Бұқаралық коммуникация арналары - демократиялану құралы ретінде

Пән: Журналистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

бұқаралық коммуникация арналары - демократиялану құралы ретінде
Өркениетті елдердің барлығында демократиялық қағидаттардың саяси процестерге енгізілуі сол елдердің саяси жүйесі мен геосаяси ахуалына тәуелді екендігі белгілі. Тіпті монархиялық қоғам қатарындағы елдер де саяси даму процесінде демократия құндылықтарын ескеруде. Сондықтан шетелдік, отандық ғалымдардың парламенттік демократия және баспасөз бостандығы, монархия және бұқаралық коммуникация қарым-қатынасы, теократия және халық билігі арасындағы масс-медиа қызметі жайлы зерттеулері қызу пікірталас тудырып отырғаны рас. БАҚ-тың интеллектуалды ұлт қалыптастыруындағы рөлі ерекше маңызды.
БАҚ бүгінде саяси шешімдерді әзірлеу, қабылдау мен жүзеге асыру, кері байланысты орнату, таңдалған саяси бағытты жөндеу сияқты саяси процестердің барлық деңгейлеріне белсене қатысатын азаматтық институт ретінде пәрменділігі артып келеді. Әрине, әлем елдерінде БАҚ-тың демократиялық жаңаруларға қатысуы әр түрлі саналады. Сондықтан бұқаралық ақпарат құралдарының саяси процеске қатысуындағы ұқсастықтар мен ерекшеліктері жоғарыда аталған модельдер аясында танылады. Қоғамдағы саяси процестер мынадай кезеңдер бойынша жүзеге асады:
1. саяси жүйені құрылымдау мен негіздеу;
2. аталған саяси жүйеге қатысушы саяси субъектілердің құрамы мен қызметтерін белгілейді;
3. саяси-басқару шешімдерін қабылдайды, орындайды;
4. саяси жүйенің қызметі мен даму бағытын бақылайды.
Осынау саяси процестің барлық кезеңдері бұқаралық ақпарат құралдарының көмегінсіз жүзеге асуы мүмкін емес. БАҚ, керісінше, саяси институттар мен процестердің ықпалында болатындығы рас. БАҚ-тың қуатты да әлеуетті ақпараттық-коммуникациялық рөлі артып отырғаны бұрынғы кеңестік елдердің тәжірибесінде жарық көрініс тауып отыр.
Бұрынғы Кеңестік одақ құрамындағы Шығыс Еуропа және Орталық Азия елдеріндегі бұқаралық коммуникация құралдарының даму үрдістері, редакцияның ақпараттық саясаты, масс-медиа кеңістігін мемлекеттік бақылау мәселелері бүгінде халықаралық қауымдастықтың ерекше назарында. Сондай зерттеулердің қатарында USAID - АҚШ-тың Халықаралық Даму жөніндегі агентігі мен IREX - тәуелсіз БАҚ пен Интернет дамуына маманданған халықаралық үкіметтік емес ұйымы жыл сайын БАҚ тұрақтылығы индексін (Media Sustainbility Index) айқындап отырады. Аталған ұйымдардың 2007 жылғы сараптамалық зерттеулері Шығыс Еуропа және Орталық Азия елдеріндегі БКҚ даму, тұрақтылығы мәселелеріне арналған.
Мәліметтерге сүйенсек, аталған аймақтағы БКҚ дамуы соңғы алты жылда айтарлықтай дамып отыр. Әсіресе, бұл жаңалықтар мен ақпараттарды кәсіби жариялаудағы тәуелсіздік тұрғысынан алғанда оң қадам. Түрлі-түсті революция алдында, сондай-ақ қызған шағында бұл аймақтағы бұқаралық ақпарат құралдарының бағыты мен мазмұны күрт өзгерді.
Еуроодаққа енген Болгария мен Румыния, кейіннен одаққа үміткер болған Хорватия мен Македония елдері үшін БАҚ туралы жаңа заң қабылдау қажет болды. Бұл жағдайлар аталған елдердің үкіметтері алдына БАҚ қызметін зерттеу, журналистер мен медиа меншік иелеріне қысым көсретпеу мәселелерін ұсынды.
Бұрынғы Кеңестік елдерінде БАҚ тұрақтылығын бағалау да түрлі тенденциялар кездесті. Өйткені демократиялық даму жолындағы посткеңестік елдердегі бұрынғы авторитарлық жүйе тек бұқаралық коммуникация құралдарын емес, сондай-ақ тұтас қоғамды бақылаудан арыла қоймады.
БАҚ-тың саяси және экономикалық көрсеткіштері бойынша тұрақтылық индекстері Белорусия, Молдова, Ресей, Өзбекстан және Қазақстанда төмендеу себебі осы аталған факторлармен түсіндіріледі. Белорусия, Өзбекстан және Қазақстан Республикаларында мемлекеттік бақылау қатаң жүргізілгендіктен БАҚ секторының нығаюына айтарлықтай орта қалыптаса қоймады. Дегенмен Қазақстандағы БАҚ төңірегінде шоғырланған кәсібилердің аздаған тобы БАҚ тәуелсіздігі үшін күресуде деген сараптауларды келтіреді жобаға қатысқандар [1].
Автордың пайымдауынша, халықаралық ұйымдар жүргізген тәуелсіз зерттеулердің нәтижесі осы аталған аймақтарда тәуелсіз БАҚ секторының дамуына ықпал етерлік, посткеңестік және соған көрші орналасқан елдердегі демократиялық қоғамның дамуында, сондай-ақ жаңа модернизациялық даму жолына түскен мемлекеттердің бұқаралық коммуникация саласында ақпараттық саясатын стратегиялық мақсатта жүргізуіне ықпал етері, бағдар берері сөзсіз.
Шетелдік БКҚ нарығында билікпен қарым-қатынастың келесі бір тенденциясы - қоғамдық телеарналардың дамуы. ЮНЕСКО-ның жыл сайынғы Қоғамдық хабар тарату қызметі: құқықтық салыстармалы зерттеулерінде билік пен қоғамдық арналардың қарым-қатынас мәселелері ерекше аталады.
Қоғамдық хабар тарату концепциясы 3 түрлі қағидатқа негізделеді. Олардың біріншісі, қоғамдық хабар тарату қызметінің тәуелсіз плюаристік әкімшілік кеңесі сияқты құрылымдардың тәуелсіздікті кепіл етуі саналады. Келесіден, қоғамдық хабар тарату тұрғындардың мүддесі мен қжаеттіліктерін қанағаттандырарлық кепілдендірілген қаржыландыру көздерінің болса, соңғысы, қоғамдық хабар тарату қызметтері ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.