Ежелгi Грециядағы саяси және құқықтық iлiм



Пән: Философия
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:   
Ежелгi Грециядағы саяси және құқықтық iлiм.

1. Б.з.д. мыңжылдықтың басында Ежелгi Грецияда жеке және тәуелсiз полистер формасы түрiнде бiрнеше қала-мемлекеттер пайда болды. Алғашқы қауымдық құрылыстан қоғамдық өмiрдiң ерте таптық және қоғамдық формасына көшу халықтың әлеуметтiк жiктелу процесiн одан әрi күшейтiп ру ақсүйектерi мен қайыршыланған қауым мүшелерiнiң, байлар мен кедейлердiң, ерiктiлер мен құлдардың арасындағы күрестi шиеленiстiре түстi. Осындай жағдайда ежелгi грек полистерiнде басқару формасының өздерi жақтаған түрiн орнату жолында әртүрлi әлеуметтiк топтар арасында аяусыз күрес жүрдi. Ол кездегi басқару формасының негiзгi түрлерi мынадай едi: аристократия (ескi немесе жаңа ақсүйектер тобы), олигархия (байлар мен дәулеттiлер тобы) және демократия (халық билiгi). Осындай күрес нәтижесiнде б.з.д. VI-V ғғ. әртүрлi полистерде басқарудың өзiндiк формалары пайда болып, одан әрi дамыды. Афиныда демократия, Фивыда олиграхия, Спарта мемлекетiнде аристократия пайда болды. Осы процесс Ежелгi Грецияның саяси және құқықтық iлiмiнде көрiнiс тапты.
Ежелгi грек полистерiнде саяси-құқықтық көзқарастың пайда болуы мен дамуында үш кезең айқын байқалады. Ерте кезең- (б.з.д. IX-VI ғғ.) ежелгi грек мемлекеттiлiгiнiң пайда болуына сәйкес келедi. Бұл кезеңде саяси-құқықтық көзқараста рационациялау (Гомер, Гесиод, атақты жетi данышпан ) байқалады және мемлекет пен құқық проблемаларына философиялық тұрғыдан қарау (Пифагор, Гераклит) қалыптасады. Екiншi кезең - (б.з.д. V және IV ғасырдың бiрiншi жартысы) ежелгi грек философиясы мен саяси-құқықтық ойларының гүлденген кезеңi (Демокрит, софистер, Сократ, Платон, Аристотель және т.б.) Үшiншi кезең - (б.з.д. IV ғасырдың екiншi жартысы мен II ғасырлары) эллинизм кезеңi, ежелгi грек мемлекеттiгiнiң құлдырауы, грек полистерiнiң алғашқыда Македония, кейiннен Рим билiгiне көшуi (Эпикур, стоиктер, Полибий және т.б.)
Грециядағы құлдық демократия азаматтардың қоғамдағы алатын орнын олардың шығу тегiне қарап емес, мүлiктiк жағдайларымен байланыстырды. Бұл жағдай ақыл-ой еңбегiмен айналысатын адамдардың бөлiнiп шығуына әкелдi. Құл еңбегi олардың ғылыммен, бiлiммен, ағартушылықпен және өнермен кәсiби тұрғыда шұғылдануына мүмкiндiк бердi. Осының нәтижесiнде таза зиялылар мен ойшылдар қауымы пайда болып, саяси-құқықтық және әлеуметтiк философиялық жаңа көзқарастардың қоғамдық пiкiрi мен санасы қалыптасты.
Саяси ой мен оған қатысты практикалық және рухани iс бостандық ретiнде қарастырылып, ол ерiктi адамдардың қызмет аясы, ал еңбек, оның iшiнде ауыр қол жұмыстары, құлдардың үлесi ретiнде қарастырылды. Барлық өндiрiстiк - еңбек және отбасы ортасы, сол кездегi ұғым бойынша, бостандықтан тыс аймақ принципi, яғни бостандық тұрғысынан алғанда саясаттан тыс болып есептеледi. Қожайын мен құлдың, отбасы иесi мен оның басқа мүшелерiнiң билiк және бағыныштылық жөнiндегi қатынасы саяси емес қарым-қатынас түрiнде түсiндiрiлдi. Мемлекет пен құқықты зерттеудегi ежелгi грек саяси-құқықтық ойының ерте кезеңiнде оның мифологиялық түсiнiктерi (Гомер, Гесиод) қоғамдық ойдың даму барысында өзiнен кейiнгi қалыптасқан жаңа көзқарастарға, атап айтқанда философиялық тұрғыдан түсiндiруге ( Жетi данышпан , Пифагор, Гераклит, Демокрит) одан кейiнгi рационалистiк интерпретацияға (софистер), логикалық-танымдық талдауға (Сократ, Платон) және ақыр соңында эмпирикалық - ғылыми (Аристотель) және тарихи-саяси (Полибий) iлiмге орын бердi.
Ежелгi грек полистерiнiң тәуелсiздiгiн жоғалтқан эллиндiк дәуiрiнде бұрынғы құндылықтарды қайта бағалауда бұрынғы ұжымдық полистiк өмiр күмән тудырып, адамдарды ерiктiлер мен құлдарға бөлу принципi сынға ұшырайды. Бұл кезде бостандық әлеуметтiк-саяси құбылыс ретiнде емес, рухани құбылыс ретiнде түсiндiрiледi. Осы принцип негiзiнде адамдардың жалпыға бiрдей бостандығы мен еркiндiгi табиғат заңдылығы мен табиғи құқықтар қағидасы тұрғысында паш етiледi.
2. Б.з.д. IX-VIII ғасырларда ежелгi мифтiк көзқарастар архаистiк поэзияда, одан кейiн Гомер мен Гесиодтың поэмаларында өзiнiң алғашқы сипатын жоғалтып, этикалық және саяси-құқықтық өзгерiске ұшырайды. Олардың түсiндiруi бойынша, құдайлардың билiк үшiн күресi және бас құдайдың ауысуы (Уран-Крон-Зевс) билiк пен басқару принциптерiнiң алмасуымен қатар жүрдi.
Гректердiң түсiнiгi бойынша, құдайлардың үш ұрпағы болған. Аға ұрпақтарды кiшi ұрпақтар тақтан түсiрiп, жойып отырған. Бұл өзгерiстер құдайлардың өзара қарым-қатынастары ғана емес, жердегi қоғамдық өмiрдiң тәртiптерiне, адамдар арасындағы қатынастарға да ықпалын тигiздi. Осындай өзгерiстер жағдайында ежелгi гректердiң сана-сезiмiнде ертедегi жаугершiлiктер мен тайпааралық күрес фантастикалық түрде көрiнiп отырды. Көптеген грек ойшылдарында әдiлдiктiң бастауы мен заңдылық және ежелгi полистiк өмiр Зевстiң атымен байланыстырылады. Құдайлардың үшiншi ұрпағының басшысы Зевс - күн күркiреу мен найзағайдың, табиғаттың дүлей күшiнiң және адамдардың құдайы болып саналды. Мифтiк түсiнiк бойынша, олимптiк құдайлар құл иеленушiлердiң қамқоршысына айналды, ал Зевс басқа олимптiк құдайлармен ақылдаса отырып, басты базилев ретiнде бүкiл грек әлемiне билiк еттi және оның пiкiрi шешушi маңызға ие болды.
Гомердiң Илиада және Одиссея поэмаларындағы оқиғалар (б.з.д. VIII ғ.) гректердiң әскери және қоғамдық өмiрiнен көптеген құнды мәлiметтер бередi. Поэмаларда б.з.д. II-I мың жылдар шамасында тепе-тең жер пайдалану және әрдайым белгiлi бiр уақытта жердi бөлiп отыру негiзiнде құрылған жер қауымдарының болғандығы туралы деректер кездеседi. Қауым мүшелерi жердi жеребе тарту бойынша алған. Жерге қауымдық меншiк ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Ежелгі Грекиядағы саяси және құқықтық ілімдер
Этика санаттары
Ежелгі және орта ғасырдағы саяси және құқықтық ілімдер тарихы
Ежелгі Грециядағы саяси және құқықтык ілім жайлы
Ежелгі Қытай еліндегі саяси ойларды қарастыру
Ежелгі Шығыстағы саяси және құқықтық ойлар
Этика ұғымы және оның заты туралы
Ежелгі Грециядағы қоғамдық-саяси өмір және Аристотель
Ежелгі Грецияның алғашқы философиялық мектептері
Рим заңгерлерінің құқық туралы ілімі
Пәндер