Ә.Кекілбаев Шыңырау повесіне кіріспе

Пән: Әдебиет
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 2 бет
Таңдаулыға:

Ә.Кекілбаев 1971 жылы Шыңырау повесін жариялады. Мұның, атына сай, заты
да шыңырау, адам жанының қалтарыс-бұлтарыстарына тұңғиық тереңінен барған,
оқырманға өмірдің қатал шындығын тағы да зерделеткен аса бір ойлы шығарма
болғаны есімізде. Қаламгер бұл повесінде сирек кездесетін ауыр кәсіптің
адамдары – құдықшылар әулетінің тағдыр-талайын алға тартады... Оларды жер
бетіндегі тірліктің қым-қуыты мен қызығынан алшақтатып, сонау зымыстанның
түбіне түсіретін, әрине, жоқшылық!.. Бұл ауылдан шыққан Дәріжан құдықшының
да өмірі осы тірлікпен өтіп еді... Ендігі кезек – оның бұлалау болып өскен
немере інісі Еңсепке келіпті!.. Жазушының өз сөзімен айтқанда: Еңсептің де
жастық дәурені – алыс жолда ай батқанша жүріп-жүріп кеп, тек таң алдында
ғана бел шешпей сұлай кетіп, көз шырымын алған суыт жүргіншінің таң
ұйқысындай тым тәтті, тым қысқа болды. (Сонда. І-том, 370-бет.).
Зерделі жігіт ауыр кәсіптің қыр-сырын көп ұзамай-ақ меңгеріп алды.
Құдықшылық тірлікке көндікті. Алайда, адам сорлының шыңыраудың түбіне өзін-
өзі айдап түсіруге күші жете тұра, сол тұңғиық қапаста көңілінің көзін,
арманда ойын байлап ұстап тұруға құдіреті жете бермейді екен де!.. Еңсеп те
сол: қолына – күрегі мен қайласы серік, көкірегіне – одан да арпалысты,
одан да тынымсыз ауыр ойлары серік. Адам, асылы, өмір деген көтерем
тұғырды бас-көзге төпеп, бақыт қуған сайын – одан соғұрлым алшақтай түсетін
сияқты. Бақыт қуған адамның тапқан бақытынан – жоғалтқан бақыты көп болса
керек. (Сонда. І-том, 370-бет). Шыңыраудың табанында тұрып: Су көзіне
жетем! – деп жер түбіне ұмтылған құдықшының осылайша ой түбін ұңғитын да
сәттері көп!..
Адам шіркіннің кеудесі, сыртынан қарасаң, құшағыңа сыйып кетер дөңбек
қаралы ғана шағын дүние... Ал, сол шағын әлемнің ішіне, тар қапасына ой
жүгіртіп қараңызшы!.. Ондағы айқұшақ қауып, тар мекенде тоғысып та соғысып
жатқан жан-санат сезімдердің шеті мен шегіне ой-санаңыз жетіп болар ма?!.
Соның бәрі – Еңсеп қазған шыңыраудан да қатерлі қызғаныш сезімі!.. Жер
бетінде осы қызғаныштың қыл тұзағына шырмалмауға қауқары жететін пенде
баласы бар ма екен?.. Бұл тұзақтан ет пен сүйектен жаралған сондай көп
пенденің бірі – Еңсеп құдықшы да құтылып кете алмаған!..
Айналасы бірер жылдың бедерінде талай дүмдінің құдығын қазып, көзге
түскен Еңсептің атақ-абыройы көп ұзамай-ақ жалпақ Маңғыстауға белгілі болып
қалатын еді ғой!.. Сөйтіп жүргенде – Қалпақ ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.