Оқушылардың экологиялық білімі мен тәрбиесін теориялық тұрғыда негіздеу

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 64 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

І тарау. Экологиялық тәрбие бастауыш сынып оқушыларының дүниетанымдық көзқарастарын дамытушы фактор.

1. 1 Экологиялық тәрбие туралы түсінік және педагогикалық мәні (ғылымның қалыптасуы) .

1. 2 Экологиялық тәрбиеде қоршаған ортаны қорғау туралы ұлттық қайнар көздің рөлі.

ІІ тарау. Бастауыш сынып оқушыларының экологиялық тәрбиесін жетілдіру жолдары.

2. 1. Қазіргі экологиялық тәрбие түрлері формалары, әдістері, құралдары.

2. 2 3-ші сынып оқушыларына дүниетану пәнінің мазмұны арқылы тәрбие берудің жетілдірудің кейбір жолдары.

Экологиялық тәрбие туралы түсінік және педагогикалық мәні (ғылымның қалыптасуы) .

Зерттеудің өзектілігі. Адам мен табиғаттың, қоғам мен ортаның өзара әрекеттестігі, оның өнеркәсіпті өндірістің қазіргі тандағы көптеген жарамсыз технологияларымен қарқынды өсу жағдайында өмір сүруі, қиындықтың шама-шегіне жетті. Адамзат тіршілігінің өзіне қауіп төнді: табиғат қорлары үзіліссіз сарқылысқа түсті, ортаның ластануынан адам өміріне қауіп төнді. Бүкіл әлемде экологиялық дағдарыстар мен апаттар ұлғая түсуде. Мұндай апатты зардаптар Қазақстанның Семей, Қызылорда (Арал өңірі), Батыс Қазақстан (Нарын, Азғыр, Тайсойған), Орталық Қазақстан (Саршаған, Байқоңыр, Балхаш), Оңтүстік Қазақстан (Созақ) аймақтарында көрініс тапты, олар табиғи экологиялық жүйе тұрғысында, экологиялық жағдайы өте нашар жерге айналды, ал экологиялық әлеуметтік тұрғыда экологиялық зардапты ауданның бірі болып саналады. Экологиялық апаттар биоортадағы жағдайларға еткен әсері арқылы дүние жүзінің әрбір аймағындағы құбылыстардың дамуына айтарлықтай ықпал жасауда.

Рио-де-Жанейрода (1992, маусым) БҰҰ-ның қоршаған орта бойынша өткізген конференциясында қарастырылған мәселелер (дүние жүзіндегі бүгінгі экологиялық жағдай; әлемдік қауымдастардың экологаяны тұрақты дамытуға талпынысы т. б. ) бойынша қабылданған шешімдср білім мен тәрбиені экологияландыруға жаңа көзқараспен қарауға мүмкіндік береді. Жеткіншекгердің экологиялық білімі мен тарбиесі міндеттерінің маңыздылығы арта түседі

Экологиялық проблеманың пайда болуы ең алдымен әлеуметтік-экономикалық факторларға байланысты және бұл проблемаларды техникалық құралдармен де, жеке адамның, топтасқан қауымның қоршаған ортаға көзқарасын, қатынасын қайта бағдарлау жолымен де шешуге болады. Адамзат экологиялық түрғыда қоғамды дамытудағы көзқараспен байланыстағы жаңа менталитетті қалыптастыру қажеттігін мойындайды. Әлеуметтік әрекет құралы ретінде қоғамдық экологиялық таным әлеуметтік бақылаудың барлық механизмдерін дұрыс іске асыруды қамтамасыздандыруы қажет, тұртылықты халық қоршаған ортаны жақсарту мәселесіне, сонымен бірге оқушыларға экологиялық білім мен тәрбие беру мәселелеріне аса назар аударғаны жөн.

Осы тұрғыда жеткіншектердің экологиялық ой-өрісін дамыту, экологиялық мәдениетін қалыптастыру проблемасының көкейкестілігі күннен-күнге арта түсуде. Ғалымдардың пайымдауынша, экологиялық білім мен тәрбие барлық тіршілікке қатысты ішкі жауапкершілік сезімі мен парызды дамытуы қажет, өйткені тіршілікті ортаны сақтау мен адамның денсаулығы қоғамның құндылық жүйесінде ең маңызды категорияның бірі болып саналады.

Экологиялық білім бүгінгі заманның кешенді проблемасы ретінде философиялық-әлеуметтік зерттеулердің обьектісінен түскен емес. Олардың еңбектерінде экологиялық проблема жалпы адами тұрғыда қарастырылады (Э. В. Гирусов, Ю. Т. Марков, Д. Ж. Маркова, Н. Н. Моисеев) . Экологиялық білімді дамытуда бірқатар тұжырымдамалардың (Рио-де-Жанейрода(1992) БҰҰ-ның өткізген конференциясында қабылданған; ЮНЕСКО-ЮНЕП үкіметаралық конференцияда (Тбилиси, 1977) қабылданған; «Қазақстан Республикасының 2004-2015 жылдарға арналған экологиялық қауіпсіздігі тұжырымдамасы» 2003 ж. қабылданған) негізгі қағидаларының маңыздылығы жоғары болды.

Экологиялық білім проблемасын А. Н. Захлебный, И. Д. Зверев, В. Г. Иоганзен, Н. Н. Моисеев, Н. А. Рыков, А. С. Бейсенова, А. Б. Бигалиев, Ж. Ж. Жатқанбаев, М. Н. Сарыбеков, А. Г. Сармурзина, Н. Т. Торманов, А. П. Сидельковский және т. б. зерттеген, олар экологиялық білімнің жалпы теориялық және әдіснамалық аспекгілерін жасады.

Экологиялық білім тұжырымдамасының ұлттық-аймақтық деңгейде даму проблемасы бірқатар еңбектерде көрініс тапқан (В. Н. Большаков, О. Г. Завьялова, С. В. Комов, А. С. Бейсенова, М. Н. Сарыбеков, Е. В. Ткаченко, Г. А. Ягодин және т. б. ) .

Экологиялық білімге оқытушыларды даярлау проблемасына бірқатар еңбектер арналған (А. А. Вахрушев, В. С. Ильин, С. Е. Петров, Е. С. Сластенина, М. Н. Сарыбеков, А. А. Бейсенбаева, Б. Ы. Мұқанова, Г. К. Длімбетова және т. б. ) . Педагогикалық тәжірибе көптеген ғалымдардың «Экологиялық білім деңгейі әлі де болса төменде қалуда» (А. В. Миронов, Т. Ю. Юшакова, А. Е. Тихонова Н. М. Чернова т. б. ) деген пікірлерін қолдауда. Әсіресе, оқушыларды оқытудың мазмұнын, формалары мен әдістері бойынша көптеген мәселелердің шешімін таппағанын көрсетеді.

Оқушыларға экологиялық білім беру проблемалары бойынша да біршама еңбектер орындалды (И. Д. Зверев, А. Т Зверев, С. В. Алексеев, Н. Ф. Винокуров, В. С. Шилов, К. Н. Сарыбекова, Г. М. Сабденалиева, Б. И. Иманғалиева жөне т. б. ) .

Қазақстанда қазіргі таңда экологиялық білім жүйесін дамыту стратегиясы қоғам өмірінің барлық жағын, мүмкіндігінше демократизадиялау мен гуманизациялау процесімен айқындалады. Білімді оның құрылымын, мазмұны мен диагностикалық нәтижесін ғылыми дәлелділікпен жобалау негізінде мақсаттылықпен дамыту проблемасына ғалымдардың бірқатар еңбектері арналған (А. Х. Белкин, М. А. Галагузова, Б. С. Гершунский, О. Е. Лебедев, В. Б. Сериков, А. П. Сейтешев, Н. Д. Хмель, В. В. Шапкин және т. б. ) .

Демек, оқушыларға экологиялық білім берудегі қоғамның сұранысы мен мектептерде оқушылар меңгеретін экологиялық білім мазмұнының ғылыми тұрғыда негізделмеуі арасында: мектеп оқушыларына экологиялық білім беру қажеттігі мен оны пайдалануға байланысты әдістемеліктің жеткіліксіздігі байқалады. Осының тиімді шешімін табу біздің зерттеу проблемамызды айқындауға және тақырыпты: “Кіші мектеп жасындағы оқушылардың экологиялық тәрбиесі және оның құралдары” деп таңдауымызға негіз болды.

Зерртеу объектісі: Жалпы білім беретін бастауыш мектептің оқу-тәрбие процесі.

Зерттеу пәні: 3-ші сынып оқушыларының экологиялық білім мазмұны арқылы дүниетанымдық көзқарасының дамуына ықпал жасау.

Зерттеудің міндеттері:

Қазақстанда экологиялық білім жүйесінің қалыптасу кезеңдерін сипаттап беру;
Оқушыларғы экологиялық білім мен тәрбие сын қалыптастырудың алғы шарттарын жасау, анықтау;
Оқушылар жаңа технология арқылы дүниетану пәнін оқыту әдістемесін негіздеу және оның тиімділігін тәжірибе жүзінде тексерістен өткізу;
Оқушылардың экологиялық мазмұны бойынша дидактикалық жабдықтар жасау;
Табиғат қорғаудың халықтық негіздерін жүйелеу арқылы дамуын көрсету.

Зерттеудің болжамы: Егер оқушылардың экологиялық білім мен тәрбиесі теориялық әдіснамалық тұрғыдан дәлелденсе, тиімді әдістер арқылы жүзеге асырылса, оқушылардың экологиядан білімі артып, практикалық іскерлігі мен дағдысы шыңдалады, дүниетанымдық, адами - эстетикалық көзқарасы қалыптасады. Өйткені табиғатты сақтау әр оқушының тікелей экологиялық мәдениетіне, табиғаттағы қорғаудағы сауатты көзқарасына байланысты.

Зерттеудің басты мақсаты: Оқушылардың экологиялық білімі мен тәрбиесін теориялық тұрғыда негізден, қалыптастыру.

Зерттеу әдістеріне: Педагогикалық - психологиялық негізде жазылған әдебиеттерді жинақтау және әдістемелік нұсқауларды қарастыру, талдау, сұрыптау, озат іс-тәжірибелермен танысу.

Зерттеу базасы: Экологиялық тәрбие мазмұнын, әдістерін арттыру, экологиялық білім мазмұнының тиімді меңгерілуінің алғы шарттарын жасау мақсатында №12 Қаныш Сәтбаев мектебінде өткіщзілді.

Зерттеудің практикалық мәні: Зерттеудің нәтижелерін мұғалімдердің білім жетілдіру семинарларында, ашық сабақтарда, практикант студенттердің сабақ беруде пайдалануға болады.

Диплом жұмысының құрылымы: Кіріспеден, екі тараудан, әр тарау екі бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен, қосымшадан тұрады.

І тарау. Экологиялық тәрбие бастауыш сынып оқушыларының дүниетанымдық көзқарастарын дамытушы фактор.

1. 1 Экологиялық тәрбие туралы түсінік және педагогикалық мәні (ғылымның қалыптасуы) .

Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасының қоғамдық өмірінде жүріп жатқан демократиялық өзгерістерге байланысты белгілі әлеуметтікті ескере отырып, жеке тұлғаны қалыптастыруды көздеген білім беру жүйесіне қойылатын талаптар күшейе түсуде. Дүниетанымның қалыптасуына адам, табиғат, қоғам туралы білімдер тірек болады. Адам, табиғат, қоғам арасындағы байланысты және оларды үнемі бірлікте дамитын оқушылар бастауыш сыныптан бастап оқып, түсінуі жолға қойылып отыр. Өйткені дүниетанудың бастауыш сыныпта оқытудың барысында оқушының таным процесі дамиды. Білім беру барысында оқушының жеке тұлғысын жан-жақты жетілдіруге, оларждың танымдық әрекетін дамытуға, ой-санасын қалыптасыруға ерекше назар аударылды. Жастардың болашаққа деген бағыт-бағдары отбасында, мектеп қабырғасында, бүкіл қоршаған дүние ортасында қалыптасады. Мемелекетіміз осының бәрін ескеріп, білім беру жүйесін баса дамытуға, оның дүниежүзілік деңгейге көтерілуіне аса мән беруде. Білімнің әр бір бөлігі оқушы дүниетанымын, қоршаған орта жайлы білімін қалыптастыруға септігін тигізіп, олардың әлем туралы ой жүйесін дамытуға негіз салуы тиіс. Дүниетанымның көзі -көзі білім. Бюілім тереңдеген сайын дүниетаным да қалыптасып, тұрақтанады. Табиғат заттарын оқып білу арқылы адам табиғат байлығын керегіне пайдаланады және қажетіне жаратады.

Дүние - ол тек бізді қоршаған табиғат қана емес, ол -адам, адам мен адамның қарым -қатынасы, ол табиғат, табиғат заттары мен құбылыстары, ол -қоғам. Дүниетану -“дүние” және “тану” деп аталатын екі бөліктен тұрады. Адам дүниені өмір бойы танып білумен, оның таусылмас ерекщшеліктерін бақылап, байқаумен айналысатыны анық. Бәрақ оның сырын түгел біліп шегінге шыға меңгеру мүмкін емес.

Дүниені өз мәнінде тану үшін адамның санасы, ой -пікірі, білім деңгейі дамыуы керек. Дүниетану ұғымына диалектикалывқ тұрғыдан қарайтын болсақ, қазіргі таңдағы ғылысм мен техниканың дамыуын ірі ашылыстардды ғана есепке алып қоймай, өндіріс күштерінің, ондағы адаммен қоғам аралық қатынасты да қадағалай білген жөн. Жаңа заманда ғылым қоғамның үлкен өндіріс күшіне айналуына байланысты өндіріс күшін өндірістік қатыннастан бөліп қарауға болмайды. Керісінше, қадағалау арқылы ғылым-техникалық революцияның қоғамға тигізер пайдасымен қатар, табиғи ортаға, адам тіршілігіне келдтіретін қиындығын түсіну қадет.

Ғылдым мен техникагың дамуына байланысты адам баласы табиғи дүниемен қарама-қайшылыққа түсіп отыр. себебі дамыған техниканың әсеріне айнала қоршаған орта ластанып, табиғи объектілердің, заттардың түрлері азайып, денсаулығы мен өміріне қауіп төнуде. Түрлі машиналарждың, зауыттар мен өндіріс орындларынан шыққан улы газдар көбейіп, тіршілікке қауіп туғызуда. “Адамзат өмір сүретін табиғат аясы да азып- тазып барады, ендігі жас ұрпақтың қандай табиғат жағдайында өмір сүретіні күрделі мәселешге айналуда”.

Қазіргі кезде орын алып отырған экологиялық апаттар еліміздің түкпір-түкпіріне зиянын тигізуде. Бір ғана Алрал теңізінің апаты бүкіл жер жүзіне зиян келтіргендігі белгілді болып отыр.

Есепсіз кесілген ағаш, есепсіз пайдаланған судың қоршаған ортаға тигізіп, отырған зияны ұшан-теңіз.

Ағаштың азаюынан топырақтың құрғап кетуі, судың тартылуынан аса бағалы халық байлығы -балықтың азаюы осының бәрі де бізді қорошаған дүниеге адам баласының өз қолымен жасап отырған. Зияны. Пайдалы қазбалар өндірген шахталар орны толмайтын үңгір апандарға айналды. Ол жерлерде тіршілік ететін қаншама тірі табиғат енжді келлмеске келтті. Топырақтың табиғи қалпындағы құрамы органикалық затқа соншама бай, оны санап болмайды. Егер оны микроскоп арқылы қарасақ, 1шаршы метр жерде мыңдаған бактериялар, миллиондаған балдырлар, мыңдаған бунақденелер тіршілік ететінін білеміз. Ал сол өте құнды да бай тіршілік ортасы топырақты жырту оның құрылымының бұзылып, құрамындағы тіршіліктердің жоғалуына әкеп соғады. Тірі табиғатың топырақ құрудыға пайдасы жайында оқып, білген адамға бұл айтылған зиянды түсіну қиын емес. Осындай есепсіз, жауапсыз ысыраптан дүниені сақтау үшін р адамның экологиялық сауаттылығы болуға тиіс. Дүниеге енжарлық, сауатсыз қарау, жауапсыз іс-әрекет жасау әдейі зиян келтірумен бірдей.

Табиғат байлығын, адам еңбегін үнемді пайдалану экологиялық білімі жоғары, дүниетану деңгейі дамыған, мәдениетті қауымның өсуін қажет етіп отыр.

ХХ ғасырждың соңы мен ХХІ ғасырждың басталар шағында адам қоғамының даму мәселесі адам мен табиғаттьағы қарым- қатынастың дұрыс жүргізілмеуінің арқасында мүлдем шиеленісіп кетті.

Осы жағдайды саналы азаматтың барлығы түсіну қажеттігін және әр бір азаматтың өмір сүру барысынэда табиғит пен табиғат қорларын пайдалану үрдісіне оны таза, мол қазыналы, көркем қалпында мәңгілікке сақтап қалудың ешбір кезек күттірмейтін мәселе екенін мемлекет деңгейінде түсінудің қажеттігін Президентімізді Н. Ә. Назарбаев өзімнің “Қазақстан-2030” бүкіл халыққа Жолдауында бірнеше рет ерекше ескертіп өтті.

Саналы түрде табиғатты пайдалануда жауапкершілікті сезінуді адам бойында қалыптастырудың, оның бүкіл болмысын, табиғатқа жаны аши отырып, пайдалануға жұмылдырудың бір-ақ жолы бар, оны қысқаша айтқанда, бүкіл халыққа экологиялық білім берумен оларды табиғат қорғауға тәрбюиелеу деп атаймыз.

Мектепте оқытылатын әрбір пәннің экологиялық білім берумен жастарды табиғатты қорғауға қосатын үлестері бар.

Соның бірі -дүниетану пәні.

Дүниетану пәндерінің материалдары арқылы бастауыш мектепте эколгиялық білім беруді жүзеге асыруға болады.

Қазіргі кезде республикамызда “Халыққа білім беружүйесіндегі экологиялық оқыту мен тәрбие” мәселесін шешуде жас ұрпаққа, көпшілікке үздіксіз экологиялық білімі мен тәрбие беру тұжырымдамасына екөп көңіл бөлдінуде. Бұл мәселен ішешу үшін балалық щақтың, әсіресе, бастауыш мектеп жасындағы балалардың экологиялық бюілімі мен тәрбиесінінң мәні өте зор.

Табиғаттың даму заңдылықтарын оқыту мен тәрбиедлеу жұмысына педагогтардың көбі баса назар аударып, тәрбие жұмысын баланың жас кезіне бастау керек екендігін айтдқан болатын. Мысалы, Ж. Ж. Руссо өзінінің педагодгикалық трактатында А. Я. Коменскийдің табиғат және оны қорғауға тәрбиелеуге қатысты ой-пікірдлерін толықтырып, лоны ары қарай дамытты. К. Д. Ушинскйи, В. А. Сухомлинский балалардың ойлау қабілетін арттыруда, эстетикалық сезімін тәрбиелеуде табиғаттышебер пайдаланып, табиғатқа деген адамның сүйіспеншілігін туғызу мәселесін анық көрсете бюілген педагог ғалымдар.

Сонымен қатар, И. В. Зверев, И. Г. Суравегина, А. Н. Захлебный, Н. С. Сарыбеков, О. Танабаева, Н. М. Сарыбековтер де экологиялық білім мен тәрбие беруді сабақтарда, сыныптан тыс жұмыстарда, мектептен тыс оқу-тәрбие мекемелерінде ұйымдастырудың жағдайлары мен мүмкіндіктерін жазған болатын.

Экологлиялық білім беру тәрбие жұмысы балалардың жас ерекшелігіне байланысты және табиғатқа жақын қарым-қатынаста жүргізілсе ұтымды болады.

Бастауыш мектеп жасындағы кезеңнің ерекшелігі, бұл кезеде балалар қоршаған орта туралы білімдерін жинақтап қана қоймай, құбылыстардың мәнін жете түсіндіруге және оларға деген өзіндік көзқарастарын қалыптасыра бастайтындығы. Сол себептен, де осы жастағы балараға, үлкен адамдардың іс-әрекетін ешқандай ойланбастан қайталайьтын, айтқұанды айтқанг екі етпей о трындайтын, санасы жетбілмеген адам длеген, көп жыл бойы дәстүр болып кетекн көзқарастан бірден ауытқып кету мұғалімдерге оңай соқпаса да, олардың шын өмірде өзджерін белгілі бір әс әрекеттерде тәрбие үрдісніңі субъектісі ретінде көрсете алатындығын ескеру, қажеттігі заман талабы екенджігі түсінілдікті.

Экологиялық білім беруді кешендік тұрғңыдан қарастыру мәселесін біздің республикамызда, Ресейде көптеген авторлар, әр түрлі альтернативті бағдардламалар жасап, оларды мектептердің оқу тәрбиежлік үрдісіне өндіруде.

Мысадлы, біздің елімізде мектептерде 1999-2000 оқу жылында, бастауыш сыныптарға арналған “Атамұра” баспасынан шығарылған “Дүниеташну” оқулығын (авторлары Қ. Аймағанжбетова, З. Ф. Ожлейник, Т. М. ЭЖүнісова), Ресейдегі Н. Ф. Виноградовтың “Қоршаған орта”, А. А. Плещаковтың “Әлем және адам”, Л. П. Симоновтың “Аждпамжәне қоршаған орта” атты жас ұрпақты қоршаған ортамен таныстаыратын бағдарламаларын алайық. Бұхл бағадарламалардың маңыздылығыының мәні, табюиғаттатғы экоэжүйелер, осы жастағы балалардың сезімталдығы мен әсерленушілік қабілеттерлін есәйкес мынадай мазмұнлы бағыттардан тұрады:

биосфера -бүкіл жер шарынқамтитын экожүйе;

қарапайым экожүйе;

адам және жер экожүйесіндегі адамзат;

Бастауыш мектеп осы жастағы балалардың психофизиологиялық ерекшеліктерлін байланысты адам дүниетанымының қалыптасуындағы негізгі кезең болып табылады. Біздің республикамызда, 1999-2000 жылы бастауышы мектеп пәндлерінің арасында балаларды қоршаған ортамен таныстыратын пәннің бұрынғыдай “Табиғаттану” емес “Дүниетану” деп аталуы да бекер емес. Балалардың осы кезеңдегі дүниетанымдық ерекшеліктеріне сәйкес оқыту үрдісіне экологиялық бағыттылығы бар тапсырмалар беру арқылы мақсатты түрде басқарудың мәні зор.

Экологиялық білім мен тәрбие беруді және адамды қалыптастырудың басқа салаларынан, бәрінен бұрынқоғамдық саяси салаларынан бөліп алмау керек. Қоғам мен табиғаттың өзара қарым-қатынасы көп жағдайда дүниетанымдық мәселе болып табылады.

Адамның рухани қалыптасуында оның ерте балалық шақтан табиғатты бақылап, табиғатпен етене араласып, оны аялап, оған жәрдемдесіп, қамқорлық көрсетудің маңызы зор.

Экологиялық тәрбие тек адамдарждың сезіміне ғана емес, олардың біліміне сүйенеді. Табиғаттың өзі де өзгеріске ұшырайды. әйтсе де адамдар экологиялық заңдылықтардды ескерместен, табиғатты ойланбастан және жауапсыз өзгермеуге бой алдырмауы қажет. Егер адамдардың іс-әрекеті осы заңға сәйкес жүргізілсе ғана “Осы кезге дейін жиі болып тұрғандай” адамның табиғатты өзгертуі бүлдірудің емес, қайта оны сақтаудың әдісі болып табылады.

Табиғат -адам тәрбиешісі. Оның құрамдас бөлігі болып саналатын өсімдіктер мен жануарлар әлемі, биік таулар мен сарқыраған өзендер, кең дала барлығы да адам баласына ой салып, денесіне қуат, бойына күш, көңіліне шабыт береді. Жастарды экологиялық біліммен қоршаған ортаны қорғауға тәрбиелеу, жалпы тұлғаның ой-өрісін дамытудағы педагогикалық бағыттардың бағыттардың бірі болып саналады.

Экологиялық білім мен тәрбие беру 1970 жылы БҰҰ деңгейінде ұйымдастдырылған (ЮНЕСКО) . “Адам және биосфера” деп аталған бағдарламаны қабылдауы басталды. Онд алағаш рет халықаралық деңгейде табиғат ресурстарын қорғау және оны тиімді пайдалдану туралы бағдарлама жасалып, кең экологиялық сипатталған болатын. Ал 1971 жылы Швецарияда Еуролпалық конференция өткізіліп, онжда айнадла қошаған ортаны табиғат орта және табиғат қорғау мәселелері көтерілді. 1972 жылы Стокгольмде қоршаған ортаны қорғау туралы көпшілікке білім беру конференциясы болды. 1977 жылы Тбилиси қаласында өткен БҰҰ жанындағы ЮНЕСКО және ЮНЕП ұйымдары экологиялық білім беру туралы 40-тан астам шешімдер қабылдап, оның ғаламдық стратегиялық жоспарларын бекітті. Экологиялық білім берудің одан әрі даму кезеңдері атақты Найроби (1982ж), Бдеч (1983ж), Мәскеу (1987ж), т. б. қалаларда өткен конференцияларда жалғасып тапқаны мәлім.

Экологиялық білім берудің теориялық негіздері орыстың табиғат зерттеушілері әрі көрнекті педагог ағартушылары В. Белинский, А. Герцен, Н. Чернышевскийдің есімдерімен тығыз байланысты. Одан соң А. Бектов, К. Темирязев, Д. Кайгородов, т. б. ғалымдар табиғатты зерттеу мен қорғау туралыв мәселелерді көтерді.

ХХ ғасырдың орта шенінде педагогтар В. Натали, Н. Верзилин, В. Корсунская, т. б. экологиялдық білім беруді география, биодлогия пәндерімен байланыфстыра олтырып, оқытуды ұсынған. 1947 жылдан бастап көпшілікке экологиялық білім беру бұрыңғы КСРО бойынша оқу жүйесін енгізіле бастады. Мәселен, 1947 жылы Белоруссия мемлекеттік университетінде алғаш рет экология кафедрасы ашылды. Одақтың көптеген оқу олрындарында (Қазан, Мәскеу, Санкт-Петербург т. б. ) “Биосфера”, “Экология”, “Табиғат қорғау” т. б. экологиялық курстар оқу жоспарларына еніп оқытыла бастады. Осы тұрғыда көрнекті педагог- ғалымдар И. Зверев, С. Дрябь, Н. Суравегина, А. Захлебный т. б. халықтық оқу жүйесіне экологиялық білім берудің сан қырлы теориялық-тәжірибелік негіздерін ұсынды.

Көпшілікке үздіксіз экологиялық білім қалыптастыруда қазақстандық ғалымдардың еңбегі зор. Шетелдік және отандық білім беруде мол іс-тәжірибелер жинақталды.

Экологиялық білім беру бағытында ғылымында жаңа ұғымдар мен түсініктер қалыптасты.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.