Жер сікінуінің пайда болуында және қауіпті жағдайда халықты қорғау
Пән: ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности), Защита труда
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:
Жер сікінуінің пайда болуында және қауіпті жағдайда халықты қорғау. Төтенше жағдай ошағында алғашқы дәрігерлік көмекті ұйымдастыру.
Жер сілкінісі (грек сөзінен шыққан сейсмос: жер сілкінісі) жер қабатындағы толқулар мен ауытқулар, жер асты дүмпулері мен соққылары, жер қабаты жылжуынан туындаған немесе адамдардың әрекеті салдарынан пайда болған үлкен қашықтықта болатын құбылыс. Күшті және қиратушы жер сілкіністері ең ауыр болып табылады, онда аймақта тұтастай ел және өңір қалуы мүмкін. Адамзат тарихында осы дүлей зілзалалардан миллиондаған құрбандар, қалалар мен кенттерде жүздеген қаза табулар, құрылыстардың зақымдануы мен жойылулары орын алуда.
Жер сілкінісінің себебі соңына дейін анықталмаған. 18 ғасырда ғалымдар мынадай қорытынды жасады, жер қабатында жас учаскелер сілкінеді, осының салдарынан тау жыныстарының бөліну бойынша ығысулар болады. Бөліну үлкен болса, соғұрлым жерасты дүмпуінің күші қаттырақ болады. Кейбір аудандарда жер сілкінісі жиі болып тұрады. Бұл аудандар сейсмикалық белсенді деп аталады.
Жер қойнауында энергияның жиналуынан үнемі күрделі үдерістер болып тұрады, соның шығу салдарынан сейсмикалық думпулерді болады. Сол энергияның шығуы уақытында, бұл энергия тектоникалық үдеріс деп аталады, плиталардың қозғалысы салдарынан жер қойнауында жарық пайда болады. Осы плиталардың арасында үш түрлі құбылыс болуы мүмкін: плитаның бірі қозғалса, енді бірі жылжиды немесе бір-біріне сырғанайды.
Екі плитаның соғылғаннан жер үстінде өзгеріс болады, жиналған энергия жер бетіне шығады. Мұндай жер сілкінісінің ұқсас түрін тектоникалық деп аталады. Кейбір кездерде жер сілкінісі плитаның ішкі жақтарында болады - олар плитаның ішкі аралық жер сілкінісі деп аталады. Олар плиталар шетінде қысымның дамуының салдарынан болатын деформациядан (энергияның жинақталуы) туындайды.
Олардың туындау себептері бойынша жер сілкінісінің жіктелімі
1. Табиғи жер сілкінісінің шығуы
2. Адамдардың әрекеті нәтижесінде пайда болған жер сілкінісі
3. Тектоникалық
4. Вулкандық
5. Опырылу
6. Шеткі (тектоникалық плита шектері)
7. Плитааралық
Сейсмикалық қауіпсіздік мәселелері біздің еліміз үшін әрқашан маңызды, Қазақстан аумағының үштен бір бөлігі сейсмикалық қауіпті, онда 6 млн. адам тұрады, республиканың 40%-дан астам өнеркәсіп әлеуеті шоғырландырылған, олар жер сілкінісінің тұрақты қауіпінде тұр. Республиканың аса сейсмикалық қауіпті өңірі Алматы қаласы, Алматы, Шығыс Қазақстан, Жамбыл және Оңтүстік Қазақстан облыстары болып табылады.
Соңғы он жылда көмірсутегі шикізаттарының қарқынды өндірілуіне байланысты, еліміздің батыс өңірінде орналасқан мұнай кәсiпшiлiгi аудандарындағы техногендік сипаттағы күшті жер сілкінісінің нақты қаупі туындайды.
Жер сілкінісі қатты болғандықтан, шығатын энергияның санына және ошақтың алшақтығына, жер сілкінісі күшін өлшеу үшін негізгі көрсеткіштер көлемін, олардың кинетикалық энергиясын сипаттайтын, қарқындылық және ошақ тереңділігіне байланысты. Әрбір жер сілкінісінің өзінің ошағы мен эпиорталығы бар.
Жер сілкінісінің ошағы терең жердегі орын, онда жер сілкінісі пайда болады, ол жерде серпінді сейсмикалық толқындар (гипо орталық) таралады.
Жер сілкінісінің эпиорталығы деп ошаққа аса жақын жердің үстіндегі орынды айтады.
Жер қойнауында энергияның жиналуынан әрдайым күрделі үрдістер болып тұрады, соның босатылуынан сейсмикалық дүмпулер болады. Жер сілкінісі ошағы болған немесе болатын аумақтарды сейсмикалық облыс деп атайды.
Ошақтың тереңділігі мен қарқындылығы бойынша 12 балдық халықаралық сейсмикалық шкала құрылған (Рихтер шкаласы).
Жерсілкінісі шартты түрде бөлінеді:
Әлсіз -1-3 балл
Орташа - 4 балл
Едәуір күшті -5 балл
Күшті - 6 балл
Қиратушы -8
Жойқын - 9 балл
Аса жойқын -10 балл
Апатты - 11-12 балл.
Мысалға 3 көріністі алайық.
4 балл. Орташа жер сілкінісі.
Дірілді ғимараттың ішіндегі көп адамдар сезеді, далада азын-аулақ. Ұйықтап жатқан адамдар ... жалғасы
Жер сілкінісі (грек сөзінен шыққан сейсмос: жер сілкінісі) жер қабатындағы толқулар мен ауытқулар, жер асты дүмпулері мен соққылары, жер қабаты жылжуынан туындаған немесе адамдардың әрекеті салдарынан пайда болған үлкен қашықтықта болатын құбылыс. Күшті және қиратушы жер сілкіністері ең ауыр болып табылады, онда аймақта тұтастай ел және өңір қалуы мүмкін. Адамзат тарихында осы дүлей зілзалалардан миллиондаған құрбандар, қалалар мен кенттерде жүздеген қаза табулар, құрылыстардың зақымдануы мен жойылулары орын алуда.
Жер сілкінісінің себебі соңына дейін анықталмаған. 18 ғасырда ғалымдар мынадай қорытынды жасады, жер қабатында жас учаскелер сілкінеді, осының салдарынан тау жыныстарының бөліну бойынша ығысулар болады. Бөліну үлкен болса, соғұрлым жерасты дүмпуінің күші қаттырақ болады. Кейбір аудандарда жер сілкінісі жиі болып тұрады. Бұл аудандар сейсмикалық белсенді деп аталады.
Жер қойнауында энергияның жиналуынан үнемі күрделі үдерістер болып тұрады, соның шығу салдарынан сейсмикалық думпулерді болады. Сол энергияның шығуы уақытында, бұл энергия тектоникалық үдеріс деп аталады, плиталардың қозғалысы салдарынан жер қойнауында жарық пайда болады. Осы плиталардың арасында үш түрлі құбылыс болуы мүмкін: плитаның бірі қозғалса, енді бірі жылжиды немесе бір-біріне сырғанайды.
Екі плитаның соғылғаннан жер үстінде өзгеріс болады, жиналған энергия жер бетіне шығады. Мұндай жер сілкінісінің ұқсас түрін тектоникалық деп аталады. Кейбір кездерде жер сілкінісі плитаның ішкі жақтарында болады - олар плитаның ішкі аралық жер сілкінісі деп аталады. Олар плиталар шетінде қысымның дамуының салдарынан болатын деформациядан (энергияның жинақталуы) туындайды.
Олардың туындау себептері бойынша жер сілкінісінің жіктелімі
1. Табиғи жер сілкінісінің шығуы
2. Адамдардың әрекеті нәтижесінде пайда болған жер сілкінісі
3. Тектоникалық
4. Вулкандық
5. Опырылу
6. Шеткі (тектоникалық плита шектері)
7. Плитааралық
Сейсмикалық қауіпсіздік мәселелері біздің еліміз үшін әрқашан маңызды, Қазақстан аумағының үштен бір бөлігі сейсмикалық қауіпті, онда 6 млн. адам тұрады, республиканың 40%-дан астам өнеркәсіп әлеуеті шоғырландырылған, олар жер сілкінісінің тұрақты қауіпінде тұр. Республиканың аса сейсмикалық қауіпті өңірі Алматы қаласы, Алматы, Шығыс Қазақстан, Жамбыл және Оңтүстік Қазақстан облыстары болып табылады.
Соңғы он жылда көмірсутегі шикізаттарының қарқынды өндірілуіне байланысты, еліміздің батыс өңірінде орналасқан мұнай кәсiпшiлiгi аудандарындағы техногендік сипаттағы күшті жер сілкінісінің нақты қаупі туындайды.
Жер сілкінісі қатты болғандықтан, шығатын энергияның санына және ошақтың алшақтығына, жер сілкінісі күшін өлшеу үшін негізгі көрсеткіштер көлемін, олардың кинетикалық энергиясын сипаттайтын, қарқындылық және ошақ тереңділігіне байланысты. Әрбір жер сілкінісінің өзінің ошағы мен эпиорталығы бар.
Жер сілкінісінің ошағы терең жердегі орын, онда жер сілкінісі пайда болады, ол жерде серпінді сейсмикалық толқындар (гипо орталық) таралады.
Жер сілкінісінің эпиорталығы деп ошаққа аса жақын жердің үстіндегі орынды айтады.
Жер қойнауында энергияның жиналуынан әрдайым күрделі үрдістер болып тұрады, соның босатылуынан сейсмикалық дүмпулер болады. Жер сілкінісі ошағы болған немесе болатын аумақтарды сейсмикалық облыс деп атайды.
Ошақтың тереңділігі мен қарқындылығы бойынша 12 балдық халықаралық сейсмикалық шкала құрылған (Рихтер шкаласы).
Жерсілкінісі шартты түрде бөлінеді:
Әлсіз -1-3 балл
Орташа - 4 балл
Едәуір күшті -5 балл
Күшті - 6 балл
Қиратушы -8
Жойқын - 9 балл
Аса жойқын -10 балл
Апатты - 11-12 балл.
Мысалға 3 көріністі алайық.
4 балл. Орташа жер сілкінісі.
Дірілді ғимараттың ішіндегі көп адамдар сезеді, далада азын-аулақ. Ұйықтап жатқан адамдар ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz