Маркетингтік байланыс жүйесіндегі жарнаманың рөлі

Пән: Маркетинг
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 28 бет
Таңдаулыға:

М А З М Ұ Н Ы
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1 МАРКЕТИНГТІК КОММУНИКАЦИЯНЫҢ НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРЫ
1.1 Маркетингтік коммуникация жүйесінің түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.2 Туристік өнімнің нарықта жылжу жүйесі (сатылуы) ... ... ... ... ... ... .. ... ... ...9
2 ЖАРНАМА КӘСІПКЕР СТРАТЕГИЯСЫ
2.1 Жарнама тарату құралдары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...21
2.2 Туристік қызметтің өтуін ынталандыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27
2.3Көмек туристік ұйымының жарнамалаудағы маркетингтік байланыс құралдары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...29
ІІІ ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 33

Кіріспе

Тақырыптың өзектілігі. Маркетингтік коммуникация жүйесіндегі жарнаманың рөлін зерттеп қарастыру. Жарнаманы ұйымдастырудағы маркетингтік зерттеудің пайдасы қандай дәрежеде екенін анықтау. Байланыс құралдарын жіктеу. Фирма имиджін жақсартуда жарнаманың, маукетингтік коммуникацияның рөлін қарастыру. Осындай сияқты сұрақтарды мен өзімнің курстық жұмысымда қарастырдым. Жалпы осы мәселердің түйіні қызметті немесе тауарды жарнамалау болып табылады, нәтижесіне келетін болсақ табыс көзін үлкейтіп, пайданы жоғарлату болып табылады, яғни туризмнен түсетін пайданы үлкейту. Қазіргі таңда жарнаманың орны туризм саласында ерекше. Туристік өнімді жарнамалау арқылы біз өз өнімізді нарықта өткізе аламыз.
Курстық жұмыстың мақсаты. Маркетингтік байланыс жүйесіндегі жарнаманың рөлін анықтау. Пайдалы және зиян жақтарын ашып көрсету. Жарнамадан түсетін пайданы есептеу.
Статистика жөніндегі агенттіктің былтырғы мәліметтеріне қарағанда, елімізге туризм саласынан 30 млрд.-тан астам теңге көлемінде табыс түсті, ал республика бюджетіне туризм қызметінен түскен табыс 6,5 млрд. Теңгені құрады. Ал, биылғы жылдың соңғы 6 айында өткен жылдың осы мерзімімен салыстырғанда сыртқы туризм екі есеге өссе, ішкі туризм 2,8 %-ға артты. Біз алдағы уақытта да туризмнен түсетін табысты арттыра беретін боламыз. Бұл жұмыстар еліміздің бәсекеге қабілетті туризм индустриясын құруға мүмкіндік беретін болады, ал бәсекеге қабілетті туризм саласын біз алдағы бес-алты жылда жасауды жоспарлап отырмыз. Егер туризм индустриясы қарқынды дамыса - онда туризм инфрақұрылымы да дамып, ұлттық туризм өнімдеріне қызығушылық артады. Қазір елімізге орташа есеппен алғанда жыл сайын 4 млн. турист келеді екен. Мұның өзі үлкен көрсеткіш.
Курстық жұмыс нысанасы Көмек туристік ұйымының жарнамалық, маркетингтік іс әрекетін зерттеу болып табылады. Бұл фирма нарықта қандай байланыс құралдарын қолданатын анықтау. Жарнамаға шығаратын қаржы көлемін және жарнамалау барысында өнімнің қаншалықты өтуын зерттеу. Жарнамалық ұйымдардың іс әрекетіне негізделген. Маркетингтік байланыс құралдарын зерттеу көзделген. Туризмнің экономикалық мүмкіншіліктері қарастырылған.
Туризм экономиканың ең ірі секторларының бірі. Бірқатар мемлекеттердің қазіргі таңдағы туризм жағдайына сараптама жүргізу нәтижелері оның дамуы ішкі туризмді, ұлттық туризмді дамытумен үйлесімді түрде ұштаса жүруі тиіс екендігін көрсетті. Кез келген мемлекеттегі ұлттық табысты мақсатты үлестіру арқасында ішкі туризм ұлттық экономика жағдайының тұрақтануына үлес қосады. Осы орайда елімізде туристік кластер мен инфрақұрылымды дамыту, Қазақстанның туристік имиджін қалыптастыру, Ақтау-Сити, Кендірлі, Жаңа Іле т.б. ірі жобаларды жүзеге асыру сынды маңызды міндеттер мен жобалар қолға алынды. Қазақстан Республикасының қайталанбас тарихи-мәдени мұрасы, географиялық ерекшеліктері, ешбір мемлекеттен кем түспейтін табиғи ресурстары жетіп артылады.
Қазақстан шетел инвесторлары тарапынан тартымды мемлекет ретінде танылды. Өзге мемлекеттер біздің елімізді аса бай туристік әлеуетке ие, сенімді серіктес ретінде қабылдайды. Туризм саласында жасалған екіжақты және көпжақты келісім-шарттар санының өсуі соның айғағы. Туризмді ұйымдастыру көп дайындықты талап ететін сала болғандықтан және халықты жұмыспен қамтудың бір көзі саналатындықтан, бұл бағыттағы кәсіби білімге ерекше мән беріледі. Динамикалық өзгерістерді, кәсіпкерліктің жаңа тенденциялары мен әдістері пайда болуын ескере отырып, туризм мамандарын туристік нарыққа, оның конъюктурасына бейімделе білуді үйрету өте маңызды.

1 МАРКЕТИНГТІК КОММУНИКАЦИЯНЫҢ НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРЫ
1.1 Маркетингтік коммуникация жүйесінің түсінігі

Жиырмасыншы ғасырдың 50 жылдары кәсіпкерліктің жаңа философиясы сияқты, экономикаға маркетингтік концепциясын енгізумен сипатталады. өның девизі сатылатын тауарды өндіру, өндірген тауарды сату емес. Маркетингті кеңінен қолданудағы негізгі мақсат максимум пайда табу. Мысалы; өндірісті экстенсивті түрде дамыту, өндірілетін өнім көлемін өсіру, өндірілетін өнім көлемін, сипатын жақсарту. Маркетингтік жүйені коммуникацияны таратушылар мен қабылдаушылар бірлестігі деп қараструымызға болады. Маркетинг ағылшын тілінен байланыс, хабар деген мағнаны білдіреді. Маркетингтік каммуникация рөлі жылдан жылға жоғарлауда. Маркетингтік каммуникация белгілі бір адамдарға, фирмаға әсер ететіндіктен мынаған бағытталады;
Маркетингтік мақсат:
Тұтынушыны ынталандыру
Тұтынушы қажеттілігін зерттеу
Маркетингтік іс әрекет бойынша ұйымдар арасында және қоғаммен жақсы қатынаста болу керек.
Ұйымның жағымды имиджін құру
Ұйымның ісәрекеті жайлы қоғамды хабардар ету
Тыңдаушылардың көңілін қарату
Фирма өндіретін тауар жайлы ақпарат беру
Сатып алуды ынталандыру
Фирма және оның тауары жайлы ескерту
өз кезегінде маркетингтік каммуникацияның мақсаты қолданатын құралдарға байланыстымаркетингтік каммуникацияның құралдары, жарнама, коммерциялық пропаганда, өнімді ынталандыру, жеке сатылым.
Жарнама маркетингтік коммуникацияның негізгі элементі деген мынаған негізделеді, дамыған елдердің экономикасын маркетинг жалпылай қамтиды, сондықтан маркетинг жанама немесе тікелей түрде болсын жарнамалық іс әрекетке әсер етеді.
АҚШ та тауардың соңғы жалпы құнының 55-60% маркетингтік шығынды құрайды, яғни бұл шығындар жарнамаға, транспортқа, орамға саудаға, нарықта жылжуына кеткен шығын болып табылады. Жарнаманың жетістікке жетуі маркетингтің құралы ретінде мына екі шарттан тұрады: мақсатты бағыттылық, жүйелік сипаттама және жоспарлау функциясымен тығыз байланыста, тауарды өндірумен, сұранысты зерттеумен, баға құрылымымен тығыз байланысты. Жалпы маркетинг стратегия шеңберінде жарнама шикізат тауып, тек соны өндіріп, өткізумен айналысатын өндіріске тікелей активті түрде әсер етеді [1].
Қалыптасқан нарықтық жағдайда жарнама тек ақпараттық ғана емес коммуникативті рөлде атқарады. Нарық және тұтынушымен байланыс түзеді. Қазіргі жарнаманың ерекшелігі сұранысты реттеу емес, сол сұранысты іштен басқару болып табылады. Мұның себебі нарықтың өзі бірлестіктерден тұрады, сұраныстарды қасиеттеріне байланысты сигменттейді. Тауардың әртүрлілігі жарнамалық іс әрекетті жеңілдетеді және тиімділігін жоғарлатады. Пайда көлемі, қаражат соммасы диференциялды деңгейге байланысты.сұранысты зерттеудің орнына ендігі кезекте оның орнына тұтынкшы қажеттілігін зерттеуге ауысты. Р.Ривз көрсеткендей жарнама - бұл аз шығын шығару арқылы тұтынушы мотивіне ену, әсер ету.
Атақта жарнамашы Д.Оливи тауар имиджін комплексті символ құру ретінде қарастырылуы керек, деген теорияны құрды. Образды құру(имидж билдинг) қазіргі жарнаманың ең тиімді жолы болып табылады. Егер өндірушілер тауарды жарнамалау барысында жағымды етіп көрсетсе, оның жеклігін индивидуалдылығын танытса, онда ол нарықтың көп бөлігін өзіне алады және жоғары деңгейде пайда табады.
Сонымен Адидас фирмасының өнімдері салауатты өмір салты, спорттағы жетістіктер деген мағынамен ассоциацияланады; Ролекс сағаттары, Кросс авторучкалары - - жетістікке жеткен бизнесмен атрибуттары сияқты. Қазіргі таңда, батыс мамандарының ойынша тауар бәсеклестігі брэнд бәсекелестігіне ауысып отыр дейді. өзіміздің жарнамашымыз И.Рыжков брэнд деген мағынаға мынадай түсінік береді, тауардың ұзақ мерзімді қалуын тудыратын іс әрекет. Бұл орамға, тауар белгісіне жарнамалық ақпаратқа әсер ету және бәсекелесте тауарды жақсылап көрсету.
Брэндинг бұл маркетинг зерттеу арқасында жарнамаға тапсырыс беруші мен жарнама ұйымдарының кең көлемде тұтынушының санасында тауар имиджінің жағымды жағын тудырады осылай түсіндіріледі. Д. Оливи былай деген өндіруші өзінің тауарын ерекшелеп, брэндін ерекшелеп көрсетсе нарықтың көп бөлігін өзіне қаратады, ұзақ мерзімді табыс алады . АҚШ нарығында бірінші орындағы брэнд түрлері; Ливайс - киім үлгісі, Найк - спорт тауары, Форд - автомобилі, Кока-кола - алкльсіз сусын.
Нақты нарықтық жағдай ,анықтайтын мақсатына байланысты мына іс әрекеттерді тиімді шешеді:
Ақпараттау (фирма туралы, жаңа тауар туралы, болып жатқан жағдай туралы ақпараттау)
Итермелеу (тұтынушы қалауын құрастыру, клинтке сатып алу туралы сендіру)
Ескерту (тұтынушы ойында тауар туралы ақпаратты сақтау, тауарды қайдан алу туралы ескерту)
Соңғы нәтижеде жарнаманың барлық функциялары, маркетинг кешенінің басқа элементтері сияқты маркетинг коммуникация жүйесінің мақсатымен бірігеді; сұранысиы игеру, реттеу, шикізатты өндіру стимулдау.
Альфред Дж. Симин сөзі: Жарнама - бұл тұтынушы үшін арналған, экономика механизміндегі шырақ пен майға теңестіріледі
Адамның ажырамас бөлігі ретінде, күнделікті адамға әсер ету арқылы, адам өмірінде, қоғамда белгілі рөл атқарады. Қоғамдық өмірде, экономика саласында жарнманың орны ерекше.
Жарнаманың экономикалық орны былай сипатталады өндірісте капитал салымының көлемін көбейтеді, жұмысшы орнынң көбеюін, өнім нарығын кеңейтеді, бәсекелестікті тұтады.
Жарнаманың қоғамдық рөлі күнделікті миллиондаған потенциалды тұтынушыға әсер ету. Уинстон Черчил бұл жайлы былай деген, жарнама ... қажеттілікті жоғары деңгейде тудырады ол адам алдына өзін және жанұясын қамтамас ету, жақсы үймен, жақсы киіммен, ең жақсы тағаммен қамтамас етуге мақсат қояды.
Жарнманың білімдегі рөлі жаңа прогрессивті тауардың, жаңа технологияның ену процесі адам іс әрекетінің әр түрлі сферасында білім таратуға негіз болады.
Жарнаманың эстетикалық рөлін ескермей оны бағалау мүмкін емес. Бұрынғы заманнан қазіргі уақытқа дейін ең жақсы жарнамаларды өнер туындысы деп қарастыруға болады. Мысалы ретінде Тулуз - Лотрек француз суретшісі салған жарнамалық щиттары, Маяковскидің жарнамалық плакатитары, әлемге танымал кинорежисердің К Люша, Д Линча, А Канчаловскии бейне таспаларын жатқызуға болады. Тағы бір айта кетерлік жай әдемі сән үлгілерін, әтірлерді жарнамалау барысында бейне клипқа танымал актрисалар мен модельдерді шақырады . мысалы; Изабель де ля Фрессанж Шанель фирмасын көрсетеді, ол Францияның маринна титулының иегері,; Палина Парижкова Эсте Лаудер, Изабелла Роселени Ланком, Синди Крауфорд, Клаудия Шиффер Ревлон. Осылай жарнама әсемде эстетикалық нормаларға сай клсе, онда ол тұтынушы санасында тауар туралы жақсы әсер қалдырады. Адамға жарнамалық әсерді жүзеге асырушы құрал, массалық коммуникациялық мәселесі өте күрделі. Жарнама беруші өзінің жарнамасы көпшілік назарына қалай қабылданатыны жөнінде жағдайды бақылай алмайды және өзіне таныс емес көптеген адамдар тобына жұмыс жасайды. Жарнама ұйымдастырушы массалық коммуникацияны қолдана отырып, тұтынушылардың назарын аудару мақсатында графикалық және көркемдік бейнелердің көптеген санын қолдану мүмкіншілігіне ие. Телекөрсетілімдік бағдарлама жүргізілуіне және белгілі тауарды мақтау кезінде есте қаларлық әуен және т.б қолданылады. Сондықтан жарнама беруші тауарға, оның сапасына және тұтынушылық қасиет мен оған деген сұраныстық көлемнің артуына байланысты жарнамалаудың тиімді әдісін қолданады. Айналадағы ақпараттың адамдармен қабылдануы мен іс әрекеті әрқашанда өзгеріп отырады. Жарнамалық орталықта адам іс-әрекеті процесіне ішкі және сыртқы фактор ретіне әсер етеді.
Сыртқы фактор-сізді қоршаған ортадағы дәл қазір болып отырған іс. Олар жыл сайын жаныңызда болатын адамдар болуы мүмкін.
Ішкі фактор-дәл қазір ішіңізде болып жатқан құбылыс. Мыс: сіздің әр түрлі заттарға деген көз-қарасыңыз, денсаулық жағдайы және көзқарас [2].

1.2 Туристік өнімнің нарықта жылжу жүйесі(сатылуы)

Туристік фирманың немесе туристік өнімнің нарықта жылжуы маркетингтің негізгі құралы болып табылады. Қозғалу, өту, жылжу дегеніміз коммуникациялық байланыс арқылы тұтынушыға ақпарат беріп, өнімді сатып алу деген ынтасын тудыру. Мұндай коммуникациялық байланыстар мына каналдармен іске асады;
Бұқаралық ақпарат құралдары арқылы өнімді жарнамалау
Сатуды, өнімді өткізуді ынталандыру
Тура сатылым (тура маркетинг)
Қоғаммен байланыс(PR)
өнімнің нарықта қозғалуы инвестицияға байланысты . кәсіпкер жарнамаға ақша құйып, болашақта оның өнімі қандай көлеиде өтетініне марғұмсыз болады. Сондықтан маркетингтің осы езегінде өте сақ болу керек.
Турөнімнің нарықта өткізудегі негізгі этаптары;
Нарықта өнімнің өтуін, қозғалуын жоспарлау.
Жарнамалау және өткізу каналдарын таңдау.
Жарнамалық қаратпаларды құру
Жарнаманың орындалуы және тиімділігін бағалау.
Турөнімгің нарықта қозғалуын жоспарлау. Турөнімнің нарықта қозғалуын және жоспарлауы өзіне мынаны енгізеді: нарықты зерттеу, мақсатты анықтау, бюджетті құру және бөлу.
Нарықты зерттеу - нарықтағы ұсыныс пен сұранысты зерттеу болып табылады. өткізу территориясы - жарнамалық ақпаратты жеткізу орналастыру территориясы. Тұтынушы ерекшеліетерін білу өнім туралы ақпаратты дәл және нақты жеткізуді қамтамас етеді. Турөнім анализі жарнамада өнімнің ерекшелігін атап көрсету үшін қажет. Мақсатты белгілеу өнімді өткізу үшін оның қасиетін, атын танымал ету. Бұл мына үшін керек:
Турфирма атын шығару үшін.
Жақсы имидж тудыру үшін
Нарықта нық тұру және бәсекелестерге төтеп беру үшін.
Мақсаты бойынша туристік жарнма мына түрге бөлінеді. Тауар жарнамасы, тур өнімді танымал етуге арналған корпаратиыті жарнама, турфирма имиджін көтеруге, оның тауар маркасын танымал етуге арналған жарнама. Іскерлік дарнама, турфирманың басқа шаруашылық салалырамен әскерлік қатнас тудыруға арналған [3].
Жарнамалық бюджеттің құрылуы. Жарнамалық бюджеттің құрылуы үшін келесі факторлар әсер етеді.
Мақсатты нарықтың көлемі, өлшемі, потенциалы.
Маркетингтік стратегияны іске асырудағы жарнманың рөлі.
Туөнімнің өмірдік циклының жылдамдығы.
Турөнім диверсификациясы.
Сатылу көлемі, жоспарланған пайда.
Бәсекелестердің жарнамаға кеткен шығыны.
Қаржылық ресурс саны, жарнама көлемін, ақшасын қолда бар ресурсқа қарай ұйымдастыру.
Жарнамалық қаражытты бөлу бұл субъективті және индивидуалды болып келеді. Қаражатты бөлудің жалпы түрі немесе формасы жоқ.
Жарнамалық кіріспен шығысты жоспарлауға аяқ басу.
жарнамалық кіріс ,шығысты турфирманың кіріс-шығыс қатнасын пайыздық түрде анықтау.
Шығындар бойынша жарнамалық ассигнацияны анықтау.
Жарнамалық бюджеттің бөлінуі. Жарнаманы тиімді құру, қолдану үшін ассигнациясын шығындар статиясына негіздеп бөлу керек.
жарнамалық істің функциясы бойынша (жарнама таратушыға төлеи, жарнамалық қаратпаларды, текстерд құру, адменистративті шығындар)
жарнама тарту каналы бойынша
жарнама түріне маршрут бағытына байланысты
Жарнама тартушымен жылжыту каналын таңдау. Бұқаралық ақпарт құралдарының нарықта әр түрлі формалары бар. Турфирманың алдағы мақсаты ең тиімді және үнемді жлды таңдау. Бұл үшін үнемі жарнамалық қызмет нарығын зерттеп отыру керек. Жарнамалық ұйымның мынадай сипатына көңіл бөлу керек. Орналасуы, құрылымы,сапасы, жеңілдіктері, нарықтағы орны т.б. халықаралық туризм нарығында өнімді қозғалту және өткізу үшін мынадай жарнама тарату каналдарын қолданады [4].
Пресса - (газет және журнал) туристік қызметтерді жарнамалау үшін мамандандырылған арнайы журналдарды қолданады. Туринфо, ТТГ, Туристік бизнес, Туризм: көптиражды жарнамалық газеттер Экстран, Центр плюс, Из рук в руки.
Тікелей жарнама, пошталық таратылымдар немесе қолмақол брашюркаларды, буклеттерді тарату болып табылады.
Сыртқы жарнама - жолдағы,щиттегі, дуалдарда плакатта жазылған жарнаманы айтамыз.
Сатуды ынталандыру БАҚ арқылы жарнама каналында сатуды ынталандыру. Турөнімді сату немесе сатып алуда жеңілдіктер арқылы қосымшга стимулды қолдану. Сатуды ынталандыруда мыналар кіреді:
туристік саяхатқа жеңілдіктер жариялау
туристерге турды сатып алу барысында тегін қызметтер көрсету.
Фирмалық ескерткіштерді тегін тарату
Клиентке ерекше көңілмен қызмет көрсету.
Нарық сыйымдылығы және өткізу көлемін жоспарлау
Батыс кәсіпорындары қызметінің осал тұстары, сату саласы болып саналады, сондықтан да кәсіпкерлік пен басқарудың барлық негізгі салаларында рынок сыйымдылығы мен өткізу көлемін болжалдау негізгі роль атқарады.
Кез-келген қаржы жоспарының ақтық бағасы өнімді сату көлемінің мүмкіндігін болжалдауға немесе өткізуден түскен пайда көлемін болжалдауға байланысты. Сол себепте де рынок сыйымдылығы мен өткізу көлемін болжалдау маркетингте және өткізу ісінде айрықша роль атқарып қоймай, басқа да іс-әрекет бағытында шешуші фактор болып саналады. Мәселен, өндірісте - өндірістік қуат ауқымын жоспарлағанда, жабдықтауда - шикізат қажетін, ал қаржы саласында - ақша айналымы мен күрделі қаржыны жоспарлағанда болжалдау ерекше қажет [5].
Маркетинг пен өткізу саласында жоспарлаудың ең шешуші пункт мынадай көрсеткіштерді анықтау болып саналады:
+ қысқа мерзімдік: өнімнің әр түрін өткізу (көлемі және құны), географиялық бағыт бойынша өткізу (көлемі және құны), бәсекелестер бағасы, сауда қызметкерлеріне қойылатын мақсатты нұсқаулар, қор деңгейі;
+ орташа мерзімдік: өнім категориясы бойынша өткізудің жалпы өткізу, бағалар, жалпы экономикалық жағдай, рынокқа тауар жеткізілуінің ерекшеліктері, жаңа өнімдерді енгізу;
+ ұзақ мерзімдік: өнім категориясы бойынша өткізудің жалпы көлемі, рынок орындарына тауарды толтыру, жаңа өнімдерді енгізу, рыноктағы бұрынға өнімдерді әкету, маркетингті зерттеудің маңызды ерекшеліктері, т.б.
Болжалдаған кезе, тек қысқа мерзімді ғана емес, сондай ақ орташа және ұзақ мерзімді бағалау ма болжалдауды ескеру керек. Соңғы екі уақыт мүмкіндігіне жататын факторлар ішінара болуы мүмкін, алайда олар қысқа мерзімдік болжалдауға елеулі ықпал етеді (мәселен, технологияның өзгеруі, кез келген артық материалдардың қолайлылығы, т.б.).
Рынок сыйымдылығы, өткізу көлемі мен бюджет аралықтарындағы байланыстарды үш түрлі тәсілмен анықтауға болады:
- рынок пен өткізу болжамы дегеніміз, нақты тауар мен қызметтің заттай түрінде болашақта өткізілуі (өткізудің сандық көрсеткіштің болжамы) және нақты, әрі потенциалды клиенттердің белгілі бір уақыт аралығында (қысқа, орташа және ұзақ мерзімде) тауарды өткізуден түскен пайда құнының болжамы;
- бюджет дегеніміз, табыстардың, шығындардың және белгілі бір уақыт кезеңінде сатылған өнім санының болжамы (мүмкіндігі) туралы қаржы құжаты;
Өткен жылдардағы айналымды талдау әдетте кесте түрінде беріледі де, мұның өзі көп жылғы кезеңді қамтиды. Кестеде мыналар көрсетілуі тиіс:
+ сату айналымы (саны);
+ сату құны (айналымы);
+ сату бағасы (өз өнімдері, бәсеке өнімдері);
+ өз өнімдерінің өткізу болжамы;
+ өткен жылдары орын алған жоспарлы және нақтылы көрсеткіштердің арасындағы ауытқулар.
Әр ай сайынғы көрсеткіштерді осылайша мұқият талдау және барлық ауытқу түрлерін мұқият қарастыру мүмкіндіктері өткізудің болашақтағы деректерін болжауға ықпал етеді. Өткізу статистикасы мынадай өзгерістер бойынша айқындалады:
+ тауарлар және тауар топтары;
+ сауда есебі, және өкілдіктер (сатушылар) есебі;
+ сатып алушылар тобы;
+ тапсырыс (заказ) саны мен жиілігі;
+ сату жиілігі.
Тауарларды тобы бойынша айыру өте қажетті, өйткені сауда бағдарламасы көбінесе едәуір ауқымды. Оның үстіне тауарлардың кейбір түрлеріне сыртқы жағдайдың әр түрлі әсері ықпал етеді.
Сауда аудандары және аудан өкілдіктері бойынша айыру жекелеген аудандарда тауарлардың өткізілуінің дамуын көрсетуге, сауда қызметкерлерінің арасындағы өзара байланысты жарнамалардың және жарнама құралдарының тиімділігін талдауға, сондай ақ сатушылардың жалақы деңгейін белгілеуге мүмкіндік береді.
Барлық 5 пункт бойынша өткізудің жүйесі деректері өткізудің деректері мен мазмұны туралы мағлұмат береді. Тұтастай алғанда фирма ішіндегі деректер өткізу жолдарын көрсетуге, әрі оған жұмсалатын шығындарды белгілеуге мүмкінді береді
Рынок туралы деректерді талдау Рынок туралы деректерді алу өте қажет, өйткені бұрынғы өткізу қызметінің көрсеткіштері болашақта өткізілуге тиісті тауарларды бағалауға мүмкіндік бере қоймайды. Тек айналым көлемі мен рынок факторларының әрекеті арасындағы ара қатынасты талдау, оның болашақта дамуын нақты бағалауға мүмкіндік береді.
Батыс кәсіпорындарында мынадай көрсеткіштер талданады:
+ аудандарға және жас топтарына бөлінген тұрғын халық санының динамикасы. Мұндай мәлімет халық тұтанатын тауарларды сатуда ұйымдастыруда айрықша маңызы бар;
+ әр жан басына есептегенде тауар тұтынылуы. Мұндай деректерді талдау тұтынушылардың талғам тілегіндегі өзгерістерді анықтауға мүмкіндік береді;
+ халық (сатып алушылар) табысының динамикасы. Мұндай мәлімет шығынның бір түрінен екінші түріне ауысуын көрсетеді;
+ сатып алу қабілетінің динамикасы;
+ рыноктағы барлық салыстырмалы тауарларға тұтастай сұраныс динамикасы. Мұндай деректерді нақты өнеркәсіптік саладағы өндірістік қуаттың пайдалану статистикасы бойынша алуға болады. Осындай талдау өзара алмасытырылатын тауарлардың пайдалануының ауысу мүмкіндігін көрсетеді;
+ бәсекелестердің өндірстік қуатының немесе нақты салада жұмыс істейтіндер санының өзгеру динамикасы.
+ 1-3 пунктер бойынша қандай мәліметтердің алғанына қарай, кәсіпорын өзінің өндірістік бағдарламасын өзгертеді.
+ 4-6 пунткегі деректерді талдау, тауарларды 3-тпқа бөлуге мүмкіндк береді:
- өскелең сұранысқа ие тауарлар;
- бейтарап тауарлар;
- сұранысы кеміген тауарлар;
Рынок бойынша деректерді тұтастай талдау, оларды фирма ішіндегі деректермен салстыру, рынок динамикасы мен кәсіпорын меншігіндегі динамика аралығында қалыптасқан пропорцияны бейнелейді [6].
Жарнаманы жоспарлау тауарды өткізу жоспарымен бірге жасалады да, мұнда рынокты зерттеу нәтижесі және бәсекелестер қабылдаған шаралар ескеріледі. Өнімді өткізуде жарнаманың тиімділігін дәл анықтау ешқашанда мүмкін болмайтындықтан, кәсіпорын жарнама құралдарын пайдаланған кезде қалауынша еркін әрекет ете алады.
Дегенмен, жарнама бюджетін анықтауда мынандай тәсілдер анықталады:
1. Айналым процессін анықтау;
2. Бәсекелестер жұмсаған қаржыны анықтау;
3. Өзінде жұмсалған жарнама қаржыларын бағалау.
Әдетте бірінші және үшінші тәсілдермен жарнама құралдарының жалпы сомасы, ал екіншісімен - бөлінісі анықталады. Жоспарлар резервтерді ескере отырып жасалады.
Жарнама шараларының жоспарына жататыны:
+ күнделікті жарнама шараларын өткізу жоспары;
+ жарнама құралдары бойынша;
+ жекелеген шараларды өткізу уақыты бойынша;
+ көрмелер мен экспозициларға қатысу жоспары;
+ жарнама шараларының қорытынды жалпы жоспары, бұған резервтер де жатады.
+ арнайы жарнама науқандарын өткізудің жеке жоспары.
Ірі американдық фирманың қожайыны жарнама бюджетін талқылаған кезде былай деген көрінеді: осыған жұмсалған ақшаның жартысына жуығы желге ұшқанын білемін, бірақ оның неге те ктен - тек жұмсалғанын білмеймін. Көп жағдайда мұы өмірдің өзі дәлелдеп отыр.
Өткізу деңгейін сақтау, содан кейін арттыру үшін, жарнама шараларымен бір мезетте кәсіпорын имиджін (мәртебесін) сақтау және жақсарту мақсатында шаралар жоспарын қабылдау қажет. Мұның өзі өкілеттік шығындарға байланысты (журналистерді шақыру, қабылдау, газеттер мен журналдарға хабарландырулар жіберу, т.б.). Осының барлығының қоғамдағы байлансы қызметіне (паблик рилейшнс) тікелей қатысы бар.
Батыс рыноктары ауытқуын бағалағанда байқалатыны, фирмаларда баға үнемі өсіп, тұрақтанған, коньюктурасы жоғарылаған сайын, олар жарнамаға ақшаны аямай жұмсайды, ал тоқырау кезеңінде, үнемдей мақсатында жарнама бюджетін әдетте қысқартады. Мұны циклды жарнама деп атайды. Дұрысында төмен коньюктура кезеңінде жарнама қызметін жандандыруы, яғни оны антициклы ету қажет еді.
Тауар өткізудің ақырғы жоспары. Оның негізгі алынған деректерімен және болашақта өткізу болжамымен қаланады. Тауар өткізуді әр айға және аптаға жоспарланады. Егер тауарларды қайта бөлу тенденциясы байқалмаса, онда басты негіз ретінде тауарларды уақытша қайта бөліп өткізуді пайдаланады. Мұндайда жлдық мөлшер шамасын 100% етіп алады да, айлық айналымды жылдық айналымның бөлігі ретінде есептейді.
Бұл жылдық жоспар өндіріс жоспарына ықпал етеді, өйткені өндіріс процессі, әдетте, тауар өткізумен қатар жүреді. Дұрыстап бақылау үшін, тауар өткізу жоспарын тауар өткізу статистикасымен жасайды.
Жоспарды сандық көрсеткіштермен жасағаннан кейін, құндық көрсеткіштердің есебін жүзеге асырады, мұндайда әдетте орташа бағаға сүйенеді.
Содан кейін өнімнің жекелеген түрлері, тауар өткізу аудандары мен сатып алушылар тобы бойынша өткізу шығындарының жоспары жасалады.
Осыдан кейін, өндіріс құны мен сату бағасының ең төменгі деңгейі бойынша жоспарлы пайданы анықтайды. Мұнда ең көп жеңілдікті және төлем жағдайын анықтау керек.
Осы жоспарларға сәйкес жоспарлы тапсырмалар мен барлық сатушылар үшін қосымша нұсқаулар жасалады.
Сонымен, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.