағдайы ескеріледі.

Білім беру жүйесін жас ұрпақтарды әлеуметтік қорғау, сондай-ақ
мектепке дейінгі, орта және қосымша білім беру, орта білімнен кейін
кәсіптік білім беру жүйелерін дамытып, жетілдіру, педагогикалық кадрлардың
біліктілігін арттыру үшін пайдалану қажеттілігі арта түсуде.
Бағдарлама өңірдегі білім берудің қазіргі жағдайын талдау негізінде
әзірленген. Бұл жерде бір жағынан әлеуметтік және экономикалық өзгерістер
ерекшеліктерінің болжамы, екінші жағынан Қазақстандағы білім беру жүйесін
реформалаудың жалпы стратегиясы, білім беру мақсаттың және мазмұнды-
процессуалдық құрамдық бөліктерінің түрлендірілуі ескерілді.
Бағдарлама өңірдегі білім беру жүйесін дамытуды ғылыми-практикалық,
әлеуметтік-экономикалық жобалау нәтижесі болып саналатын нормативтік және
басқару құжаты деп танылады. Сонымен қатар, бағдарламаны облыстық білім
департаментінің нақтылы директивасы деп қарауға болмайды. Бағдарлама
өңірдегі білім беру кеңістігі субъектілерінің қызметін үйлестіруге, жалпы
мақсатқа жету үшін оларға бір бағыттық сипаттама беруге арналған.
Бағдарламаны әзірлеушілер осыған сайма-сай аудандық, қалалық бағдарламалар
құруды дұрыс деп санайды. Дербестікке ие білім беру мекемелерінің даму
болашағын өзекті психологиялық-педагогикалық және әдістемелік проблемалар
жөніндегі тәжірибе-эксперименталдық жұмыстардың жоспарларына кірістіріп
көруге болады.
Бағдарлама 6 жылға арналған орта мерзімді бағдарлама болып табылады.
Өз құрылымы бойынша өңірлік білім беру саясатының ерекшеліктерін
көрсететіндіктен, кейбір ұстанымдары республикалық бағдарламаға ұқсамауы
мүмкін. Бағдарлама білім беру жүйесінің барлық қызметкерлерінің мақсатты
педагогикалық және басқару іс-қимылдарына, қоғамның қазіргі даму кезеңінде
тұрғындарды әлеуметтік-педагогикалық қорғауға жол ашады. Бағдарламаны
іске асыру барысында жоспарланған шаралардың іс-қимыл мониторингі іске
қосылып, қажет болса тиісті түзетулер енгізіледі.

3. Шығыс Қазақстан облысы білім беру жүйесінің
қазіргі заманғы ахуалы

Шығыс Қазақстан облысының білім беру жүйесін дамытудың 2001—2005
жылға арналған бұрынғы Бағдарламасын талдау көрсеткендей облысымыздың
білім беру жүйесі негізінен тұрақтанып қалған, әлеуметтік-экономикалық
объективті процестері себеп болған дағдарыс құбылыстары едәуір жойылып,
инновациялық даму бағыттары белгіленді, олардың негізгілері мыналар:
- мектепке дейінгі білім беру бағдарламалары және мектеп алды
даярлықпен балаларды қамтуды біртіндеп арттыра беруді қамтамасыз ету;
- мемлекеттік білім беру стандартын іске асыру ;
- білім беру мазмұнының өңірлік құрамды бөлігін әзірлеп, енгізу;
- қазіргі білім беру технологиясын кеңінен енгізу;
- дарынды оқушылардың дамуына қолдау көрсету;
- ауылдық білім беру мекемелерін дамыту;
- интернат тұрпатты және арнайы білім беру мекемелерін дамыту;
- қосымша білім беру мекемелерін сақтау және дамыту;
- бастауыш және орта кәсіптік білім беру ұйымдарының қызметін
жетілдіру;
- Шығыс Қазақстан облысы білім беру мекемелерінің Кешенді тәрбие
бағдарламасы негізінде білім беру мекемелерінде тәрбие процесін
жетілдіру;
- білім беру жүйесін ақпараттандыру;
- білім беру жүйесі қызметін психологиялық қамтамасыз ету;
- педагог кадрлардың біліктілігін арттыру жүйесін жетілдіру;
- білім беру сапасының менеджмент жүйесін құру;
- білім беру мекемелерінің материалдық-техникалық базасын нығайту
және іс-қимылын қаржылық қамтамасыз ету.
Сонымен қатар, облыстың білім беру жүйесінде және оның әрбір
құрылымының буындарында шешілмеген проблемалар мен кемшіліктер орын алуда,
оларды жоюға осы Бағдарлама білім беруді жаңғыртудың жаңа жағдайына
бағытталған.
Облыста 12,4 мың баланы қамтыған 74 мектепке дейінгі мекеме жұмыс
істейді. Мектепке дейінгі мекемелердің жалпы санынан: мемлекеттік - 59,
ведомстволық – 3, мемлекеттік емес - 12.
Мектепке дейінгі тәрбие беру және мектеп алдындағы даярлық
жүйесін реформалау процесі мектепке дейінгі мекемелерді дифференциациялауға
жол ашты: балаларды тәрбиелеу орталықтары, балабақша—мектеп кешендері,
мектепке дейінгі гимназиялар, аз қамтылған отбасылар балалары үшін мектепке
дейінгі мекемелер құрылды.
Мектепке дейінгі мекемелер типтік және түзету бағдарламалары, дамыта
оқыту және балалардың дарындылығын дамыту бағдарламалары бойынша жұмыс
істейді.
Бірақ, бұл күндері бір жастан алты жасқа дейінгі балаларды
балабақшалармен қамту деңгейінің төмен екендігі байқалады. КМҚК
(коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны) мәртебесіне ие болған
мектепке дейінгі ұйымдарды қалдықты принцип бойынша қаржыландыру балаға
төленетін ақшаның өсуіне және аз қамтылған және әлеуметтік тұрғыда нашар
қорғалған тұрғындар топтарының қолы жетпеуіне әкеп соқты.
Жұмыс істеп тұрған балабақшаларда жиһаздар, спорт құралдары,
кітапхана қоры, ойыншықтар, көрнекі оқу құралдары ескірген. Аудандық және
қалалық білім беру бөлімдерінің 58% ғана мектепке дейінгі оқыту және
тәрбиелеу мамандарымен қамтамасыз етілген.
Мектеп алды даярлықпен 18,4 мың бала қамтылған, оның ішінде 6,3 мың
(34% ) мектепке дейінгі мекемелерде, 12,1 мың (65%) мектептер базасында
қамтылған.
Мектеп алды даярлықтың проблемаларын шешу негізінен жалпы білім беру
мектептеріне жүктеледі, ал олардың басым көпшілігінде осы уақытқа дейін
материалдық- техникалық, санитарлық - гигиеналық жағдайлар жасалған жоқ.
Мектепке дейінгі тәрбие беруді және мектеп алды даярлықты
ұйымдастыруды жақсарту мақсатында мынадай проблемаларды шешуге назар аудару
қажет:
- мектепке дейінгі балалар мекемелерінің жүйесін кеңейту, осындай
мекемелер үйлері мен материалдық-техникалық базасы сақталған аудандар мен
қалаларда уақытша мектеп алды топтары мен сыныптарын құру;
- дене және психикалық денсаулығының дамуы бұзылған балалар үшін
түзету, сауықтыру топтары бар мектепке дейінгі мекемелер жүйесін
кеңейту;
- мектепке дейінгі мекемелерде мектеп алды даярлықты жүргізетін
педагогтардың біліктілігін көтеру ;
- мектеп алды даярлау бағдарламасын толық көлемде қаржыландыру;
- мектепке дейін тәрбие берудің және мектеп алды даярлықтың
мазмұны мен педагогикалық технологиясын жетілдіру.
Бүгінгі күні облыста 239,1 мың оқушы құрамымен 808 мемлекеттік
мектеп жұмыс істейді. Жалпы білім беру мектептер құрылымында ауыл
мектептері басымды – 611 (75,6%), оның ішінде шағын комплектілі мектептер
(әрі қарай - ШКМ) – 494.
Келешекте ауылдық мектептер жүйесінің азаю үрдісі байқалады (2004
жылы 6 бірлікке). Облыста ауылдық оқушылар құрамының төмендеуіне
байланысты шағын комплектілі мектептер көбеюде, олардың жүйесі соңғы үш
жылдың ішінде 12 бірлікке көбейді.
Қала мектептерінің 24,4% немесе 197 құрайды, облыста қазақ тілінде
оқытатын мектептер - 382 (47,3%). Қазақ тілінде оқитын оқушылар саны -
116,8 мың.
Облыстың 17 ауданында оқушыларды тасымалдау жүзеге асырылады.
Оқушылардың тұратын жерінен 3 шақырымнан астам қашықтықта орналасқан
мектептер саны - 137. Ауылдық жерлердегі 110 194 оқушының 6153 үшін
тасымалдау ұйымдастырылған.
Балаларға қызмет көрсететін көлік құралдарының саны – 122 бірлік.
Негізінен көліктер жалдап алынғандықтан, балаларды жеткізуге жұмсалатын
шығындар көбейе түсуде. Облыста мектепке балаларды тасымалдағанда
қауіпсіз шаралар жасау үшін қосымша 20 автобус алу керек.
Облыста жаңа типті 21 мектеп (лицейлер мен гимназиялар), лицей
сыныптары бар мектеп—6, гимназия сыныптары бар -13, бейінді мектеп—2.
Қазақ тілі мен әдебиеті, математика, физика, биология, химия, тарих,
ағылшын тілі тағы басқа да пәндер теориялық және практикалық тұрғыдан
тереңдетіп оқытылады.
2004 жылғы ұлттық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.