Excel электрондық кестесінің негізгі үғымдары

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Электрондық кесте құралдарымен мәліметтерді өңдеу
Кестелік құрылымды құжаттармен жұмыс істеуге арналған кең тараған
құралдардын бірі Microsoft Excel болып табылады. Ол сандық мәліметтермен
жұмыс істеуге негізделген. Бұл тарауды біз Microsoft Office 2000
программасының құрамына енетін Microsoft Excel 2000 электрондық кестесінің
алғашқы ұғымдарымен және жұмыс істеу тәсілдерімен танысамыз. Excel жай ғана
программа емес, оны көптеген математикалық амалдарды күрделі есептеулерді
женілдету үшін пайдалануға болады. Ол кестедегі мәліметтердің негізінде
түрлі-түсті диаграммалар тұрғызып, мәліметтер базасын даярлап, олармен
жұмыс істеуді, сандық тәжірибелер жүргізуді қамтамасыз ете алады. Ехсеl
мүмкіндігінің көпжактылығы тек экономика саласында ғана емес, ғылыми
зерттеу, әкімшілік жұмыстарында да кеңінен қолдануынан көрінеді.

Excel электрондық кестесінің негізгі үғымдары

Жұмыс кітабы. Жұмыс парағы. Жолдар мен бағандар.

Ехсеl даярлайтын құжат жұмыс кітабы деп аталады. Жұмыс кітабы жұмыс
парағынан тұрады. Жұмыс парағының құрылымы кестенін құрылымындай және ол
бір немесе бірнеше кестені қамтиды. Әрбір парақтың аты томенгі жағында
орналасқан таңбашада көрініп тұрады. Осы таңбашаның көмегімен кітапты
парақтауға болады. Таңбашаны тышқанның батырмасымен екі рет шерту арқылы
атын өзгертуге болады. Әрбір жұмыс парағы жолдар мен бағандардан тұрады.
Бағандардың аты латын алфавитінің бас әріптерімен жазылады. Бір жұмыс
парағы 256-ға дейін баған санын қамти алады. Бағандар А-дан Z әріптерінің
комбинацияларымен белгіленеді ал жолдар 1-ден бастап 65536-ға дейін
нөмірленеді.

Ұяшықтар мен оның адрестері

Бағандар мен жолдардың қиылысуы ұяшықтарды береді. Ол электрондық
кестенің мәліметтер енгізетінең кіші элементі болып табылады.
Әрбір ұяшықтың жол мен бағандардың белгіленуінен тұратын адресі
болады. Мысалы: А9, D21, F5, G7, L16.
Әрқашанда ұяшықтардың біреуі ағымдық ұяшық болып есептеледі және
жақтаумен ерекшеленіп тұрады. Осы жақтау кестелік меңзердің рөлін атқарады
және оны тышқанның немесе басқару пернелерінің көмегімен экранда жылжыта
аламыз. Мәліметтерді енгізу, пішіндеу және басқа да іс-әрекеттер осы
ағымдағы ұяшықта жүзеге асырылалы. Бірнеше ұяшықтар тобын ұяшықтар ауқымы
деп атайды. Ауқымдар тік төртбұрыш қалыпты болады. Оларды былай белгілейді:
А7:Е25. Мұндағы А7 — тік төртбұрыштың сол жақ жоғарғы, ал Е25 — оң жақ
төменгі бұрыштары.
Мәліметтерді енгізу және пішімдеу
Мәліметтер типі. Кестенің ұяшықтарына мәліметтеріне келесі үш типінің
біреуін ғана енгізе аламыз. Ол мынадай типтер:
- сан;
- формула;
- мәтін.
Енгізілетін мәліметтің сан немесе формула екенін оның алғашқы
символына қарап анықтайды. Егер енгізілетін символының біріншісі сан болса,
онда оны сандық типке жатқызады. Егер біріншісі теңдік белгісі болса,
формула деп қабылданды. Егер бірінші символымыз әріп немесе апостроф (')
болса, мәтін деп қабылданды.
Мәліметтерді енгізу Еnter пернесін басумен жүзеге асырылады.
Енгізілген мәліметтерді енгізбей алып тастау немесе ұяшықтың бастапқы
мәндерін қалпына келтіру үшін Еsс пернесін басамыз немесе формулалар
жолындағы Болдырмау (Отмена) батырмасын шертеміз.
Ұяшықтағы мәліметтерді пішімдеу
Excel-де енгізілген сандық мәліметтер автоматты түрде ұяшықтардың оң
жақ шетіне орналасады.
Сандық пішімдер: Экономикалық есептерде саннын үш түрлі пішімде
жазылуы қолданылады: кәдімгі сандық пішім, қаржылық және мерзімдік. Кәдімгі
сандық пішім әр түрлі сандық шамаларды жазуға арналған. Мысалы: қайсыбір
тауардың санын, пайызын, жас мөлшерін және т.б. Ақша сомасын енггізу
қаржылық шешімде жүзеге асырылады. Уақыт мезгілін жазу үшін мерзімдік пішім
падаланылады.
Мәтіндік пішім. Мәтіндік пішім мәтіндік жолдар мен цифрмен көрсетілген
сандық емес мәліметтерді жазу үшін қолданылады. Бұларға жататындар:
регистрациялық нөмірлер, поштаның индексі, телефонның нөмірі.

Ағымдағы ұяшықтағы немесе ерекшеленген ауқымдағы мәліметтердің пішімін
өзгерту үшін Пішім ►Ұяшықтар (Формат►Ячейки) командасын пайдаланады.
Ашылған Ұяшықтарды пішімдеу (Формат ячеек) сұхбат терезесіндегі
қыстырмалардан мәліметтердің жазылу пішімін тандап алады. Сол терезеде
мәтіннің бағытын көрсетіп, оны түзету, қарпін өзгерту, символдардың
жазылуын, фонның түсін, жақтаудың түрін анықтайтын параметрлерді енгізуге
болады.

Электрондық кестедегі есептеулер

Формулалар

Ехсеl программасының кестесіндегі есептеулер формулалардың көмегімен жүзеге
асырылады. Формулалар тұрақты сандардан, ұяшықтарға сілтеме мен Ехсеl
функциядарынан тұрады. Егер ұяшықтарға формулалар енгізілген болса, онда
жұмыс парағында осы формуланың есептеу нәтижесі ғана бейнеленіп тұрады.
Ұяшықтағы сандық нәтижені емес, оған енгізілген фармуланы көру үшін сол
ұяшықты ерекшелеп алып, формулалар жолында бейнеленген жазуға көз салу
керек.

Абсолюттік және салыстырмалы сілтеме

Салыстырмалы сілтеме. Формулаларды бір ұяшықтан екіншісіне көшіргенде
нәтиже қандан болатыны сілтеменің адрестеуіне тікелей тәуелді. Кәдімгі
жағдайда формуладағы ұяшықтарға сілтеме салыстырмалы болып табылады. Бұл
формулаларды бір ұяшықтан екінші ұяшыққа көшірігенде сілтеменің адрестері
автоматты түрде өзгереді деген сез. Мысалы: В2 ұяшығында одан бір жол солға
қарай және төмен орналасқан А3 ұяшығына сілтеме орналассын. Егер осы
формула көшірілсе, онда сілтеменің салыстырмалы көрсеткіші сақталады.
Мысалы. А9, D21, Р5 салыстырмалы сілтеме болып табылады.
Абсолют сілтеме. Абсолют адрестеу кезінде формула көшірілгенде
сілтеменін адресі өзгермейді, сілтеме көрсетіп тұрған ұяшық тұрақты болып
қалады. Формулаларды редакциялау кезінде адрестеу әдісін өзгерту үшін
ұяшықтың сілтемесін ерекшелеп алып F4 пернесін басу керек. Абсолют
адрестелінген ұяшықтың нөмірінің алдында 5 белгісін қояды. Мысалы: SАS16,
SА9. АS7. Соңғы екі жағдайда ұяшық нөмірлерінін бір компоненті абсолют,
екіншісі салыстырмалы болып есептеледі, бұл аралас сілтеменің мысалдары.

Енгізуді автоматтандыру

Әдетте кестелер қайталанатын, біртектес мәліметтерден тұратындықтан.
Ехсеl программасынын енгізуді автоматтандыратын құралдары бар. Оларға
жататындар автотолтыру, сандармен автотолтыру, формулалармен автотолтыру.

Автотолтыру

Мәтіндік мәліметтерді енгізуді автоматтандыру үшін автотолтыру әдісі
қолданылады. Оны жұмыс парағынң бір бағанына бірнеше рет қайталанатын
мәтіндік жолды енгізгенде пайдаланылады. Мәтінді енгізу кезінде программа
оны жоғары жолдармен салыстырып, бірдей - элементтер кездессе автоматты
түрде толтырады.

Сандарды автотолтыру

Сандармен жұмыс істегенде автотолтыру әдісі пайдаланылады, Ағымдағы
ұяшықтың қоршауының төменгі бұрышында кішкентай қара түсті шаршы
орналасқан. Оны толтыру маркері деп атайды. Тышқанның нұсқағышын маркерге
алып барса, оның пішіні жіңішке крест тәрізді болып өзгереді. Сол кезде
маркерлі тік немесе көлденең арқылы автотолтыру жүзеге асырылады.

Прогрессия бойынша толтыру

Ол үшін Түзету►Толтыру►Прогрессия (Правка►-Заполнить►Прогрессия)
командасын орындау керек. Ашылған Прогрессия сұхбат терезесінде
прогрессияның тегі, қадам мөлшері, шектік мәні таңдап алынады. ОК
батырмасын басқаннан кейін Ехсеl программасы берілген ережелер бойынша
ұяшықтарды автоматты түрде толтырып береді.

Формулаларды автотолтыру

Бұл амал сандарды автотолтыру сияқты жүзеге асырылады. Автотолтыру
кезінде формулалардың басқа ұяшықтарга сілтемесінің ерекшеліктері
ескеріледі: салыстырмалы сілтемелер сәйкесінше көшірменің салыстырмалы
орнадалуына байланысты өзгереді. Ал абсолют сілтемелер өзгермей сол
қалпында қалады. Мысалы: үшінші С бағанында мәні А және В бағандарының
сәйкес ұяшықтардағы мәндердің қосындысына тең формула есептелсін. С1
ұяшығында =А1-В1 формуласын енгіземіз, осы формуланы автотолтыру әдісімен
үшінші ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.