Есептерді шешуде алгебралық әдісті қолдану
Б.Даулетбекова - аға оқытушы
Қ.А.Ясауи атындағы ХҚТУ (Түркістан)
Есептерді шешуде алгебралық әдісті қолдану
Применение алгебраического метода при решении задач
Мәтінді есептерді шығарғанда оқушылардың назарын есепті шығарудың тиімді арифметикалық және алгебралық әдістеріне аударып отырып, алгебралық тәсілдің артықшылығын жүйелі түрде ашып беріп отыру қажет.
Білімнің нәтижеге айналуы - қазіргі таңда бүкіл өркениетті елдер ұмтылып жатқан меже, сондықтан нәтижеге бағдарланған білім моделін қалыптастыру бүгінгі күннің көкейтесті мәселесі. Оқушының өмірдегі қажеттігін өтеуі жаңа модель бойынша білімнің мәні болып табылады. Осы тұрғыдан алғанда да бастауыш мектеп оқушысының есепті шығара білуі міндетті түрде меңгеруі тиіс білім мен біліктің түпкі нәтижесі болып саналады. Өйткені, мектепте оқушының математикадан меңгеретін білімдері есеп шығара білу мен логикалық ойлау дағдыларын қалыптастырудың базасы қызметін атқарғанда ғана бұл пән оның өміріне қажетті дағдыларды дамытудың құралына айналады. Бұл дара тұлғаның есептерді шығара білуі- білім нәтижесі ретінде зерделеп, алған білімінің жемісі екендігін көрсете түседі [1].
Білім беруді жетілдірудің басты факторларының бірі - пән мазмұнының өзімен сәйкес келетін оқыту әдістерінің үйлесімділігі. Осындай бағыттарды оқыту үрдісінде жүргізу тұрғысынан қарағанда алгебралық әдісті мәтіндік есептерді шығаруды білімнің тұтқасы ретінде ұстануы, оны білім мазмұнында қамту математиканы оқыту әдістемесінің жаңа талаптарымен толық сай келеді. Сондықтан бастауыш сынып оқушыларына алгебралық әдісті (мәтіндік) есептерді шығару негізінде дамыта меңгерту бүгінгі күн тәртібіндегі өзекті мәселенің бірі. Есеп шығаруда алгебралық әдісті қолдануды оқушыны мектеп қабырғасынан бастау алуы - бүгінгі уақыт сұранысы.
Есептің анықтамалары, мәнді белгілеріне қарай есепке әр ғалым түрлі анықтамалар берген. Сол ғалымдардың ішінен К.Лейбництің айтқан сөзіне тоқталсақ, Есептерді әртүрлі амалдар мен әдіс-тәсілдер арқылы шығару есептің нақты, дәл, дұрыс және дәлелдеулерін тереңдету барысында әрбір есептің шешімдерін тауып, мақсатымызға жетуге болады-делінген. Сондықтан есептерді шешуде алгбралық әдісті қолдану заман талабы [2].
Бастауыш сыныптарда есептер негізінен арифметикалық тәсілмен шығарылады. Бірақ амалдардың орындалу реті және келтірілетін түсіндірмелер бір-бірінен өзгеше болса, онда есеп түрліше тәсілдермен шығарылады. Ал кейбір есептердің теңдеу құру арқылы да шығарылуы мүмкін. Сонда қарапайым немесе құрамында санды өрнек болатын теңдеулер шығады. Оларды шешудің жолдарымен оқушылар алдын ала таныстырылады.
Жалпы, мәтінді есептерді бастауыш мектепте арифметикалық және алгебралық тәсілмен шығарады. Арифметикалық тәсіл - бұл жағдайда барлық логикалық операциялар нақты сандар арасында арифметикалық амалдарды қолдана алу білімін пайдаланылып негізгі тұжырымға сүйенеді.
Алгебралық тәсіл - мұнда есепті теңдеу құру арқылы шығарылады.
Бастауыш сыныптарда оқушылар алғаш рет 1-сыныптағы Нөмірлеу такырыбында есеп терминімен және оның құрама бөліктерімен, сондай-ақ есепті шешудің негізгі кезеңдерімен таныстырылады [3].
Бастауыш мектеп математикасында есеп ұғымы арифметикалық есеп болған жағдайда ғана сөз болады. Есеп нақты нысандар арасындағы сандық қатынаспен анықталатын мәтін арқылы беріледі. Сондықтан ондай есептерді мәтінді, мазмұнды есеп деп те атайды, оларды шығартуға үлкен көңіл бөлінеді. Математикалық есептер оқушылардың ұғымдарын, теорияны және математика әдістерін меңгерудің тиімді де, айырбасталмайтын құралы болып табылады.
Баланың ойлау қабілетін дамытуда, оларды тәрбиелеуде, біліктіліктері мен дағдыларының қалыптасуында, математиканың өмірмен байланысын көрсетуде есептің алатын орны өте зор. Математиканы оқытудағы басты мақсаттарға жетуге есеп - басты қызметші болып табылады. Сондықтан математика сабақтарының жарты уақыты есеп шығаруға арналады. Есептің негізгі міндеттері: оқыту, тәрбиелеу, дамыту және бақылау. Кез келген есепті шығарғанда оқушы математикалық білім алады, шығару біліктілігі қалыптасады, дағдыға ие болады, яғни математикалық білім деңгейі жоғарылайды. Әр есеп өзінің мазмұны арқылы тәрбиелік міндетін атқарады. Қоғам дамуының әр кезеңдеріне байланысты, есеп мазмұны да өзгеріп отырады. Қазіргі оқулықтарда есеп мазмұны оқушыларды патриоттық рухта тәрбиелеу, дүниетанымдарын және ғылыми көзқарастарын дамытуға негізделген. Есеп шығару оқушылардың сөйлеу мәдениетіне, мінез-құлқының қалыптасуына, табандылыққа, шыншылдыққа, бастаған істі аяғына дейін жеткізу, қиындықты жеңе білу сияқты қасиеттерінің тәрбиеленуіне ықпалын тигізеді. Есептерді шешу математикалық әрекеттерді дамытудың ең тиімді жолы болып табылады. Есеп шығару ой жұмысы. Кез келген жұмысты дұрыс атқару үшін, оның неден тұратынын және оны орындау үшін қандай құрал, ... жалғасы
Қ.А.Ясауи атындағы ХҚТУ (Түркістан)
Есептерді шешуде алгебралық әдісті қолдану
Применение алгебраического метода при решении задач
Мәтінді есептерді шығарғанда оқушылардың назарын есепті шығарудың тиімді арифметикалық және алгебралық әдістеріне аударып отырып, алгебралық тәсілдің артықшылығын жүйелі түрде ашып беріп отыру қажет.
Білімнің нәтижеге айналуы - қазіргі таңда бүкіл өркениетті елдер ұмтылып жатқан меже, сондықтан нәтижеге бағдарланған білім моделін қалыптастыру бүгінгі күннің көкейтесті мәселесі. Оқушының өмірдегі қажеттігін өтеуі жаңа модель бойынша білімнің мәні болып табылады. Осы тұрғыдан алғанда да бастауыш мектеп оқушысының есепті шығара білуі міндетті түрде меңгеруі тиіс білім мен біліктің түпкі нәтижесі болып саналады. Өйткені, мектепте оқушының математикадан меңгеретін білімдері есеп шығара білу мен логикалық ойлау дағдыларын қалыптастырудың базасы қызметін атқарғанда ғана бұл пән оның өміріне қажетті дағдыларды дамытудың құралына айналады. Бұл дара тұлғаның есептерді шығара білуі- білім нәтижесі ретінде зерделеп, алған білімінің жемісі екендігін көрсете түседі [1].
Білім беруді жетілдірудің басты факторларының бірі - пән мазмұнының өзімен сәйкес келетін оқыту әдістерінің үйлесімділігі. Осындай бағыттарды оқыту үрдісінде жүргізу тұрғысынан қарағанда алгебралық әдісті мәтіндік есептерді шығаруды білімнің тұтқасы ретінде ұстануы, оны білім мазмұнында қамту математиканы оқыту әдістемесінің жаңа талаптарымен толық сай келеді. Сондықтан бастауыш сынып оқушыларына алгебралық әдісті (мәтіндік) есептерді шығару негізінде дамыта меңгерту бүгінгі күн тәртібіндегі өзекті мәселенің бірі. Есеп шығаруда алгебралық әдісті қолдануды оқушыны мектеп қабырғасынан бастау алуы - бүгінгі уақыт сұранысы.
Есептің анықтамалары, мәнді белгілеріне қарай есепке әр ғалым түрлі анықтамалар берген. Сол ғалымдардың ішінен К.Лейбництің айтқан сөзіне тоқталсақ, Есептерді әртүрлі амалдар мен әдіс-тәсілдер арқылы шығару есептің нақты, дәл, дұрыс және дәлелдеулерін тереңдету барысында әрбір есептің шешімдерін тауып, мақсатымызға жетуге болады-делінген. Сондықтан есептерді шешуде алгбралық әдісті қолдану заман талабы [2].
Бастауыш сыныптарда есептер негізінен арифметикалық тәсілмен шығарылады. Бірақ амалдардың орындалу реті және келтірілетін түсіндірмелер бір-бірінен өзгеше болса, онда есеп түрліше тәсілдермен шығарылады. Ал кейбір есептердің теңдеу құру арқылы да шығарылуы мүмкін. Сонда қарапайым немесе құрамында санды өрнек болатын теңдеулер шығады. Оларды шешудің жолдарымен оқушылар алдын ала таныстырылады.
Жалпы, мәтінді есептерді бастауыш мектепте арифметикалық және алгебралық тәсілмен шығарады. Арифметикалық тәсіл - бұл жағдайда барлық логикалық операциялар нақты сандар арасында арифметикалық амалдарды қолдана алу білімін пайдаланылып негізгі тұжырымға сүйенеді.
Алгебралық тәсіл - мұнда есепті теңдеу құру арқылы шығарылады.
Бастауыш сыныптарда оқушылар алғаш рет 1-сыныптағы Нөмірлеу такырыбында есеп терминімен және оның құрама бөліктерімен, сондай-ақ есепті шешудің негізгі кезеңдерімен таныстырылады [3].
Бастауыш мектеп математикасында есеп ұғымы арифметикалық есеп болған жағдайда ғана сөз болады. Есеп нақты нысандар арасындағы сандық қатынаспен анықталатын мәтін арқылы беріледі. Сондықтан ондай есептерді мәтінді, мазмұнды есеп деп те атайды, оларды шығартуға үлкен көңіл бөлінеді. Математикалық есептер оқушылардың ұғымдарын, теорияны және математика әдістерін меңгерудің тиімді де, айырбасталмайтын құралы болып табылады.
Баланың ойлау қабілетін дамытуда, оларды тәрбиелеуде, біліктіліктері мен дағдыларының қалыптасуында, математиканың өмірмен байланысын көрсетуде есептің алатын орны өте зор. Математиканы оқытудағы басты мақсаттарға жетуге есеп - басты қызметші болып табылады. Сондықтан математика сабақтарының жарты уақыты есеп шығаруға арналады. Есептің негізгі міндеттері: оқыту, тәрбиелеу, дамыту және бақылау. Кез келген есепті шығарғанда оқушы математикалық білім алады, шығару біліктілігі қалыптасады, дағдыға ие болады, яғни математикалық білім деңгейі жоғарылайды. Әр есеп өзінің мазмұны арқылы тәрбиелік міндетін атқарады. Қоғам дамуының әр кезеңдеріне байланысты, есеп мазмұны да өзгеріп отырады. Қазіргі оқулықтарда есеп мазмұны оқушыларды патриоттық рухта тәрбиелеу, дүниетанымдарын және ғылыми көзқарастарын дамытуға негізделген. Есеп шығару оқушылардың сөйлеу мәдениетіне, мінез-құлқының қалыптасуына, табандылыққа, шыншылдыққа, бастаған істі аяғына дейін жеткізу, қиындықты жеңе білу сияқты қасиеттерінің тәрбиеленуіне ықпалын тигізеді. Есептерді шешу математикалық әрекеттерді дамытудың ең тиімді жолы болып табылады. Есеп шығару ой жұмысы. Кез келген жұмысты дұрыс атқару үшін, оның неден тұратынын және оны орындау үшін қандай құрал, ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz