ЖПД практикасындағы иммунды профилактика

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Дәріс

Тақырыбы : «ЖПД практикасындағы иммунды профилактика».

Пәні: «Жалпы дәрігерлік тәжірибе

Мамандығы: 051301 «жалпы медицина»

Курс: V

Уақыт: (ұзақтығы) 2 сағат

Құрастырушы : Арыстан Л. И.

Қарағанды 2012ж

№1 ЖТД кафедрасы мәжілісінде талқыланды және бекітілді

Хаттама №9 «___ 29 __» __ 04 ___ 2011ж.

Кафедра меңгерушісі: Мулдаева Г. М.

Тақырыбы : «ЖПД практикасындағы иммунды профилактика»

Мақсаты: Студенттерді аймақта арнайы иммунопрофилактиканың негізгі принциптарымен және әдістерімен таныстыру.

Дәріс жоспары:

1. Иммунопрофилактиканың маңыздығы.

2. Иммунопрофилактиканы жүргізу көрсеткіштерімен және қарсы көрсеткіштері.

3. Егілмеген балаларды жүргізу әдістері.

4. Екпеден дейінгі асқынулары болған балаларды жүргізу әдістері.

5. Екпе кабинетінің жұмысын ұйымдастыру

Дәріс тезистері

Жұқпалы ауруларға қарсы жүргізілетін шараларды жетілдіру денсаулық сақтау тәжірбиесінде бірінші эпидемиялық бақылаудың нәтижелі жүйесін енгізгенде ғана мүмкін.

1986 жылдан эпидбақылау жүйесі еліміздің бүкіл территориясында енгізілді. Оған:

Иммундық қоғамдық топты байқау
Халық арасында қоздырушы айналасын қадағалау
Науқастарды ерте анықтау
Эпидемияға қарсы шаралардың нәтижелігі мен сапалылығын бағалау және эпидемиологиялық анамнез, осы территорияның эпид процессін болжау.

Жұқпалы аурулардың басты таратушы көзі - науқастардың өзі және бактерия тасымалдаушылар. Эпидемияға қарсы шаралардың ең маңыздысы - жұқпалы ауруларды және олармен қарым - қатынаста болғандарды болжау.

Қазақстан Республикасы ДСМ нұсқаулары және басқа да дирентивалық материалдар негізінде ауруларды және олармен қарым - қатынаста болғандарды бөлектеу мерзімі белгіленген.

Жұқпалы аурулармен медициналық күресте маңызды шаралардың бірі болып, профилактикалық егулер болып табылады.

Бөлімшелік педиатрдың жұмыс құрылымында науқас балаларға емдік көмек көрсету 46 пайыздан тұрады.

Профилактикалық егулерді жүргізуге уақытша және тұрақты медициналық қарсы айғақтар тізбесі.

1. Вакцинацияның барлық түрлері үшін жалпы тұрақты қарсы айғақтар:

А) осы вакцинаны алдыңғы енгізгенде 48 сағат ішінде дамыған күшті реакциясы (дене қызуының 40 градусқа дейін және одан жоғары көтерілуі, 3 сағат және одан аса ұзақ, әдеттегіден тыс жылу)

Иммундауға қарсы айғақтар, вакцинациялаудан кейінгі асқынуларды есепке алу және тексеру туралы

Республикада иммундық алдын алуды жетілдіру мақсатында БҰЙЫРАМЫН:

1. Мыналар:

1) осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес профилактикалық егулерді жүргізуге уақытша және тұрақты медициналық қарсы айғақтардың тізбесі;

2) осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес вакцинациялаудан кейінгі асқынуларды есепке алу және тексеру;

3) осы бұйрыққа 3-қосымшаға сәйкес вакцинациялаудан кейінгі асқынуларды тексеру жөніндегі республикалық комиссия құрамы;

4) осы бұйрыққа 4-қосымшаға сәйкес вакцинациялаудан кейінгі асқынуларды эпидемиологиялық тексеру акті бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау комитеті (А. А. Белоног) және Медициналық көмекті ұйымдастыру департаменті (Ж. Қ. Исмайылов) денсаулық сақтау органдарының жұмысы практикасына егулерге медициналық қарсы айғақтардың және вакцинациялау кезеңінде туындайтын асқынуларды эпидемиологиялық қадағалаудың енгізілуін қамтамасыз етсін.

3. Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының денсаулық сақтау басқармаларының бастықтары:

1) халықты иммундау мәселелері бойынша егу жұмыстарына қатысты облыстық, қалалық және аудандық мамандарды дайындауды жүргізсін;

2) осы бұйрық талаптарының орындалуын қамтамасыз етсін.

4. Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау басқармаларының бастықтары егу жұмысын ұйымдастыруды, егумен қамтылудың уақтылылығын, вакцинациялау кезеңінде туындайтын асқынулардың себептерін анықтай отырып, тексерудің және тіркеудің толықтығын бақылауды қамтамасыз етсін.

5. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау вице-министрі Е. А. Біртановқа және Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау комитетінің төрағасы А. А. Белоногқа жүктелсін.

6. Осы бұйрық қол қойылған күнінен бастап күшіне енеді

Профилактикалық егулерді жүргізуге уақытша және тұрақты медициналық қарсы айғақтар тізбесі

1. Вакциналардың барлық түрлері үшін жалпы тұрақты қарсы айғақтар:

а) осы вакцинаны алдыңғы енгізгенде 48 сағат ішінде дамыған күшті реакциясы (дене қызуының 40 ⁰ С дейін және одан жоғары көтерілуі, 3 сағат және одан аса ұзақ, әдеттегіден тыс жылау синдромы, фебрильдік немесе афебрильдік құрысу, гипотониялық-гипореактивтік синдром) ;

б) алдыңғы енгізген осы вакцинаға асқыну (егуден кейін 24 сағат ішінде дамыған анафилаксиялық шок, дереу аллергиялық реакциялар, вакцинаны енгізгеннен кейін 7 күн ішінде дамыған энцефалит немесе энцефалопатия) .

2. Тірі вакциналарды қолданудағы тұрақты қарсы айғақтар:

а) тұрақты иммундық жетіспеушілік күйі;

б) АИТВ жұқпасының клиникалық белгілері;

в) қатерлі ісіктер, қанның қатерлі ауруларын қоса алғанда;

г) жүктілік.

3. Вакциналардың барлық түрлеріне арналған жалпы уақытша қарсы айғақтар:

а) дене қызуына байланысты емес орташа ауыр және ауыр дәрежелі жіті жұқпалы және жұқпалы емес аурулар - иммундау айыққаннан кейін 2-4 аптадан кейін рұқсат етіледі;

б) түрлі патология кезінде стероидтерді, сондай-ақ иммундық супрессия қасиеті бар басқа да препараттардың пайдаланылуы (иммундық супрессиялық деп стероидтермен преднизолон бойынша салмақтың килограмына >1 миллиграмм дозасында > 14 күн бойы жүйелі пайдалану саналады) ;

в) орталық жүйке жүйесінің жіті аурулары (менингит, энцефалит, менингоэнцефалит) - вакцинациялау сауыққан күннен бастап бір жылға дейінгі мерзімге кейін қалдырылады;

г) жіті гломерулонефрит - вакцинациялау сауыққаннан кейін 6 айға дейін; нефротикалық синдром - иммундау кортикостероидтермен емдеу аяқталғаннан кейінге қалдырылады;

д) күшейе түсетін созылмалы аурулармен сырқаттар вакцинациялауға жатпайды; созылмалы аурулардың асқынған сырқаттар ремиссия кезінде егіледі.

4. Вакциналардың жеке түрлеріне қосымша қарсы айғақтар:

а) туберкулезге қарсы вакцинаға (БЦЖ) :

нәрестенің шала туылуы (баланың салмағы 2000 грамнан кем немесе гестациялық жасы 33 аптадан кем) ; туыстықтың бірінші дәрежесінде анықталған БЦЖ жайылған жұқпасы (тұқым қуалаған иммундық тапшылығы мүмкіндігі) ; БЦЖ вакцинасын енгізуден кейін дамыған вакцинациялаудан кейінгі кезеңнің асқынуы; АИТВ жұқпасының клиникалық белгілерінің болуы; орталық жүйке жүйесінің (бұдан әрі - ОЖЖ) зақымдалуы - орташа ауыр және ауыр дәрежедегі неврологиялық белгілері бар босануда5ы жарақаттар; нәрестелердің гемолиздік ауруы (орташа ауыр және ауыр түрлері) ; құрсақішілік жұқпа, нәресте сепсисі; туберкулез микобактерияларын жұқтыру; оң немесе күмәнді Манту реакциясы; анамнезінде туберкулез.

б) тірі оральдік полиомиелита вакцинасына (бұдан әрі - ОПВ) :

ОПВ алдыңғы дозасын егуден кейін 30 күн ішінде сал болудың дамуы. Кейіннен ОПВ - мен иммундау тоқтатылады да инактивтелген полиомиелит вакцинасымен (бұдан әрі - ИПВ) жүргізіледі; АИТВ жұқпасының клиникалық белгілерінің болуы.

в) инактивтелген полиомиелит вакцинасына: неомицин немесе стрептомицинге дереу аллергиялық реакциялар.

г) адсорбцияланған көкжөтел-дифтерия-сіреспеге қарсы вакцинаға (бұдан әрі - АКДС) : жүйке жүйесінің күшейген аурулары: бақыланбайтын, үдемелі энцефалопатия, сондай-ақ анамнезінде афебрильдік құрысу.

д) құрамында сіреспе анатоксині бар вакциналарға (АДС, АДС-М, АС) : сіреспе анатоксині бар вакцина енгізгеннен кейін 6 апта ішінде дамыған Гийена-Барре белгісі кезінде қолданылмайды.

ж) құрамында әлсіретілген вирустары бар вакциналарға: тауық жұмыртқасының ақуызына (егер вакциналық вирустар тауық эмбриондарында өсірілсе), аминогликозидтерге, неомицинге және вакциналарды жасауда пайдаланылатын басқа антибиотиктерге анафилаксиялық реакциялары.

з) гепатит В қарсы вакцинаға:

ашытқы тәрізді саңырауқұлақтың, бактериялардың немесе рекомбинанттық вакциналарды жасауда пайдаланылатын басқа жасушалардың компоненттеріне дереу аллергиялық реакциялар.

и) тауық эмбриондарында алынған тұмауға қарсы вакцинаға: тауық жұмыртқасының ақуызына, аминогликозидтерге және вакциналарды жасауда пайдаланылатын басқа антибиотиктерге аллергиялық реакциялар.

АИТВ жұқпасы бар адамдарды иммундау жөніндегі ұсыныстар

АИТВ жұқпасы иммундау жүйесі күйінің күшейе нашарлауына әкелетіндіктен, кейбір вакциналар АИТВ жұқтырған пациенттерде вакцинациялаудан кейінгі ауыр асқынулар туу мүмкіндігі қамдандырады.

5. АИТВ жұқпасы бар адамдарды вакцинациялаудың негізгі принциптері:

а) «АИТВ жұқпасы» диагнозы анықталған кезде вакцинациялау ЖҚТБ орталығы дәрігерінің кеңесінен кейін жүргізіледі;

б) өлтірілген және тірі микроорганизмдері немесе вирустары жоқ басқа вакциналар иммундық жүйесі бұзылған адамдар үшін қауіп төндірмейді және дені сау адамдар үшін қолданылатын принциптер негізінде пайдаланылуы қажет;

в) туберкулезге, полиомиелитке, сары қызбаға қарсы вакциналар, қызылшаға, эпидемиялық паротитке, қызамыққа қарсы моновакцина, осы аттенуирленген тірі вирустары бар құрама вакциналар, сондай-ақ басқа да тірі вакциналар орташа ауыр және ауыр иммундық суппрессиялы АИТВ жұқтырғандарға, клиникалық белгілері бар АИТВ жұқпасымен сырқаттарға қарсы көрсетілген;

г) иммундық супрессияның әлсіз байқалатын белгілері бар немесе белгілері жоқ АИТВ жұқтырғандарды тірі вакциналармен егу АИТВ жұқтырмағандарды егу сияқты жүргізіледі;

д) АИТВ жұқтырған аналардан туылған балаларды вакцинациялау ЖҚТБ орталығы дәрігерінің кеңесінен кейін жүргізіледі.

6. Туберкулезге қарсы вакцинациялау:

а) АИТВ жұқтырған аналардан туылған нәрестелер АИТВ жұқпасының клиникалық белгілері және осы вакцинаны енгізуге басқа қарсы айғақтар жоқ болса, БЦЖ вакцинасының стандартты дозасымен егіледі;

б) АИТВ жұқтырған аналардан туылған, босану бөлімшелерінде регламенттелген мерзімдерде егілмеген нәрестелер өмірінің алғашқы төрт аптасы ішінде (нәрестелік кезең) алдын ала Манту сынамасын алуынсыз егілуіне болады;

в) АИТВ жұқтырған аналардан туылған балалар өмірінің алғашқы төрт аптасы өткеннен кейін БЦЖ вакцинасын енгізуге жіберілмейді, өйткені, егер бала АИТВ жұқтырған болса, артып келе жатқан вирустық ауыртпалық (тәулік ішінде 1 миллиард шамасында жаңа вирустық бөлшектер пайда болады) және иммундық тапшылықтың күшеюі БЦЖ-ның жайылған жұқпасының дамуына әкеледі. Осы себептер бойынша вакцинациялаудан кейінгі белгісі дамымаған балаларды қайта егу баланың иммундық тапшылық вирусын жұқтырғандығы немесе оның жоқтығы туралы соңғы қорытындысы алынғанға дейін жүргізілмейді;

г) АИТВ жұқтырған балаларға БЦЖ ревакцинациялау күшейіп келе жатқан иммундық тапшылық аясында жайылған БЦЖ жұқпасының даму қауіптілігінен жүргізілмейді;

д) АИТВ жұқтырған аналардан туылған, бірақ АИТВ жұқтырмаған бала алдын ала Манту сынамасы жасалып, оның теріс нәтижесі алынса, күнтізбелік мерзімдерде БЦЖ ревакцинациясына жіберіледі.

7. Қызылша, қызамық және эпидемиялық паротитке қарсы вакцинациялау:

а) қызылша, қызамық және паротит вакцинациясы орташа ауыр және ауыр иммундық супрессиялы АИТВ жұқтырған, симптоматикалық АИТВ жұқпасы бар және ЖҚТБ сатысындағы балалар мен ересектерге қарсы көрсетілген;

б) қызылша, қызамық және паротит вакцинациясы белгілері жоқ сатысындағы АИТВ жұқтырған немесе әлсіз білінетін иммундық супрессиялы пациенттерге жалпы ұлттық егу күнтізбесіне сәйкес жүргізіледі;

в) қызылшаның таралу қаупі жоғары болған жағдайда, мынадай стратегия ұсынылады: жасы 6-11 ай балаларға қызылшаға қарсы моновакцина енгізіледі, 12-15 айында қызылшаға, қызамыққа және паротитке қарсы құрама вакцинасын немесе қызылша компоненті бар басқа құрама вакцинасын қолданумен қайталанады;

г) қызылшаны жұқтыру қаупі кезінде клиникалық белгілерімен АИТВ жұқтырғандар қызылшаға қарсы егілген немесе егілмегендігіне қарамастан, иммуноглобулин алуы қажет.

8. Полиомиелитке қарсы вакцинациялау:

тірі ОПВ вакцинасын АИТВ жұқтырғандарға иммундық тапшылығының дәрежесіне қарамастан, сондай-ақ олардың отбасы мүшелеріне және олармен тығыз байланыста болған адамдарға енгізуге болмайды. Бұл жағдайда ОПВ-ны ИПВ-ға ауыстыру қажет.

9. Іш сүзегіне қарсы вакцинациялау:

АИТВ жұқтырғандарға (балалар мен ересектерге) иммундық тапшылығының айқындылығына қарамастан жасауға болмайды.

10. Сары қызбаға қарсы вакцинациялау:

АИТВ жұқтырған балалар мен ересектерге иммундық тапшылығының клиникалық сатысы мен ауырлығына қарамастан, жасалынады, бірақ егер вакцинациялау пайдасы қауіптен артық болса.

11. Өлтірілген және тірі әлсіздендірілген микроорганизмдер мен вирустардың штамдары жоқ басқа вакциналармен вакцинациялау:

а) клиникалық сатысына және иммундық статусына қарамастан, АИТВ жұқтырған балалар жасушалық немесе жасушасыз көкжөтелдік компонентті АКДС вакцинасымен күнтізбе бойынша және ұсынылған дозамен егілуі қажет;

б) АИТВ жұқтырған балаларға гемофильдік жұқпаға қарсы компоненті бар құрама вакциналарды енгізуге болмайды;

в) гепатит А-ға қарсы вакцинациялау (бір доза + алғашқы дозадан кейін 6-12 айдан соң бустерлік доза) АИТВ жұқтыру статусы немесе иммундық жүйе статусына қарамастан, гепатит А-ны жұқтыру қаупі бар адамдарға ұсынылады;

г) гепатит В-ға қарсы вакцинациялау гепатит В серологиялық маркері (HBsAg) жоқ барлық АИТВ жұқтырғандарға көрсетілген. Бұл ретте вакцинациялау үлгісі лимфоциттердің CD4 мөлшеріне сәйкес қолданылуы қажет: егер лимфоциттер саны СD4>500/микролитр (бұдан әрі - мкл) болса, вакцинациялау стандартты дозамен - 20 микрограмм (бұдан әрі - мкг) жүргізіледі, вакцина 0, 1, 2 және 12 ай немесе 0, 1 және 6 ай мерзімдерінде енгізіледі; балалар үшін вакцина дозасы 10 мкг құрайды; егер лимфоциттер саны СD4 200-500/мкл болса, вакцинациялау үдемелі үлгі бойынша (20 мкг) 0, 1, 2 және 12 ай мерзімдерінде жүргізіледі; вакцинациялаудың алғашқы курсына жауап бермеген пациенттерге, 40 мкг дозасын қолдана отырып, вакцинаның қосымша дозалары енгізіледі немесе вакцинациялаудың толық курсы жүргізіледі; егер лимфоциттер саны СD4 <200/мкл және АИТВ жұқтырған антиретровирустық ем (бұдан әрі - АРЕ) алмайтын болса, алдымен АРЕ басталады. Вакцинациялау СD4 > 200/мкл қалыптасқанға дейін кейінге қалдырылады;

12. Гепатит В қарсы егілетін контингентке, АИТВ жұқтырғандардан басқа, АИТВ жұқтырғанмен бірге тұратын, үйде қарым-қатынаста болатын адамдар; АИТВ жұқтырғандармен тығыз байланыста болатын және күтім жасайтын персонал да жатады.

13. Тұмауға қарсы вакцинациялау: Эпидемиялық кезең басталғанға дейін тірі вирустары жоқ тұмауға қарсы вакциналармен барлық АИТВ жұқтырғандарды иммундау ұсынылады.

14. Менингококты жұқпаға қарсы вакцинациялау: менингококты жұқпа бойынша эндемиялық елдерге баруды жоспарлаған барлық адамдарға, АИТВ статусына қарамастан вакцинациялау жүргізу ұсынылады.

15. Құтыруға қарсы вакцинациялау: құтыруға қарсы вакцинациялау АИТВ жұқтырған адамдарға қарсы көрсетілмеген.

Екпе арасындағы аралықтар

16. Түрлі вакциналарды бір мезгілде енгізуге болады. Егер вакциналар бір күнде енгізілмеген болса, тірі вакциналар арасында 4 аптадан артық аралықты сақтау қажет. Тірі және өлтірілген вакциналар арасында аралық сақталмайды.

17. ОПВ эпидемиологиялық айғақ бойынша ҚҚП-дан кейін 4 апталық аралықсыз енгізіледі.

18. Сары қызба мен тырысқаққа қарсы вакциналарды қатар қолдануға болмайды. Іш сүзегіне және обаға қарсы тірі вакциналарды мүмкіндігінше 4 аптадан аса аралықпен бөлек енгізу ұсынылады, ол жанама әсерді болдырмауға көмектеседі.

19. Иммуноглобулині бар қан препараттарын енгізгеннен кейін қызылша, паротит моновакциналарын, сондай-ақ қызылшаға, қызамыққа және паротитке (бұдан әрі - ҚҚП) құрама вакцинасын енгізу кемінде 3 айға кейінге қалдырылады, АКДС, АДС, БЦЖ, полиомиелит вакциналары аралықсыз енгізіледі.

20. БЦЖ, қызылша, қызамық, паротит, полиомиелит, ҚҚП вакциналарын енгізгеннен кейін иммуноглобулиндер 2 аптадан аса уақытта енгізіледі. Осындай аралықты АКДС, АДС, АДС-М, АД-М препараттарынан кейін сақтау қажет емес.

21. Тірі вакциналар иммундық супрессия емінің аяқталғанынан кейін 3 айдан соң енгізіледі.

22. Манту сынамасын жұқпа бойынша карантин алынғаннан кейін бірден жүргізуге және аурудың барлық клиникалық белгілері жоғалғаннан соң