Джованни Бокаччо өмірі

Пән: Әдебиет
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Джованни Бокаччо өмірі
Бокаччоның «Декамерон» шығармасы

Пайдаланылған әдебиет

Джованни Боккаччо (итал. Giovanni Boccaccio ; 16 маусым 1313, Париж, Франция - 21 желтоқсан 1375, Чертальдо, Италия) - итальяндық жазушы әрі ақын, бұрынғы Қайта өрлеу дәуірі әдебиеті өкілі.

Сонеттер, пасторалдер, «Фьямметта» (1343, 1472 жылы жарияланған) психологиялық повесті антиктік мифологиялар сюжеттері поэмалар авторы. Басты шығармасы - «Декамерон» (1350-1353, 1470 жылы жарияланған) новеллалар кітабы, гуманистік идеяларға жататын, антиклерикализм мен сөз бостандықты рухы бар, аскетикалық моралді қабылдамау, жарқын әзілді және сан қилы италяндық қоғам әдет-ғұрпының көрінісі бейнеленген.

Қайта жаңғыру мәдениеті төрт кезеңге бөлінеді. Жоғарыда көрсетілген белгілер енді ғана біліне бастаған кезең «проторенессанс» (қайта жаңғыру қарсаңы) деп аталады. Екі ғасырға созылған бұл тарихи кезеңнің әр ғасыры ( ХІІІғ. Дученто, ХІVғ. Треченто д. а. ) тамаша дарынды адамдарды өнер сахнасына шығарды. Солардың бірі - Данте Алигьери (1265-1321) ұлы дарынды ол қаламынан шыққан атақты комедияларының кереметтігі соншалық, оның талантына бас иген ұрпақтары бұл туындыны «Құдіретті комедия» деп атаған. Данте, Франческо, Петрарка және Джованни Бокаччо (1313-1375ж) . Қайта өрлеу (жаңғыру) дәуірінің дарынды өнер қайраткерлері және итальян тілінің негізін қалаушылар болды. Олардың шығармалары дүние жүзілік әдебиетке қосылған тамаша туындылар қатарынан орын алды. Мысалы, Петрарканың мадонна Лаураның өмірі мен өліміне арналған санеттері өзінің тірі кезінде - ақ әлемге әйгілі болды. Оның жолын қуушылардың бірі «Декамерон» авторы атақты Бокаччоның гуманистік идеяларға толы реалистік новеллалары - дүние жүзілік әдебиет саласындағы соны құбылыс болып саналады.

Данте, Баккачомен бірге Петрарка итальян әдеби тілінің жасаушысы болып саналады. Петрарканың лирикасы Еуропа поэзиясының дамуына зор ықпалын тигізді. Ренессанс поэзиясында сондай-ақ петраркизм бағыты да бар. Бұл құбылыс Петрарканың лирикасына еліктеген ақындар шоғырын айғақтайды (XY ғасырдың екінші жартсындағы А. Тебальдо, С. Чиминелли, Ф. Галиота және т. б. ақындар) .

Итальяның ұлы гуманист жазушысы Джованни Боккаччо 1313 жылы Парижде дүниеге келді. Ол флоренттік саудагердің француз әйелден туған некесіз баласы еді. Ол әкесінің қалауымен 1330 жылы Неаполь қаласына заң ғылымын меңгеру үшін оқуға түскенімен, бірақ Боккаччо бұл жолды қаламайды. Бокаччоны он төрт жасында, әкесі Неаполь қаласына жіберіп, ол онда жастық шағының ең қызық күндерін өткізеді. Неаполь қаласы бұл тұста Петрарканы қолдаушысы сән -салтанатқа толы сарайы орналасқан ірі феодалдық қала еді. Роберт өзінің сарайына жаңадан туындап келе жатқан гуманистерді ақындар мен ғалымдарды жинақтады. Жас Бокаччо неополитандық гуманистермен таныстығы арқасында Роберт Анжуйскийдің сарайына қабылданады. Мұнда Бокаччо Роберт Анжуйскийдің өкіл қызы Мария д, Аквинамен танысып, оған ғашық болады. Кейін Бокаччоның өзі Фьяметта деп атаған Мария д, Аквина Дантенің Беатричесі, Петрарканың Лаурасы секілді шабыт шақырушы жүрек патшайымы болды. Дегенмен Бокаччоның Фьяметтаға жыр арнауы Данте мен Петраркаға қарағанда сәл өзгешелеу. Себебі Бокаччо қиялдағы ғашығын емес, өзі көріп шын сүйген әйелдің бейнесін сомдады. Бокаччо шығармашылығының Данте мен Петраркадан айырмашылығы мұнда платнизм мен экзальтация жоқ.

Бокаччоның Мария-Фьяметтаға деген ғашықтығы ол тек әдеби тұлға ғана емес, тарихи факты. Бокаччо Марияны алғаш рет 1336 жылы Сан-Лоренцо шіркеуінде кездестіріп ес-түссіз ғашық болады. Жас плебей жігіт король қызын өзінің жазушылық талантымен ғана табындырады. Дегенмен араларындағы әлеуметтік қайшылықтардан бұл махаббат ұзаққа созылмайды. Корольдың ерке қызының ыстық суығы тез басылады. Алайда Бокаччо осы махаббаттың мұңымен өмір сүріп, өзінің өлмес шығармаларының тууына басты себепкер Мария д, Аквинаны жырлап өтеді.

Д. Бокаччо Петрарка секілді сөз гуманисттер үйірмесіне барып, грек тілін және антикалық әдебиетті үйренеді. Ол достары арқылы Роберта Анжуйский король сарайына тап болды. Онда ол жасырын түрде өнер және ғылыммен айналысты. Онда ол Мария Аквинаны, яғни әкесі баласының өзіне ұқсап саудагер болғанын қалады. Бірақ оған Боккаччо көне қойған жоқ. Өйткені Боккаччо әдебиет пен ғылымға Фьямет атанған және де Фьяметтаға деген сезімі шығармашылығына әсер етті.

1340-1341 жылы Боккаччо Флоренцияға келеді. 1347 жылы дипломаттық жұмыстарды атқарды. ол осы жұмыстарының арқасында көптеген атақты Итальяндық ғалымдармен танысты. Ол достарының ішіндегі ең жақын араласатын Петрарка еді. Ол "Филоколо" атты романын Неопальде бастап, Флоренцияда аяқтайды. "Филоколо" романы византия повесінің сюжетіне құралған. Ол "Тезеида", "Амето", "Любовное ведение" атты поэмасын 1342 жылдары жазып шықты. Ол осы еңбектерінің арқасында психологиялық "Фьяметта"( 1343) атты повесі оның білімін шыңдай түсті. Және ол трагедиялық "Фьезоланттық нимфтар"( 1345-1346) жылы жазды. Ал 1350-1353 жылы "Декамерон" кітабын жазып шықты. Жазушыны шыңға көтерген және бүкіл Еуропаның Қайта өрлеу дәуірінде үлкен үлес қосқан жазушының асқан шеберлігімен жазылған осы еңбегі болатын.

Боккаччоның "Декамероны" тарихи сан ғасырлық осындай "Кәмила мен Димнә", "Мың бір түн"секілді жәдігерлердің қатарынан ойып орын алған туындыларының бірі.

"Декамерон" атты ең үздік туындысы Батыстың ең алғашқы жазба әдебиет үлгілерінің бірінен саналатын осы "Декамерон" Шығыс халықтарының асында, оның ішінде Орта Азияда да кеңінен таралған хикая және афсаналардың негізінде жазылған. Зерттеушілердің пікіріне сүйенсек, Боккаччо кітабында жүз хикаяның сексен жетісінің сюжеті Шығыс әдебиеті үлгілері мен фольклорынан алынған. " Декамеронның" фабуласы мен композициялық түзілісі де шығыстық. Онда да "Мың бір түн", "Кәмила мен Димнә", "Тотымаларындағы " секілді қалыптаушы сюжет (хикая ішінде хикая айту) тәсілі пайдаланылған.

"Декамеронның" қалыптасушы сюжетіне келер болсақ, 1348 жылы Флоренцияда оба ауруы тарап, халық қырыла бастайды. Жандарын аман алып қалу үшін әркім әржаққа бас сауғалап қашады. Солар секілді жеті әйел мен үш еркек те өзара ақылдаса келіп, оба жойылғанша шеткі ауылдардың бірінде, өзара әңгіме дүкен, қызықшылық жасап оңашалана тұруға келіседі. Олар он көлемінде өзара әртүрлі хикаялар айтысады. Кітапты грекшеден аударғанда он күн деген мағына береді. Жазушы осы амал арқылы түрлі. « Декамеронның» он тараудан тұратыны мәлім. Әр тараудағы хикаялар мазмұны және айтпақ тәсілі жағынан және эекелеген тараушаларға бөлінеді. Мысалы, жиналғандар брінші күні "әркімнің өзі үшін көбірек әсер ықпалы болған жайттары" жайлы әңгімелесе, екінші күні "әртүрлі кіріптар жайттарға душар болғандар жайлы әңгімелесе", үшінші күні "мақсатына қулық-сұмдық, айла шарғымен жетуге тырысатындар турасындағы "хикаялар баяндалады. Т өртінші күні "бейопа және бейдауа махаббат жайындағы хикаялар" келтіріледі. Сондай-ақ, ақыры мұрат -мақсатына жеткен ғашықтардың басынан кешкендері, сәтін күтіп жүріп жауларынан өш алған әлдекімдердің іс-әрекеттері, парасатты еркек пен ақылды әйелдердің тапқырлықтары жайлы әңгімеленетін күндері де бар. Ішкі хикаялардың бұлай тараушаларға бөлінуі "1001 түнге" де тән. Онда әуелі еріне қиянат қылып жазаланған әйелдер, сиқыршылар, диюалбастылар, саудагерлер мен зергер ұсталардың істері, теңіз саяхатшылары, ақылды және адал әйелдер, махаббат әлегіне түсіп, басынан сан түрлі оқиғаларды өткізген адамдар жайлы хикаялар келтірілген.

Шығыс әдебиеті Батыс Еуропа жазба әдбиетінің қалыптасуына аз әсер еткен жоқ. Батыс топырағында жаңаша