Қазақстан республикасындағы кәсіпорындардың инновациялық белсенділігін арттыру

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Жоспары:

1.Қазақстан республикасындағы кәсіпорындардың инновациялық белсенділігін арттыру жолдары.
2.Кәсіпорынның инвестициялық және инноциялық саясаты.
3.Инновация статистикасы бойынша көрсеткiштердiң қалыптастыру ерекшелiктері.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1.Қазақстан республикасындағы кәсіпорындардың инновациялық белсенділігін арттыру жолдары.

Экономикалық ғылым мен экономикалық даму тәжірибесі инновацияларды, жаңа технологияларды енгізу ел экономикасын тиімді жаңғыртуды қамтамасыз ететіндігін көрсетеді.
Осы бағытта инновацияның экономикадағы атқаратын қызметтерін қарастыруға болады.Ол мемлекет экономикасындағы маңыздылығымен шаруашылықтық үрдістегі рөлін көрсетеді. Мемлекет экономикасындағы инновацияның маңыздылығын ескере отырып, оның келесі атқаратын қызметтерін қарастыруға болады: қайтаөңдеуші, инвестициялық, ынталандырушы. Бірінші қызметі инновацияны өндіріс ауқымын кеңейтудегі қаржыны көбейту көзі ретінде қарастырады. Өндірісті кеңейту негізінде қалыптасқан кәсіпкерлік табыс экономиканың басқада салаларына инвестициялық салым ретінде қолданылуы мүмкін. Инновацияның өндірістік және инвестициялық қызметтерінің негізінде орын алған табыстылық кез келген коммерциялық шаруашылықтық қызмет көрсетуші шаруашылық субьектілірінің стратегиялық мақсаттарының біріне сәйкес келеді. Коммерциялық мақсаттың инновациялық экономикалық табыстылыққа сәйкес келуі, кәсіпкерлерді нарықты тұрақты түрде зерттеу арқылы, заманауи бағытта қаржыны басқарумен нарыққа сауатты маркетингтік зерттеулер жүргізу арқылы жаңа инновациялық өнімдермен қызметтердің нарыққа шығаруды ынталандырады, бұл инновацияның келесі бір қызметі болып табылады. Инновацияның ел экономикасындағы атқаратын қызметтері отандық экономиканың өндірістік қуаттылығын арттырып, отандық өндірістің экспортқа бағыттылығын, әлемдік экономика ортасындағы бәсекеге қабілеттілігін арттыруға негіз болады.
Дамыған елдердің тәжірибесінен байқайтынымыз, бүгінгі таңда инновациялық қызмет әлемдік жетекші елдердің мемлекеттік экономикалық саясатының басым бағыттарының бірі ретінде анықталған.
2002 жылдан бері Қазақстанның экономикалық кеңістігінде инновациялық қызмет саласында үлкен өзгерістер орын алуда. Келесі Заңдар қабылданды:
Инновациялық қызмет туралы Заң;
Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау туралы Заң;
2003 жылы ҚР Президентінің Жарлығымен 2003-2015 жылдарға арналған ҚР индустриалды-инновациялық даму стратегиясы қабылданды,
2010 жылы ҚР 2020 жылға дейінгі стратегиялық даму жоспары;
2010-2014 жж үдемелі индустриалды-инновациялық даму бағдарламасы
2012 жылы Индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау туралы ҚР Заңы қабылданған болатын.
Осылайша соңғы он жыл уақыт ішінде елімізде инновациялық қызметті ұйымдастыру мен реттеудің жалпы механизмі қалыптасты деп айтуға болады.
Инновациялық қызметті қаржыландыруға бағытталған қаржылық институттар, сондай-ақ инновациялық қызметті қолдайтын ұйымдық құрылымдар, даму институттары, технопарктік құрылымдар және т.б. құрылды.
Инновациялар қазіргі уақытта - тек экономикалық өсуді, дамуды, жылжуды анықтайтын құбылыс қана емес, Инновациялар экономиканың барлық салаларында заманауи дамудың мәні болып отыр.
Инновациялар дегеніміз ғылыми-зерттеулердің немесе басқа аналогтардан сапалы түрде ерекшеленетін жаңа ашылулардың нәтижесі болып табылатын объект, технология, өнім формасында өндіріске немесе қызмет көрсету саласына енгізілген жаңалықтарды айтамыз.
Біздің ойымызша, қазіргі уақытта дамыған елдерде экономкалық дамудың жаңа типі - инновациялық даму, яғни технологиялық революцияның жалғастырылуымен сипатталады.
Ұлттық инновациялық жүйе негізгі 4 элементтен тұрады [1].
+ Инновациялық әлеует;
+ Инновациялық кәсіпкерлік;
+ Инновациялық инфрақұрылым;
+ Қаржылық инфрақұрылым.
Жақсы жақтарымен қоса Қазақстанның инновациялық дамуында шешімін таппаған бірқатар мәселелер де бар:
+ Ғылыми-техникалық әлеуеттің жеткіліксіздігі;
+ Әлсіз еңбек өнімділігі;
+ Экономика мен өндірістің ғылыми сыйымдылығының төмендігі;
+ Кәсіби инновациялық менеджменттің жоқтығы.
ҚР Статистика агенттігінің мәліметтеріне сәйкес 2010-2011 жылдары инновациялық кәсіпорындардың үлесі сәйкесінше небәрі 4,3-5 пайызды құраған болатын. Салыстырмалы түрде қарастыратын болсақ, бұл көрсеткіш - АҚШ-та - 50%, Түркияда - 33%, Венгрияда - 47%, Эстонияда - 36%, ал Ресейде - 9,1% құрады [2].
Қазақстанның инновациялық дамуының бір көрсеткіші бұл инновациялық белсенділік.
Бұл көрсеткіш ҚР Статистика агенттігінің әдіснамасымен инновациялық белсенді кәсіпорындардың барлық зерттелген кәсіпорындар санына қатынасы арқылы анықталады [2].

Кәсіпорындардың инновациялық белсенділігі

Респонденттер барлығы
одан

инновациялық белсенді кәсіпорындардың саны
инновация саласындағы белсенділік деңгейі, %

2009
2010
2011
2009
2010
2011
2009
2010
2011
Қазақстан Республикасы
10 096
10 937
10 723
399
467
614
4,0
4,3
5,7

Инновациялық өнімдерінің ЖІӨ-дегі үлесі 2011 - 0,86 пайызды құрады, кестеден бұл көрсеткіштің 2009 жылмен салыстырғанда жоғарылағанын байқаймыз [2].

Инновациялық өнімдерінің ЖІӨ-дегі үлесі, %

2009
2010
2011
Инновациялық өнімдерінің ЖІӨ-дегі үлесі, %
0,51
0,66
0,86

Инновациялық процесстің басты мақсаты - экономикалық, ғылыми-техникалық, экологиялық, әлеуметтік тиімділікке қол жеткізу, ал бұл инновацияларды енгізу арқылы жүзеге асырылуы мүмкін,
ҚР инновациялық дамуын талдай келе ҒЫЛЫМ-ӨНДІРІС циклі - иннновациялық процесстің бастапқы кезеңдерінде аяқталады, ал кейбір жағдайларда тіпті фундаментальды зерттеулер немесе тәжірибелік зерттеу үлгі күйінде қалып қояды. Мұның себебі, отандық кәсіпорындардың оларды өндіріске енгізуге мүмкіндігі жоқ [3].
Ғалымдар бір жаңалық ашқан кезде олар банкке, бизнесмендерге, мемлекеттік органдарға барады да өздерінің идеяларын ұсынады. Алайда идеяларды ешкім қаржыландырғысы келмейді.
Қаражатты тек дайын жобаларға ғана бөлгісі келеді. Ал ғалымдарға өздерінің идеяларын табыс әкелетін, өзінің шығындарын жабатын жоба түріне айналдыру өте қиын.
Бұл мәселені шешудің бір жолы - коммерцияландыру орталықтарын ашу болып табылады. Шетелдерде әрбір ғылыми-зерттеу институты, ЖОО өзінің дербес коммерцияландыру орталығы болады немесе сыртқы коммерцияландыру орталығымен тығыз байланыс орнатады. Бұл орталықтарда білім, ғылымды ақшаға айналдыра алатын шыңдалған менеджерлер қызмет етеді.
Қазір Қазақстанда ғалымдар мен кәсіпкерлер бірін-бірі түсінбейді десек болады. Біреулері математикалық теңдеулер мен химиялық формулалар тілінде сөйлесе, екіншілері - ақша тілінде сөйлейді. Коммерцияландыру офистерінің негізгі міндеті - ғалымдардың идеяларын алып, оны бағалап, инновацияларды енгізудің пайдалы екендігіне бизнесмендерді көндіретіндей дайын жобалар жасап шығару болып табылады.
Инновациялық даму елдiң ғылыми-техникалық әлеуетiмен ажырағысыз байланысты. Экономиканың дамудың инновациялық жолына көшуi жағдайында ғылыми әзiрлемелердi коммерциялау процестерiн үйлестiру және ынталандыру жөніндегі мемлекеттiң рөлi өседi.
Ғылыми-техникалық әлеуеттің жай-күйi бiрiншi кезекте ғылымды қаржыландыру деңгейiмен, оның материалдық-техникалық жағдайымен, алынған нәтижелердiң тиiмділiгiмен айқындалады. Соңғы жылдары Қазақстанда ғылымды мемлекеттiк қаржыландыру деңгейi өсiп келедi
Қазiргi уақытта, өзiнiң коммерциялық қолданысын табуға инновациялық әзiрлемелердi және шығармашылық идеялардың аз үлесi ғана ие болады.
Проблема, бүгiнгi күнi елде iс жүзiнде тәжiрибелiк-өнеркәсiптiк база мен жобалық-конструкторлық институттар бұзылуында және ғылыми зерттеулердiң нәтижелерiн экономиканың нақты секторына енгiзудiң тиiмдi тетiгінiң болмауында болып тұр.
Ғылымның институционалдық құрылымында соңғы жылдары болып жатқан қайта құрулар ғылыми-зерттеу институттарының меншiк нысандарындағы өзгерiстерге қарамастан жалпы алғанда инновациялық дамудың талаптарына жауап бермейдi. Ғылымда түпкілiктi нәтижеге өндiрiске жаңа өнiмдердi енгiзуге, жаңа коммерциялық тиiмдi технологияларды енгізуге әлсiз бағдар сақталып отыр.
Бiрқатар салалық ұйымдар өзiндiк мәртебесi бойынша ғылыми болып қағаз жүзiнде қала отырып, iс жүзiнде зерттеушілiк қызметтi жиып қойды және тек шаруашылық құрылымға айналды.
Инновациялық дамудың көзқарасы тұрғысынан қаражатты тиiмдi пайдалану, нақты айтсақ ғылыми әзiрлеменiң жылдамдығын нарықтық өнiмге дейiн жеткiзу оны коммерциялау ең бiрiншi маңызға ие. Сондықтан осы бағдарлама негізiнен қолданбалы ғылыми-технологиялық зерттеулерді дамытуға, қолдауға және ынталандыруға бағдарланған болады.
Қазiргі кезде қолданыстағы заңнамаға сәйкес Қазақстан Республикасы Білiм және ғылым министрлігі ғылым мен ғылыми-техникалық қызмет саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілеттi орган болып табылады. Бұл министрлiктен өзге ғылыми-техникалық қызметпен салалық министрлiктер де айналысады.
Қазақстанға келесідей инновациялық бағыттарды дамыту қажет: ол агроөнеркәсіптік кешен, оның ішінде биотехнология, баламалы энергетиканың кейбір бағыттарын дамыту, мысалы жел энергетикасы, техногендік қалдықтарды қайта өңдеу. Осындай инновациялық бағыттарды дамыта отырып біздің еліміз аталған салаларда әлемдік көшбасшыға айналуы мүмкін.

2.Кәсіпорынның инвестициялық және инноциялық саясаты.

Инвестиция - табыс (пайда) алу мақсатында инвесторлармен кәсіпкерлік объектілеріне және басқа да қызмет түрлеріне салынатын қаржылық, материалдық және басқа да құндылықтардың барлық түрлері. Инвестициялық көрсеткіштер динамикасы ел дамуының әлеуеті мен жақсы жағдайын сипаттайтын басты макроэкономикалық индикатор болып табылады.
Инвестицияға арналған ресурстар шартты түрде төмендегі бағыттарға бөлінеді:
жаңа өнімді игеру және шығару;
техникалық жағынан қайта жарақтау;
өндірісті кеңейту;
қайта құру;
жаңа құрылыс.
Кәсіпорында техникалық жағынан қайта жарақтау - ескі өндірістік техника мен технологияны жаңаға ауыстыру. Өндірісті кеңейту - жаңа қосымша цехтардың құрылысы мен басқа да бөлімшелерді құру арқылы өндіріс көлемін арттыру мақсатындағы инвестициялау. Жаңартуға моралды жағынан ескірген және физикалық жағынан тозған машиналар мен қондырғыларды ауыстыру және құрылыс пен ғимараттарды жетілдіру, қайта құру шаралары жатады.
Жаңа құрылыс - жаңа өнеркәсіпті кәсіпорындардың құрылысы, толықтай жобалық қуатына енгізілгеннен кейін аяқталған деп есептелінеді.
Кәсіпорынның техникалық жағынан қайта жарақтануы мен қайта жаңартылуында басты негізгі қорлардың белсенді бөлігі ғана жаңартылады.
Инвестициялау объектісіне байланысты инвестиция түрлері:
- айқын инвестиция (кәсіпорынның физикалық капиталына салынған қаржылар, мысалы, жаңа негізгі қорларды құру, ескі қорларды жаңартуға немесе оларды қайтадан техникалық жағынан жарақтау);
- қаржылық инвестиция (инвестордың қаржылық капиталын арттыру мақсатында акцияларды және басқа да бағалы қағаздарды сатып алуға, басқа да қаржылық құралдарды пайдаланудағы салымдар);
- ғылыми - техникалық өнім инвестициясы;
- материалдық емес инвестиция (мүліктік құқықтарға, интеллектуалды жеке меншік құқығына салынатын салымдар).
Инвестициялау үрдісіне қатысу сипатына байланысты бөлінуі:
- тікелей инвестиция (инвестициялау объектісін таңдауға инвестордың тікелей қатысуы);
- тікелей емес инвестиция (үрдісті инвестициялық компания және басқа да қаржылық делдалдар жүргізеді).
Кәсіпорынның инвестициялық саясатының негізгі бағыттары:
1) кәсіпорын қызметінің тиімділігін жоғарлатуға бағытталған инвестициялар. Бұл инвестиция мақсаты - ескірген қондырғыларды ауыстыру, персоналды қайта оқыту немесе өндірістік қуатты өндіріс және өтім шарттары өте тиімді аймақтарға ауыстыру арқылы кәсіпорын шығындарын төмендету үшін ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.