Бір атомды спирттер
Бір атомды спирттер
Жоспар
1. Атауы
2. Изомерлер
3. Алу жолдары
Жүзім шырыны ашығанда түзілетін шарап спиртін адамдар өте ертеден пайдаланды. "Спирт" сөзі латынның "шараптың рухы" деген сөзінен шыккан көрінеді. Шарап спирті немесе этил спиртінің формуласы -- С2Н5ОН. Жүзімнің, канттың, крахмалдың ферменттік ашуы нәтижесінде түзілетін бұл затты тұрмыста жай ғана спирт деп атайды. Ал XVIII ғасырдан бастап "спирт" деген сөзбен катар "алкоголъ" (араб. "әл- кугул") деген сөз қолданыла бастады.
Функционалдык гидроксил (ОН) тобы бар косылыстар екі маңызды органикалық кластар тобын құрайды. Оларға спирттер және фенолдар
Құрамында гидрооксил тобы бар органикалық қосылыстар
Спирттер
Фенолдар
Фенол молекуласында гидроксил тобы бензол сақинасымен тікелей байланысқан (С6Н5 -- ОН) және оған ерекше қасиет береді.
Спирттер -- молекуласындагы бір немесе бірнеше сутек аттом-дары гидроксил тобына алмасқан көмірсутектердің туындылары.
Спирттердің жалпы формуласы: R(ОН)х.
Спирттердің жіктелуі. Спирттерді жіктеудің бірнеше түрі бар
(14, а, ә, б-сызба нұсқалар):
1. Спирттер кұрамындағы гидроксил тобының санына байланысты біратомды және көпатомды болып бөлінеді. Көпатомды спирттердің кұрамындағы гидроксил тобының саны х 2. Мысалы, этиленгликоль екіатомды, глицерин үшатомды, сорбит алтыатомды спирт т.с.с
14, а-сызбнұсқа
Спирттер
Көпатомды
Біратомды
СН2 - СН2 СН2 - СН - СН2
ОН - ОН ОН ОН ОН
этиленгликоль глицерин
СН2 - СН - СН - СН - СН - СН2
ОН ОН ОН ОН ОН ОН
сорбат
СН3-ОН
метил спирті
СН3-СН2-ОН
Этил спирті
2. Гидроксил тобымен байланысқан көмірсутек радикалына сәйкес спирттер каныққан, қанықпаған, ароматты болып бөлінеді:
14, ә-сызбанұсқа
Спирттер
Ароматты
Қанықпаған
Қаныққан
СН2-ОН
Бензил спирті
СН2 = СН-ОН
виил спирті
СН3-СН2-ОН
этил спирті
3. Гидроксил тобымен байланысқан кеміртек атомының таби-ғатына байланысты спирттер біріншілік, екіншілік және ушіншілік
больш болінеді:
14, б-сызбащсқа
Спирттер
R
R C - OH
R
үшіншілік
R
CH - OH
R
R- CH2-OH
Біріншілік
СН2
СН3 - С - СН3
ОН
2 метилпропанол - 2
Үшіншілік бутил спирті
СН3-СН-СН3
ОН
Пропанол - 2
(екіншілік пропил спирті)
СН3-СН2-СН2 - ОН
Пропанол - 1
(біріншілік пропил спирті)
Қаныққан біратомды спирттерді бір сутек атомы гидроксил тобына алмаскан алкандардың туындылары ретінде қарастыруға болады. Олардың жалпы формуласы: СnН2n+1ОН. Басқа органикалық қосылыстар сияқты спирттерді де әр түрлі атаулармен атайды.
Атауы. ИЮПАК халықаралык атаулар жүйесі бойынша спирттерді көмірсутектердің атына - ол деген жұрнақ қосып атайды. Функционалдық ОН тобы байланысқан ең үзын тізбек таңдап алынып, көміртек атомдарын гидроксил тобы жақын орналаскан жағынан бастап нөмірлейді:
СН3
1 2 3 4 5 4 3 2 1
СН3 - СН - СН - ОН СН3 - С - СН - СН - СН3
СН3 ОН СН3 СН2 ОН
! Қарапайым СН3ОН спиртін карбинол деп атайды. Рационалды номенклатура бойынша ... жалғасы
Жоспар
1. Атауы
2. Изомерлер
3. Алу жолдары
Жүзім шырыны ашығанда түзілетін шарап спиртін адамдар өте ертеден пайдаланды. "Спирт" сөзі латынның "шараптың рухы" деген сөзінен шыккан көрінеді. Шарап спирті немесе этил спиртінің формуласы -- С2Н5ОН. Жүзімнің, канттың, крахмалдың ферменттік ашуы нәтижесінде түзілетін бұл затты тұрмыста жай ғана спирт деп атайды. Ал XVIII ғасырдан бастап "спирт" деген сөзбен катар "алкоголъ" (араб. "әл- кугул") деген сөз қолданыла бастады.
Функционалдык гидроксил (ОН) тобы бар косылыстар екі маңызды органикалық кластар тобын құрайды. Оларға спирттер және фенолдар
Құрамында гидрооксил тобы бар органикалық қосылыстар
Спирттер
Фенолдар
Фенол молекуласында гидроксил тобы бензол сақинасымен тікелей байланысқан (С6Н5 -- ОН) және оған ерекше қасиет береді.
Спирттер -- молекуласындагы бір немесе бірнеше сутек аттом-дары гидроксил тобына алмасқан көмірсутектердің туындылары.
Спирттердің жалпы формуласы: R(ОН)х.
Спирттердің жіктелуі. Спирттерді жіктеудің бірнеше түрі бар
(14, а, ә, б-сызба нұсқалар):
1. Спирттер кұрамындағы гидроксил тобының санына байланысты біратомды және көпатомды болып бөлінеді. Көпатомды спирттердің кұрамындағы гидроксил тобының саны х 2. Мысалы, этиленгликоль екіатомды, глицерин үшатомды, сорбит алтыатомды спирт т.с.с
14, а-сызбнұсқа
Спирттер
Көпатомды
Біратомды
СН2 - СН2 СН2 - СН - СН2
ОН - ОН ОН ОН ОН
этиленгликоль глицерин
СН2 - СН - СН - СН - СН - СН2
ОН ОН ОН ОН ОН ОН
сорбат
СН3-ОН
метил спирті
СН3-СН2-ОН
Этил спирті
2. Гидроксил тобымен байланысқан көмірсутек радикалына сәйкес спирттер каныққан, қанықпаған, ароматты болып бөлінеді:
14, ә-сызбанұсқа
Спирттер
Ароматты
Қанықпаған
Қаныққан
СН2-ОН
Бензил спирті
СН2 = СН-ОН
виил спирті
СН3-СН2-ОН
этил спирті
3. Гидроксил тобымен байланысқан кеміртек атомының таби-ғатына байланысты спирттер біріншілік, екіншілік және ушіншілік
больш болінеді:
14, б-сызбащсқа
Спирттер
R
R C - OH
R
үшіншілік
R
CH - OH
R
R- CH2-OH
Біріншілік
СН2
СН3 - С - СН3
ОН
2 метилпропанол - 2
Үшіншілік бутил спирті
СН3-СН-СН3
ОН
Пропанол - 2
(екіншілік пропил спирті)
СН3-СН2-СН2 - ОН
Пропанол - 1
(біріншілік пропил спирті)
Қаныққан біратомды спирттерді бір сутек атомы гидроксил тобына алмаскан алкандардың туындылары ретінде қарастыруға болады. Олардың жалпы формуласы: СnН2n+1ОН. Басқа органикалық қосылыстар сияқты спирттерді де әр түрлі атаулармен атайды.
Атауы. ИЮПАК халықаралык атаулар жүйесі бойынша спирттерді көмірсутектердің атына - ол деген жұрнақ қосып атайды. Функционалдық ОН тобы байланысқан ең үзын тізбек таңдап алынып, көміртек атомдарын гидроксил тобы жақын орналаскан жағынан бастап нөмірлейді:
СН3
1 2 3 4 5 4 3 2 1
СН3 - СН - СН - ОН СН3 - С - СН - СН - СН3
СН3 ОН СН3 СН2 ОН
! Қарапайым СН3ОН спиртін карбинол деп атайды. Рационалды номенклатура бойынша ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz