БАЛАЛАР АУРУЛАРЫ ПРОПЕДЕВТИКАСЫ ЖӘНЕ БАЛАЛАРДЫҢ ЖАЛПЫ КҮТІМІ

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 207 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау Министрлігі

Қ.А.Ясауи атындағы халықаралық қазақ түрік университеті

Асқамбай К., Кемелбеков Қ.С., Хатамов Ф.Д.

БАЛАЛАР АУРУЛАРЫ ПРОПЕДЕВТИКАСЫ ЖӘНЕ
БАЛАЛАРДЫҢ ЖАЛПЫ КҮТІМІ

Шымкент 2013

ББК 57.333.73

УДК 378 (075.8) : 616 - 053.2

А 11

Рецензенттері:

Асқамбай К., Кемелбеков Қ.С.,Хатамов Ф.Д

А 11.
"Балалар аурулары пропедевтикасы және балалардың жалпы күтімі"

Шымкент: 2013 ж. 356 бет иллюстрациясымен. ISBN 9968-616-02-7

Оқулық педиатрия ілімінің қазіргі деңгейінде жазылған,мұнда сау балалардың анатомо-физиологиялық ерекшеліктері,тексеру әдістері, аурудың симптомдары, синдромдары және семиотикалық ерекшеліктері көрсетілген. Зат алмасу, иммунитет ерекшеліктері, сау балаларды тамақтандыру жеке тараулармен берілген.Сонымен қатар жүйе бойынша ауруы бар балалардың жалпы күтімі толығымен қамтылған
Жоғары медициналық оқу орындарының студенттеріне, ғылыми қызметкерлерге арналған.

ББК 57.339.73

(C) Асқамбай К.

Кіріспе.

Бүкіл Дүниежүзілік Денсаулық Ұйымының 1948 жылғы Жарлығында "Денсаулық - бұл аурудың немесе ақаудың болмауы ғана емес, ол толық физикалық, рухани және әлеуметтік амандық-саулық" делінген.
Педиатрия (грекше раіs (раidos)-бала, іаtria-емдеу) балалардың өсіп-даму заңдылығын, олардың ауруларының себептерін, пайда болу және емдеу жолдарын қарастырады. Педиатрия ілімі негізінен екі "негізгі бөліктен тұрады.Ең бірінші бөлігінің маңыздылығы-баланың өсіп-даму кезеңін қорғау. Сондықтан кейбір зерттеушілер бұл пәнді "өсіп-даму педиатриясы" деп атайды. Педиатрияның екінші бөлігі - ол емдеу педиатриясы. Педиатрия - зор еңбектену, өз-өзінің мейірбандығыңды өмір-бақи тексеру, сыннан өткізу. Бүгінгі және ертеңгі таңдағы жас түлектердің өмір талабына сай-физикалық, моральдық өсіп-жетілуі жергілікті педиатрларға да тән екенін ұмытпау!...Сондықтан көп медиктердің ішінде, педиатрлардың Отан алдында,өз халқының алдында міндеті жоғары екенін ұмытпау! ...
Балалар ауруларының пропедевтикасын меңгеру үшін, баланың жасына анатомиялық, физиологиялық ерекшіліктерін кеңінен түсінген жөн, сонда ғана балаға қажет жағдайларды ұйымдастыруға болады.
Балалар ауруларының пропедевтикасы балалар ауруларының семиотикасын тексерумен қатар оқытылады. Балалар ауруларына сипаттама беру, балаларды күтіп-тәрбиелеу туралы мәліметтер көне заманнан белгілі. Оған ІV ғасырда жарық көрген медицина ілімінің атасы атанған Гиппократ еңбектері дәлел. Педиатрияның өз алдына пән болуы, балаларға арнайы аурухана салынып, балалар дәрігерін дайындау бәрі кейінгі дәуірде болған жетістіктер. Ресейдің өзінде педиатрия кафедрасы 1865 жылы ғана ашылған. Ресейде педиатрия ілімі Мәскеу мен Петербургта қатар дамыды.Мәскеу мектебінің бірінші ірге тасын қалаушы болып көрнекті педиатр Н.Ф.Филатов саналса, Петербургте педиатрларды өз қасына жинай білген және педиатрия ілімін бұл мектепте жолға қойған Н.П.Гундобин. Н.Ф.Филатовтың ісін алға қойып біздің ғасырға жеткізген шәкірті, академик Г.Н.Сперанский, ал Н.П.Гундобиннің мектебін біздің уақытқа дейін алып келген шәкірті деп атақты білімгер М.С.Масловты атауға болар еді. Ресей мектебін баса айтып отырғанымыз қазіргі күнде Қазақстан елінде педиатрия өкілдері бірқатар өсіп-жетілген деңгейде. Оған осы аталған Ресей мектебінің екеуінің де ықпалы жоғары. Мәскеудегі педиатрия мектебі Педиатрия институтында шоғырланған.Қазақстанда Педиатрия институтының көп мамандары бар, олардың ішіндегі Республика мақтанышы саналатын академик К.С.Ормантаев, профессорлар медицина ғылымдарының докторлары Б.Х.Хабижанов, А.Б.Қанатбаева, Р.Б.Базарбекова, К.О.Омарова,
Б.Ж.Тастанбеков, М.Б.Дауранов, З.Х.Мажитова, Е.Г.Дадамбаев. Б.Б.Қожанов және т.б. Ресейдің педиатрия мектебінің түлектері академик К.С.Ормантаевтың алдыңғы шәкірттері-медицина ғылымының докторы, профессорлар Қазақстан мемлекеттік сыйлығының лауреаттары К.Қ.Қожанов, А.К.Қарабеков, Т.А.Жумабеков, А.Е.Ерекешов және т.б. К.С.Ормантаевтың шәкірті ғалым Қ.А Мажибаев қазақтың педиатрия және хирургия ғылыми-зерттеу орталығын басқарып отыр. Көп профессорлар Ресейдің мектебінде оқып-жетілген.Олар С.Ешмұхамбеттегі, Ж.Б.Испаева, Ш.Н.Хұсайнова және осы кітаптың авторларының екеуі де Петербург мектебінде оқып-жетілген.
Қазақстан Педиатрия мектебін қалаушыларының қатарына қазақтың өте қадірменді қыздарының бірі А.Б.Бисенова десек артық болмас.Себебі, еңбек етіп жүрген қазақ медицина кадрларын тәрбиелеуде ол кісінің еңбегі орасан! Қазақ елінде педиатр кадрларын дайындауда профессорлар Г.Н.Никонова, Л.Я.Давидовский,В.А.Лебедева, Н.П.Ярочкина өте жоғары орын алады.
Оқулық алғашқылар қатарындағы қазақ тілінде жазылған еңбектерге жатады. Жөн айтылған пікірлердің бәріне алдын-ала ризашылық білдіреміз.

Авторлар

1 тарау
ПЕДИАТРИЯДАҒЫ ДЕОНТОЛОГИЯ МӘСЕЛЕСІ

Медициналық деонтология (гректің deon, deontos - керек, қажет +lоgos - ілім) - медицина қызметкерлерінің өздерінің кәсіби міндеттерін орындауда, сол сияқты өзінің мінез-құлық принциптерінің ауру немесе сау адамдарды кәсіби көру кезіндегі психологиялық қарым-қатынастарының, этикалық нормалар жиынтығы.
Медициналық этика (гректің etһаs -әдет, мінез) денсаулық саласындағы қызметкерлердің күнделікті жұмысындағы қоғамның және әрбір адамның қажетін қанағаттандыруға, денсаулығын сақтап, қатайтып, ол ауырғаңда қалпына келтіруге, бағытталған философиялық ұғымның,мораль, адамгершілік сияқты идеологиялық түрі.
Дәрігер мен аурулар арасындағы деонтологиялық, этикалық нормалардың ережелерінің желісі әріректе тереңгі дінімізге, мұсылман-гершілігімізге негізделес болып келеді.
Деонтология - бір ғана дәрігерге немесе бір медбикеге қатысты емес, ол бүкіл ұжымды, бөлімді, емхананы немесе ақ халатты абзал жандардың барлығына байланысты. Ауруды көріп емдегенде медицинада "майда", "керек емес"-деген сөз болмайды. Деонтология, дәрігерді, адамға тек ауру деп қана қарамай, оған тән барлық мораль, намыс, ұят, ар, қуаныш, қорқыныш, қобалжу сияқты қасиеттері бар объект ретінде қарауды керек етеді. Нағыз дәрігердің өткір көзін, емдік сөзімен жүрегін ауыстыратын жер жүзіңде ешқандай аппарат жоқ және болмақ та емес. Қазіргі ауруды тексеретін көптеген аппараттар дәрігерді аурудан алыстатпау керек. Осы сияқты жағдайлар текке ғана педиятрияға байланысты емес, дәрігер атты барлық қауымға тән.
Балалар өз ауруларының қаншалықты қауіпті екенін білмейді.Ауру бала ем-домды алдағы тұрған аса бір қорқынышты сезім деп түсінеді, әсіресе егу, дері ішу, қасындағы ата-анасының туғандарының болмауы. Сондықтан педиатрлар балаға ауруын түсіндірмес бұрын алдымен ата-анаға, одан кейін барып балаға ұғымды түрде айту керек. Балаға ауыратын процедураны "ауырмайды "деп алдау өте қате, оған қалай шыдау керек екенін түсіндірсе, бұл процедураны бала жеңілірек, ауырсынбай көтереді. Әрине, бұл жағдайда бала өскен жанұяның, тәрбиенің мәні өте зор. Кейбір жанұяда бала айтқанды тыңдамаса оны дәрігермен, ақ халатпен, уколмен, операциямен қорқытады. Бұл өте теріс тәрбие, өйткені алдымызда бізге, әсіресе балаға тағдырдың не дайындап тұрғанын ешкім болжап білмейді. Ал, күні бұрын дәрігерді құбыжық етіп елестетіп өскен бала, ақ халатты көргендегі қорқынышының өзі, тәнінің ауырғанында да қатты батады. Ауру бала түгілі, үлкеннің өзі ауырған кезде қомқорлықты, аяушылықты, жаны ашығандықты қажет етеді. Бірақта кейде балалар медиктар жағынан қаталдық, шыдамсыздық,дөрекілік мінездерге де тап болады. Мысалы 7 жасар қыздыңжұлынынан сарысу алыну керек, манипуляция алдында дәрігер мен медбике басқа сөздер айтып, әзілдеп, күліп аурудағы қаталдық, немқұрайлылық сезімді оятып,емге сенімсіздік тудырады.Әсіресе мұндай жағдайлар тіс емдеу бөлмелерінде жиі кездеседі. Балалар өз табиғатында өте сезімтал және сенгіш, бірақта ол сезім ақталмаса балалардың алдында дәрігер өмір бойы өтірікші болып қалуы мүмкін.
Педиатрия деонтологиясын айтқанда, елімізде 16 жасқа дейінгі баланы қорғайтын заңның жоқтың қасында екенін есте ұстау керек, әдетте диагностикалық, емдік сонымен бірге ауыратын процедуралар ата-анасының келісімінсіз өтеді. Бұл дұрыс емес. Егер дәрігерде балаға, ауруға деген аяушылық, жанашырлық сияқты сезімдер болмаса, қанша бір білікті маман болғанымен, ол нашар дәрігер. Ал келешек педиатрлар үшін басты талап балаға деген махаббат. "Жақсы сөз-жарым ырыс", ''Баланың білегі ауырса, ананың жүрегі ауырады"-дейді халқымыз.
Адамзаттың эволюциялық дамуға дейінгілердің бір-біріне деген аяушылық, жанашырлық сезімдері осыдан 60 000 жыл бұрын белгілі болған.
Медиктер мен ауру балалар және оның әке-шеше, туғандары арасындағы қарым-қатынасында басқа дәрігер мамандармен салыстырғанда педиатрлардың орны ерекше. Мұндай қарым-қатынас бала дүниеге келгеннен бастап, балалық шақтың барлық кезендерінде кездесіп отырады. Дәрігер балалардың аналарына, туғандарына ауруға диагноз қою үшін осыған қажетті мәлімдемелерді жинап, оларға емдік, профилактикалық кеңестер береді. Ауырған балалардыңәке-шешелері де баласы ауырғанда қатты қиналады. Сондықтан дәрігерлер балалардың туғандарына аса бір инабаттылықпен қараулары қажет. Ауру бала ауруханаға түскенде әке-шешесі дәрігерге, сол бөлімдегі барлық медиктерге өз өміріндегі ең асылын, ардақтысын, өмірінің жалғасын, жаны мен жүрегін әкеліп тапсырып тұрғанынын медиктер қауымы дұрыс тусінгені жөн. Мұндай жан сезімдері әсіресе анаға кебірек тән. Сондықтан осындай әке-шешелер үшін дәрігерлердің шындық, аяушылық жылы мәдениетті сөзімен жан баласының ауруханада жатқандағы жақсы қылықтарын әдептілікпен, адамгершілікпен жеткізетін медбикелердің сөздері бірде бір ем. Әке-шешелердің дәрігермен сөйлескендегі "көмектесіңізші", ''қолыңыздан келгеннің бәрін істеп, құлынымды құтқарыңызшы", "не айтсаңыз, соны істейміз", және тағы сол сияқты сүйекті жарып, жүректі қанатып, көз жасымен жуылып шыққан сөздері нағыз дәрігер-педиатрлардың ары мен адамгершілігін шымырлатып, қобалжыту керек. Осындай жағдайлар әсіресе кейбір себептерге байланысты жанұяда басқа бала болмай тек жалғыз бала болғанда аса қаттырақ байқалады.
Ата-аналар үшін аса бір сынды сағаттар болып табылатын кезеңдер, егер де баласы созылмалы дерттерге душар болып өмір бойы ауру және кемтар болса.Өйткені әке-шешелерінің ғұмыры дәрігерге жиі қаралып, тексеріліп, толып жатқан емдерді қолданумен өтедінемесе қуаныш пен жұбаныш әкелуге туылған жан бала осындай бейнет әкеледі. Бұл кездерде тіптен ерлі-зайыптылардың ажырасуына, шешелерінің жұмысты тастауына, сол үйдің табысы тарылып, кейде кедейшілікке дейін соқтыруы мүмкін. Дәрігер баланы тексергенде және медбике процедуралар жүргізгенде әрбір әке-шеше медиктердің қимылын, іс-әрекетін, білімдерін мұқият қадағалап, бағалап отырады. Сол жөніндегі өз көз қарастарын, сенімсіздік сезімдерін балаға және айналадағы басқа ортаға таратады, сөйтіп теріс әрекеттере медицинаға деген сенімсіздік туады да, көптеген аурулар медициналық емес ем-домдармен емделеді. Ал ауру айналып келіп бәрібір медицинаны табады, бірақ бұл жолы бала асқынған ауыр түрде келеді.
Тағы бір келелі мәселелердің бірі, дәрі-дәрмектерді сатып алу. Қазіргі қаржының құлдырап, инфлянияның өрлеу заманыңда шырқыраған аурулардың өмірі үшін, ата-ана қандай дәрі болса да бағасына қарамай табуға тырысады және осыншама қиыншылық, кымбатшылықпен табылған дәрінің зардапқа неге әсер етпей жатқанын олар әсте түсінбей іштей де сырттай да наразылық білдіреді. Сондықтан дәрігерлер аталған дәрілер табылмаса немесе қымбат болса да одан да басқа, бірақ сол сияқты әсер ететін дәрілерді де айтып-жазып, оның қаншалықты ауруға ем болып құтқаратынын немесе көмектесетіні сияқты мәселелерді ата-анасының алдын-ала білгені жөн және оны оларға түсінікті тілмен дәлелдеп айтқаны абзал.
Егер де Қазақстан 2030 стратегиядағы "Өз денсаулығыңды өзің сақта"-деген ұранды, сөзді түсінсек, аурулардың алдын-алу мәселелерін әсіресе деннің саулығын бала жасынан сақтау керек екендігі әрбір адамға, ата-анаға, балаға, медиктерге түсінікті болуы шарт.
Біз бұл тақырыпты "дәрігер, ауру және медбике" арасындағы деонтология мәселелеріне қарлығаштың қанатымен өртке су сепкеніндей ғана жобаларын көрсетуге тырыстық. Негізінде дәрігерлер қауымы мен ауру балалар арасындағы этика деонтология сияқты басты мәселелер өте күрделі жыл сайынғы ең өзекті мәселелер болып қала бермек.
Осындай жағдай болмас үшін педиатрлар мен медбикелер өте мәдениетті, білімді, парасатты, шыдамды болуы керек және деонтология мен этиканы өте қатаң сақтауы тиіс.

2 тарау
БАЛАЛАР ЕМДЕУ-АЛДЫН АЛУ МЕКЕМЕЛЕРІНІҢ ЖҰМЫСЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ
Балаларға емдік алдын алу көмек көрсетудің мемлекеттік жүйесі бір-бірімен тығыз байланысты үш негізгі қызметтік звенодан тұрады: балалар емханасы-балалар ауруханасы-балалар санаториі (шипажайы). Бұдан басқа балаларға медициналық көмек ауруханалардың арнайы бөлімшелерінде және ересектер емханасында, босану үйлерінде, кеңес беру, диагностика орталықтарында және т.б. орындарда көрсетіледі.
Балалар ауруханасы - дәрігерлік бақылауды қажет ететін 14 жасқа дейінгі балаларға интенсивті немесе арнайы көмек көрсететін емдеу, алдын-алу мекемесі. Балалар ауруханасының бірнеше түрлерін ажыратады: профилі бойынша- көп профилді және арнайы; ұйымдастырылу жүйесі бойынша -емханамен біріккен және бірікпеген; қызмет көрсету көлемі бойынша сол немесе басқа категориялы аурухана. Одан басқа әкімшілік бөлінуі бойынша: аудандық, қалалық, клиникалық, облыстық, республикалық балалар ауруханасы болып бөлінеді.
Қазіргі заманға сай балалар ауруханасының негізгі мақсаты - науқас баланың денсаулығын қалпына келтіру. Бұл мақсаттарға жету үшін әрбір науқасқа кезеңдік көмектің 4 тапсырмасын шешу керек:
# ауруды диагностикалау;
# шұғыл көмек;
# негізгі емдеу курсы;
# реабилитация.
Балалар стационарының негізгі міндеттері:
# балаларға жоғары арнайы көмек көрсету;
# тәжірибе диагностика, емдеу, алдын-алу әдістерін қолдану;
# кеңес беру жұмысы;
# әдістемелік жұмыс.
Әрбір балалар ауруханасында болады:
# қабылдау бөлімі;
# емдеу бөлімі;
# емдеу-диагностикалық бөлімі;
# зертхана;
# патологоанотомиялық бөлімі;
# көмекші бөлімдер (дәріхана, тамақ блогы, медициналық статист кабинеті, архив, әкімшілік - шаруашылық бөлімі).

Балалар ауруханасының штаттық кестесі:
# бас дәрігер;
# шаруашылық бөлімі бойынша бас дәрігер орынбасары;
# бөлімше меңгерушілері;
# дәрігерлер;
# аға мейірбике;
# мейірбике;
# кіші мейірбике.
Олардың міндеттері жоғары мамандандырылған көмекті науқас балалрға көрсету.
Ірі балалар ауруханасында балалармен тәрбие жұмысын жүргізетін педагог болады.
Қабылдау бөлімінің жұмысы
Науқас келіп түскенде болжамды белгілеме қойып, сырқауды бағалап, жедел медициналық көмек көрсету.
Қабылдау бөлімі:
:: вестибюлден;
:: қабылдап қарап тексеру бокстарынан;
:: 1 орындық изоляциялық бокстардан;
:: санпропусник;
:: дәрігер бөлмесі;
:: егу-таңу бөлмесі;
:: тездетілген анализ жасау лабораториясы;
:: қызметкерлерге арналған бөлмелер;
:: әжетхана.
Қабылдау бөлімінің қызметкерлері аурулардың түсіп-шығуын қадағалап отырады (түскен науқастарды, шыққан науқастарды, басқа ауруханаға ауысқандарды, қайтыс болғандарды тіркеу), науқасқа емдік тексеру жүргізу, жедел медициналық көмек көрсету, тиісті бөлімшеге жолдама беру, санитарлық өңдеу, жұқпалы науқастарды изоляциялау, емізулі балалармен нәрестелерді есептеу.
Жансақтау бөлімі қабылдау бөлімінің жанында орналасады, сондықтан да ауыр жағдайда келіп түскен науқастарды жансақтау бөліміне жатқызады. Барлық қажетті құжаттар жеке ем-дом көрсетілген уақытта толтырылады.
Балалар ауруханаға жедел медициналық жәрдем машинасымен жеткізіледі немесе балалар емханасының дәрігерінің жолдамасымен ата-аналарымен бірге немесе жолдамасыз (өз бетінше) келуі мүмкін.
Жолдамамен келген балаларды ауруханаға жатқызу үшін басқа да құжаттар керек: бала сырқауының даму тарихының көшірмесі, лабораториялық және құралдармен тексеру көрсеткіштері, жұқпалы науқастармен қарым-қатынаста болмағандығы жөнінде анықтама.
Ірі балалар ауруханаларында науқас балаларды қабылдауды арнайы маман, кіші ауруханаларда - кезекші дәрігер жүргізеді. Науқас баланы қабылдау қатаң тәртіппен жүргізіледі: тіркеу, дәрігерлік қарап-тексеру, қажетті емдік көмек, санитарлық өңдеу, бөлімшеге орналастыру.
Мейірбике науқастардың түскенін журналға тіркеп, стационарлық науқастардың медициналық картасының Ф №003у (ауру тарихы) паспорттық бөлімін толтырады. Дене температурасын өлшеп, толық мәліметті дәрігерге хабарлайды.
Дәрігер қарап болған соң, мейірбике дәрігердің санитарлық өңдеу жөнінде тағайындауларын орындайды. Санитарлық өңдеуі, гигиеналық ванна және душ қабылдау, педикулез анықталған жағдайда бастың шаш бөлігін өңдейді. Санитарлық өңдеу жүргізген соң жұқпалы ауруға күдікті балаларды бокс-изоляторға жатқызады. Инфекциялық ауру туралы жедел мәлімет толтырылады, тамақтан, жедел улану, егуге реакция берген жағдайда (Ф№058у) мәлімет тез арада санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау орталығына жіберіледі.
3 жасқа дейінгі балаларды ата-анасының біреуімен жатқызады. Бүкіл аурухана орын санының 20%-ы аналарға арналуы тиіс. Балаларды қабылдау бөлімінен, аурухананың емдеу бөлімшесіне тасымалдау бірнеше жолмен жүргізіледі. Тасымалдау түрін дәрігер тағайындайды. Көңіл-күйі жақсы, өзі жүре алатын балалар бөлімшеге өздері медициналық қызметкерлермен бірге барады, кішкентай және емізулі балаларды қолмен көтеріп апарады. Ауыр науқастарды зембілмен тасымалдайды. Барлық қоларба-зембілмен таза жаймамен, ал жылдың суық мезгілінде жамылғымен жабылуы тиіс. Жаймалаларды әр науқастан соң ауыстырып тұрады, ал жайманы желдетеді, буындарына қан кетіп гемофиялиямен ауыратын кей балаларды орынтақ-қоларбада тасымалдайды.
Ауыр жағдайдағы науқастарды палатада қоларба-зембілден мейірбике төсекке ауыстырып жатқызады: бір қолын жауырын астынан, ал екінші қолын жамбас астынан ұстайды, осы кезде бала екі қолымен мейірбикенің мойнынан қысып ұстайды. Егер науқасты екі адам ауыстыратын болса, біріншісі жауырын асты мен белінен, ал екінші адам жамбас пен тізесінен ұстайды.
Аурухана - ауруханада қойылған емдік-тәртіп науқас балалардың дұрыс ем алуына арналып жасалған деп түсінуге болады.
Аурухана тәртібі баланың толық ем алуына, жаңа талаптарға сәйкес психологиялық бейімделуіне арналып жасалған.
Барлық емдік бөлімшелерде, науқас балалар күн тәртібін қатаң сақтайды; ол мына элементтерді қамтиды:
:: таңертең тұру;
:: дене қызуын өлшеу;
:: емдік-диагностикалық процедуралар қабылдау;
:: тамақтану;
:: дем алу және серуендеу;
:: ата-аналарымен кездесу;
:: бөлмені тазалау және желдету;
:: ұйықтау.
Стационардағы емдік бөлімше палаталардан тұрады. 1 жасқа дейінгі балалар бөлімшесінде 30 орын (койка), ал 1 жастан асқан балалар бөлімінде 24 орыннан болады. Палаталық секциялар ашық болмауы керек, қабырғалары айнамен жабылуы керек.1 жасқа дейінгі балаларда ажырықталған және жартылай ажырықталған палаталар болуы тиіс. Әрбір айырма бөлмеде 1-4 орынға дейін, 1 жастан жоғары балаларға 1 палатада 4-6 орыннан көп болмауы керек.
Ажырық бөлме жүйесі және бөлімшелер кездейсоқ жағдайда жұқпалы аурулардың (инфекция) таралуының алдын алуға қолайлы. Егер де балалар аурудың инкубациялық кезеңінде жатқызылса, онда ауру белгілері болмауы мүмкін.
Балалар ауруханасының емдік бөлімдерінің тізімі.
Мекеме
Ауданы шаршы метр
Жартылай ажырықта (бокста) 1 орында палата, шлюзсіз - 1 орынға, шлюзбен 2,3,4 орынға палата
Дәрігер кабинеті (ординаторская)
Егу бөлмесі
1 жасқа дейінгі балалар бөлімшесіндегі мейірбике кезекшілік орыны (пост) 1 жастан жоғары балаларға ас тарқату орыны (буфет), ыдыс жууға және залалсыздандыруға арналған жуу жабдығымен
Асхана (3 жастан жоғары балалар) ойнауға арналған бөлме жылжыма мен кресло тұратын орын
Жылытылған дәліз (50% орын саны)
Санитарлық заттар: жуынба (умывальник) (қыздарға бөлек, балаларға бөлек) аяқ жуатын шара (6 орынға бір жуынба)
Әжетхана (қыздарға бөлек, ұлдарға бөлек) 1 жастан жоғары балаларға арналған шомылғы (жеңіл душтық торымен 2 шомылғы 1 жасқа дейінгі балаларға палатада орналастырылады).
Түбекке ажыратылған бөлме
Қыздарға арналған тазалық орыны
Бөлім меңгерушісі кабинеті
Аға мейірбике бөлмесі
--шаруа бикесі
--қызмет көрсетуші
Физиотерапиялық кабинет
Қызметкерлерге арналған әжетхана Аналарға арналған әжетхана
Орын:
Балаларды киіндіру және жылы заттарды сақтау, түбектерді жуу және зарарсыздандыру, жаялықтарды жуып кептіруге арналған жай
Кіршең киімдерді уақытша сақтайтын және іріктейтін жай
Бөлімшені тазалайтын құралдарды сақтайтын жай
--- таза киімдер
---емшек сүтін зарарсыздандыру
Тасымалданылатын физиотерапевтік аппаратураларды сақтайтын жай
Аналарға арналған бөлме
22
9
12
6 бір орынға
10
18

10
4

25
18
25
4
2,5-бір орынға

4+4
6+6

12
8
5
12
10
10
8
15
1,5
1,5

8

8
8
4
4

15

6
6-бір орынға

Нәрестелердің аналарына орынды, емдеу бөлімшесінен тыс жерден, ал бір жасқа дейінгі балалардың аналарына палатаға жақын жерден беру керек.Емдеу бөлімінің арнайы жұмысы балаларды оқшаулау, оларға аурухана ішілік ауруларға қарсы алдын-алу шараларын ұйымдастыру. Ол үшін палаталарда әртүрлі перделер, бокстар және жартылай бокстар қарастырылған. Бөлімшелер бактерицидтік шамдармен қамсыздандырылған. Аурухана мен қолданылатын құралдар барлық уақытта залалсыздандырылып отырады.
Қызметкерлер мен науқасқа келушілер бөлімшенің санитарлық-гигиеналық ережесін сақтап отырғаны лазым.
Жансақтау бөлімшесінің палаталары орталықтандырылған оттегі беру, мөлшерленген сұйықтықтарды көк тамырға енгізу құралдарымен, медициналық жиынтықтармен, электрсорғы, уланған жағдайда жедел көмек бесаспабымен, токсикоздарды емдеу заттарымен қамтылуы керек.
Емдеу бөлімінің штаттық кестесі:
# бөлімше меңгерушісі;
# дәрігерлер;
# аға және кіші мейірбике;
# мейірбикелер;
# шаруашылық жұмысы мейірбикесі.
Ірі ауруханалардың бөлімшелерінде тәрбиеші педагогтар жұмыс істеп, балаларға демалыс пен оқу уақытын реттейді. 6 жастан бастап балалар мектеп бағдарламасы бойынша сабақ жүргізіліп, ауруханадан шыққан соң бағалалары қойылады
Науқастарға арналған палаталар.
Әр палатада 2-6 науқас болады. Әдепкіге сай, бір орынға 6,3-7,5 шаршы метр ауданға жер бөлінуі, терезе мен еден көлемі арақатынасы 1:6 болуы тиіс. Балаларды палаталарға жасына және ортақ сырқаулы болуына қарай ажыратып бөледі.
Палаталардағы кереуеттер балаға қай жағынан болса да, жақындауға ыңғайлы етіп орналастырылады. Көптеген балалар мекемелерінде палаталар тереземен бөлінген, бұл балаларға қарап тұруға қолайлы.
Жаңа туылған нәресте палаталарында кереуеттен басқа, қымтау үстелі, таразы, шомылғы, оттегімен қамту, ыстық және суық су, бактерецидтік лампа болады.
Емізулі жастағы балаларды палаталарға аурудың ағымына, халінің ауырлығына қарай іріктейді. Жаңа туылған және шала туылған нәрестелер бөлек жатқызылады. Пневмониямен, іріңді-септикалық аурумен туылған балаларға арнайы ажырықтар (бокс) берілген. Жұқпалы ауру жоқ балаларды ғана бір палатаға жатқызуға болады.
Қатаң санитарлық ережені (ауыстырылған аяқ киім, халат, бетперде және т.б.) сақтай отырып, ауру болып туылған және шала туылған балалармен, тек медицина қызметкерлері ғана қатынаста бола алады. Аналар балаларын, тек емізетін кезде көре алады. Қажет жағдайда анасы баласына күтім жасауға келуіне болады.
Қазіргі таңда босану үйінде анасы босанып болған соң, баласымен бірге бір палатада жатады. Балалар бөлімінің бокстарының негізгі қолдану көрсеткіштер ана мен бала арасындағы қатынасқа мұқият болу, балалардың араласпауы, аурухана ішілік жұқпалы аурудың алдын алу үшін үнемі сақ жүру жатады. Бұл үшін палаталарда ажырықтар мен жартылай ажырықтар қарастырылады.
Ашық ажырықтарда науқастар қоршаумен бөлінген, ол кереует арасына орналастырылады. Ашық ажырықта оқшаулау тиімсіз болып келеді және ауа тамшылы инфекция таралуынан қорғамайды. Жабық ажырықтар - өз алдына палаталары болады, төбеге дейін айнамен бөлінген. Әрбір ажырық - жарықталған, әжетханасы, балалар үшін керекті медициналық керек-жарақтары болуы қажет. Бұл оқшаулаудың қолайсыз жері, ажырықтың бөлімше дәлізіне шығатын есігінің болуы. Тиімдірек изоляция түрі - жабық, дара немесе мельцерев ажырықтары.

Оның құрылымы бала емделіп біткенше, басқа науқас балалармен қарым-қатынасты болдырмауды қарастырады.
Науқас бала белгіленген ажырыққа көшеден келіп түседі, ал басқа ауруханаға ауыстырғанда немесе шығарғанда, сондай жолмен шығарылады. Жаңа түскен науқастарды мельцерев ажырығына мұқият дезинфекция жүргізген соң орналастырады.
Жеке бокс:
# бокс алдынан;
# палата немесе қарау бөлмесі;
# ыстық және салқын сулар түйіндері;
# қол шайғыш, ванна және унитаз;
# қызметкерлерге арналған шлюзден тұрады.
Науқастарға бокстан ішкі дәлізге шығуға болмайды. Мейірбике немесе дәрігер ішкі дәлізден шлюзге кіріп, есікті жабады. Палатадан шыққан соң барлық әрекеттер қарсы реттілікпен жасалады (қолын жуады, бөлмеге өтеді). Науқастарға тағам арнайы айна арқылы беріледі.
Егер бокста желшешекпен ауыратын науқас жатса, ішкі дәлізге баратын есік қатты жабылып, есік терезелері қағазбен жабыстырылады. Қызметкерлер боксқа ауладан кіреді.
Диспансер - емдеу - профилактикалық мекеме, мұнда тексерулер жүргізіледі, белгілі бір аурумен ауыратын балалар үнемі қаралып, емделіп тұрады. Диспансерлердің мынадай түрлерін ажыратады: туберкулездік, онкологиялық, психоневрологиялық, дәрігерлік-физкультуралық т. б.
Осыған ұқсас қызмет түрлерін балалар ауруханасының арнайы орталықтарында ала алады:
::кардио-ревматологиялық;
:: гастроэнетерологиялық;
::пульмонологиялық;
:: генетикалық;
:: гематологиялық және т.б.
Бұл мекемеде мейірбикелер маңызды рөл атқарады. Олар науқасты есепке алып ауруханаға немесе емханаға бірыңғай статистикалық таллон толтырады. Әрбір науқасқа, дәрігерге көмектеседі. Науқастың үйіне барып хабар алып, санитарлық - ағарту жұмыстарын жасайды.
Балалар емханасы
Бөлімшелік мейірбикенің қызметтік міндеттеріне кіреді:
:: жанұядағы баланың физикалық және ақыл-өрістік дамуын қалыптастыру үшін алдын-алу шараларын жүргізу;
:: үйде медициналық көмек көрсету, сонымен қатар дәрігердің тағайындауы бойынша іс-шаралар жасау;
:: жүкті әйелдерге босанғанға дейінгі патронаж жасау;
:: жаңа туған нәрестеге патронаж жасау;
:: ауру және сау балаларды бақылау, ата-анасының дәрігер тағайындаған емді дұрыс орындауын қадағалау, жанұяның (тұрмыстық, мәдени гигиеналық, психологиялық) жағдайын зерттеу;
:: мектепке дейінгі мекемелерге тіркелмеген балалардың егуін кестесіне сай жүргізу;
:: балалар емханасында дәрігер қабылдауында көмектесу, антропометрия жасау, анықтама қағаз беру, жолдамалар, еңбекке жарамсыздығы жөнінде қағаз беру, статистикалық талондар толтыру және т.б.
:: диспансерлік есепте тұратын балаларға жүйелі дәрігерлік тексеруді ұйымдастыру;
:: ата-аналармен санитарлық-жұмыс жүргізу, баланың тамақтануы және денсаулығын жақсарту жөнінде кеңес беретін қағаздарды тарату және т.б.
Балалар емханасында қолданылатын есеп формалары:
:: Баланың даму тарихы.
:: Статистика талоны.
:: Жедел хабарлама.
:: Диспансерлік қадағалау картасы.
:: Алдын-алу егулік картасы.
:: Емхана дәрігернің күнделігі.
Балалар емханасындағы негізгі құжат баланың даму тарихы болып табылады. Олар тіркеу бөлімінде сақталады, онда кіші және орта медициналық қызметкерлер жұмыс істейді.
Балалар шипажайы - ауру балалар арасында емдік-реабилитациялық және жалпы сауықтыру кешендері мен табиғи физикалық факторларды диетотерапиямен бірге қолдана отырып, ем-домда ФК физиотерапияны жүргізетін, мектеп бағдарламасымен қатар демалыс та бір мезетте жүретін стационарлық емдеу-профилактикалық мекеме.
Балалар шипажайлары арнайы курортты зоналарда ұйымдастырылады. Шипажаймен қатар жергілікті шипажайлар, шипажайлы-орманды мектептер беріледі. Олар қала сыртындағы аймақта жағымды микроклиматтық, ландшафтармен орналасады. Балалар шипажайда 24 күннен 2-3 айға дейін болады.
Балалар үйі - бұл да өзіне тән қызметтерімен емдеу-профилактикалық мекеме болып саналады. Дәлірек айтқанда, жетім балаларға, физикалық және психикалық даму бұзылыстары бар балаларға, ата-аналары өз құқығынан айырылған балаларға баспанаға берілген, тәрбиелеу және медициналық көмек көрсетуші мекеме. Аталмыш үйге 3 жасқа дейін жолдамамен қабылдайды.
Денсаулық сақтау бөлімі - үй 30-дан кем болмауы керек және 100 орыннан көп болмауы керек. Балаларды емізулі, еңбектейтін, орта және үлкен топтарға бөледі.
Балалар мектеп алды мекемелерге бөлінеді:
Балбөбек денсаулық мекемесі - 2 айдан 3 жасқа дейінгі балаларды тәрбиелеп, медициналық көмек көрсетуші орын.
1. Бала-бақша 3 жастан 7 жасқа дейінгі балаларға ортақ тәрбие жүргізетін мекеме. Мектеп алды мекемелердің біріктірілген типі бар: 1) балбөбек; 2) бала-бақша - мұнда бүлдіршін топтағы және мектеп алды кезеңіндегі балалар тәрбиеленеді.

Тесттер
1. Емдік-профилактикалық мекемеге жатпайды:
а) балалар ауруханасы
б) балалар емханасы
в) диспансер
г) орта мектеп
д) балалар санаториясы
2. Балалар ауруханасының негізгі қызметі:
а) өткір және созылмалы ауруларды емдеу
б) профилактикалық егулерді өткізу
в) мамандардың мектептерде балаларды қарауы
г) 1 жасқа дейінгі балаларды бақылау
д) жұқпалы аурулардың алдын-алу
3. Балалар емханасы мына жасқа дейінгі балаларды қарайды:
а) 0-ден 15 жасқа
б) 5-тен 8 жасқа
в) жүкті әйелдерді
г) жыныстық жетілу кезеңіндегі
д) 40 жасқа дейінгі ер адамдарда
4. Балаларды келесі диспансер түрі қарамайды:
а) эндокринологиялық
б) туберкулезге қарсы
в) әйелдер консультациясы
г) онкологиялық
д) психотерапиялық
5. Науқас баланы қабылдайды:
а) бас дәрігердің бөлмесінде
б) лабораторияда
в) қабылдау бөлімінде
г) егу бөлмесінде
д) операция жасайтын жерде
6. Балалар ауруханасында науқас балаға мына құжат толтырылады:
а) ауру тарихы
б) баланың даму тарихы
в) өлімі туралы куәлік
г) тууы туралы куәлік
д) алмастыру картасы
7. Балалар емханасының негізгі құжаты:
а) мектепке берілетін анықтама
б) баланың даму тарихы
в) демалыс орнына берілетін анықтама
г) ауру тарихы
д) неке қию туралы куәлік
8. Балалар санаториясында қандай құжат беріледі:
а) санаторлы - курортты карта
б) жедел хабарлама
в) стационардан шығу туралы қағаз
г) диспансерлі науқастың картасы
д) тууы туралы куәлік
9. Диспансеризация қай бұйрық бойынша жүргізіледі:
а) 770
б) 605
в) 610
г) 105
д) 680

10. Диспансерлі науқасқа қандай форма арналады:
а) № 58
б) № 30
в) № 63
г) № 25
д) № 112

Ситуациялық есеп
Есеп №1: 2 айлық бала күндіз дене қызуы көтеріліп, жөтеліп, мұрынынан су ағып ауырып қалды.
Сұрақ: Анасы баласын кімге қаратуы тиіс?
Есеп №2. Қабылдау бөлімінде науқас баланы қарап болып, дәрігер мейірбикеге баланы тіркеу керектігін айтты.
Сұрақ. Мейірбике қандай құжаттарды толтыру керек?
Есеп №3. Бала 3 жаста Бронхиалды демікпе диагнозымен Д тіркеуде тұр. Балаға санаторлы ем қажет.
Сұрақ. Қандай құжат толтырылуы керек?
Есеп №4. Балаға Манту сынабы істелінді, қорытындысы - оң.
Сұрақ. Баланы бағыттамамен қайда жіберу керек?
Есеп №5. Балалар бөлімінде жел шешекпен ауыратын бала анықталды. Оны осы қабаттағы бокске ауыстыру қажет
Сұрақ. Қандай шаралар жүргізу қажет?

3 тарау.
БАЛАЛАР АУРУХАНАСЫНЫҢ САНИТАРЛЫ - ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫҚ ТӘРТІБІ
Дезинфекция бұл эпидемияға қарсы негізгі шаралардың бірі. Оның негізі ауруханаларда ауру қоздырғыштардың таралуының алдын-алу және оларды жою болып табылады.
Дезинфекция эпидемиологиялық ошақта алдын-алу үшін бөлінеді:
:: ағымды;
:: қорытынды.
Алдын-алу дезинфекция - бұл ауруханада ауру қоздырғыштардың таралуының алдын-алу үшін жүргізілетін шаралар жиынтығы.
Алдын-алу дезинфекция келесі тәсілдермен жүргізіледі:
:: күніне 4 рет палатаны желдету:
:: күніне 2 рет 15 минут палатаны кварцтеу (УКС):
:: жұмсақ заттарды таза ауада сілкіп қағу немесе шаңсорғышпен сору:
:: арнайы дайындалған ерітінділермен күніне 2 рет еденді, терезені, жиһазды, ойыншықтарды сүрту.
Хлорлы әк - бұл ақ түсті майда ұнтақ, бұл затты құрғақ, жарық түспейтін жерде сақтайды. Бұл ұнтақпен науқастың бөлімділері (нәжіс, қақырық) залалсыздандырылады.
Ағымды дезинфекция - бұл инфекциялық ошақтан кейін, инфекцияның таралуын төмендету үшін жүргізілетін шаралар.
Мысалы, 1-ші қабаттағы соматикалық бөлімшенің №4 палатасында пневмониямен емделіп жатқан бала сальмонеллезбен ауырды, ағымды дезинфекция 1-ші қабаттың аумағында өтуі тиіс.
Дезинфекция 3 жолмен жүргізіледі:
:: химиялық - жоғарғы концентрациялы 1% хлорлы әк ерітіндісі немес 2% хлорамин ерітіндісі тәрізді дезинфекциялық ерітінділермен ойыншықтарды, жиһаздарды, терезе, еден т.б өңдеу.
:: физикалық - суда заттарды (ыдыс-аяқ) қайнату. Суға сода немесе сабын қосуға болады (10-20 гр1 литр суға).
:: механикалық - төсек-орынды, киімдерді жуу, шаңды, кірді ылғалды шалшықпен сүртіп тазалау.
Қорытынды дезинфекция - аурудың қоздырғышын инфекциялық ошақта толығымен жою.
Хлорлы әк ерітіндісінің бастапқы ерітінідісін дайындау:
1 кг құрғақ хлорлы әкті 10 л сумен, ағаш таяқ көмегімен араластырып, 1 тәулікке қалдырамыз (қоямыз). Бұл 10% түссіздендірілген хлорлы әк ерітіндісі немесе бастапқы (аналық) деп аталады. Сақталуы - 7 күн.
Хлорлы әк ерітіндісінің жұмысқа қажет ерітіндісін дайындау. Жұмысқа қажетті ерітінді бастапқы ерітіндіден дайындалады.
05%-10% хлорлы әк ерітіндісінің 500 мл + 9,5 л су.
1%-10% хлорлы әк ерітіндісінің 1 000 мл + 9 л су.
2%-2 000 мл 10% хлорлы әк ерітіндісі + 8 л су.
Хлорамин керек кезінде ғана дайындалады:
1%-10 г хлорамин + 990 мл су .
3%-30 г хлорамин + 970 мл су .
5%-50 г хлорамин + 950 мл су.
Дезинфекциялық ерітінділерді пациенттер ала алмайтын жерде сақтайды. Егер дезинфекциялық ерітінді теріге немесе шырышты қабатқа түсіп кетсе, онда қайнаған сумен тез жуу керек.
Педикулез - биттену, бұл тазалықты сақтамаудың белгісі. Сонымен қатар адамның жеке гигиенасының бұзылуы мен емханадағы санитарлы-гигиеналық тәртіптің де сақталмағандығының белгісі болып табылады.
Педикулезге қарсы қарауды медбике қабылдау бөлімінде жүргізеді.
Педикулез болған жағдайда, дәрігерлік тактикада, науқастың жағдайына қарай әртүрлі болады:
:: егер баланың жалпы жағдайы ауыр болмаса, қабылдау бөлімінің арнайы бөлмесінде науқасты педикулезге қарсы тазалаудан өткізіп, сосын палатаға тасымалдайды;
:: егер жағдайы ауыр болса, алдымен негізгі ауруды емдеп, содан соң, науқастың жағдайы жақсарғанда ғана педикулезге қарсы тазартуды жүргізеді.
Стерилизация - бұл медициналық құрал-саймандармен, таңу материалдарындағы микроорганизмдермен, олардың спораларын толығымен жою. Науқасты күту және емдеу кезінде қолданылатын кез-келген зат, толығымен залалсыздандырылмаса, басқа адамдардың инфекцияны жұқтыруына алып келеді.
Стерилизация дұрыс жүргізілмеген құрал-саймандарды қолдану гепатит, ЖИДС, стафилококкты және т.б. инфекциялардың дамуына алып келеді.
Процедура бөлмесінде вирусты гепатитпен ауырған науқастарға арнайы бөлек шприцтермен, инелер қояды, олар басқа шприцтермен инелерден бөлек стерилизация алдындағы тазалаудан және стерилизациядан өтеді. Сонымен қатар процедура бөлмесінде вирусты гепатитпен ауырған науқастардың тізімі болуы тиіс. Барлық катетер мен сүңгілер орталықтандырылған стерилизациядан өтеді. Стерилизация алдында олар стерилизация алдындағы зарарсыздандырудың 3 кезеңінен өтеді. Жарамен, қанмен байланысты барлық заттар, инъекциялық препараттар және шырышты қабатқа қолданылып, оның бұзылуына алып келетін барлық медициналық құрал-саймандар стерилизацияланады. Стерилизация стерилизация алдындағы зарарсыздандырудан кейін өтеді.
Бумен стерилизациялау (автоклавтау) - қысыммен жіберілетін су буының көмегімен өтеді.
Стерилизация тәртібі:
::1320С қысым-2атм, уақыты-20 минут заттар (мақта шаригі, шприцтер, жаялықтар, пинцеттер) стерилденген қораптарда, биксттерде, крафт-пакеттерде, екі қабатты жұмсақ бөздік орауда салынады.
:: 1200С қысым1,1атм, уақыты 45 минут бұл стерилизациялау тәртібі резинадан жасалған заттарға арналған (катетерлеу, зондтар, резеңке қолғаптары). Резеңке қолғаптар жабыспау үшін ішкі және сыртқі жағына тальк себеді. Әр жұп резеңке қолғапты үлдірікке орайды. Автоклавтағы стерилизация тәртібін, стерилизацияланатын заттардың ішіне, салынған термометрмен бақылайды. Әр бикске 2-3 термометр салады. Термометрі бар қорапты стерилизатордың әр жеріне орнатады. Стерилизацияның сапасын бензоидты қышқылдың көмігемен тексереді. Ол үшін булы стерилизаторға бензоидты қышқыл кристалдары бар флаконды салады, ол 1320С, қысым 2 атм. ериді.
Ауамен стерилизациялау - құрғақ ыстық шкафта 1800С болатын ыстық ауамен 60 минут ішінде өткізіледі. Ауамен стерилизациялаудан - хирургиялық, стоматологиялық, гинекологиялық құрал-саймандар, шприцтер өтеді. Стерилизациядан өтетін құрал-саймандарды крафт-пакеттерге, лотоктарға орналастырады. Стерилизацияның әсері ыстық ауа біркелкі тарағанда ғана болады.
Химиялық әдіспен стерилизациялау - бұл заттарды ерітінділерге стерилизация уақыты жеткілікті етіп салып қою, сонан соң 2 рет стерилді сумен шаю. Бұл әдіспен стерилденген заттардың сақталу мерзімі, егер олар стерилденген матада оралып, стерилденген ыдыста сақталса-3 тәулік. Бұл әдіс полимерлі материалдардан жасалған заттарға қолданылады.

Балалар ауруханасындағы санитарлы-эпидемияға қарсы тәртіп
Санитарлы-гигиеналық және эпидемияға қарсы тәртіп - бұл барлық медицина қызметкерлерімен қатар пациенттердің де емдік мекемелерде тазалықты сақтап, жұқпалы аурулардың эпидемиясының алдын-алу үшін жүргізілетін шаралар жиынтығы.
Бұл шаралардың ережелері:
:: жолдамада дәрігер баланың жұқпалы аурумен байланысты болғандығы жөнінде міндетті түрде жазуы керек;
:: қабылдау бөлімінде, дәрігер анамнез жинай отырып, міндетті түрде қайтадан эпидемиологиялық анамнезде сұрақтар қою қажет. Егер баланың эпидемиологиялық анамнезінде айтарлықтай өзгеріс болмаса да, қабылдау бөлімінің дәрігері жұқпалы ауруды жіберіп алмауы үшін оны қараудан өткізеді.
:: қабылдау бөлімінде жүргізілген санитарлы тазалау науқастың стационарда өткізген күнінің барлығында сақталады.
Ауруханада баланы анасы немесе мейірбике аптасына 1 рет қарайды. Әр аптада, науқас гигиеналық ванна қабылдайды. Бөлімшеде уақытылы төсек-орын жапқыштары, киім-кешек ауыстырылуы керек. Ауыстыру жиілігі - науқастың патологиясымен, жасымен, оның жалпы жағдайымен байланысты. Науқастың киім-кешегін, төсек жапқыштарын 1 сағатқа 2% кір жуғыш ұнтағына салып қояды. Жиһаздар мен заттар полиэтиленді пленкамен жабылуы тиіс және әр науқастан соң, 1% хлорамин ерітіндісімен немесе 0,5% хлормен әк ерітіндісімен әр 15 минут сайын 2 рет, сосын таза сумен сүртіледі. Сонымен қатар әр пациенттен кейін кушеткадағы жабу ауыстырылады. Медицина қызметкері тамақты дайындау және тарату, ал науқас тамақты дұрыс қабылдаудың ережелерін ұстай білуі тиіс. Тағам, тамақ блогында дайындалып, бөлімшеге әкелген соң, оны 2 сағаттан артық ұстауға болмайды. Асханаға әр порция арнайы терезе арқылы таратылады. Қолданылған ыдыс-аяқтар болған соң, арнайы өңдеуден өтеді. 15 мин. 2% ас содасы ерітіндісінде немесе 30 минут суда қайнатылады. Науқастар тек қайнаған су ішуі тиіс. Бөлімшенің барлық қызметкерлерімен, науқастар жеке бас гигиенасы талаптарын ұстануы қажет. Мейірбике әрбір кезекшіліктің алдында душ қабылдап, таза киім киюі керек. Халат, қалпақ, аяқ-киімін арнайы шкафта қалдырады. Нәрестелер, емізулі балалар бөлімшесінде, жұқпалы аурулар палатасы мен бокстарда бетперде (маска) тағу керек. Бетпердені әрбір 4 сағатта ауыстыру керек.
Тесттер
1. Дезинфекция дегеніміз:
а) ауруды тудыратын қоздырғыштардың ауруханада таралуының алдын-алу және оны жою
б) автоклавтау
в) құрал-саймандарды зарарсыздандыру
г) диагностика әдісі
2. Аурудың алдын алу үшін дезинфекцияны өткізу кімнің міндетіне кіреді:
а) дәрігер
б) орта және кіші медицина қызметкерлерінің
в) бас дәрігер
г) бөлімше меңгерушісі
д) СЭС
3. Ауаны зарарсыздандыру үшін өткізіледі:
а) дезинфекция жүргізу үшін қолданылатын заттарды себу
б) ультракүлгін сәулелерін қолдану немесе желдету
в) өткізбейді
г) қабырға мен еденді дезинфекциялау
4. Жиhаздарды сүртеді:
а) күніне 1 рет
б) күніне 2 рет
в) күніне 3 рет
г) күніне 4 рет

5. Жұмсақ заттарды мына жолмен өңдейді:
а) қағу
б) жуу
в) стерилизациялау
г) автоклавтау
6. Ағымды дезинфекцияның әдісіне жатпайды:
а) физикалық
б) химиялық
в) механикалық
г) дұрыс жауабы жоқ
7. Стерилизация дегеніміз не:
а) ауруханада ауру тудыратын қоздырғыштардың таралуының алдын-алу және оны жою
б) автоклавтау
в) құрал-саймандар таңғыш материалдағы микроорганизмдермен олардың спорларын толығымен жою
г) диагностикалау әдісі
8. Ыстық ауамен ауаны стерилизациялауды қандай температурада өткізеді:
а) 1500 С
б) 1800 С
в) 1000 С
г) 1200 С
9. Педикулезге науқасты қарауды қай жерде өткізеді:
а) бөлімшеде
б) палатада
в) боксте
г) қабылдау бөлімінде
10. Науқастың төсек жаймасын жуу кезінде, оларды қанша уақытқа суға салып қояды:
а) 2 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.