Экономика, оның терминдері мен түсініктемелері
Экономикалық өсудің қоғам дамуының әр түрлі кезеңдеріне тән жалпы белгілері
бар. Әрқашанда сол кезеңдегі өндірістің факторлары мен өндіріс
нәтижелерінің сапалық сипаттамаларына сәйкес келетін, нақты тарихи
формаларда көрінеді. Казіргі кезең экономикалық өсудің өткен дәуірдің
бәрінен, принципті тұрғыдан өзгеше өтуімен сипатталады. Бұл өсудің негізі -
біздің көз алдымызда өрістеп, тереңдеп отырған ғылыми - техннкалық өрлеу
болып табылады.
XX - ғасырдың екінші жартысы бұл - ғылым мен техииканың қауырт өрлеуінің
дәуірі. Ғылыми-техникалық өрлеудің өндірістік, экомомикалық, әскери.
әлеуметтік. құқықтық-психологиялық проблемалары-мамандардың аз ғана тобының
талқылау объектісі болудан әлдеқашан қалды. Ғылым мен техникадағы
жаңалықтар мейлі ол жоғары температуралық барынша өткізгіштік әсер болсын.
немесе бесінші ұрпақтағы супер "электронды есептеу машинасы болсын, немесе
хайуанаттар мен өсімдікгердің гендік инженерияның дамуы арқасында алынған
жаңа түрлері болсын, бұлардың барлығы казіргі жұртты ішкі және халықаралық
өмірдің ең көкейкесті мәселелерімен кем ойландырмайды. Бір сөзбен айтқанда,
әңгіме өндірістің технологиялық әдістерінің ұзақ тарихында бұрын-соңды
естімеген революциялық төңкеріс болып отыр. Болып жатқан өзгерістердің.
терең мәні мен сипатын түсіну үшін, өндірістің әр түрлі технологиялық
әдістерін талдау тарихына тоқтау қажет.
Осы дәуірде дүние жүзілік шаруашылықтың ерекшеліктерінің бірі -
халықаралық экономикалық қатынастардың жедел әрі қарқынды дамуы.
Әр түрлі мекемелер мен фирмалардың, сондай-ақ мемлекеттер арасындағы екі
жақты, көп жақты экономикалық қатынастардың кең қанат жайып, тамырын терең
тарта бастағанының куәсі болып отырмыз. Бұл процестер халықаралык еңбек
бөлінісінің терендеуінен, шаруашылық өмірдің интернационалдауынан, ұлттық
экономикалардың мейлінше ашықтыққа ұмтылысынан, аймақтық халыкаралық
кұрылымдардың жақындатылып, өзара пайдалы көмек арқылы нығайып, дами
бастағанынан көрінеді.
Әрине, аталған процестер оңайлықпен жүріп жатқан жоқ. Бұлар – бәсекелі
қайшылықты диалектикалық қозғалыс, кұбылыстарға толы процестер. Халықаралық
экономикалық қатынастардың диалектикасының өзі жекелеген, халықаралық
нарықтық орта озінің экономикалық, ұйымдық, заңдық тағы басқа аспектілері
бойынша біздің елде қалыптасып, орныққан шаруашылық қызметін жүргізу әдіс -
амалдарынан өзгеше екені мәлім. Соңғы уақытқа дейін орын алып келген сырткы
экономикалық қатынастарға деген көзқарасымыз, нарықтың заңдарына сәйкес
құрылған экономикалық жүйелерде өзінің шарасыздығын, кейде зиянды екендігін
көрсетіп жүр. Мұның өзі шетелдік әріптестермен өзара түсінікті, бірлескен
іс-қимылдарды атқаруды күрделендіреді, тіпті заяға кетіреді.
Сондықтан да, біз ХЭК мақсатры мен міндеттерін, оның құрылымып және
жүзеге асыру механизмі мен ерекшеліктерін, дамуының негізгі тенденциялары
мен өзгешеліктерін қарастырамыз.
1,2. Әлемде, оның қатарында Қазақстанда, жекешелендіру және мемлекет
иелегінен алу мәселесі -экономикалық теориялық негізде
Жекешелендіру - нарықтық қатынасқа өтудің түбірлі мәселесі.
Жекешелендіру - меншіктің барлық түрінс: мемлекеттік, ұжымдық және
жекеменшік теңдігі мен құқығына қалыпты жағдай жасайды. Жекешелендіруді
дүниежүзін жаулап алған, бейбіт революция деп атайды. Бұл елдердегі
мемлекеттік кәсіпорындар жекешелендірілген ауыл шаруашылық ұйымдары мен
өндіріс орындарын мемлекет иелігінен алым, тікелей жалға беру.
Жекешелендіру ТМД елдеріңде әр түрлі деңгейде жүргізлді, бұл бағытта
шетелдік тәжірбиелерді ескермеуде қателіктерге жол берілді. Жекешелендіру
революциясында 1-ші орынға Ұлыбритания шықты. Англияда жекешелендіру
бөлшектеп, толық, жекеменшік секторына қызмет көрсету тармақтарын бейнелеу,
ең аз дегенде 22 түрлі әдістермен анықталды. 86-жылдың тамызында Францияда
ұлттық жиналыс пен сенат 5 жылдық мерзім ішінде 65 мемлекетгік компаииялар,
банктік топтарды қайта жекешелендіруге рұқсат еткен. Жекешелендіру меншік
иелігіне бірден дамуды даралайтын ғажайып таяқша. Ірі кәсіпорындар
жекешелендіруі баяу кәсіпорындарды акцияландыруды тездетеді. НТТ
әлемдеріндегі ең ірі жекешелендірілген компания Жапон Телефон және Телеграф
компаниясы. Италия мен ГФР-дағы жекешелендіруді жеңілдету қарқынының басты
себебі-жергілікті және федералды үкіметтік шенеуніктердің бірлестігін
көрсете алмауында.
Жалпы әлеуметтік - экономикалық дамуда, экоиомикалық теория негізінде,
нарық экономика жүйесінде -макроэкономика микроэкономикамен тікелей
байланысты. Микроэкономикада тұтынушылардан түсетін табысты әр түрлі
тауарларға бөлу көзделсе, макроэкономикада керісінше сол екі аралықтағы
өзгерістер зерттеледі. Макроэкономика жалпы экономиканың жедел дамуы,
немесе құлдырауы тұсындағы жағдай, өндірістің өнімінің өсуі және инфляция
мен жұмыссыздық кезеңдеріндегі төлемдерінің балансы, айырбас құны туралы
түсінік. Макроэкономикада - экономикалық өзгерістер, оның ішінде:
экономикалық қаржылық саясат, тұтыну және қаржы, мемлекеттік бюджет. 80-
жылдардың макроэкономистері тағы да мынадай сұрақтарта жауап береді: тұрмыс
жағдайының төмендеуіне қандай факторлар әсер ететіндігіне ... жалғасы
бар. Әрқашанда сол кезеңдегі өндірістің факторлары мен өндіріс
нәтижелерінің сапалық сипаттамаларына сәйкес келетін, нақты тарихи
формаларда көрінеді. Казіргі кезең экономикалық өсудің өткен дәуірдің
бәрінен, принципті тұрғыдан өзгеше өтуімен сипатталады. Бұл өсудің негізі -
біздің көз алдымызда өрістеп, тереңдеп отырған ғылыми - техннкалық өрлеу
болып табылады.
XX - ғасырдың екінші жартысы бұл - ғылым мен техииканың қауырт өрлеуінің
дәуірі. Ғылыми-техникалық өрлеудің өндірістік, экомомикалық, әскери.
әлеуметтік. құқықтық-психологиялық проблемалары-мамандардың аз ғана тобының
талқылау объектісі болудан әлдеқашан қалды. Ғылым мен техникадағы
жаңалықтар мейлі ол жоғары температуралық барынша өткізгіштік әсер болсын.
немесе бесінші ұрпақтағы супер "электронды есептеу машинасы болсын, немесе
хайуанаттар мен өсімдікгердің гендік инженерияның дамуы арқасында алынған
жаңа түрлері болсын, бұлардың барлығы казіргі жұртты ішкі және халықаралық
өмірдің ең көкейкесті мәселелерімен кем ойландырмайды. Бір сөзбен айтқанда,
әңгіме өндірістің технологиялық әдістерінің ұзақ тарихында бұрын-соңды
естімеген революциялық төңкеріс болып отыр. Болып жатқан өзгерістердің.
терең мәні мен сипатын түсіну үшін, өндірістің әр түрлі технологиялық
әдістерін талдау тарихына тоқтау қажет.
Осы дәуірде дүние жүзілік шаруашылықтың ерекшеліктерінің бірі -
халықаралық экономикалық қатынастардың жедел әрі қарқынды дамуы.
Әр түрлі мекемелер мен фирмалардың, сондай-ақ мемлекеттер арасындағы екі
жақты, көп жақты экономикалық қатынастардың кең қанат жайып, тамырын терең
тарта бастағанының куәсі болып отырмыз. Бұл процестер халықаралык еңбек
бөлінісінің терендеуінен, шаруашылық өмірдің интернационалдауынан, ұлттық
экономикалардың мейлінше ашықтыққа ұмтылысынан, аймақтық халыкаралық
кұрылымдардың жақындатылып, өзара пайдалы көмек арқылы нығайып, дами
бастағанынан көрінеді.
Әрине, аталған процестер оңайлықпен жүріп жатқан жоқ. Бұлар – бәсекелі
қайшылықты диалектикалық қозғалыс, кұбылыстарға толы процестер. Халықаралық
экономикалық қатынастардың диалектикасының өзі жекелеген, халықаралық
нарықтық орта озінің экономикалық, ұйымдық, заңдық тағы басқа аспектілері
бойынша біздің елде қалыптасып, орныққан шаруашылық қызметін жүргізу әдіс -
амалдарынан өзгеше екені мәлім. Соңғы уақытқа дейін орын алып келген сырткы
экономикалық қатынастарға деген көзқарасымыз, нарықтың заңдарына сәйкес
құрылған экономикалық жүйелерде өзінің шарасыздығын, кейде зиянды екендігін
көрсетіп жүр. Мұның өзі шетелдік әріптестермен өзара түсінікті, бірлескен
іс-қимылдарды атқаруды күрделендіреді, тіпті заяға кетіреді.
Сондықтан да, біз ХЭК мақсатры мен міндеттерін, оның құрылымып және
жүзеге асыру механизмі мен ерекшеліктерін, дамуының негізгі тенденциялары
мен өзгешеліктерін қарастырамыз.
1,2. Әлемде, оның қатарында Қазақстанда, жекешелендіру және мемлекет
иелегінен алу мәселесі -экономикалық теориялық негізде
Жекешелендіру - нарықтық қатынасқа өтудің түбірлі мәселесі.
Жекешелендіру - меншіктің барлық түрінс: мемлекеттік, ұжымдық және
жекеменшік теңдігі мен құқығына қалыпты жағдай жасайды. Жекешелендіруді
дүниежүзін жаулап алған, бейбіт революция деп атайды. Бұл елдердегі
мемлекеттік кәсіпорындар жекешелендірілген ауыл шаруашылық ұйымдары мен
өндіріс орындарын мемлекет иелігінен алым, тікелей жалға беру.
Жекешелендіру ТМД елдеріңде әр түрлі деңгейде жүргізлді, бұл бағытта
шетелдік тәжірбиелерді ескермеуде қателіктерге жол берілді. Жекешелендіру
революциясында 1-ші орынға Ұлыбритания шықты. Англияда жекешелендіру
бөлшектеп, толық, жекеменшік секторына қызмет көрсету тармақтарын бейнелеу,
ең аз дегенде 22 түрлі әдістермен анықталды. 86-жылдың тамызында Францияда
ұлттық жиналыс пен сенат 5 жылдық мерзім ішінде 65 мемлекетгік компаииялар,
банктік топтарды қайта жекешелендіруге рұқсат еткен. Жекешелендіру меншік
иелігіне бірден дамуды даралайтын ғажайып таяқша. Ірі кәсіпорындар
жекешелендіруі баяу кәсіпорындарды акцияландыруды тездетеді. НТТ
әлемдеріндегі ең ірі жекешелендірілген компания Жапон Телефон және Телеграф
компаниясы. Италия мен ГФР-дағы жекешелендіруді жеңілдету қарқынының басты
себебі-жергілікті және федералды үкіметтік шенеуніктердің бірлестігін
көрсете алмауында.
Жалпы әлеуметтік - экономикалық дамуда, экоиомикалық теория негізінде,
нарық экономика жүйесінде -макроэкономика микроэкономикамен тікелей
байланысты. Микроэкономикада тұтынушылардан түсетін табысты әр түрлі
тауарларға бөлу көзделсе, макроэкономикада керісінше сол екі аралықтағы
өзгерістер зерттеледі. Макроэкономика жалпы экономиканың жедел дамуы,
немесе құлдырауы тұсындағы жағдай, өндірістің өнімінің өсуі және инфляция
мен жұмыссыздық кезеңдеріндегі төлемдерінің балансы, айырбас құны туралы
түсінік. Макроэкономикада - экономикалық өзгерістер, оның ішінде:
экономикалық қаржылық саясат, тұтыну және қаржы, мемлекеттік бюджет. 80-
жылдардың макроэкономистері тағы да мынадай сұрақтарта жауап береді: тұрмыс
жағдайының төмендеуіне қандай факторлар әсер ететіндігіне ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz