Кеңестік дәуірдегі педагогика және білім беру
Кеңестік дәуірдегі педагогика және білім беру
90 жылдардың басына дейін жарық көрген Кеңестік кезеңдегі педагогика және білім берудің отандық жүйесінің тарихы бойынша оқу әдебиеттері мен ғылыми әдебиеттерінің барлығы тарихи-педагогикалық үрдісі тұрғысынан келу кезеңдерінің әдіснамалығына бағытталғаны құпия емес. Осындай тұрғыдан келу, кеңестік білім беру мен педагогика "әлемдік педагогикалық ойлардың жоғары жетістігі", социалистік қайта құру ретінде қарастырылады. Әлемдік социалистік жүйенің құлдырауы, Кеңес одағының ыдырауы Егемендік Қазақстанның құрылуы нәтижесінде "Кеңестік педагогика және социалистік білім беру жүйесі" басымдылығы туралы тезисі өз мағынасын жоғалтты. КПСС әлеуметтік- мәдени үрдісінің негізгі факторы ретінде "жетекшілік және бағыттаушылық" рөлі басқаша бағалана бастады. Отандық тарихи оқиғалар жөнінде пікірлер, ойлар бар, соның ішінде қазақстандық білім беру жүйесі жөнінде де.
Қазақстанның білім беру жүйесі тоталитарлық қоғам жағдайында дамыды, әлеуметтік-саяси ықпалда дамыды. Қазақстанның білім беру жүйесінің қалыптасуы "жаңа адамдарды" тәрбиелейтін маркстік тұжырымдамамен байланысты, жаңа социалистік қоғамға қажетті кеңестік қоғамның қалыптасуы жағдайында жүрді. "Коммунистік рух" шеңберінде жаңа мектепте білім берудің жалпы мазмұны,мәселелері қарастырылды. Сонымен қатар әр халықтың адамдарының тарихындағы жалпы адамзаттық және рухани, материалдық және моральды-этикалық жоспарындағы өзара іс әрекет жасауды ұсынады.
Социалистік қауымдастыққа қарамастан, ұлттық мектеп әлеуметтік институт ретінде өзінің іс-әрекетін осы өзара іс-әрекет жасау негізінде құрады. Сондай-ақ, оқу-тәрбие жүйесіндегі ұлттық-ерекшіліктердің болуын жоққа шығармау. Кеңестік кезеңдегі Қазақстандағы орта білім берудің дамуын қарастырғанда біз бірқатар ішкі қайшылықтарды ескере кетуіміз керек. Бірінші бесжылдықта Ресейдің ұлттық жерлеріндегі бұрынғы мектептер, біртұтас әдіснамалық принциптерге қарамастан, оларға ғана тән ерекшеліктері болды. Бұлар мынандай факторларды қарастырды: тарих және этностың мәдениеті, тілі, шаруашылығы, яғни дәстүрлі еңбек іс-әрекеті, демографиялық ерекшеліктері, тұрғындардың ұлттық құрамы, қоғамдық-экономикалық даму деңгейі. Бұл факторлар қазақстандық білім беру жүйесіне арналған соларға тән болды. Республика көп ұлтты республиканың бірі болды. Бүгін революцияға дейінгі мектеп жүйесінің негізі қайта қарастырылып жатыр, соның негізінде Қазақстанның жаңа мектебі құрылды.
"Кеңестік педагогика" феномені революциядан кейінгі алғашқы жылдары пайда болды. Тәрбиенің негізгі принциптері екі бастапқы көздерге сүйенді: социалистік тәрбиенің маркстік идеалға және ресей және шетел педагогикасының теориялық және тәжірибелік іс-тәжірибелеріне .Социалистік тәрбие идеяларының қалыптасуы және гуманистік педагогиканың дамуына үлкен үлес қосқан маркстік-педагогтар Н.К.Крупская, А.В.Луначарский, С.Ф.Шацкий т.б білім беру жүйесінің реформаторлары. 20 ғасырдың 90-ы жылдары педагог - марксистердің идеялары сынға алынды. Н.К.Крупскаяның педагогикалық концепциясы оның жеке гуманистік педагогикалық тәжірибесіне, қазіргі білім беру жүйесінің болашығының дамуы және тарихи-педагогикалық үрдістерге талдау жасау негізінде қалыптасты. Оның пікірінше, болашақтағы мектеп педагогикалық ғылымның дамуына оның антропологиялық негізіне, алдыңғы қатарлы ізгілік технологиялардың қазіргі деңгейіне сай ұйымдастырылуы қажет. Н.К.Крупскаяның гуманистік идеялары білім беру жүйесінде , қазіргі мектеп принциптеріне қарсы келмейді. "Халық ағарту" журналында бағдарламалық мәні бар мақаласымен сөз сөйледі: мектептің мақсат және міндеттері, "Теорияда және практикада еңбектің қай түріне болсын дене еңбегі, ақыл-ой еңбегіне дайын қоғамдық өмірді қуанышты және әдемі, толық мазмұнды құра білетін адамдарды, қоғамдық өмірде және табиғат айналасында болып жатқан құбылыстарды ашық түсінетін, мақсатты қөзқарасы бар, қоғамдық инстинктермен ... жалғасы
90 жылдардың басына дейін жарық көрген Кеңестік кезеңдегі педагогика және білім берудің отандық жүйесінің тарихы бойынша оқу әдебиеттері мен ғылыми әдебиеттерінің барлығы тарихи-педагогикалық үрдісі тұрғысынан келу кезеңдерінің әдіснамалығына бағытталғаны құпия емес. Осындай тұрғыдан келу, кеңестік білім беру мен педагогика "әлемдік педагогикалық ойлардың жоғары жетістігі", социалистік қайта құру ретінде қарастырылады. Әлемдік социалистік жүйенің құлдырауы, Кеңес одағының ыдырауы Егемендік Қазақстанның құрылуы нәтижесінде "Кеңестік педагогика және социалистік білім беру жүйесі" басымдылығы туралы тезисі өз мағынасын жоғалтты. КПСС әлеуметтік- мәдени үрдісінің негізгі факторы ретінде "жетекшілік және бағыттаушылық" рөлі басқаша бағалана бастады. Отандық тарихи оқиғалар жөнінде пікірлер, ойлар бар, соның ішінде қазақстандық білім беру жүйесі жөнінде де.
Қазақстанның білім беру жүйесі тоталитарлық қоғам жағдайында дамыды, әлеуметтік-саяси ықпалда дамыды. Қазақстанның білім беру жүйесінің қалыптасуы "жаңа адамдарды" тәрбиелейтін маркстік тұжырымдамамен байланысты, жаңа социалистік қоғамға қажетті кеңестік қоғамның қалыптасуы жағдайында жүрді. "Коммунистік рух" шеңберінде жаңа мектепте білім берудің жалпы мазмұны,мәселелері қарастырылды. Сонымен қатар әр халықтың адамдарының тарихындағы жалпы адамзаттық және рухани, материалдық және моральды-этикалық жоспарындағы өзара іс әрекет жасауды ұсынады.
Социалистік қауымдастыққа қарамастан, ұлттық мектеп әлеуметтік институт ретінде өзінің іс-әрекетін осы өзара іс-әрекет жасау негізінде құрады. Сондай-ақ, оқу-тәрбие жүйесіндегі ұлттық-ерекшіліктердің болуын жоққа шығармау. Кеңестік кезеңдегі Қазақстандағы орта білім берудің дамуын қарастырғанда біз бірқатар ішкі қайшылықтарды ескере кетуіміз керек. Бірінші бесжылдықта Ресейдің ұлттық жерлеріндегі бұрынғы мектептер, біртұтас әдіснамалық принциптерге қарамастан, оларға ғана тән ерекшеліктері болды. Бұлар мынандай факторларды қарастырды: тарих және этностың мәдениеті, тілі, шаруашылығы, яғни дәстүрлі еңбек іс-әрекеті, демографиялық ерекшеліктері, тұрғындардың ұлттық құрамы, қоғамдық-экономикалық даму деңгейі. Бұл факторлар қазақстандық білім беру жүйесіне арналған соларға тән болды. Республика көп ұлтты республиканың бірі болды. Бүгін революцияға дейінгі мектеп жүйесінің негізі қайта қарастырылып жатыр, соның негізінде Қазақстанның жаңа мектебі құрылды.
"Кеңестік педагогика" феномені революциядан кейінгі алғашқы жылдары пайда болды. Тәрбиенің негізгі принциптері екі бастапқы көздерге сүйенді: социалистік тәрбиенің маркстік идеалға және ресей және шетел педагогикасының теориялық және тәжірибелік іс-тәжірибелеріне .Социалистік тәрбие идеяларының қалыптасуы және гуманистік педагогиканың дамуына үлкен үлес қосқан маркстік-педагогтар Н.К.Крупская, А.В.Луначарский, С.Ф.Шацкий т.б білім беру жүйесінің реформаторлары. 20 ғасырдың 90-ы жылдары педагог - марксистердің идеялары сынға алынды. Н.К.Крупскаяның педагогикалық концепциясы оның жеке гуманистік педагогикалық тәжірибесіне, қазіргі білім беру жүйесінің болашығының дамуы және тарихи-педагогикалық үрдістерге талдау жасау негізінде қалыптасты. Оның пікірінше, болашақтағы мектеп педагогикалық ғылымның дамуына оның антропологиялық негізіне, алдыңғы қатарлы ізгілік технологиялардың қазіргі деңгейіне сай ұйымдастырылуы қажет. Н.К.Крупскаяның гуманистік идеялары білім беру жүйесінде , қазіргі мектеп принциптеріне қарсы келмейді. "Халық ағарту" журналында бағдарламалық мәні бар мақаласымен сөз сөйледі: мектептің мақсат және міндеттері, "Теорияда және практикада еңбектің қай түріне болсын дене еңбегі, ақыл-ой еңбегіне дайын қоғамдық өмірді қуанышты және әдемі, толық мазмұнды құра білетін адамдарды, қоғамдық өмірде және табиғат айналасында болып жатқан құбылыстарды ашық түсінетін, мақсатты қөзқарасы бар, қоғамдық инстинктермен ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz